Europa wacht Amerikaanse
toestanden bij overnames
Icahn dreigt
bod op Texaco
in te trekken
Beurs van Amsterdam
- ECONOMIE
P.aidói Soii/umt
ZATERDAG 4 JUNI 1988 PAGIN.
Ti
Telegraaf koopt 20 procent Wegener
AMSTERDAM-HAAR
LEM - Holdingmaat
schappij De Telegraaf
heeft van VNU de deelne
ming in Wegener in Apel
doorn overgenomen. Een
bedrag is niet bekendge
maakt. VNU verkreeg het
belang in Wegener bij de
overneming van Audet in
Nijmegen eerder dit jaar.
VNU verkoopt haar be
lang in Wegener, omdat
zij na de overneming van
Audet die een versterking
van haar dagbladengroep
betekende met Gelder
land, Limburg en Bra
bant, geen strategische
waarde hecht aan een
deelneming van 20 pro
cent in Wegener.
De Telegraaf beschouwt het
belang in Wegener juist als
strategische deelneming en
acht zelfstandigheid van We
gener belangrijk voor de ver
houdingen in de Nederlandse
dagbladpers. Vice-voorzitter C.
Appeldoorn van de raad van
bestuur van Wegener reageer
de tamelijk laconiek op de be
kendmaking. Hij zei aan het
verschuiven van het pakket
certificaten gewend te raken.
In een eerste reactie noemde
woordvperder Hans Verploeg
van de journalistenorganisatie
NVJ de transactie het zoveel
ste voorbeeld van het gemak,
waarmee met belangen in de
uitgeverswereld wordt omge
sprongen. De NVJ is veront
rust door de nationale en in
ternationale verstrengelingen
in de uitgeverswereld.
Weer orders
voor Fokker 50
SCHIPHOL - Voor de derde maal
deze week heeft Fokker gisteren een
bestelling voor Fokker-50-vliegtuigen
bekendgemaakt. Ditmaal was het de
Deense luchtvaartmaatschappij
Maersk, die vier opties op Fokker-50-
vliegtuigen in vaste orders heeft om
gezet. Maersk bestelde in september
1985 al vier van deze vliegtuigen en
nam toen optie op nog eens vier. De
vervolgorder komt enkele weken
voordat de eerste Fokker-50 door deze
Deense maatschappij in gebruik zal
worden genomen. De vier nu bestelde
vliegtuigen zullen in het voorjaar van
1989 worden afgeleverd.
Staking bij Philips
breidt zich uit
EINDHOVEN - De staking onder het kantineperso-
neel bij Philips in Eindhoven breidt zich uit. Giste
ren hebben zich opnieuw enkele tientallen stakers
laten inschrijven bij de Industriebond FNV. Volgens
bestuurder J. Cuperus Cuperus is het niet uitgeslo
ten dat in andere bedrijven van Philips spontaan so
lidariteitsacties plaatsvinden. „Dit muisje kan in an
dere vestigingen van Philips een lang staartje krij
gen". Tijdens de vergadering werd besloten de actie
in elk geval maandag voort te zetten. Dan wordt
met bussen een rondrit gemaakt langs diverse kanti
nes van Philips om het daar aanwezige werkwillige
personeel over te halen aan de actie mee te doen. Bij
de afdeling bedrijfsrestauratie van Philips werken
in totaal 600 mensen, meest vrouwen in deeltijd-
dienst. Verder staat maandag een bezoek aan de
hoofddirectie van de Nederlandse Philips-bed rijven
op het programma.
Levendige
markt met
goede omzet
AMSTERDAM De
windstilte op het Damrak
en de al weken durende
afwachtende houding van
de belegger werd afgelo
pen woensdag doorbro
ken. Ineens was er weer
een levendige markt met
goede omzetten.
Niet alleen in aandelen, maar
ook in de obligaties ging veel
om. Typerend voor de omme
zwaai was dat van alle geno
teerde aandelen woensdag 69
procent hoger was dan de vo
rige dag. Slechts negen pro
cent was lager. De stijgende
lijn hield donderdag nog aan,
maar gisteren liepen de koer
sen wat terug.
De levendigheid op het Dam
rak was geheel te danken aan
de plotselinge sprong die Wall
Street dinsdag maakte. Het
Dow-Jonesgemiddelde voor
industrieaandelen vloog met
75 punten omhoog, passeerde
de magische grens van 2000 en
belandde op 2031. Woensdag
werd die sprong nog eens dun
netjes overgedaan met een stij
ging van 33 punten tot 2064.
Wall Street was zonder meer
de locomotief die het Damrak
uit het moeras trok.
De oorzaak van dit fameuze
herstel was niet direct duide
lijk. Blijkbaar maken de beleg
gers in de Verenigde Staten
zich minder zorgen over de
oververhitting van de Ameri
kaanse economie met als na
sleep stijgende prijzen, stijgen
de rente en een beteugeling
van de kredietverlening.
De opnieuw aantrekkende
dollar was een extra steun in
de rug voor onze internationa
le concerns. Niet alleen in
New Vork stegen de koersen,
maar ook de omrekening in
guldens leidde tot een hogere
koers op het Damrak.
Euromarkt
In ons land wordt de aandacht
voor de integratie van de Eu
romarkt steeds groter. In 1992
moeten we in Europa één ge
meenschappelijke markt heb
ben met een vrij verkeer van
personen, goederen en kapi
taal, waardoor de onderne
mers een grote interne markt
ter beschikking krijgen. Met
het oog op 1992 zoeken veel
ondernemingen toenadering,
een sprekend voorbeeld is de
samenwerking tussen de Am-
robank en de Generale Bank
in België. Gisteren werden -
in het kader van de samen
werking - de aandelen van de
Generale Bank van België op
de Amsterdamse beurs en die
van de Amrobank op de Brus
selse beurs geïntroduceerd.
Minister Ruding bellemtoonde
deze week nog eens dat er ook
na 1992 voor de Nederlandse
banken een goede toekomst is.
Meer Nederlandse onderne
mingen moeten zich op die na
bije toekomst instellen en
plannen maken. Het ministe
rie van Economische Zaken
stelt in het najaar een tele
foonnummer in waar onderne
mers met vragen over de nieu
we Euromarkt terecht kun
nen.
Nedlloyd
De grootste koerswinst in vier
dagen sleepte Koninklijke Olie
weg met f 8, gevolgd door
AKZO met f 4,30.
In de scheep- en luchtvaart
sector kon KLM geen koers
winst boeken. De winstcijfers
van 314 miljoen gulden in het
afgelopen boekjaar vielen - bij
nader inzien - wat tegen. Bij
Nedlloyd'is inmiddels bekend
geworden dat de Noorse
dwarsligger Hagen zijn opposi
tie opgeeft. Hij is tevreden met
het nieuwe beleid en met de
afwaardering van de vloot met
1 miljard gulden.
De aandelenemissie van Fok
ker is tegen de verwachting in
goed geslaagd. De beleggers
schreven voor een groot be
drag in, waardoor de overheid
nog maar zestien procent van
het vergrote kapitaal krijgt. Er
was op gerekend op 49 pro
cent.
EEN ECHTE FUSIE IS ZELDZAAM
DEN HAAG - Naarmate
de Europese eenwording
dichterbij komt, zal het
zeer onrustig worden
binnen het Europese
bedrijfsleven. Europa
staat in feite aan de
vooravond van een enor
me golf overnames en
fusies, inclusief agressie
ve „Amerikaanse" toe
standen. Speculanten bij
voorbeeld, die vijandige
overnemingen plegen om
hun slachtoffer met veel
winst te verkopen.
Buitenlandse bedrijven tasten
nu al zeer actief de Neder
landse markt af op zoek naar
interessante overname- of fu
siepartners. Veel Nederland
se ondernemingen zijn echter
matig op de hoogte van de
gevolgen van 1992 en wach
ten - gewapend met bescher
mingsconstructies - op de
dingen die komen. Ons
bedrijfsleven dreigt dan ook
overspoeld te worden door
buitenlandse initiatieven of
zelfs compleet de boot te mis
sen. Europese eenwording
staat gelijk aan schaalvergro
ting, hetgeen betekent dat
bedrijven die straks nog een
Europese rol willen spelen,
zelf actief buitenlandse part
ners moeten zoeken om ster
ke posities in Europa te ver
werven.
Keurslijf
Speciaal voor de vele kleine
en middelgrote bedrijven die
geen ervaring hebben met
het overname- of fusiepad, of
die er al dan niet vrijwillig
mee te maken krijgen, is deze
week een soort handreiking
verschenen: „Bedrijf te
koop", handleiding voor
overnames en fusies.
De auteurs, J. Dalhuisen en
mr. M.J. van Dieren, accoun
tants bij het accountantskan
toor Arthur Andersen Co
in Eindhoven, overhandig
den dit eerste, zeer gedetail
leerde boek op dit gebied aan
dr. J.E. Andriessen, voorzit
ter van het Nederlands
Christelijk Werkgeversver
bond (NCW) en voormalig
topman van het Van Leer-
concern.
„Toen ik bij Van Leer werk
te, hadden we jaarlijks wel
tien tot twintig keer te ma
ken met een overname", her
innert Andriessen zich.
„Daar moet je elke keer hard
op studeren, veel adviezen
voor inwinnen en oppassen
Voorzitter Andriessen van het NCW: „Als je van twee dingen èèn nieuw geheel moet maken, heb
je de medewerking van de werknemers hard nodig"
FOTO: MILAN KNOVALINKA
over uit dat Nederland het
enige land is waar die ver
plichting niet bestaat. „In ons
land kan het gebeuren dat je
merkt dat je onderneming
plotseling in andere handen
is overgegaan".
Nederlandse managers tim
meren hun onderneming dan
ook meestal volledig dicht uit
angst voor een onvriendelij
ke overname. Andriessen
wees er op dat het boek „Be
drijf te koop" in zekere zin
een bijdrage levert aan de
sterk opgelaaide discussie
binnen en buiten Nederland
over de wenselijkheid van
beschermingsconstructies.
„Een overval is soms goed
om een vastgelopen zaak los
te wrikken of om onredelijk,
kortzichtig management
wakker te schudden". Aan
de andere kant zette An
driessen vraagtekens bij de
aanbeveling van de beurs-
commissie Van der Grinten
om niet meer dan twee be
schermingsconstructies toe te
staan. „In feite is het een
zaak voor de politiek; in de
toekomst krijgen we onge
twijfeld processen op dit ge
bied". Persoonlijk vindt de
NCW-voorzitter bescherming
tegen een overval geen slech-
voor emoties. Ondernemers
die emotioneel bij een over
name betrokken raken, heb
ben de neiging de feiten naar
zich toe te buigen. Je hebt
een soort keurslijf nodig om
de feiten onder ogen te blij
ven zien. Dit boekje is een
prima keurslijf wat dat be
treft. Ik was aangenaam ver
rast door de grote mate van
gedetailleerde kennis die de
auteurs uit handen geven.
Meestal zijn accountants, fis
caal-juristen en dergelijke
niet zo gul met het spuien
van hun kennis. Overigens is
mijn ervaring dat je deze'spe
cialisten bij fusieprocessen
hard nodig hebt".
Mensenzaak
Het idee dat fuserende on
dernemingen volledig
moeten kunnen samengaan -
hoe groter, hoe goedkoper -
is inmiddels achterhaald, zegt
Andriessen. Tegenwoordig
geniet het fuseren van de
kernactiviteiten de voorkeur,
waarbij nevenactiviteiten,
hoe groot ook, worden afge
stoten. Dat impliceert maar
al te vaak omvangrijke reor
ganisaties waarbij mensen
hun baan kunnen verliezen.
Kijkend naar de toekomst
benadrukte Andriessen in dit
verband dat met name Ame
rikaanse ondernemingen de
neiging hebben om te verge
ten dat fusies niet alleen een
financiële, technische en
markttechnische zaak is,
maar vooral ook een mensen-
„Als je van twee dingen één
nieuw geheel moet maken,
heb je de medewerking van
de werknemers hard nodig.
De Amerikanen lijken daar
minder rekening mee te hou-'
den. De Europese werkne
mers lijken meer gehecht te
zijn aan het bedrijf waar ze
werken". In het licht van de
komende, nationale grenzen
overschrijdende fusiegolf,
pleitte Andriessen zeer na
drukkelijk voor meer aan
dacht voor het sociale aspect
van fusies.
Bescherming
In Engeland zijn beleggers
verplicht om hun aandelen
bezit in een onderneming
aan te melden als het belang
groter is geworden dan 29,9
procent. In de meeste andere
landen geldt dezelfde rege
ling, zij het voor enigszins af
wijkende percentages. De
NCW-voorzitter sprak er zijn
verbazing en verontrusting
te zaak, al bestaat het nadeel
dat te veel bescherming de
prijs van de aandelen drukt.
„Buitenlandse beleggers re
deneren dat ze geen wezenlij
ke invloed op het bedrijf
kunnen uitoefenen. De
koers/winst-verhouding van
de Nederlandse aandelen is
dan ook de laagste ter we
reld".
Andriessen ziet een genees
middel in de invoering van
aandelen zonder stemrecht.
„Vele beleggers hebben ei
genlijk alleen belangstelling
voor de hoogte van koers en
dividend en hebben weinig
op met het beleid van de on
derneming". Andriessen zou
ook graag zien dat de EG-
commissie bij een voorgeno
men fusie een soort pre-ad-
vies geeft opdat beide onder
nemingen snel weten waar ze
aan toe zijn. „Tegenwoordig
moet men vaak maanden op
een beslissing wachten. Bij
Van Leer heb ik het meege
maakt dat de Commissie uit
eindelijk een fusie verbood
toen die allang in kannen en
kruiken was. Heel lastig om
dan alles te moeten terug
draaien".
Wegwijzer
„Bedrijf te koop is geen to
vermiddel of medicijn", zegt
auteur J. Dalhuisen. „Wél
een praktische en logische
wegwijzer waarin we de spe
cifieke voetangels en klem
men in het fusieproces en de
mogelijkheden van overna
mes hebben aangegeven".
Bij de ondertitel „Handlei
ding voor overnames en fu
sies" tekent Dalhuisen aan
dat het spraakgebruik de
werkelijke situatie soms ver
sluiert. „Liever dan over fu
sies spreken we in ons boek
over overnames of acquisi
ties. Fusie is een begrip dat
gelijkwaardigheid impliceert,
terwijl deze in de praktijk
meestal niet voorkomt. Echte
fusies zijn zeldzaam - meestal
neemt één partij het initiatief
en de belangrijke beslissin
gen".
Ten slotte nog een waarschu
wing voor ondernemingen
die staan te popelen om een
vette collega aan de haak te
slaan: „Groei is op zich pri
ma. Uitbreiding van markten
ook. En hogere winstver
wachting is misschien nóg
beter. Het elimineren van de
concurrentie is heel logisch.
Bedenk echter wel dat veel
acquisities mislukken omdat
onvoldoende is nagedacht
over de vraag: Waarom doen
we het eigenlijk?".
HENK ENGELENBURG
Carl Icahn legt aan aandeelhouders uit waarom ze hem moeten steunen bij zijn strijd om vijf zetels
in het bestuur van Texaco.
NEW YORK Carl C.
Icahn overweegt zijn bod
op Texaco in te trekken.
Hij zal dat doen als de
aandeelhouders hem bin
nenkort niet steunen bij
de zijn strijd om vijf zetels
in het bestuur van de olie
maatschappij. In dat geval
is hij zelfs van plan zijn
huidige belang van 14,8
procent in Texaco van de
hand te doen. Icahn is
grootaandeelhouder van
Texaco en bracht onlangs
een overnemingsbod uit
van zestig dollar per aan
deel op de resterende 207
miljoen aandelen.
Via zijn toetreding tot het be
stuur wil Icahn proberen zijn
overnemingsbod op de agena
van de algemene aandeelhou
dersvergadering op 17 juni ge
plaatst te krijgen. Zou hij uit
eindelijk dan toch geen gele
genheid krijgen zijn bod aan
de vergadering van aandeel
houders te presenteren, dan
zegt Icahn al zijn aandelen te
willen verkopen. Hij is wel be
reid zijn bod nog te verhogen
indien de vijf bestuurszetels
aan hem toevallen.
Zou Icahn zijn bod intrekken,
dan geeft dit ruimte aan ande
re oliemaatschappijen om bij
een eventueel overnemingsbod
een geheel eigen prijs te stel
len. Het is niet uitgesloten dat
Koninklijke Shell Groep een
bod gaat uitbrengen op de
Amerikaanse branchegenoot.
Sinds donderdag gaat het ge
rucht dat Shell belangstelling
heeft. De maatschappij zelf wil
op deze geruchten niet ingaan.
GOUD
onbewerkt
Opgave: Drijfhout, A'dam
Vorige ZILVER
28120 26620 28090 - 28600 onbewerkt
30200 bewerkt
AMSTERDAM - Op een rede
lijk positief gestemd Damrak
bleek Nedlloyd gisteren in
trek. Zij prijkte ook als derde
op de lijst van meest verhan
delde fondsen. Het transport-
concern, waar de rust na het
conflict met de Noorse aan
deelhouder Hagen lijkt te zijn
teruggekeerd, noteerde exdivi-
dend en daarmee rekening
houdend was er per saldo
sprake van een winst van
ƒ14,50 op 223.
Ondanks het feit dat Wall
Street daarvoor gas had terug
genomen en de dollar wat la
ger was, deed de Amsterdamse
beurs het tamelijk goed met
een omzet van 566 miljoen in
aandelen op een totale omzet
van 1236 miljoen. De grote
uitgevers trokken in de loop
van de dag steeds verder aan.
Elsevier eindigde 1,40 beter
5,50 op 143,50. KNP eind
de een rijksdaalder beter
133, Océ-van der GrinL^
eenzelfde bedrag op /216|hrr
en Pakhoed 2,70 op 88|gu!
Van de internationale wa|^
den was Akzo op het eind jl/)
de dag 1 duurder gewor©'
op ƒ113,20 en Unilever 1L-T
op f 106,60. De obligatiemaf j
gedroeg zich prijshoudend.
Asas-stukken van het Am^!
kaanse olieconcern Texp
stonden onder druk. Er
geruchten dat Shell TexP]
zou gaan helpen uit haniT
van de speculant Icahn te l
ven, maar Shell weigert, z<
altijd haar politiek is gewefUtf
commentaar te geven op f
ruchten.
LEIDEN Groente en truitve
aardappelen: 145-200; amsoi: 2F.
andijvie: 20-59; bloemkool, zes
bak: 305-325; 8 per bak: 235-27!
per bak: 170-175; bospeen: 95-
broccoli: 420-460; broeivet:
2230; capucljners: 590; champig
per bak: 139-143; Chinese k<
eikebladsla: 11-28;
