Watersporter betaalt de tol
LaBlonde
s PAdNNhlNLAND
CcidócSoimant
Campings leggen het af
tegen vakantiehuisjes
Haspels: ook
placenta's
op aids testen
VEEL TIPS INZAKE
IRA-AANSLAGEN
HEFFINGEN OVER HELE LINIE FORS OMHOOG
Benzine-omzet Duitse
grens zakt 19 procent
ri/Ëö- mgosên tecHoüuaJ on kuis awDpuurT
maar. Ik wwd Her HieAiefeA a//er Hereiwlr
DE MILDE GAULOISES
Maa tschappijleer
gemakkelijk
Ruim 1500 examen
klachten bij LAKS
De Vries zegt weinig over boek Brokx
DINSDAG 31 MEI 1988 PAGINA 3
rjyjoerist vaak opgelicht
iet namaak goud
kos!
splan
l niet
ties zh
voortr
het
nnen
□mens
i zijn.
:amp.
in het
gesteli
ouden
UDA Ook dit jaar zullen weer veel toeristen
den opgelicht met namaak gouden of zilveren
aden. Deze waarschuwende woorden uitte presi-
t-commissaris B.w. Buenk, van Waarborg Plati-
Goud en Zilver, gisteren tijdens de officiële ope-
door prinses Margriet van het Waarborgkantoor
ouda. Als straks de zomervakanties voorbij zijn
een aantal toeristen worden ontnuchterd wan-
r hier blijkt dat de in het buitenland gekochte zo-
aamde achttien karaats gouden sieraden de con-
e op de toetssteen niet kunnen doorstaan, aldus
•nk. Toeristen moeten in Zuid-Europa en Oosten
vooral oppassen voor zware „gouden" armban-
met duidelijke stempels '7507'18 k'. In wezen
het koperen voorwerpen. Ze worden vooral ver-
ht op stations en op parkeerplaatsen of in restau-
ts langs autowegen. Ook veel miskopen worden
laan in de Bondsrepubliek Duitsland.
's het
vroegi
aantje
Idels
twee
waa
>as sii
wort
DEN HAAG De belangstelling voor vakan
tiehuisjes, recreatiebungalows, tweede huizen
hotels en pensions stijgt en overvleugelt de po
pulariteit van campings en terreinen met staca
ravans. Dit stelt de Rijksplanologische diens
(RPD) in het jaarverslag 1987. Dat tent en cara
van het afleggen tegen een vast dak heeft twee
oorzaken. Door de toenemende vrije tijd gaan
huishoudens vaker dan vroeger een lang week
einde of een weekje weg. Die korte uitstapjes
onderneemt men veelal in de lente en de
herfst, wanneer het weer in West-Europa onbe
trouwbaar is. De keuze voor een hotel, pension
of vakantiehuisje ligt dan meer voor de hand
dan die voor de camping, aldus de VROM-
dienst RPD. Anderzijds vinden bezitters van
stacaravans de kosten voor de standplaats en de
reiskosten in de weekeinden te hoog worden.
UTRECHT Het is te betwijfelen
of het juist is door te gaan met het
gebruik van placenta's van niet op
aids geteste vrouwen voor commer
ciële doeleinden. Dat zegt de
Utrechtse gynaecoloog prof.dr. A.A.
Haspels. Hij meent dat voor placen
ta's dezelfde nrormen in acht moeten
worden genomen als voor bloed van
donors. Volgens hem verzamelen
veel ziekenhuizen - met toestem
ming van de vrouwen - placenta's
voor de cosmetische industrie. Ze
krijgen er een geringe vergoeding
voor ten behoeve van de koffie-pot
van de verloskamer, zo schrijft hij
in het blad De Vrouwelijke Patiënt.
ROERMOND Het gisteravond uitgezonden tele
visieprogramma „Opsporing verzocht" heeft het on
derzoeksteam dat al een maand bezig is met de IRA-
aanslagen op Britse militairen in Limburg, meer
dan honderd tips opgeleverd. Volgens de woord
voerder van het team, adjudant L. Steens, stond de
telefoon gisteravond roodgloeiend met meldingen
uit het hele land. De tips variëren: het zien van ver
dachte Engels sprekende figuren en het signaleren
van mogelijke vluchtauto's, zowel in Roermond
waar op 1 mei de auto met drie Britse militairen
werd beschoten, als in Nieuw-Bergen waar een auto
met drie Britten explodeerde. Bij deze aanslagen
kwamen drie soldaten om het leven en werden drie
ernstig gewond. Hoewel de gouden tip er op het eer
ste gezicht niet bij is. zijn er toch meerdere interes
sante meldingen bij, die nader onderzocht zullen
worden.
De naar schatting één
miljoen watersporters in
óns land zullen deze zo
mer aanzienlijk meer
geld kwijt zijn aan ha
lter h ven-, tol-, en sluisgelden
at hij dan vorig jaar. Een groot
Dch oj aantal lagere overheden
zelfst heeft met ingang van dit
seizoen de bestaande hef
fingen voor waterspor
ters drastisch verhoogd;
soms is zelfs sprake van
verdubbeling. Vooral de
plaatselijke bestuurderen
zijn zeer creatief geweest
in het bedenken van
nieuwe heffingen. Een
3g slei| treffend voorbeeld is de
Haarlemmermeer. De
provinciale legesverorde
ning voor de schippers
om door dit gebied te
mogen varen, kostte 34
per jaar, ongeacht het
aantal tochten. Van de
ene op de andere dag
werd dat bedrag ver
hoogd tot maar liefst 50
per reis.
eennMSTERDAM Het ta-
deijJereeltje wil nog wel eens
Jen leuke vakantiekiek
jpleveren: een zeiljacht
/aart door een sluis er-
'aan ^ens in het Hollandse
n and. De sfeer in het zo-
Iszorg^erzonnetje op het water
rl' z(% vakantie-achtig en als
hui4ie klomp van de sluis-
ades wachter aan een touwtje
n heheerdaalt werpt de wa-
oe^ tersporter er dan ook met
tudi^jchtbaar plezier een
ijksdaalder in.
taterrecreanten deze zomer
erdiere' verdwijnen. Vooral de
jleine. weinig draagkrachtige
die nfecreant die jn de vakantie en
5nel iyrije weekeinden met zijn
;n lijebootje er op uittrekt, zal elke
kilometer die hij vaart kei
hard in de portemonnee voe-
demijen in heel het land hebben
stereiagere overheder in wat een
:o'n ifllgemene bezuinigingsroes
twool'J^1 naar hetzelfde middel ge-
diefii ïrePen; bestaande heffingen
ilijver'
voor de watersporters zijn
flink verhoogd en tal van
nieuwe beleven dit jaar een
twijfelachtige primeur.
Tolgeld, sluisgeld, bruggeld,
doorvaartgeld, liggeld en ha
vengeld slokken jaarlijks een
fors deel van het vakantie
budget van de watersporter
op. Het heeft er volgens direc
teur Henny van Loosbroek
van het Koninklijk Neder
lands Watersport Verbond
(KNWV) alle schijn van dat
1988 in dat opzicht voor voor
al de kleine recreant een
rampjaar wordt.
„Er dreigt een enorme wild
groei in heffingen. Vrijheid,
blijheid was een beetje het de
vies van de waterrecreatie.
Het lijkt erop dat dat aspect
nu binnen korte tijd de nek
wordt omgedraaid", zegt de
directeur van de overkoepe
lende organisatie van ruim
400 watersportverenigingen
in Nederland. Het waren deze
verenigingen die de laatste
weken meer en meer bij het
Verbond aan de bel trokken.
Acht gulden
In heel het land lijken lokale
en regionale bestuurderen te
hebben toegeslagen. Hoofd
schuddend bekijkt Van Loos
broek de lange lijst van ont
hutsende voorbeelden. Wie
onder vier bekende bruggen
bij Zaandam door wilde, kon
dat in 1987 nog gratis doen.
Met ingang van dit seizoen
kost dat in totaal acht gulden.
Het varen door de bij wa
tersporters bekende Zeven-
huizense Verlaat in Zuid-Hol
land kostte vorig jaar nog
vijftig cent. Dat bedrag is nu
vertienvoudigd; vijf gulden
betaal je nu. Wie in en rond
Haarlem wil varen betaalt per
reis nu geen vijf gulden, maar
twintig. Het Hoogheemraad
schap Rijnland heeft nu een
soort lokale vaarbelasting met
stickers.
„Zo heeft elke provincie, ja
bijna elke plaats wel een ver
hoging. Per keer lijkt een
paar gulden extra niet veel.
Wie echter een dag met een
motorbootje gaat varen komt
zo al gauw op vijftig tot wel
honderd gulden. Dat tikt
aan", aldus Van Loosbroek,
die verwacht dat vooral de
KNWV-directeur Henny van Loosbroek: „Er dreigt een enorme wildgroei in heffingen. Vrijheid,
blijheid was een beetje het devies van de waterrecreatie. Het lijkt erop dat dat principe binnen
korte tijd de nek wordt omgedraaid". foto dijkstra
minder draagkrachtigen dat
gaan voelen, en volgens de
KNWV zijn dat er zeer veel.
Volgens de KNWV kunnen
de kostenstijgingen in de wa
terrecreatie op den duur ook
ernstige gevolgen hebben
voor de veiligheid op het wa
ter. Watersporters zullen op
den duur de dure kleine rou
tes gaan mijden en goedkope
re. maar veel gevaarlijker al
ternatieve routes van de be
roepsvaart kiezen, zo vreest
Melkmethoden
Veel plaatselijke overheden
hebben te maken gekregen
met een steeds minder royaal
spuiende Haagse en provinci
ale geldkraan. Dat is volgens
de KNWV-directeur de direk-
te oorzaak van de „melkme
thoden". „Daarnaast is het na
tuurlijk bekend dat de meeste
recreatieschappen op zwart
zaad zitten. Niet elk buiten
project is immers rendabel te
maken. Ook die hebben hun
oog daarom gericht op de ge
bruiker van het water. Als er
toevallig een stukje water
door het schap loopt, denkt
men er met een heffinkje
meteen een slaatje uit te
slaan. Maar daar blijft het niet
bij, want verderop zitten de
gemeenten A en B, die dezelf
de gedachte hebben ontwik
keld".
Van Loosbroek haast zich te
zeggen dat hij zich wel kan
vinden in het principe dat de
gebruiker betaalt. Uiteraard is
er geld nodig om waterwegen
en beschoeiingen in goede
conditie te houden. En ook
bruggen en sluizen hebben
geld gekost. „Maar uiteraard
kunnen niet alle benodigde fi
nancien via de watersporter
worden teruggehaald. Wij
pleiten voor een landelijk
overleg waarin een soort
vaarbelasting voor alle water-
recreanten wordt uitgewerkt.
Een redelijke belasting, waar
in elke bootbezitter meebe
taalt, zoals de wegenbelasting
voor auto's".
Het ligt voor de hand dat Van
Loosbroek en de zijnen alarm
slaan bij de betrokken instan
ties. „Maar gemeenten en re
creatieschappen kunnen in
feite doen wat ze willen. Ook
de ministeries van landbouw,
van binnenlandse en van eco
nomische zaken staan min of
meer machteloos als het over
lokale belastingen gaat. We
zijn dus afhankelijk van een
besef dat bij de betrokken
overheden zélf moet groeien.
Verder kijken dan hun brug
getje of sluisje lang is".
Economische schade
Volgens hem zijn veel over
heden zich er niet van bewust
welke economische schade zij
zichzelf met hun maatregelen
toebrengen. „In tal van recre
atieplannen moet Nederlands
waterrijke karakter als trek
ker voor het toerisme gelden.
Nederland moet goede voor
waarden scheppen, de recre
ant gastvrij onthalen. Lokaal
profiteert men via de cam
pings en horeca-gelegenheden
dik mee van de waterrecrea
tie, maar met deze golf van
nieuwe heffingen en veel te
forse verhogingen ondermij
nen de overheden het econo
misch voordeel dat ze van de
watersport hebben".
Van Loosbroek wijst op de
enorme voordelen die water
sport voor veel gemeenten
kan hebben: „Medemblik was
zonder watersport een heel
wat minder bruisende stad".
Van Loosbroek, die eerder
werkzaam is geweest bij de
RECRON, de organisatie van
recreatie-ondernemers, ziet in
deze kwestie duidelijke paral
lellen met prijsverhogingen
die enkele jaren geleden ook
optraden in de toeristenbelas
ting. „De ene gemeente vroeg
dit, de andere dat. Totdat er
belasting over belasting werd
geheven. Belast men de wa
terrecreatie ook zo, dan zal de
melkkoe te zijner tijd vanzelf
verdwijnen. Dan valt er niks
meer te melken".
ARJEN VAN DER SAR
1 mei
bejMr. Pieter van Vollenhoven
.telt in het Greenpark Hotel in
.eidschendam het nieuwe se-
tymafoonnet van de PTT offi-
leierenicjeei in dienst.
^Koningin Beatrix en prins
bu Claus wonen in het Concertge-
3ouw in Amsterdam de finale
3ij van de „Young Musician of
Ihe Year" competitie.
jlke|^r'ns Bernhard verricht in de
onden Qemeente Arcen en Velden de
droojofficiële opening van de Kas
teeltuinen Arcen. Hij woont te
vens bij Egidius Janssen N.V.
1e Belvelt een deel van de
door de Nederlandse Export
Combinatie georganiseerde
'he ku fomerdag bij
25
7 juni
Koningin Beatrix en Prins
Claus wonen in het Dansthea-
MORGSter aan 't Spui in Den Haag de
opening bij van het Holland
Festival 1988.
ió Koningin Beatrix woont in Nij-
megen de officiële viering bij
ii van het 125-jarig bestaan van
het kinderdorp „Neerbosch".
Prins Claus aanvaardt in Den
Haag de door het Institute of
Social Studies verleende Ho
lt norary Fellowship.
Mr. Pieter van Vollenhoven
in aanwezigheid van
Prinses Margriet, in Arnhem in
ii Burgers Dierenpark de tropi
sche hal „Burgers Bush" offi
cieel in gebruik.
RIJSWIJK De tankstations in het grensgebied met de Bonds
republiek Duitsland hebben in 1987 negentien procent omzet
verlies geleden. Dat is het gevolg van de aanzienlijk lagere prij
zen voor autobrandstoffen over de grens. Voor de overheid bete
kent dit een daling van de opbrengst aan accijnzen van 250 mil
joen gulden en een derving van btw van nog eens tachtig mil
joen gulden, aldus de Bovag in Rijswijk. De tankstations in het
grensgebied verkochten 314 miljoen liter benzine minder dan in
1986. Dat is zeven procent van de totale afzet in Nederland. De
daling van de benzineverkopen is nog enigszins gecompenseerd
door een stijging van de afzet van diesel met 241 miljoen liter.
Maar de winst op dieselolie is aanzienlijk kleiner dan op benzi
ne. In het grensgebied met België is de omzet van de tanksta
tions vorig jaar met vier procent gedaald.
Zilveren Anjers voor vier Nederlanders
DEN HAA*G De Zilveren Anjer, een prijs die door het Prins
Bernhard Fonds wordt toegekend aan personen die zich onver
plicht en onbetaald hebben ingezet voor de Nederlandse cultuur,
wordt op 24 juni door prins Bernhard uitgereikt aan mevrouw
E. J. van den Broecke-De Man uit Vlissingen, dr. E. Kits van
Waveren uit Amsterdam, G. Brinkgreve uit Amsterdam en W.
Noske uit 's Gravenhage.
Mevrouw Van den Broecke krijgt de prijs voor haar verdiensten
voor de Zeeuwse cultuur en met name voor haar inzet voor het
behoud van de dialecten in deze provincie, dr. Kits van Wave-
ren voor zijrï wetenschappelijk werk op het gebied van de
zwammenkunde, Brinkgreve voor zijn verdiensten op het ter
rein van de monumentenzorg en Noske voor zijn diepgaand on
derzoek naar het Nederlands muziekverleden.
Geen krant ontvangen Bel tussen 18.00 en 19.00 uur. zaterdags tussen 14.00
en 15.00 uur. telefoonnr.071-122248 en uw krant wordt nog dezelfde avond
nabezorgd.
(ADVERTENTIE)
Maatschappijleer, voor het
eerst bij vwo op het eindexa
menprogramma, viel reuze
mee. Het sloot vrijwel letter
lijk aan bij de eindtermen
van de eindexamenstof. Wie
goed had geleerd stond een
uur voor tijd weer op straat.
Als er de eerste keer al veel
kandidaten afgaan is dat
geen goed binnenkomertje
voor een nieuw eindexamen
vak, zullen we maar denken.
Het was trouwens opvallend
dat het grootste deel van de
kandidaten uit meisjes be
stond.
Net als bij het havo-examen
maatschappijleer, dat ook
voor het eerst werd afgeno
men, war^n de drie thema's
voor het vwo: politieke be
sluitvorming; massamedia en
mens en werk. Er was een
redelijk goede spreiding over
deze thema's, waarbij de na
druk wat meer viel op de po
litieke besluitvorming.
Er waren actuele vragen
over het regeerakkoord, over
het huidige omroepbeleid,
over het sociaal-economisch
beleid van Gorbatsjov en
over de gezondheidszorg in
ons land. Er was een zeer in
teressante visie op de ideolo
gie van het kabinet Lubbers
naar aanleiding van een
Volkskrant-interview met
prof. Schuyt, lid van de we
tenschappelijke raad voor
het regeringsbeleid.
Het examen Spaans voor
vwo bestond uit vier lange
en twee korte teksten. Het
was een goed examen met
teksten over de laatste film
van Werner Herzog over de
Aboriginals, de oorspronke
lijke bewoners van Australië,
en over de blanken in Ame
rika. De tekst met betrek
king tot een interview met
de Spaanse schrijver Juan
Goytisolo vonden de meesten
moeilijk.
Russisch voor vwo had vijf
gevarieerde teksten, waar
van de vragen niet echt
moeilijk waren. De meeste
van de teksten waren af
komstig uit de Litoernaja
Gazeta, een Russisch literair
tijdschrift. De vwo-opstelti-
tels Fries vielen ontzettend
tegen, aldus kandidate Bauk-
je Thea van der Schaaf uit
het Friese Workum. Zelf
koos ze de titel 'stelen van
Examensleutels
LMO-C Warenkennis
1c 2 a 3d 4 b 5 d
11 b 12 c 13 c 14 b 15 b
21 d 22 d 23 c 24 c 25 b
31 c 32 b 33 c 34 b 35 b
41 b 42 b 43 b 44 a 45 c
51 c 52 a 53 d 54 b 55 a
61 b 62 a 63 b 64 a 65 a
71 b
fietsen'. Andere titels waren
'Net-winske yntimiteiten'
(ongewenste intimiteitén),
'Libje sunder muzyk' (leven
zonder muziek) en |De
Franske train a grande Vites
se' over de snelle Frapse
trein en het doortrekken van
de lijn naar Nederland.
De Friese tekst in de midda
guren betrof een fragment
van de toespraak van Jaap
Mulder, Fries gedeputeerde
voor cultuur en onderwijs.
Het was een behoorlijk lange
tekst over het taalbeleid in
Friesland, waaraan steeds
minder wordt gedaan. Dat
bleek ook uit dit vwo-exa-
men. Slechts twee meisjes uit
heel Friesland maakten het.
Het havo-eindexamen
Spaans was een leuk, maar
niet gemakkelijk examen
met net als bij vwo vier lan
ge en twee korte teksten.
Wel vonden de kandidaten
twee interviews met schrij
vers (met Roa Bastos en Oc-
tavio Paz) wel wat veel van
het goede.
Bij Russisch voor havo wa
ren er vijf teksten met vijftig
vierkeuzevragen, die in het
Russisch waren gesteld. De
eerste tekst ging over een
ontdekkingsreis van de Rus
Potanin naar China en
Mongolië. In tegenstelling tot
Przewalski schrijft hij er
heel gunstig over. De laatste
tekst ging over de dichter-
zanger Boelat Okoedzjavn,
die door de perestrojka weer
meer onder de aandacht
komt, ofschoon hij in Rus
land nooit verboden is ge
weest. Boelat, die afkomstig
is uit Georgië, maar zich toch
een Moskoviet voelt, deed als
17-jarige vrijwillig dienst in
de Tweede Wereldoorlog.
Vandaag heeft nog een
handjevol vwo-kandidaten
het examen filosofie ge
maakt.
6 b 7 c 8 b 9 c 10 d
16 d 17 b 18 c 19 b 20 b
26 d 27 b 28 f 29 c 30 o
36 a 37 b 38 c 39 f 40 b
46 c 47 d 48 b 49 b 50 a
56 c 57 a 58 a 59 e 60 a
66 a 67 d 68 f 69 d 70 d
AMSTERDAM De exa
menperiode voor de mid
delbare scholen in ons
land heeft bij de klach
tenlijn van het Landelijk
Aktie Komitee Scholieren
(LAKS) in Amsterdam on
geveer 1500 klachten op
geleverd. Nu de examens
voor de meeste schoolty
pen achter de rug zijn
trekt het LAKS de con
clusie dat er onder scho
lieren een duidelijke be
hoefte heeft geleefd om te
klagen over de gang van
zaken tijdens en over de
inhoud van de examens.
„We hebben een behoorlijke
waslijst van dingen die echt
niet zouden moeten kunnen",
zegt LAKS-secretaris Maurice
Galla, zelf vwo-examenkandi-
daat. „We sturen onze bevin
dingen in een rapport naar
alle onderwijsinspecties en
naar staatssecretaris Ginjaar-
Maas. Het is te hopen dat de
onderwijsinspecteurs in de toe
komst wat meer zullen praten
met leerlingen, dat zou best
nog wel eens goede resultaten
voor het onderwijs kunnen
hebben".
De klachtenlijn heeft op tal
van examendagen roodgloei
end gestaan. De meeste reac
ties hadden betrekking op de
gang van zaken tijdens de exa
mens. Zo werd er zeer veel ge
klaagd over geluidsoverlast,
waardoor leerlingen moeite
hadden zich te concentreren.
In enkele gevallen werd de
overlast veroorzaakt doordat
er aan de gymzaal waar het
examen werd afgenomen ver
bouwingen werden verricht.
Ook werd de examenstilte
verstoord door herrie uit na
bijgelegen lokalen waar geen
examens plaatsvonden.
Een groot aantal leerlingen
belde naar de LAKS-klachten-
lijn uit ontevredenheid over
de koude lokalen waarin zij
hun werk hadden moeten
doen. Een stroom van klach
ten kwam binnen over het te
laat beginnen van het gebeu
ren, waardoor sommigen aan
het eind in tijdnood kwamen,
hetgeen de resultaten wellicht
heeft geschaad. Veel concen
tratie- en tijdverlies trad op
doordat docenten in de exa
mentijd mededelingen deden
die niets met de opgaven te
maken hadden. In één geval
liet een docent tijdens het exa
men kandidaten de hand op
steken als zij van plan waren
te verschijnen op het laatste
schoolfeest.
Ook over de inhoud was uiter
aard het een en ander op te
merken. Zo klaagden vwo'ers
over luchtfoto's bij het aard-
rijkskunde-examen waarop
niet veel meer dan mist te zien
was; mbo-leerlingen klaagden
over praktijk-onderdelen van
het examen die dit jaar vpor
het eerst door docenten van de
eigen school moeten worden
beoordeeld. „Slechte persoon
lijke verstandhoudingen ver
oorzaakten volgens sommigen
slechte cijfers. Maar die discus
sie hou je altijd bij persoonlijke
beoordelingen, daar kunnen
we als LAKS niet veel mee",
zegt Maurice Galla.
Ook werd er veel gebeld over
de nieuwe methode van ant
woorden bij de mavo-examens.
Veel leerlingen raakten danig
in de war van de nieuwe eis
om bij meerkeuzevragen niet
alleen de juiste letter, maar
ook het eerste en laatste woord
van het hele antwoord te ge
ven. Nog tijdens de examentijd
werd weer bepaald dat alleen
de letter gold. Galla verwacht
dat het nakijken van de opga
ven extra veel tijd gaat kosten.
„Op 10 juni moeten de resulta
ten bekend zijn, maar dat zou
bij deze opgaven wel eens een
paar dagen later kunnen
worden. De herexamens be
ginnen al op 17 juni. dus dat
kan voor sommige pechvogels
wel eens kort dag worden".
DEN HAAG CDA-fractievoorzitter De Vries wil niet inhou
delijk reageren op het gisteren verschenen boek van de vroege
re staatssecretaris Brokx. In dat boek „Naschrift van een getui
ge" laat Brokx geen spaan heel van de CDA-fractievoorzitter.
Dit geschrift - aldus de reactie van De Vries - zegt meer over de
wijze waarop de auteur de gebeurtenissen verwerkt heeft dan
over de feitelijke gang van zaken.
