Fransen willen vakantie,
geen verkiezingen meer
«president Reagan:
timisme over
euw tijdperk
Zia ul-Haq versterkt macht
met „zachte staatsgreep"
Slag om Normandië
herdacht in monument
Ex-nazi Klaus Barbie
verliest hoger beroep
BUITENLAND
CeicUe Commit
ZATERDAG 4 JUNI 1988 PAGINA 7
Lanslag Zuidafrika
»ost vier levens
|)HANNESBURG Bij een bom-
;lag in Roodepoort, een blanke
•stad van Johannesburg, zijn gis
pen vier mensen (drie zwarten en
;n blanke vrouw) omgekomen en
pgentien anderen gewond geraakt.
bom was geplaatst in een vuilnis
zak voor een bankgebouw. Volgens
iiiggetuigen evacueerden de politie
3% reddingswerkers de directe omge
ving van de bank omdat zij vreesden
At er nog andere bommen verbor-
I2fn zouden zijn. Het was de zwaarste
I2inslag sinds maart toen in het nabij-
^legen Krugersdorp drie mensen om
St leven kwamen bij een aanslag.
21plgens de regering zit het ANC ach-
5«r de aanslagen.
Zeehonden - sterfte
door overbevolking
KIEL Een snelle en ongecon
troleerde groei van de zeehon
denpopulatie is mogelijk verant
woordelijk voor de dood van
honderden zeehonden .in Noord-
Europa. Dit hebben wetenschap
pers, onder wie enkele uit Neder
land, gisteren in Kiel verklaard
op een bijeenkomst over de re
cente mysterieuze sterfte onder
de zeehonden. Deense deskundi
gen sluiten vervuiling uit, omdat
de Deense kust schoon zou zijn.
Daarentegen heeft de zeehonden
populatie zich de afgelopen twee
jaar verdubbeld in Denemarken
en de Bondsrepubliek.
België trekt deel
Golf-vloot terug
BRUSSEL België trekt met
onmiddellijke ingang een deel
van de vloot in de Perzische Golf
terug. Alleen de mijnenveger
Crocus blijft nog hooguit zes
maanden daar. Met dat besluit
komt premier Martens tegemoet
aan de socialisten in zijn nieuwe
kabinet. Samen met de Volksu
nie willen zij de Belgische aan
wezigheid in de Golf zo snel mo
gelijk helemaal beëindigen. Eén
mijnenjager, de Bovesse, is al on
derweg naar huis; het comman
do- en bevoorradingsschip Zinnia
volgt binnen vier weken. Neder
land beslist later hoe lang het zijn
schepen nog in de Golf laat.
Duits warenhuis
betaalt afperser
WEST-BERLIJN Het West-
berlijnse warenhuis KaDeWe
heeft een half miljoen mark
betaald aan een afperser die er
van wordt verdacht twee bom
men in de winkel te hebben
geplaatst. Vorige week ontplof
te een bom op de sport-afde-
ling; een tweede bom ging niet
af, omdat de ontsteking niet
werkte. Een afperser meldde
zich daarop en dreigde een hele
serie bommen in de winkel te
laten ontploffen, tenzij hem
een half miljoen zou worden
betaald, aldus de politie. Het
geld werd donderdagavond af
gegeven langs een spoorbaan.
De afperser is ontsnapt.
Sloveense journalist
voor militair gerecht
LJUBLJANA De dinsdag
gearresteerde Sloveense jour
nalist Janez Jansa moet zich
voor een militair gerechtshof
verantwoorden wegens „publi-
katie van militaire geheimen".
De aanklacht houdt verband
met een artikel in het jonge
renblad Mladina, waarin ge
wag wordt gemaakt van plan
nen van de Joegoslavische
strijdkrachten om in de deel
republiek Slovenië honderen
den liberalen en oppositione-
len op te pakken. De arrestatie
heeft in de liberale republiek
Slovenië in alternatieve krin
gen tot een golf van protest
geleid.
„Belgische minister
werd afgeluisterd"
BRUSSEL De Belgische minister
van begroting en tevens vice-premier
Schiltz heeft gisteren bij Justitie een
klacht ingediend: hij is ervan overtuigd
dat gerechtelijke diensten zijn telefoon
hebben afgeluisterd. Schiltz, eerder mi
nister van het Vlaamse gewest, is in
opspraak gekomen nadat de politie bij
hem en nog zestien leden van de Volk
sunie huiszoeking heeft gedaan. Hij en
Europarlementariër Kuijpers zouden
steekpenningen hebben aangenomen
van een bouwbedrijf, dat op hun voor
spraak in aanmerking zou zijn geko
men voor de bouw van een onder
grondse parkeergarage bij het Belgisch
parlement.
HAARLEMMER
DOODOP
MONTBLANC
CHAMONIX Vijf maanden na
dat hij ter nauwernood werd gered
op de hellingen van de Mont Blanc
is de 21-jarige Ernst Zikkel op die
zelfde berg om het leven gekomen.
De Haarlemmer beklom de Mont
Blanc aan de Franse zijde toen hij
op ruim 2800 meter hoogte werd
getroffen door een kleine lawine.
Hij viel enkele honderden meters
naar beneden en kwam terecht op
een gletscher. De man werd don
derdag nog levend aangetroffen,
maar overleed kort na aankomst
in ziekenhuis.
I 14
(Van onze correspondent
14! Bob van Huët)
PARIJS Nog twee
IBkeer. morgen en volgen-
Sjde week zondag, naar de
Hgstembus en dan met va
kantie. Vooral aan dat
354,slaatste blijken veel Fran-
,52'jse kiezers hard toe, want
i6iona bijna een jaar campag-
ojiès voor presidents- en
305^parlementsverkiezingen
n83hebben ze volgens de po
litieke commentator van
i&jLe Figaro „geen oren
^Jmeer om te luisteren en
49.ijgeen benen meer om de
^meetings af te rennen".
oJAlle kandidaten hebben het
4i.jgemerkt; ze moesten het de
rafafgelopen week doen met
•^halfvolle- en alles behalve ko
kende zalen. Naar de zendtijd
voor politieke partijen op de
'ele visie is nauwelijks geke
ken. Moe van al het plichtma
tige gekijf tussen links en
rechts schakelde men massaal
over naar het tennis op Ro
land-Garros, waar Henri Le-
conte de nationale gevoelens
zoveel beter verdedigde dail
Jean-Marie Le Pen.
Toch staat er morgen heel wat
op het spel. In de eerste ronde
van de parlementsverkiezinr
gen moet ongeveer duidelijk
worden in hoeverre de on
langs herkozen Mitterrand in
het parlement op een meer
derheid kan rekenen voor de
uitvoer van zijn plannen. De
nieuwe Assemblée wordt in
principe voor vijf jaar geko
zen.
Peilingen hebben de socialis
ten wederom een ruime over
winning voorspelt. De meeste
kandidaat-kamerleden van de
partij van Mitterrand hopen
te surfen op de „roze golf"
van 8 mei toen „Tonton"
werd herkozen met liefst 54
procent van de stemmen. Vol
gens de beproefde strategie1
hebben de socialisten hun toe
komstplannen zoveel mogelijk
in het vage gehouden. Punten
om op aangevallen te kunnen
worden waren er zo nauwe
lijks.
Nu de „cohabitation" (het sa
menwonen van een linkse
president met een rechtse ka
mermeerderheid) lijkt te heb
ben afgedaan richt alle aan
dacht zich op de „ouverture"
(de opening van de socialisten
naar het politieke midden).
Deze wordt door Mitterrand
gewenst, maar door de cen
trum-democraten van de libe
rale familie UDF nog niet
aangedurfd. Minder dan een
maand na de nederlaag van
de rechtse presidentskandi
daat Jacques Chirac riekt dat
immers naar verraad.
Voetbalclub
In een poging de rijen geslo
ten te houden en niet te be
zwijken voor het socialistische
sirenelied van de ouverture
hebben de gaullisten van Chi
rac en de liberalen van Gis-
card en Barre zich haastig
verenigd in de „Union du
Rassemblement du Centre".
Maar dat de URC binnenkort
zal exploderen ligt in de lijn
der verwachtingen, waarbij
Jacques Chirac mogelijk zelfs
onttroond gaat worden als lei
der van rechts, door de veel
gematigder Raymond Barre.
Jean-Marie Le Pen, die bij de
presidentsverkiezingen zo'n
opmerkelijke vooruitgang
boekte, zal zijn zetel waar
schijnlijk niet behouden in de
Assemblée. De 59-jarige Le
Pen is van kiesdistrict ver
huisd, van Bretagne naar
Marseille. In de Franse vari
ant van de Tweede Kamer
bezet de partij van Le Pen nu
32 zetels, maar als gevolg van
wijzigingen in het kiesstelsel
lijkt het Nationaal Front deze
maand niet verder te komen
dan drie zetels.
Behalve Le Pen is er een
amateur-politicus, die via
Marseille graag beroeps wil
worden: Bernard Tapie. Deze
43-jarige zakenman heeft de
laatste jaren veel publiciteit
getrokken met zijn opzienba
rende manier van zakendoen
en sinds 1986 is hij de grote
man op de achtergrond bij de
voetbalclub Olympique Mar
seille.
Le Pen en Tapie sparen el
kaar niet in de aanloop naar
de verkiezingen. De uit Parijs
afkomstige Tapie zei over het
Front National: „Ik doe mijn
uiterste best om aan te tonen
dat werkloosheid niet onver
mijdelijk is. Dan zullen wij
wel eens zien of er nog maar
één persoon op het Nationale
Front stemt". Over Le Pen:
„Wees geen oen, stem niet op
Le Pen". Waarop de voorman
van het Front National rea
geert: „Tegen de tijd dat Tapie
in Marseille aan de bak is,
kan hij zichzelf voor 1 franc
verkopen".
EEMOTIONEERDE DANKBETUIGINGEN
n&N THATCHER:
36.é
39.1 v
(Van onze correspondent Roger Simons)
De Amerikaanse president Ronald
is gisteren teruggekeerd naar Washington na-
in de Britse hoofdstad een optimistisch beeld
van een nieuw tijdperk dat ons toe-
en dat van grote betekenis kan zijn in de inter-
geschiedenis. 4
hoopt dat de barrières tussen Oost en West die na de
Wereldoorlog werden aangebracht, nu zeer snel ver
worden. Maar hij voegde eraan toe dat de wereld-
toch in grote mate afhangt van de waakzaamheid van
westen.
City en het Royal Institute of International Affairs (Ko-
(nklijk Instituut van Internationale Betrekkingen) hadden
ft Amerikaanse staatshoofd uitgenodigd om voor een verza-
ing prominente genodigden een toespraak te komen hou-
in de Guild Hall. Premier Margaret Thatcher en opposi-
ïider Neil Kinnock bevonden zich onder de genodigden.
Sident Reagan maakte van deze eerste openbare gelegen-
1 om te praten over de historische top in Moskou gebruik
een warme hulde te brengen aan de premier van Groot-
tannië. Politieke waarnemers deden de indruk op dat hij
Thatcher tot zijn erfgenaam wilde benoemen wat
de politieke leiding van het westerse bondgenoot-
Reagan schijnen de Sovjet-leiders er inderdaad erg
•rand hun medemensen meer vrijheid en armslag te
zowel wat het heden als wat de toekomst betreft. Zijn
indruk van Gorbatsjov is, dat deze het ernstig
met zijn hervormingen. „Moge God het Russische
bijstaan", aldus Reagan die na zijn toespraak uitbundig
geprezen door premier Margaret Thatcher,
verklaarde dat de hele wereld hem grote dankbaarheid
schuldigd was voor zijn niet aflatende vastberadenheid en
„Het is net alsof u bij het begin van uw politieke
zou hebben gezegd: Hierin zal ik altijd geloven en in
zin zal ik altijd optreden, en godzijdank dat u het hebt
aldus een zeer geëmotioneerde Thatcher.
President Reagan en premier Thatcher feliciteren elkaar met'hun optimistische speeches; Nancy
kijkt gelukzalig toe. foto: ap
MOSKOU Andrei Sa-
charov, de dissidente
kerngeleerde en Nobel
prijswinnaar heeft de re
gering van de Sovjetunie
opgeroepen alle politieke
gevangenen vrij te laten.
Sacharov, jarenlang ver
volgd wegens zijn denk
beelden, deed zijn oproep
tijdens een unieke perscon
ferentie, die werd georgani
seerd door het ministerie
van buitenlandse zaken in
Moskou.
De kerngeleerde, die eind
Unieke pers
conferentie
door Andrei
Sacharov
1986 na zes jaar uit zijn ver
banningsoord Gorki naar
Moskou mocht terugkeren,
zei dat hij het hervormings
beleid van Sovjetleider
Gorbatsjov ondersteunt en
noemde de partijleider een
„groot staatsman". Sacha
rov zei wel dat de hervor
mingen sneller moeten
gaan. Sacharovs vrouw Je-
lena Bonner reageerde
woedend toen een van de
journalisten suggereerde
dat de kerngeleerde door
het Politburo was geïn
strueerd voor zijn rede. Sa
charov verklaarde ook dat
de autoriteiten strafmaatre
gelen hebben genomen te
gen een van de dissidenten
die afgelopen maandag met
president Reagan had ge
sproken.
Are de Triomphe in de steigers
De Are de Triomphe in Parijs is tijdelijk verdwenen achter steigers en plastic. De constructie is nodig om
restaurateurs de gelegenheid te geven het monument schoon te maken en te herstellen. foto: ap
MOGELIJK PRESIDENTSCHAP VOOR HET LEVEN IN PAKISTAN
ISLAMABAD Benazir
Bhutto, de dochter van Pakis-
tans populaire, vermoorde pre
sident Zulfiqar Ali Bhutto,
trad december vorig iaar in
het huwelijk. De grap die toen
de ronde deed was dat de be
kendmaking van Benazirs
zwangerschap voor president
Zia ul-Haq het sein zou zijn
om verkiezingen te houden.
Ongeveer twee weken geleden
bevestigde Benazir, leider van
de grootste oppositiepartij in
Pakistan, de geruchten dat ze
in bliide verwachting is. En
inderdaad: afgelopen zondag
stuurde de president zijn mi
nisters naar huis, ontbond het
parlement en kondigde nieu
we verkiezingen aan.
De chronologie van deze ge
beurtenissen geeft te denken,
maar waarschijnlijk is er puur
toeval in het spel. Ten slotte
staat president Zia, misschien
wel de meest listige politieke
strateeg van het hele Aziati
sche sub-continent, bekend als
een meester in het kiezen van
het juiste tijdstip. Als generaal
en opperbevelhebber van het
leger is hij vooral dol op ver
rassingen.
Toch komt zijn besluit om de
regering te ontbinden niet he
lemaal uit de lucht vallen. Als
reden voert de generaal aan:
de verslechtering van gezag en
orde, de toenemende corruptie
en het falende islamiseringsbe-
leid. Daar heeft hij gelijk in,
maar om deze zaken als reden
voor de verkiezingen te noe
men is op zijn minst een beetje
achterbaks. In oppositiekrin
gen werd de maatregel van de
president dan ook „gevaarlijk
voor de democratie genoemd".
Pakistaanse critici beschouw
den een aantal van de door Zia
aangevoerde redenen zelfs als
„volstrekt niet steekhoudend".
Versterken
Zo heeft de president geen be
wijzen aangevoerd voor zijn
bewering, als zou de regering-
Junejo een groot deel van het
voor de ontwikkeling van het
land bestemde geld in eigen
zak hebben gestoken. Welis
waar is corruptie in Pakistan
een tamelijk wijdverbreid ver
schijnsel, maar in de afgelopen
jaren is weinig gebleken van
„zakkenvullerij" door minis
ters en premier.
Wat de islamisering van Pa
kistan betreft doet Zia een
beroep op het fundament van
de staat. De islam, ooit door de
Pakistanen naar voren gescho
ven als reden voor de afschei
ding van India in 1947, wordt
door de autoriteiten vaak ge
noemd als de godsdienst die
Pakistan zijn „nationale een
heid" verleent. De „smelt
kroes" van de islam heeft ech
ter niet gewerkt in het land,
dat gekarakteriseerd wordt
door zijn veelheid van etni
sche groeperingen, die onder
ling vaak allesbehalve min
zaam met elkaar omgaan.
Bij alle huidige onzekerheid
zijn bijna alle deskundigen het
erover eens dat de „grondwet
telijke staatsgreep", zoals een
Pakistaanse krant gisteren het
optreden van Zia ul-Haq beti
telde, in elk geval tot doel
heeft de positie van de presi
dent te versterken. Momenteel
geldt 1990 nog als het jaar
waarin Zia zal aftreden. Reeds
vóór afgelopen zondag heeft
hij evenwel laten doorscheme
ren de mogelijkheid te willen
openhouden om in dat jaar tot
„president voor het leven" te
worden benoemd.
Verbieden
Aanvankelijk reageerde deze
oppositie, geleid door de Paki
staanse Volkspartij (PPP) van
Benazir Bhutto, verheugd op
de ontbinding van regering en
parlement. Na de toespraak
van maandag klonk evenwel
kritiek, nu Zia niet duidelijk
heeft gemaakt wanneer en op
welke wijze de nieuwe verkie
zingen zullen plaatsvinden.
„Zia is een dictator, hij weigert
naar anderen te luisteren", al-
'dus het scherpe commentaar
van Mairaj Mohammad Khan,
een topfunctionaris binnen de
oppositie.
Zia heeft gezegd de politieke
partijen niet te zullen verbie
den. Dat staat echter niet ge
lijk aan toestemming om op
partijbasis aan de verkiezingen
deel te nemen. En zelfs als dat
laatste wel het geval is, moet
nog blijken of de oppositie on
der leiding van Benazir Bhutto
haar vroeger enorme populari
teit heeft weten te behouden.
Dat laatste kan volgens waar
nemers ook Zia niet zijn ont
gaan. Het beleid van de oppo
sitie heeft sinds de regering-
Junejo weinig opmerkelijke
successen gekend. Daarbij
komt dat de Beweging voor
het Herstel van de Democratie
sinds vorig jaar steeds meer
interne onenigheid kent over
de te volgen politieke koers.
Nu Benazir Bhutto in het hu
welijk is getreden met een
weinig in politiek geïnteres-
serde zakenman en ook nog
zwanger is geworden, gonst
het van de geruchten over
haar voortijdig afscheid van
het politieke toneel. Sommige
waarnemers menen dan ook
dat president-generaal Zia ul-
Haq dit bericht dankbaar heeft
aangegrepen voor zijn onver
wachte besluit. Over het lot
van Pakistans politieke toe
komst valt daarmee echter
vooralsnog weinig met zeker
heid te zeggen.
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
CAEN „De pijn heeft me
verscheurd, maar de broe
derschap hielp me overeind.
Uit mijn verwonding is de
bloem der vrijheid ontspro
ten". Deze tekst van de
Franse dichter Paul Dorey
bestrijkt de imposante voor
gevel van het Mémorial, het
museum voor de vrede in de
westfranse stad Caen.
Het museum wordt maandag,
precies 44 jaar na D-day en
het begin van de beruchte
„Slag om Normandië" geo
pend door de Franse presi
dent Mitterrand. Aan de
plechtigheid nemen de
twaalf (dertien met de DDR
erbij) landen deel die destijds
actief waren op het strijdto
neel. Nederland is vertegen
woordigd door minister Van
Eekelen, ambassadeur jonk
heer Vegelin van Claerber-
gen en een afvaardiging van
tien schoolkinderen.
Jean-Marie Girault, burge
meester van Caen is de initi
atiefnemer tot de inrichting
van het Mémorial: „Men
heeft me gevraagd wat de
zin is van dit museum, 44
jaar na de oorlog. Waarom
nu pas? Ik denk dat alle be
trokkenen tijd nodig hebben
gehad het verleden te ver
werken. Er is hier verschrik
kelijk gevochten en dat mo
gen volgende generaties
nooit vergeten".
Het bijna veertig miljoen
gulden dure monument be
staat uit drie delen: een her
denkingshal, een documenta
tiecentrum en een perma
nente expositie. Uiteraard
heeft daarin de strijd in Nor
mandië en de bijna totale
vernietiging van Caen, dat
zowel door de geallieerden
als de Duitsers werd gebom
bardeerd, grote aandacht. In
het midden van de grote her
denkingshal staat een telex.
Daaruit moet straks „al het
positieve nieuws ratelen op
het gebied van de vrede en
de mensenrechten".
Jaarliiks wordt een half mil
joen bezoekers in het mu
seum verwacht, van wie de
helft in de zomermaanden.
Vooral van Amerikaanse zij
de is er nog steeds veel be
langstelling. Nogal wat oor
logsveteranen tonen hun
kinderen en kleinkinderen
de slagvelden van weleer.
Alle landen, betrokken bij de
slag om Normandië hebben
het Mémorial een gedenk
steen gezonden met een kor
te tekst. Voor Nederland
luidt die: „De vrijheid hier
bevochten is het waard elke
dag verdedigd te worden".
SLAGER VAN LYON BLIJFT IN CEL:
PARIJS Het Franse Hooggerechtshof heeft gisteren
het hoger beroep van Klaus Barbie tegen zijn veroor
deling tot levenslange gevangenisstraf verworpen. Bar
bie was tijdens de Tweede Wereldoorlog Gestapo-chef
in Lyon. Hij werd op 4 juli vorig jaar tot levenslang
veroordeeld wegens misdaden tegen de menselijkheid.
De 74-jarige Barbie, die bekend staat als de „Slager van
Lyon", kreeg de maximale straf opgelegd. Alle tegenargu
menten van zijn advocaten werden door het Franse hoogge
rechtshof nietig verklaard. De procureur-generaal vond dat
het hoger beroep ondanks twee technische fouten in het pro
ces moest worden verworpen! De beschuldigingen tegen Bar
bie golden onder meer de deportatie van joden en 44 kinde
ren. Ook gaf hij opdracht tot het laatste transport vanuit
Lyon in augustus 1944 van zeshonderd mensen. Met de uit
spraak van gisterën is een einde gekomen aan vijf jaar van
procesvoering tegen Barbie, die in februari 1983 werd uitge
leverd aan Frankrijk. Barbie leefde sinds de oorlog in Bolivia
in ballingschap.
EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
0/r/r vmenoen $mn
toor een rrrosel oie
wtono e/rren 5me en
wtsne en erne swomn
wh Her mem reit-
nneToemL. stoomn
scnom oe GeBeumms-
sen m oe wbbue
org rl ween moeien
te zon
tot plotseuno
s
c
1
i
1
