Dissidenten putten moed uit top
Geen stappen tegen
Zuidafrika zonder EG
Algenplaag drijft
verder in Noordzee
Moskou:
Aftocht ui ena
Afghanista;stc
vertragen
CONFERENTIE
SCHUIVENDE PANELEN
(3 PvdA
BUITENLAND
£eidóe(3ou/ui/nt
MAANDAG 30 MEI 1988 PAGINA
Opvarende gifschip
in Genua overleden
CARRARA Een opvarende van het
Syrische vrachtschip Zanoobia, dat na
vijftien maanden zwerven de twee
duizend ton giftig chemisch afval in
Genua mag lossen, is overleden; drie
andere bemanningsleden liggen zwaar
ziek in een Italiaans ziekenhuis. Twee
zeelieden, die klaagden over hoofd
pijn, brandende ogen, .uitslag en moei
te met ademhalen zijn onlangs uit het
ziekenhuis ontslagen. Volgens de ha
venmeester van Genua is toestem
ming gegeven tot het lossen van het
afval op voorwaarde dat de Zanoobia
wordt afgemeerd op een afgelegen
plek en dat alle voorzorgen worden
getroffen om brand of verspreiding
van giftige dampen te voorkomen.
Oud-president
Sierra Leone overleden
FREETOWN De vroegere pre
sident van Sierra Leone, Siaka
Stevens is gisteren op 82-jarige
leeftijd overleden. Hij was al eni
ge tijd ziek. Stevens was presi
dent van 1971 tot november 1985,
toen hij de macht overdroeg aan
generaal Joseph Momoh. Het is
niet gebruikelijk dat een Afri
kaans staatshoofd zelf aftreedt;
gewoonlijk blijft iemand presi
dent tot zijn dood. Siaka Stevens
was een van de eersten die pro
testeerden tegen het beleid van
het IMF, dat zeer strenge voor
waarden stelt aan het verstrek
ken van leningen.
Politie verijdelt
mensensmokkel
HAMBURG De Westduitse politie
heeft in de nacht van vrijdag op zater
dag verhinderd dat Tamils en Indiërs
scheep zouden gaan naar Canada. Vol
gens een verklaring van de politie wer
den 269 mannen,vrouwen en kinderen
aangetroffen in een leegstaand hotel in
het plaatsje Hitfeld, nabij Hamburg.
Het bleek dat de Tamils vermoedelijk
met het graanschip „Lupa" door een
organisatie van mensensmokkelaars
naar Canada gesmokkeld zouden
worden. De mensen komen uit ver
schillende delen van de Bondsrepu
bliek en zouden ontevreden zijn over
de sociale situatie van asielaanvragers
in het land. De kapitein van het schip
is aangehouden.
OSLO De algenplaag, die in
middels honderden tonnen vissen
het leven heeft gekost, heeft zich
dit weekeinde verder uitgebreid
langs de Scandinavische kusten
van de Noord- en Oostzee. De
gordel, die intussen enige hon
derden kilometers lang en twin
tig kilometer breed is, strekt zich
nu uit van de Zweedse westkust
bij Göteborg tot ver in het zuide
lijk deel van het Noorse deel van
de Noordzee.
Wegens het aanhoudend warme
weer en de nauwelijks verander
de windrichting nam in het
weekeinde het gevaar toe dat de
algen van het type „chrysochro-
mulina polylepis' binnenkort het
centrum van de Noorse viskwe-
kerijen bij Bergen bereiken. De
viskwekers zijn hard bezig de in
grote kooien rondzwemmende
forellen en zalmen met behulp
van sleepboten over te -brengen
naar beschermde fjorden. Scandi
navische deskundigen wezen
erop dat het algentapijt een voor
tijdig voorspeld gevolg is van de
milieuvervuiling in de Oostzee.
Pakistaanse premier
naar huis gestuurd
ISLAMABAD De Pakistaan
se president generaal Zia ul-
Haq, heeft gisteren met onmid
dellijke ingang het Lagerhuis
(de Tweede Kamer) van het
parlement ontbonden en de re
gering inclusief premier naar
huis gestuurd. Zia heeft aange
kondigd binnen drie maanden
nieuwe verkiezingen uit te
schrijven. Als reden voor zijn
plotselinge besluit noemde Zia
het falen van de regering van
premier Junejp tot de zoge
noemde „islamisering" van Pa
kistan. Het versterken van de
islam heeft geleid tot spannin
gen onder de bevolking.
Raisa en
Nancy
grimlachend
door
Kremlin
MOSKOU Niet alleen hun
beider echtgenoot, maar ook
Raisa Gorbatsjov en Nancy
Reagan worden deze dagen in
Moskou door een compleet
persleger op de voet gevolgd.
Vooral de voortdurende ge
ruchten over de slechte on
derlinge verstandhouding van
de „First Ladies" heeft tot ge
volg, dat geen woord of ge
baar verborgen blijft. Zo was
het hand-in-hand lopen van
Nancy en Raisa tijdens een
rondgang door het Kremlin
vooral voor de Amerikaanse
media „hot news".
Mevrouw Reagan leek bij
haar gastvrouw lichte irritatie
op te wekken door haar be
langstellende vragen over de
betekenis van religie in de
communistische Sovjetrepu
blieken. Nancy Reagan stelde
deze vragen tijdens een wan
deling door de oudste en
grootste kerk van het Krem
lin, de vijfkoepelige Maria
Hemelvaart Kathedraal, die
inmiddels als museum dienst
doet.
De horde verslaggevers wen
ste van de dames te horen of
zij het deze keer beter met el
kaar zouden kunnen vinden
dan tijdens eerdere topbijeen
komsten. Wij zijn steeds
prettig met elkaar omgegaan
was het antwoord van Nancy
Reagan. Raisa Gorbatsjov
voegde daaraan toe dat de
„belangrijke zaken" van de
supermogenheden van meer
belang zijn dan de relatie tus
sen haar en mevrouw Reagan.
(Van onze verslaggevers
Leo van Vlijmen
en Jo Wijnen)
MOSKOU De aanwe
zigheid in Moskou van
een Amerikaanse presi
dent en diens grote be
langstelling voor de men
senrechten, heeft al op de
eerste dagen van hét be
zoek van president
Reagan geleid tot demon
straties van Sovjetrussi-
sche minderheidsgroepe
ringen.
Ook laatste dagen voor de top
was in de hoofdstad Moskou
al enige malen betoogd. De
politie hield zich hierbij afzij
dig.
In de Sovjethoofdstad klonk
gisteren onder meer het dissi
dente geluid van joden, aan
wie een uitreisvisum wordt
geweigerd. „Gorbatsjov en
Reagan, wij verwachten van
jullie een oplossing voor onze
problemen", zo luidde de
tekst op een van de spandoe
ken.
In Leningrad kwamen zondag
volgens een dissidente woord
voerder ongeveer 2.000 verte
genwoordigers van de onlangs
opgerichte oppositiebeweging
Democratische Unie in het
openbaar bijeen. De politie
trad hiertegen wèl met harde
hand op en verrichtte volgens
aanwezigen enkele tientallen
arrestaties. De Democratische
Unie wil overmorgen in Mos
kou opnieuw de straat op
gaan.
Kort voor de aankomst van
president Reagan in Moskou
werd ook gedemonstreerd
door honderden inwoners van
de Sovjetrepubliek Armenië.
Zij hekelden vooral de tweede
man van het Kremlin, Jegor
Ligatsjov, omdat deze zou vin
den dat de kwestie Nagorno-
Karabach afgesloten is. De
Armeniërs eisen dat de encla
ve, die ligt in de republiek
Azerbajdjan, wordt gevoegd
bij Armenië.
Hoewel president Reagan en
Veel belangstelling voor de Reagans, toen zij na afloop van het eerste gesprek „bij verrassing" een wandeling door een Moskouse
straat maakten. Evenals bij de vergelijkbare „stunt" van Gorbatsjov in Washington leidde dit tot enthousiasme bij de mensen op
straat en zichtbare nervositeit bij de veiligheidsagenten.
heeft overhandigd met een
opsomming van wat in Ame-
partijleider Gorbatsjov giste
ren in hun welkomstwoord
hoog opgaven van hun verbe
terende betrekkingen, is dui
delijk dat verschillen van me
ning over de mensenrechten
een schaduw werpen over de
.Sovjetrussisch-Amerikaanse
contacten.
„President Reagan heeft geen
idee, geen begrip van de
plaats die het onderwerp
„mensenrechten" inneemt in
de Sovjetunie", zo zei Sovjet-
woordvoerder Gennadi Gera-
simov na afloop van het eer
ste van vier gesprekken tus
sen de beide leiders.
Reagans woordvoerder Fit-
zwater liet weten dat presi
dent Reagan tijdens de eerste
sessie aan Gorbatsjov een lijst
rikaanse ogen in de Sovjetu
nie „schendingen van men
senrechten" zijn. Daarover
zou een pittige maar openhar
tige discussie zijn gevoerd.
Ook in de laatste dagen naar
de aanloop naar de top heeft
de discussie over de mensen
rechten een centrale plaats in
genomen. Moskou neemt het
Reagan kwalijk dat hij zich,
onder andere in een vraagg-
sprek met een Finse krant,
kritisch en naar de mening
van het Kremlin „onbevoegd"
heeft uitgelaten over de situa
tie van de mensenrechten in
de Sovjetunie. Niettemin, al
dus Gerasimov, heeft de Sov
jetleider voorgesteld over dit
onderwerp regelmatig ge
sprekken op „parlementair
niveau" tussen Sovjetunie en
VS te organiseren. Reagan
heeft dat idee niet van de
hand gewezen.
De Sovjetrussische kranten
zijn als reactie op Reagans be
schuldigingen de afgelopen
dagen een krachtig offensief
begonnen. De Pravda bracht
bijvoorbeeld niet alleen het
gebruikelijke tegenargument
in stelling dat de VS miljoe
nen werklozen en daklozen
hebben, maar voerde ook aan
dat zich ongeveer honderd
politieke gevangenen in Ame
rikaanse cellen bevinden. De
krant noemde enkele gedeti
neerde Indianen met naam en
toenaam. Volgens waarne
mers betekent deze forse re
actie van de media dat Gor
batsjov van plan is Reagan op
het punt van de mensenrech
ten kort maar krachtig lik op
stuk te geven.
De Sovjetunie heeft trouwens
op het gebied van de mensen
rechten een spectaculaire
vooruitgang geboekt, zo heeft
ook president Reagan toege
geven.
Voor de Russische leider Gor
batsjov vormen de mensen
rechten niet gespreksthema
nummer één van de top in
Moskou. Voor hem staaf ont
wapening bovenaan de agen
da, hoewel de verwachtingen
ook in dit opzicht niet hoog
"Cigenlijk
VS op
het terrein van de wapenbe
heersing te weinig initiatief
tonen. Dat zou de reden zijn
waarom in Moskou geen ak
koord kan worden onderte
kend over de halvering van
de arsenalen strategische ra
ketten.
De enige officiële plechtig
heid is nu de uitwisseling van
het zowel door de VS als de
Sovjetunie geratificeerde
•INF-verdrag, woensdagoch
tend in het Kremlin. Zater
dagnacht ging de Amerikaan
se Senaat met het verdrag ak
koord, waarna ook de Opper
ste Sovjet er mee instemde.
Het is het eerste geratificeer
de verdrag tussen de twee su
permachten in zestien jaar en
het eerste verdrag waarin een
hele categorie kernwapens
wordt geëlimineerd.
Vlaggen
De belangstelling van de in
woners van Moskou voor de
Amerikaanse president bleef
gisteren beperkt. De meeste
Moskovieten hielden zich op
in van de vele cultuurparken
die de Sovjetrussische hoofd
stad rijk is.
Opvallend was dat de organi
satoren op onder meer de
vlaggen hebben bespaard. Al
leen langs de route wapperen
broederlijk naast elkaar Ame
rikaanse en Sovjetrussische
vlaggetjes. Terwijl president
Reagan in het Kremlin arri
veerde en het eerste gesprek
tussen Gorbatsjov en Rèagan
plaats vond, gingen de excur
sies binnen de Kremlinmuren
gewoon door. Wel zijn in de
buurt van het Kremlin en
van andere punten waar de
hoge gasten langs komen de
gebouwen opgeknapt. Het ge
bouw van de schrijversbond,
waar Reagan te gast zal zijn,
staat er weer als nieuw bij en
de school die Nancy Reagan
morgen gaat bezoeken, heeft
een fris kleurtje gekregen.
Voor het overige doet alleen
de aanwezigheid van ruim
5000 journalisten vermoeden
dat deze top toch iets meer
gaat worden dan alleen maar
een routine-bijeenkomst.
Hij Ha
MOSKOU De Sov 'mde
nie heeft gedreigd de rdat 1
rugtrekking van )>acht
troepen uit Afghanist*
vertragen als Pakistan Jein
steun aan de Afgha nplat
opstandelingen lden j
staakt. Het ministerieuilse
buitenlandse zaken lie n.a®g
zaterdag via Tass weti ,r hij
De Sovjetunie beschoui» f
Pakistaanse steun als
schending van het aki £0]
van Genève en waarsd
„passende maatregelen Til
treffen ten aanzien vai
troepenterugtrekking", jplr
Pakistan wordt verwete
het zijn hulp aan het is]
tische verzet heeft opge\ N -
sinds twee weken geledi es BI
Sovjetunie begonnen is anse
het terugtrekken van rrijda
troepen. Volgens het pe ende
reau Tass worden de i Haé
heddin op grote schaal Sti
wapens voorzien. De st «nd
wapens die de Vere De
Staten aan Islamabad ns i
ren met het doel die do de F
sluisen naar de retx op
„sterkt Pakistan in zijn and(
logszuchtige houding", iragi
het ministerie van bu n h<
landse zaken in Moskou v0°
Vlak voor het weekeind dam
schuldigde een medewi g is
van partijleider Gorbc Dei
ook de Verenigde Stater ande
schending van de in apr ethc
maakte afspraken in en
ve, door de wapenzendi >s I
voor de islamitische rebHij
voort te zetten. Maa seor
Amerikanen hebben e< de
gezegd dat zij de hulp a^n v;
rebellen voortzetten
de Russische militaire slnde
aan de regering in K» Li
voortduurt. bez
es
LE
stei
Ook Joegosla
gaat hervorme0!
loor
BELGRADO De leideijj r
de Joegoslavische Commjntri
tische partij, Bosko Ki daj
heeft gisteren bij de opL jj
van een speciale partijtje
rentie opgeroepen tot „rac
veranderingen". Krunic'
klaarde dat zijn land „zi
het epicentrum van de <J0,
bevindt, met „een bijna-r
sie, voortdurende inflatief*
stige sociale problemen er
litiëke ontevredenheid"!
partijleider riep ook op tol
vering van de partij om
komen van „dieven, imir
en oneerlijke figuren". De^°°
goslavische regering zett
terdag een nieuwe bei
gingsronde in met een de\jma
atie van de dinar en oimfde
rijke prijsverhogingen
goederen en diensten, w;
der benzine en elektricil
ADVERTENTIE
Biogenetica
Op zaterdag 4 juni organiseert de PvdA een
conferentie over de ontwikkelingen op het terrein van
het erfelijkheidsonderzoek.
Over thema's als prenatale diagnostiek en genetische
screening wordt gesproken door onder meer
Hedy d'Ancona, prof. dr H. Galjaard
en dr H. Schellekens.
De conferentie vindt plaats in de Senaatszaal van de
Aula van de Technische Universiteit in Delft.
Aanvang conferentie: 10.00 uur.
Kosten deelname: f 15,— inclusief lunch.
Voor informatie
en aanmelding:
bel 020-5512148
(Aart van Dam)
000
Westerse bedrijven
blijven investeren
BRUSSEL Ruim
twaalfhonderd westerse
bedrijven trekken zich
niets aan van de apartheid
en doen nog steeds volop
zaken in Zuidafrika. Dat
blijkt uit een rapport van
het in Brussel gevestigde
Internationaal Verbond
van Vrije Vakverenigin
gen. Volgens het IVVV
zijn 27 Nederlandse bedrij
ven direct of indirect aan
wezig in Zuidafrika. Vier
Nederlandse bedrijven
hebben zich teruggetrok
ken onder wie SHV (Mak-
ro). Bovenaan de lijst staat
Groot-Brittannië met niet
minder dan 374 Britse on
dernemingen in Zuidafri
ka. Nummer twee is de
Bondsrepubliek met 333
bedrijven. Ook de VS,
Frankrijk en Japan heb
ben nog tal van onderne
mingen in Zuidafrika.
DELEGATIE VANGT BOT BU VAN DEN BROEK:
Franse skinheads tuigen zwarten af i
BREST Zo'n tweehonderd uiterst-rechtse vandalen hel
na een rockconcert in de Franse havenstad Brest zwarte
Noordafrikanen aangevallen en vernielingen aangericht. 1
mensen moesten zich in het ziekenhuis laten behandelen;,
vandalen, zogeheten skinheads trokken naar het centruir
Brest nadat het concert door regen was afgelast. Onderweg F'
den gekleurde mensen in elkaar geslagen. Ook in het nabijt
gen Rouen deed zich dit weekeinde iets dergelijks voor. Dej:
tie heeft ruim dertig skinheads aangehouden.
SUSKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
Bot 6HM mimi m
imE (tl T/l/TTf HOOtllR H/M6T
WliKE HEEl DE DM OEE/EL
m. 's toonoi ruEóEti ot
KlflOEREfl tR0E6 URM BEO
SlOftl/R BI JET TOT IRRT
TEEVEE HURCR Eft 6RKT
DRtl 00K ilRPEtt.
DEN HAAG Een vurig
pleidooi wordt ruw onder
broken, omdat de ober
van het statige Pullman
Hotel een dienblad vol
kop- en schoteltjes uit zijn
handen laat vallen. Ter
wijl het gerinkel van glas
scherven wegsterft, bromt
de Zuidafrikaan: „Ik wou
dat het de apartheid was
die daar brak".
Hij is een teleurgesteld mens.
Hij heeft binnen een week
half Europa aangedaan en met
zoveel politici gesproken dat
hij even niet meer weet of hij
zaterdagmiddag in Den Haag
met minister Tindemans of
met Van den Broek gaat pra
ten. Van den Broek dus, maar
deze had vrijwel dezelfde
boodschap als zijn Belgische
collega: de regeringen zijn niet
van plan op eigen houtje maat
regelen te nemen tegen Zuid
afrika. Stappen zijn alleen in
EG-verband effectief, aldus de
minister.
„Ja, maar als we déar op
moeten wachten" aldus de cy
nische bezoeker uit Zuidafrika
„zijn we weer zoveel jaren
verder".
En een ander delegatielid
voegt eraan toe: „De noodtoe
stand zal op 10 juni weer voor
een jaar worden verlengd. Or
ganisaties worden verboden;
hun geld wordt geblokkeerd
en hun leden worden subver-
sievelingen verklaard. Pas dus
op: u spreekt nu met crimine
len".
De man maakte deel uit van
een delegatie waarin ook do
minee Beyers Naudé „Ik
ben best wel gefrusteerd"
en hulpbisschop Mvemve van
Johannesburg meereisden. Di
recte aanleiding voor hun ron
de door Europa is de „wet vir
die bevordering van ordelike
binnelandse politiek", die de
Zuidafrikaanse regering moge
lijk al volgende maand be-
De nieuwe wet beoogt de
fondsen te controleren, die
vanuit het buitenland naar
Zuidafrikaanse groeperingen
gaan en waarmee politieke ac
tiviteiten zouden worden ge
pleegd. In het ontwerp zoals
het nu aan het parlement is
voorgelegd is het begrip „poli
tieke activiteiten" zo ruim ge
steld dat daaronder ook kin-
derchrèches, studiebeurzen,
kranten en timmerwerkplaat
sen vallen.
De maatregel gaat zelfs zo ver
dat de ene katholieke of gere
formeerde kerk in Nederland
geen geld mag overmaken aan
haar zusterkerk in Zuidafrika.
Als de minister van justitie
meent dat de fondsen wel eens
voor een „politiek doel" zou
den kunnen worden gebruikt
kan hij het bedrag laten con
fisqueren. De minister hoeft
geen bewijzen te hebben voor
zijn veronderstelling.
De vier mede-financieringsor-
gansiaties in Nederland
(ICCO, Cebemo, Hivos en No-
vib) trekken per jaar zo'n
twintig miljoen gulden uit
voor projecten in Zuidafrika.
Een deel is „eigen" geld; een
deel is afkomstig van de Ne
derlandse regering.
De organisaties krijgen geld
van de Nederlandse overheid
ter besteding in Zuidafrika
volgens het zogeheten twee
sporenbeleid. Nederland
steunt het vreedzaam verzet in
Zuidafrika en ons land oefent
druk uit op de regering-Botha
onder meer via EG-sancties
zoals een wapenembargo en
een ijzer- en staalboycot. De
Europese Gemeenschap heeft
per jaar tussen de zestig en ze
ventig miljoen gulden over
voor Zuidafrikaanse projecten.
Ook dat geld dreigt geblok
keerd te worden door de nieu
we ^Vet, die in Pretoria in de
maak is en vrijwel zeker door
het (blanke) parlement wordt
aangenomen. Behalve Groot-
Brittanië, die bij monde van
minister van buitenlandse
EG-landen wel bereid het
pakket maatregelen dat de
Twaalf vorig jaar namen te
herzien.
Steenkool
Met name in West-Duitsland
waar de delegatieleden met
kanselier Kohl en minister
Genscher praatten, lijkt enig
gevoelen te bestaan tot een ko-
lenboycot. Van den Broek wil
daarvan (nog) niet weten. In
tegendeel, de invoer van Zuid
afrikaanse steenkool is in Ne
derland de afgelopen jaren
fors gestegen, alsook in Grie
kenland, Spanje en Portugal.
Volgens Kairos, een kerkelijk
informatiebureau, komt jaar
lijks 4,9 miljoen ton Zuidafri
kaanse kolen aan in Rotter
dam.
Daarvan is 1,3 miljoen voor
Nederlands gebruik en wordt
3,6 miljoen doorgevoerd naar
onder meer West-Duitsland en
Groot-Brittannië. En bij in
voer in die landen blijkt op de
steenkool opeens het predikaat
„Nederlands" te rusten. „Wat!
Zijn de Nederlandse mijnen al
in de jaren zestig gesloten? En
Londen zegt dat zij de meeste
kolen vanuit jullie land in
voert, niet vanuit Zuidafrika"
zo reageert de quasi verbijster
de hulpbisschop uit Jo'burg.
Hoe moet dat nu met de hulp
aan Zuidafrika wanneer Pre
toria het overmaken van geld
blokkeert. Moeten de EG, de
overheid en de NGO's voort
aan „toeristen" een koffer geld
meegeven om het aldus het
land in te smokkelen. „Nee"
zeggen de delegatieleden „Dat
is geen oplossing. Het werk in
Zuidafrika wordt een stuk
moeilijk gemaakt, maar het
gaat wel door. Het zou alleen
zo mooi zijn wanneer de Euro
pese regeringen met hardere
diplomatieke- en met econo
mische maatregelen, hun af
keer laten blijken voor deze
„wet vir die bevordering van
ordelike binnelandse politiek".
Boulevard in brand
Gigantische zwarte rookwolken stijgen op vanaf de brandj
King Harbor-boulevard in Californië (VS). Zeker vijf restaui
en diverse kiosken gingen dit weekeinde in vlammen op, na
ongeluk in een keuken. De boulevard is in voorgaande 1
meerdere keren vernield door orkanen, maar steeds weer|c
honwrl Of Hat nu wioor o«hpiirt is noo niet bekend
