)e wonderbaarlijke comeback van Joris Voorhoeve 'ranjes komen meestal met de schrik vrij AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB HAAG Nog maar maanden is het gele dat Joris Voorhoeve vrijwel iedereen •d afgevoerd van het met kandidaten het lijsttrekkerschap de VVD. Het glorieu- optreden van Hans ;el in het Turfschip te ja, waar de VVD haar trig bestaan vierde, te bevestigen dat de ielijke leider van de •alen in Leeuwarden leerde. hoeve, de tengere fractie- litter, verdween bijna ge in de slagschaduw van de ieve commissaris van de ïgin in Friesland. De eni- ie nog geloofde in zijn en was Voorhoeve zelf. In interview verklaarde hij rijd met Wiegel te zullen lan. Maar deze uitspraak zo irreëel dat de meeste er niet of nauwelijks acht aan besteedden. ook niet zo verwon- k, omdat Voorhoeve tot dan toe nog weinig opzienba rends had gedaan. Het herstel len van de rust in de daarvóór zo turbulente VVD-fractie werd niet herkend als een prestatie van formaat. Dat hij geleidelijk toch werd gezien als de eerste woordvoerder van de VVD kwam meer door het falen van een ander: Ru- dolf de Korte. De vice-pre mier, die door Nijpels tot het „nieuwe gezicht" van de VVD was uitgeroepen, werd in zijn nieuwe functie heel snel de ri see van politiek Den Haag. Maar ook Voorhoeve moest nog wennen aan zijn nieuwe verantwoordelijkheden. Vorig jaar maart, aan de vooravond van de statenverkiezingen, overspeelde hij zijn hand. Hij proclameerde de VVD tot middenpartij die net zo goed met de PvdA zou kunnen sa menwerken. De storm die dat veroorzaakte in de liberale ge lederen noopte Voorhoeve tot het uitgeven van een oekaze: er mocht niet meer over een coalitie met de socialisten ge praat worden. Daarmee leek ook de fractieleider te hebben afgedaan. De parlementaire pers, die hem aanvankelijk had omhelsd vanwege zijn on orthodoxe opstelling, zette Voorhoeve bij in de categorie „veel geschreeuw, weinig wol". Orakel Net als in het laatste iaar van het leiderschap van Ed Nijpels, toen van alles en nog wat fout ging in de VVD, verschoof de belangstelling naar Hans Wie gel. De Friese commissaris, die de VVD tot grote hoogte had opgestuwd, werd gezien als de enige die nog redding kon brengen. Het Orakel van Leeuwarden genoot van die hernieuwde aandacht en was gul met zijn commentaren op het gebeuren in zijn partij. Dat bracht partijvoorzitter Ginjaar, die wanhopig op zoek was naar een methode om het verval van de VVD (slechte opiniepeilingen en bij bosjes weglopende leden), op een idee. Hij nodigde Wiegel uit als feestredenaar voor de jubi leumviering in Breda en voor zag hem ook alvast van een nieuw verkiezingsprogram: Liberaal Bestek, geschreven door het oud-kamerlid Aart Geurtsen. Toen gebeurde er iets mer kwaardigs. Bij nadere bestude ring van „Bestek" begon de achterban van de VVD zich steeds onbehaaglijker te voe len. In zijn zucht de VVD weer aantrekkelijk te maken voor veel conservatieve men sen die in 1986 op het CDA hadden gestemd, bleek Geurt sen wel heel erg ver naar rechts te zijn gaan hangen. Met name zijn vrij harde op stelling tegenover gastarbei ders deed bij velen de verden king ontstaan dat hij wel wat zag in extremistische opvattin gen zoals van Jean Marie Le Pen. Voorhoeve rook zijn kans. Te gen een ieder die het maar ho ren wilde vertelde hij niet ge lukkig te zijn met „bepaalde passages" van Liberaal Bestek. Ook verklaarde hij dat die on derdelen van de nota aanvan kelijk nog veel erger waren geweest. Daarmee versterkte de fractieleider de al bestaan de indruk dat Geurtsen rare neigingen had. Bovendien wees hij zichzelf aan als de enige die de VVD zou kunnen afhouden van een heilloze koers. Wiegel had immers in Breda Liberaal Bestek om helsd. met de historische uit spraak: „Er wordt veel over gepraat, dus het zal wel goed zijn". Smullen Kritiek hebben op een ander is echter niet voldoende voor een politicus die erkend wil worden als leider. Hij moet zelf ook iets presteren. In dat besef kwam Voorhoeve tot de conclusie dat hij in belangrijke kamerdebatten de aandacht zou moeten trekken. Welnu, daarin is hij ruimschoots ge slaagd. De media smulden van de manier waarop de VVD- voorman tijdens de discussie over het paaspakket premier Lubbers op de knieën dwong. Vervolgens toonde Voorhoeve zich ook opgewassen tegen mi nister Van den Broek. Hoe hard dit gevreesde CDA-ka- non ook schoot, hij kon niet voorkomen dat de VVD vast hield aan haar mening dat de paspoortaffaire tot de bodem diende te wotden uitgezocht. En alsof het niet genoeg was, bond Voorhoeve ook nog eens minister Deetman aan zijn ze gekar. Weer tot grote vreugde van schrijvende en elektroni sche pers hekelde hij de wijze waarop deze CDA-bewinds- man geprobeerd had zijn kri tiek op het regeerakkoord goed te praten. „Een kleffe vertoning", aldus Voorhoeve. Door dit alles namen de media de fractieleider weer in gena de aan. Hij werd weer erkend als één van de kandidaten voor het lijsttrekkerschap in 1990. En die acceptatie groeide toen steeds duidelijker werd dat de Algemene Vergadering van de VVD, die vandaag wordt afgesloten in Veldho ven, Liberaal Bestek voor een groot deel bij de vuilnisbak zou zetten. Hans Wiegel weet nu ook hoe het aanvoelt over schaduwd te worden. Sociaal gezicht Maar hoe goed Voorhoeve er nu ook voorstaat, hij kan niet zeker zijn van zijn lijsttrekker schap zolang de electorale po sitie van de VVD niet verbe tert. Het door Voorhoeve ge preekte „liberalisme met een sociaal gezicht" klinkt wel fraai, maar trekt weinig extra stemmen. Dat blijkt ook wel uit de opiniepeilingen. De par tij schommelt nu al een jaar of twee rond de 23 zetels, dertien minder dan in het topjaar 1982 werden veroverd. Op de een of andere manier móeten de liberalen ook weer attractief worden voor het conservatieve deel van de Ne derlandse samenleving. Daar heeft Voorhoeve het volgende op bedacht: Wiegel moet in de verkiézingsstrijd optreden als „lijstduwer". Hij denkt de Friese commissaris zover te krijgen door hem het vice-pre- mierschap in het vooruitzicht te stellen. Voorhoeve wil zelf niet het kabinet in, want naar zijn mening dient de politieke leider van de VVD in de Tweede Kamer te zitten. RIK IN 'T HOUT aats waar prins Berhard 51 jaar geleden een zwaar ongeluk had. foto: polygoon Amsterdammers wachten voor het Burgerziekenhuis op nadere mededelingen over de gezondheidstoestand van prins Bernhard. foto: polygoon auto-ongeluk van bnprins Willem ander vorige week op de Plesman- in Leiden, dat hem [en boete van driehon- gulden kwam te omdat hij de Wegen- (teerswet heeft over- len, is niet het eerste een Oranje overkomt, i duik in ruim vijftig historie leert dat le- van de koninklijke jlie jaar betrokken zijn $t bij een flink aan- verkeersongevallen. door een wonder de Oranjes in de gevallen met de of minimale kwet- vrij; slechts een en keer was er letsel Bernhard, avon- aangelegd en lief van vliegtuigen en auto's is met de kampioen van de ko- familie: maar keer was hij be- bij een „serieus" De schoonzoon 77-jarige prins, mr. van Vollenhoven, drie fikse aanrijdin- de rug. Bernhard, die in kleine met enige trots pleegt te over zijn escapades hij vloog in de jaren een niet onaan- aantal „kisten" in de vernieling gaat het niet gauw té hard. Tekenend daar voor is het verhaal van zijn autotochtje met prins Philip. De gemaal van de Engelse ko ningin Elizabeth werd wat bleekjes om de neus toen de wind hem om de oren suisde en de snelheidsmeter van de Ferrari 170 aangaf. Bernhard stelde zijn passagier ter plekke gerust. Maar eenmaal veilig op de plaats van bestemming ge arriveerd, kon hij niet nalaten te vragen: „Wat zou je gedaan hebben als je had geweten dat de teller geen kilometers maar mijlen aangeeft?". Benauwend Een greep uit de soms benau wende ervaringen van prins Bernhard: 29 november 1937, Diemen. Prins Bernhard heeft haast; met 160 kilometer per uur raast hij met zijn groene twee- zitter-cabriolet in de sombere ochtendschemering van Soest- dijk via Amsterdam naar Den Haag. Op hetzelfde tijdstip stuurt de Zwanenburgse chauffeur D. Zweerus zijn met zand geladen vrachtwagen de Muiderstraatweg in Diemen op. Even later volgt een kolos sale klap: de prinselijke sport wagen boort zich in de massie ve vrachtwagen. Er verschijnt een geruststel lend „communiqué der ge- neesheeren": „Officieel is door de geneesheeren vastgesteld, dat de Prins slechts een lichte hersenschudding heeft en dat, naar het zich aanvankelijk laat aanzien, de toestand erg mee valt". Later bleek die mededeling veel te optimistisch. De prins was er in werkelijkheid zo slecht aan toe dat zijn echtge note Juliana en koningin Wil- helmina een maand lang bijna onafgebroken bij zijn bed in het ziekenhuis vertoefden. De rugpijn die de prins nog altijd kwelt, wordt toegeschreven aan het ongeluk dat hem bijna 51 jaar geleden overkwam. De schuldvraag bleef in die dagen nadrukkelijk buiten be schouwing. Maar 25 jaar later, in 1962, laaide de discussie daarover plotseling hoog op, toen Prins Bernhards (Ameri kaanse) biograaf Alden Hatch in zijn boek „Prins Bernhard der Nederlanden, zijn plaats en functie in de moderne mo narchie" openlijk suggereerde dat de chauffeur van de zand- auto op het moment van het ongeluk onbekwaam was ge weest. „De chauffeur was de avond voor het ongeluk dron- Politie en brandweer bekijken de zwaar vernielde auto van ken geweest en was toen het kroonprins Willem-Alexander. Hij verloor afgelopen zaterdag in gebeurde niet in conditie om Leiden de macht over het stuur en reed een sloot in. De prins een auto te besturen. Boven- kwam met de schrik vrij. dien heeft een onderzoek aan getoond dat er geen enkel FOTO: anp bord was geplaatst om te waarschuwen dat hier werk in uitvoering was". Chauffeur Zweerus bezwoer echter geen druppel te hebben gedronken en beweerde bo vendien dat er in verband met de gevaarlijke situatie een waarschuwingsvlag was ge plaatst. Een kwart eeuw na dato kwam er alsnog een onder zoek. Eind 1962 deed de prins een officiële verklaring uit gaan dat ook hem gebleken was dat de heer Zweerus geen enkele schuld trof en dat hij er voor zóu zorgen dat in de vol gende druk van Alden Hatch' biografie de nodige correcties zouden worden aangebracht. 4 september 1946, Londen. Prins Bernhard, in gezelschap van zijn adjudant en twee Ne- geluid vliegen is niet bijzondei derlandse officieren van het sensationeel", zegt hij, ietwat vliegveld Hendon op weg naar teleurgesteld, naar Londen. De auto van de Maar de gewenste opwinding prins botst tegen een Neder- komt dezelfde dag tóch nog. landse legervrachtauto. De AIs hij met een klein eenmoto- irins en de medeinzittenden rig oefen vliegtuigje nog een ilijven ongedeerd, de wagen is extra vluchtje maakt, slaat plotseling, op 2500 meter hoog te en tien kilometer uit de kust, de motor af. De Ameri kaanse vlieginstructeur luite nant-kolonel A.T. House De prins heeft zojuist meer neemt de besturing over en zet jli. ide kist even later na een ghj- zwaar beschadigd. Geluidsbarrière 15 maart 1954, Mojave-woes- tijn (Verenigde Staten). vaart gehad dan ooit: boven de TT 1<ucr 1 Mojave-woestijn heeft hij als z°nder Priemen piloot van een Sabre-oefen- - - -- straaljager voor het eerst in «mei 1954 Gouda zijn leven de geluidsbarrière p"ns Bernhard met zijn acht- HnnrhrolfPn Sneller Han he! ginder Lincoln Op Weg van doorbroken. „Sneller dan het Het zeilschip de Vrijheid QN 7* de negerslaaf komt Rob de cel bin- hoofd aan de hand is. „Kapitein ontko- ww gevangenen hangen allen rond het men", vervolgt hij, „en daarom zaak nog SuVfevenster. Zo kunnen ze tenminste el- niet verloren is. Kapitein is duivelskunste gezicht zien en de nieuwe gezich- naar". Ze draaien zich allen om als de ne er vandaag bij zijn gekomen. Ze ger met Rob achter zich aan nadert. Rob de woorden uit Ali's mond, die hun geeft een teken en neemt meteen de uitlegt, wat er allemaal boven hun wacht voor zijn rekening. De anderen stor ten zich op de overgebleven neger. De manschappen van „De Jeanet" helpen met genoegen mee om hun cipiers te kne velen. Dan komen ze opgewonden over eind! Rob trekt de doek der kufiya van zijn gezicht. „Het uur der afrekening is geko men". zegt hij plechtig. Den Haag naar Utrecht. Ter hoogte van Gouda wil hij, tra ditioneel op de linker rijbaan koersend, een vrachtwagen met aanhanger inhalen. Maar juist op dat moment wijkt de combinatie naar links uit. De prins gaat vol op de rem; op het wegdek ontstaat over 60 meter lengte een pikzwart spoor. Bij de prinselijke nood greep, later door een wacht meester van de politie aange duid als het toppunt van koel bloedigheid, raakt de auto de heg naast de weg het feno meen vangrail was toen nog onbekend en slaat over de kop. Prins Bernhard en zijn naast hem gezeten chauffeur kruipen vrijwel onbeschadigd uit het wrak van de eens zo degelijk-trotse Lincoln. Met een wel wat gekreukelde witte anjer in het knoopsgat lift hij naar het dichtstbijzijnde benzi nestation en belt van daar naar Soestdijk. 19 juli 1973, Orbetello (Italië). Prins Bernhard heeft vandaag geen haast; hij viert vakantie in zonnig Porto Ercole. De prins rijdt met zijn gloednieu we Ferrari van het vakantie oord aan de kust naar het meer landinwaarts gelegen Orbetello. Het verkeer is druk en opschieten is er niet bij. Uit tegenovergestelde richting na dert Nicola Presenti, een 28-ja- rige elektriciën. Als Presenti zijn nietige autootje iets over de as van de weg stuurt, volgt een frontale botsing met de Ferrari van de prins. Oogge tuigen melden dat de Italiaan slechts iets over de as van de weg heeft gereden en dat de prins geen poging zou hebben gedaan om uit te wijken. Vol gens de particulier secretaris van de prins was de toedracht echter anders: „De tegenligger raakte de macht over het stuur kwijt. De prins zag de Autobi- anchi slingerend op zich afko men en heeft door in een on diepe sloot te rijden getracht een aanrijding te voorkomen. De Italiaan heeft een voor hem rijdende Fiat kunnen ontwijken, maar raakte de Ferrari van de prins in de sloot". Presenti lag enige da gen met een shock in het zie kenhuis; de prins raakte licht gewond. Van Vollenhoven En dan Pieter van Vollenho ven, echtgenoot van prinses Margriet en voorzitter van de Raad voor de Verkeersveilig heid. In zijn studententijd won hij met een Volkswagen de au torally Scheveningen-Luxem- burg-Scheveningen. Ook baar de hij opzien met inhaalma noeuvres over de vluchtstrook en door van de Haagse politie een stemmig-zwarte, van al lerlei toeters en bellen voor ziene surveillance-auto over te nemen. Het bezit van het voertuig heeft hem behoed voor menige wisse bekeuring wegens overtreding der ver keersregels. Dienders zagen hem aan voor een collega in burger Met zijn schoonvader heeft mr. Pieter ook de liefde voor het luchtruim gemeen. En ook hij heeft het nodige beleefd. Adjunct-directeur/adjunct-ha venmeester Jolink van het vliegveld Teuge weet' daarover mee te praten. „In '69 of '70 is hij als parachutist geland op het water van het recreatiege bied Bussloo. Dat gebeurde met opzet, want hij móest een zachte landing maken omdat hij na een ski-ongeluk een pin in zijn been had". Toen verliep alles naar wens, maar een paar maanden later ging er bijna iets helemaal mis. „We hadden Pieter toen wéér op bezoek, ditmaal met Carlos Hugo, een zeer sportieve vent, die veel had gesprongen en ge vlogen. Pieter wilde eigenlijk niet springen, maar liet zich min of meer uitdagen door zijn zwager. Ik zie het nóg voor me: Pieter raakte verward in de touwen en hing onderstebo ven. Het was echt link. Ma^r uiteindelijk kwam alles toch nog op zijn pootjes terecht". Voor Carlos Hugo, de toenma lige echtgenoot van prinses Irene, verliep het mooie mid dagje op Teuge ook niet geheel vlekkeloos, herinnert Jolink zich. „Hij landde precies op een koeievla en zou bijna zijn rug breken. Hij heeft uren in zijn Ford Granada gelegen, maar is uiteindelijk toch nog zelf naar Soestdijk gereden, hoewel ik dat onverantwoord vond". 7 augustus 1967, Lexmond Mr. van Vollenhoven is per Triumph Spitfire-sportwagen op weg van Apeldoorn naar Gilze-Rijen. Bij Lexmond merkt hij te laat dat zich op de smalle weg een file heeft ge vormd. Hij botst achterop een bestelbusje. Mr. Pieter komt met de schrik vrij, maar zijn snelle automobiel zit zo in el kaar dat een plaatselijke gara gist er aan te pas moet komen om het vehikel weg te slepen. 16 juli 1976, München. Mr. Pieter en zoon Maurits reizen per Volvo naar Porto Ercole in Italië. Op de Auto bahn bij München raken zo betrokken bij een aanrijding met alleen wat blikschade. Mr. Pieter en prins Maurits kun nen hun reis normaal vervol gen. Maria Alm 30 december 1983, Maria Alm (Oostenrijk). Mr. Pieter en zijn gezin genie ten van een skivakantie in Thumersbach. Op weg naar het Zillertal ziet mr. Van Vol lenhoven, volgens de lezing van de politie rijdend met een snelheid van dertig kilometer fier uur, plotseling een tegen- igger op „zijn" weghelft op duiken. De bestuurder van de auto, de twintigjarige Jürgen Bienerth, is aldus de politie „met te hoge snelheid" in een slip geraakt. Het Renaultje van Bienerth, een talentvolle handballer van Schwabing, boort zich in de massieve Mer- cedes-jeep van de Van Vollen- hovens. Beinerth sterft enige minuten later op weg naar het ziekenhuis; zijn vriendin Ka rin Melcher wordt in zware shocktoestand opgenomen in het ziekenhuis. De familie Van Vollenhoven blijft ongedeerd. Het ongeluk in Maria Alm is het meest tragische in de ge schiedenis van de Oranjes. Ko ningin Beatrix is tot nu toe de enige vrouwelijke Oranje die als bestuurster van een auto mobiel bij een ongeluk betrok ken was. Op 18 juli 1983 stak zij in de buurt van de Italiaan se stad Pisa een voorrangs kruising over en kwam daarbij in botsing met de auto van Andrea en Laura Nannipieri. De ongedeerde koningin bracht het licht gewonde Itali aanse echtpaar persoonlijk naar het ziekenhuis in Pisa. Voor het eerst sinds dertig par zat hij woensdag weer in de vergaderzaal van de Tweede Kamer: mr. F.J. Kranenburg, de man die in het tweede en derde kabinet-Drees het ambt van „staatssecretaris van Oor log" vervulde. Hij maakte deel uit van de groep voormalige bewindslieden die de Kamer had uitgenodigd voor het bij wonen van de herdenking van vader Drees". Kranenburg, lid van de PvdA is momenteel achter in de zes tig. Een jonkie nog in vergelij king met eveneens aanwezige bejaarden als Luns, Lieftinckx Hofstra en Van der Grinten, die allemaal ook nog onder de oude Drees hadden gediend. In de minuten voorafgaande aan de herdenking waren velq ogen in de Kamer met meer dan normale belangstelling op Kranenburg gericht. „Dat is 'em dus", zag je velen denken. Daar zat de man die in 1953 aftrad vanwege de geruchtma kende helmenaffaire. Kranen burg en de helmenaffaire. Een man en een woord uit vervlo-. gen tijden, althans... zo zou het zijn geweest als het wederva ren van de voormalige be windsman niet dank zij recen te politieke ontwikkelingen weer aan de vergetelheid was ontrukt. De naam van Kranenburg is de laatste tijd zowel in de Ka mer als in de media herhaal delijk in één adem genoemd met twee personen uit het ac tuele nieuws: de voormalige CDA-staatssecretaris Brokx van volkshuisvesting (die on der druk van zijn eigen partij moest opstappen omdat zijn blazoen besmet dreigde te ra ken door de parlementaire en quête over de bouwsubsidiesj en de huidige CDA-staatsse cretaris van buitenlandse za ken Van der Linden (bekend van de paspoort-affaire en door sommigen aftredens- waardig bevondenKranen burg komt de eer toe de laatste staatssecretaris in de geschie denis te zijn die het veld ruim de op een manier zoals het volgens de regels van de parle mentaire democratie eigenlijk hoort: weggestuurd omdat de volksvertegenwoordiging geen vertrouwen meer in hem had. Een opmerkelijke kant aan de zaak-Kranenburg was trou wens dat niet de Tweede maar de Eerste Kamer hem de deur wees. Een uiterst zeldzaam verschijnsel in onze geschiede nis. Wat had Kranenburg nu mis daan? De staatssecretaris van Oorlog (pas in 1959 ging men spreken van Defensiehad ten bedrage van ettelijke miljoe nen guldens nieuwe helmen laten aanschaffen voor het Ne derlandse leger. De bewinds man gaf er hoog van op: uit stekende helmen waren het. vervaardigd uit prima materi aal. Al spoedig echter kwam aan het licht dat de hoofddek sels verre van stevig waren. Met een steen kon je er zo een deuk in slaan. Bovendien bleek bij oefeningen op Nieuw-Guinea dat de helmen met behulp van pistool- en ge weerkogels zeer eenvoudig tot vergiet konden worden omge bouwd. Zo ontstond de helme naffaire. De Tweede Kamer pikte de miskleun van de staatssecretaris nog net, maar de Senaat toonde zich eind mei 1958, bii de behandeling van de oorlogsbegroting, on verbiddelijk De overgrote meerderheid was van mening dat Kranenburg een onver geeflijke fout had gemaakt. Nog vóór er een motie van wantrouwen was ingediend had Kranenburg zijn besluit al genomen: hij hield het voor gezien en trad af. De ondeugdelijke helmen van dertig jaar geleden zijn de pas poorten van nu. In september, als de kamercommissie die de paspoortenzaak onderzoekt haar werk gereed heeft, zullen we weten of het parlement de moed heeft zonodig Van der Linden de wacht aan te zeg gen. En misschien ook wel Van Eekelen, de voorganger van Van der Linden die nu minister van defensie is. En BrokxZijn naam werd deze week weer vele keren ge noemd in het kamerdebat over de bouwsubsidie-enquête. Zou hij, als hij nu nog in functie was geweest, de weg van Kra nenburg hebben moeten vol gen? Zeker weten. Maar nu zit Brokx hoog en droog in Til burg. Hem kan niks meer ge beuren. Toch liep het met Kranenburg uiteindelijk nog beter af, want hij werd na z'n aftreden geen burgemeester van een middelgrote stad maar commissaris der koningin. T. RUBBELS 7MENLAND, CekbeOotrumt zaterdag 28mei i988 paginal-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 5