naie
Nr.20
Lettergroepenpuzzel
u
r~
I'
§m
M:
1
n
n
m 'm m
jr m
«N
m 9 M Hl
ss n m m
«er
1 i i s i
i o
Wi r i
JU -UiI
tos s
1 Ccidóc Qowtant'
ZATERDAG 28 MEI
Oplossing vorige puzzel
i pe winnaars van puzzel 19 zijn:
v.d. tfooij, Blijversweg 7,
375 XV Rijpwejjé^jng.
;ij krijgen hun prijs binnen drie weken
ier cheque toegestuurd
Oplossingen onder vermelding van
puzzel nr. 20 moeten uiterlijk
woensdagmiddag in bezit zijn van:
In elk vakje dienen twee letters te worden in
gevuld, waardoor woorden van navolgende
betekenis verkregen kunnen worden:
HORIZONTAAL:
1. Gejaagdheid.
3. Goedertierenheid.
5. Volksverzet in het
groot.
7. Onbeweeglijk.
9. Openbaar
vervoermiddel.
10. Hekwerk.
12. Gewone inktvis.
13. Uit elkaar.
15. Eer bewijzen.
17. Stad in Frankrijk.
18. Vrouwelijk dier.
19. Tweegevecht^
20. Plaats, plek."
22. Salaris.
24. Land in Midden-
Amerika.
26. Tropische hagedis.
28. Verzoekschrift.
30. Geneesheer.
32. Italiaans eiland.
33. Plantengeslacht.
35. Vogel.
36. In goede
lichamelijke
conditie.
2
3
6
7
8
9
10
ii
12
13
14
15
16
17
18
20
21
22
23
24
25
26
27
28 |29
30
31
32
33
34
35
36
VERTICAAL:
1. Persoon die
verdeeldheid
teweegbrengt.
2. Dichting v.e.
breiwerk.
3. Schuine kant.
4. Voordrachts
kunstenares.
6. Deel v.e. vliegtuig.
8. Rijstbrandewijn.
9. Eetlust.
11Koker, foedraal.
12. Stuk harde pees in
vlees.
14. Afstammeling (fl£)-
16. Onprettig persoon.
17. Graveerwerk in
blanke metalen.
20. Plant.
21. Ten naaste bij.
23. Zorgwekkend.
24. Om de lenden
gedragen doek.
25. Tijding.
27. Dooreengestampte
middagkost
(soldatentaal).
De lettergroep RU komt maal in de puzzel voor.
29. Hals v.e. vuurpijl.
31. Briefpapier op klein
formaat.
33. Insekt.
34. Volksoverlevering.
Hoeveel maal komt de lettergroep RU in
de puzzel voor?
25. (PRINS) 1.48-43 39x48 2.50-44
48x31 3.27-21 31x18 4.44-39
n.k.5.49x9 13x4 6.17-11 en hoe
zwart ook slaat, steeds wint wit door
oppositie.
26. (PENNINGS) 1.20-14 9x20 2.34-30
29x38 3.48x8 3x12 4.15x42 en nu:
- 4... 18-23 5.32-28 (5.42-38 wint na
11-17 6.21-16 12-18 7.38-33 17-22
niet) 23x32 6.27x38 met de motiefs
tand die u ook al in enkele andere
problemen van Pennings zag: op
6...11-16 wint 7.21-17 12x21 8.38-32
enz.
- 4... 11-17 5.32-28 17x26 6.28-22
18-23 7.22-18 23-29 8.18x7 29-34
9.7-1 34-39 10.1-6 (ook 10.27-21
26x17 11.1-6 wint) 39-43 11.42-38
43x21 12.6-22+.
Enkele deelnemers vonden als bij
oplossing: 1.40-35! 29x40 2.35x44
43x34 3.20x40 18-22 (gedwongen)
4.27x29 38x16 5.15-10 9-14 6.10x8
3x12 7.29-23 en dam nemen op 5
beslist.
27. (BURGGRAAFF) 1.17-11 6x28
2.42-38 31x33 3.43-39 28x37
4.39x10 5x14 5.48-42 37x48 6.44-39
48x34 7.40x7 8-12 (De beste) 8.7x18
30-34 9.45-40! (A) 34x45 10.18-12
25-30 11.12-7 16-21 (De variant
11...30-34 12.7-1 34-39 komt na
13.50-44 39x50 14.1-6 op hetzelfde
neer) 12.26x17 30-34 13.7-1 34-39
14.50-44 39x50 15.1-6 50x11
16.6x50 met winst.
(A) Zoals enkele inzenders terecht
opmerkten kan wit het eindspel
ook winnen door 9.50-44 25-30
10.18-13 30-35 11.13-9 35-40
12.44x35 34-39 13.9-4 met op
39-44 14.4-22 enz., en op 39-43
14.4-31 enz.
28. (DE WAARD) 1.17-11 6x46 2.38-33
39x19 3.50-44 16x27 4.18-13 9x18
5.44-39 34x43 6.25x5 45x34 7.48x19
46x14 8.5x22 met winst. Wit kan
overigens op verschillende manieren
tot (vrijwel) dezelfde winst komen.
Zo wint 38-33 39x46 2.17-11 (ook
17-12 enz. wint) enz. als de auteurs
oplossing, terwijl wit eveneens met
1.17-12 kan beginnen.
De Top-25 ziet er na de zesde ronde als
volgt uit: 1. Schokker, Oldemarkt 406; 2.
Huisman, Beilen 385,5; 3. Lamberts,
Brummen 360,5; 4. Ten Kate, Zwolle
351,5; 5. Christiaans, Zutphen 350; 6.
Koopman, Finsterwolde 345; 7. Veis,
Apeldoorn 341,5; 8^ Nieuwenhof, Wa
penveld 338; 9. Vriend, Hardenberg 337;
10. Adam, Putten 316; 11. Van Beek,
Apeldoorn 307; 12. Hoogendoorn, Leus
den 301,5; 13. Ludwig, Smilde 300,5; 14.
Hoogendoorn, Amersfoort 289; 15. De
Rooij, Warmond 259,5; 16. Egberts, Ter
Aar 234; 17. Buisman, Oldebroek 221,5;
18. Koelewijn, Spakenburg 219,5; 19.
Schoneveld, Almen 182; 20. Prins,
Zwolle 172,5; 21. Van de Belt, Zwolle
165,5; 22. Pruijs, Emmeloord 158; 23.
Visser, Deventer 130; 24. Cloosterman,
Schipluiden 126; 25. Lelieveld, Leid-
schendam 123.
Winnaar is na deze ronde dus de heer
Schokker uit Oldemarkt. Van harte gefe
liciteerd, en u kunt uw prijs één dezer
dagen tegemoet zien. Na mijn oproep
van de vorige ladderrubriek, mij weer
van vraagstukken te willen voorzien,
mocht ik van enkele problemisten nieuw
materiaal ontvangen. Dank hiervoor!
Nieuwe problemen blijven echter, zoals
steeds, van harte welkom. De opgaven
van de achtste ronde zijn vrij pittig. De
cijferstanden:
m
29. PRINS
Zwart: 1, 12, 17, 18, 19, 24, 30, 39.
Wit: 6, 28, 33, 35, 36, 38, 42, 44.
30. BURGGRAAFF
Zwart: 2, 8, 9, 12, 16, 17, 19, 20, 21, 22,
24, 27, 35.
Wit: 28, 29, 31, 33, 36, 37, 38, 39, 41,
44, 45, 49, 50.
Het eindspel na de afwikkeling uitwer
ken.
31. DE WAARD
Zwart: 4, 5, 7, 8, 12, 23, 27, 28, 31, 32,
36, 37 (12).
Wit: 15, 16, 17, 19, 21, 25, 30, 34, 39,
42, 47, 48, 49 (13).
Een moeilijke opgave, met na de slag
een lastig eindspel.
»J1 n
K JÊ i
1
8JSi|8|8«
32. VAN VELZEN
Zwart: 7, 9, 10, 12, 13, 15, 18, 22, 26, 28,
38, 45.
Wit: 20, 24, 29, 33, 34, 36, 39, 40, 41,
42, 46, 48, 50.
Eveneens geen eenvoudig vraagstuk,
afwikke"
fraai.
de arivikkeling is werkelijk heel
De oplossingen weer binnen vier weken
naar W. van der Kooij, Waaloord 81,
3448 BH Woerden.
Ook motorrijders sparen
postzegels
Postzegels verzamelen is niet voorbe
houden aan oude mannetjes in grijze
pakken. Ook vrouwen, kinderen en stoe
re motorrijders gaan met pincet en cata
logus op zoek naar de ontbrekende ze
gels. Via een oproep in motorsportbla
den is een club van verzamelaars van ze
gels met het motief motorsport ontstaan.
Oprichter Jan Termaaten uit Wouden
berg (tien kilometer onder Amersfoort)
is enigszins verrast door de grote belang
stelling voor het thema. In nauwelijks
een half jaar groeide zijn club „Motor
Filatelisten Nederland" tot 60 leden.
Ook Termaaten had niet verwacht dat
zoveel van die stoere kerels die tere ze
geltjes zouden gaan verzamelen. Een
beetje verklaren kan hij de belangstelling
wel. „Het kenmerk van motorliefheb
bers is dat ze ook alles om hun motor
heen leuk vinden. Ze hebben een motor-
tik". Naast de jaarlijkse beurs in Wou
denberg, de laatste was in april dit jaar,
geeft de club een infobulletin uit. De le
den komen uit het hele land; er is zelfs
een lid uit Duitsland.
Ook is er een catalogus. Omdat er geen
Nederlandstalige was hebben de leden
zelf een naslagwerk samengesteld. Deels
kon informatie gehaald worden uit een
Engelse catalogus. Termaaten schat dat
er zo'n 450 tot 500 zegels met het motief
motor zijn en 45 tot 50 velletjes. §)e ca
talogus, een dik pak a-4 velletjes, is in
clusief verzendkosten voor dne tientjes
te krijgen bij de oprichter. Peperduur
zijn de zegels niet. Zo hebben de motor-
verzamelaars het geluk dat de motor er
tientallen jaren later was dan de eerste
postzegel, de dure eerste emissies van
verschillende landen kunnen ze eenvou
dig overslaan. De eerste motor werd om
streeks 1885 samengesteld, de eerste ze
gel met het thema motor verscheen vol
gens Termaaten in 1919. Het gaat om
een Mexicaanse zegel met een illustratie
van een motor met zijspan die post ver
voert. Naast zegels zijn er ook stempels.
De oprichter schat dat er zo'n 1000 ver
schillende zijn.
Johann Hjartarson
Na Fridrik Olafsson, die in 1959 in een
kandidatentoernooi speelde, hebben de
IJslanders nu een tweede voorvechter als
WK-kandidaat. In januari speelt de 24-ja-
rige Johann Hjartarson de kwartfinales te
gen Anatoli Karpov. Niemand geeft deze
jongeman een schijn van kans tegen de ex-
wereldkampioen, gezien de reputatie van
laatstgenoemde is dat volledig terecht. In
diverse toernooien heeft de IJslander al
bewezen in de wereldtop thuis te horen.
Vorige maand onderstreepte hij dat n()g
eens door een sterk bezet toernooi in
München te winnen. Met 8 uit 11 bleef hij
onder andere Hübner, Ribli en Joesoepov
voor. Door deze prestatie passeert hij de
magische ELO-grens van 2600. (Vanaf
daar wordt men pas als écht grootmeester
beschouwd). Kan Hjartarson deze vorm
vasthouden en daarmee dit jaar voldoende
zelfvertrouwen opbouwen, dan zal zijn
match tegen Karpov op zijn minst interes
sant zijn.
Het Duits/Zwitserse schaakblad „Schach-
woche" reageerde wat knorrig op het suc
ces van Hjartarson; men meende dat hij
veel geluk had gehad. De reaktie was ver
moedelijk ingegeven door het feit dat hun
favoriet, Robert Hübner, door het goede
spel van de IJslander de eerste plaats mis
te. Onderstaande overwinning van Hjar
tarson werd als pure mazzel aangeduid.
Men kent daar blijkbaar de Tsjech Smej-
kal niet goed. Tegen deze man moet men
het middenspel zo ingewikkeld mogelijk
houden, waarna hij al zijn bedenktijd op
soupeert, om vervolgens in een enkele mi
nuut zijn laatste 15 zetten te doen. Als
Smejkal in die „grabbelfase" mistast is het
overdreven om van geluk te spreken.
J. HJARTARSON-J. SMEJKAL
Spaans.
I.e4 e5 2.PO Pc6 3.Lb5 a6 4.La4 Pf6 5.0-
0 Le7 ó.Tel b5 7.Lb3 d6 8.c3 0-0 9.h3 Lb7
10.d4 Te8 ll.Pbd2 Lf8 12.a3 h6 13.Lc2
Pb8 14.b4 Pbd7 15.Lb2 c5!?
Riskant, omdat de witte lopers tot leven
kunnen komen. Karpov en Kasparov kie
zen in deze stelling meestal voor een rusti
ger opbouw met 15...g6.
16.bxc5 exd4.
Bekender is 16...dxc5 17.Pxe5! waarna wit
wat beter spel krijgt. De tekstzet is com
promisloos; wit krijgt een koningsaanval
en zwart gevaarlijk spel op de damevleu
gel.
17.cxd4 dxc5 18.d5 Dc7 19.Pfl c4 20.Pg3
a5 21.Pf5!?
Impliceert een pionoffer. Misschien wel
gedwongen, want bij rustiger plannen
wordt de zwarte meerderheid op de dame
vleugel te gevaarlijk.
21...g6 22.d6 Dc6 23.P3d4 Dc5 24.Df3!
Niet echt een stukoffer, daar na 24...gxf5
25.Pxf5 de dreiging 26.Dg3f Kh8 27.e5
niet goed te pareren is.
24...b4 25.Tadl De5!? 26.Pe7t Lxe7?!
Een betere verdediging is 26...Kh7! Waar
na wit het moeilijk heeft.
27.dxe7 Dxe7 28.Df4 Df8?
Te passief, na het sterkere 28...Dc5! doet
zwart nog helemaal mee. In grote tijdnood
gaat Smejkal nu helemaal onderuit, zo erg
zelfs dat hij de laatste vijf zetten vergeet
op te geven.
29.Pb5 c3 30.Lcl Te5 31.Pd6 Lc6 21.Lb3
Te7 33.axb4 axb4 34.e5 Ph5 35.Dxb4
Pxe5 36.Dxc3 Kh7 37.Txe5 Dg7 38.Dxc6
Dxe5 39.Dxa8 Pf6 40.Pxf7.
Zwart geeft het op.
In de volgende partij rekent Hjartarson,
met zwart, genadeloos af met een wat
zwakkere grootmeester.
J.HECHT-J.HJARTARSON - Siciliaans.
I.e4 c5 2.PD d6 3.Lb5f Ld7 4.c4?!
Hecht is een Westduitse grootmeestér, die
gekozen heeft voor een maatschappelijke
carrière i.p.v. het profschaak. Tijd voor
het bestuderen van moderne openingsthe
orie is er daarom niet, daarom dit obscure
variantje. De WK-kandidaat weer er wel
raad mee.
4...Pc6 5.Pc3 Pe5 6.Pxe5 dxe5 7.d3 e6
8.Le3 Pf6 9.0-0 Le7 10.a3 0-0 ll.Tbl Tc8
12.Lxd7 Dxd7 13.Da4 Tc6 14.h3 a6
15.Tfdl Td8 16.Td2 h6 17.Dc2 Ph5
l8.Ddl Pf4 19.Dg4 f5 20.DI3 Pg6 21.exf5
exf5 22.Tddl Kh7 23.Pd5 Ph4! 24,De2
Tg6 25.g3.
A W&. As
A IA
A AA k
A As
A AA AA
A @A
25...f4! 26.Lxf4.
Taaier was 26.Kh2, maar na 26...Ld6! ziet
het er ook slecht uit.
26...Dxh3 27.De4 Txd5!
Wit geeft het op (28.cxd5 exf4 29.Dxe7 f2
met ondekbaar mat).
Corr. adres: Leo Hofland, C. Fockstraat
113, 2613 DE Delft.
Er is veel overeenkomst tussen bridge-
lessen en andere lessen. Laten we als
voorbeeld rijlessen nemen. Op een gege
ven moment slaag jé en dat betekent dat
je dan in een bepaalde categorie vervoer
middelen aan het verkeer mag deelne
men, Met het kunnen ligt het heel an
ders, want dat moet in de praktijk nog
geleerd worden. Na 20 of 30 rijlessen is
niemand een volleerd chauffeur en na
een of meer bridgecursussen geldt pre
cies hetzelfde.
De regels zijn (voor een groot deel) be
kend, men weet wat men in bepaalde si
tuaties kan doen, maar bridgen? Dat
moet nog geleerd worden. In de praktijk,
n op he bij voorkeur nog steeds onder leiding of
althans met een vraagbaak.
Uit de eerste editie van het HWF-toer-
nooi hadden we vorige week deze OW-
handen:
srvarini
ien ster
Econo
ispositi
>mputer
rmijnei
Ie hee<
nadere
782075
WEST
AH 10 54
A H 3
O A H 6 5
6
OOST
8 3 2
"V94
OB 8 3
4.V 10 9 8
en West was leider geworden in 4 schop
pen, waartegen Noord met hartenboer
de vijandelijkheden opende. Een van de
Westspelers speelde nu:
1. harten naar het aas
2. schoppenaas
3. schoppenheer (NZ bekennen)
4. ruitenaas
5. ruiten naar de boer.
Wat deed West verkeerd?
West deed het bijna goed, want tegen en
aantal verdelingen zou hij het nu ge
maakt hebben, nl. ruiten 3-3 en ruiten 4-
2 met de vrouw bij Noord. Hij ging ech
ter down omdat de vierkaart ruiten (in
clusief de vrouw) bij Zuid zat en die had
ook nog troefvrouw...
WEST
A H 10 5 4
7 A H 3
O A H 6 5
OOST
8 3 2
7V94
ZUID
V 7 6
5 2
O V 10 7 4
4.H B 7 4
Zuid nam dus met ruitenvrouw, incas
seerde schoppenvrouw en speelde rui
tentien na, waarna ruiten 7 de downslag
werd. En toch had West tegen dit zitsel
winnend kunnen optreden:
1. hartenboer voor het aas
2. ruiten naar de boer, voor Zuids
vrouw. Zuid zal waarschijnlijk harten
naspelen (voor Wests heer)
4. schoppenaas
5. schoppenheer
6. ruitenaas
7. ruitenheer
8. ruiten op tafel getroefd. En tien sla
gen zijn een feit.
Met dit speelplan maakt West 4 schop
pen bij alle 3-2-verdelingen in schoppen
en bij alle 4-2-verdelingen in ruiten,
speelt u dat maar na. De derde ruiten
kan door Noord of Zuid ingetroefd
worden, maar dat is van een vaste troef-
slag en bovendien is de tegenpartij dan
de laatste troef uit handen gespeeld, zo
dat wests vierde ruiten wel succesvol op
tafel kan worden getroefd.
Hoe zit het met de kansen bij een 4-1-
verdeling en/of een 5-1-verdeling in rui
ten? Pluist u dat zelf maar eens uit; met
de kaarten op tafel.
INTERPOLIS
Uit de Interpolisfinale hebben we een
hele tafel voor onze bridgende lezers ge
reserveerd. U bent steeds West en er
wordt drie keer een bod van u gevraagd.
Volgende week kunt u zien wat u met
uw acties zou hebben verdiend.
Als West heeft u het eerste spel:
V 10 2
O A V 8 4 3 2
.64
en de bieding gaat (W/allen)
ZUID WEST NOORD OOST
pas pas 1 Ha
dbl. 2 Ru pas 2 Ha
2 Sch
Het tweede spel heeft u:
<?H9
0 A V 9 4 3
H 8 7 5
en het bieden verloopt (N/NZ):
ZUID WEST NOORD OOST
pas 1 Ha
pas 2 Ru pas 4 Ru
pas 4 SA pas 5 KI*
0 of 3 van de 5 azen (ruitenheer telt als aas).
Het derde spel wordt West weer voor
het blok gezet (O/OW):
♦B 9 7 3
7VB6
08 3 2
4,7 4 3
ZUID
2 Ha
NOORD OOST
2 KI*
4 Ha dbl.
Sterrenkunde laag boven
de horizon
Kunt u het zich nog herinneren: die kou
de winternachten met de volle maan
hoog aan de hemel? In de maanden mei
en juni is dat echter geheel anders: de
volle maan bevindt zich dan vlak boven
de horizon.
Het is volle maan als de maan precies
tegenover de zon staat. De maan is dan
de gehele nacht zichtbaar, en wordt pal
van voren door de zon beschenen,
's Winters staat de zon overdag laag bo
ven de horizon, en bevindt hij zich
's nachts heel diep onder de horizon. De
volle maan staat altijd precies tegenover
de zon, en als de zon heel diep onder de
horizon staat, staat de volle maan dus
juist heel hoog boven de horizon. In de
zomer is de situatie juist omgekeerd. De
zon staat dan overdag zeer hoog aan de
hemel, en verdwijnt 's nachts maar een
klein stukje onder de horizon. Daarom
staat de volle maan in de zomer zo laag
aan de hemel.
Let wel: dit verhaal geldt alleen voor
volle maan. Als het halve maan is (eer
ste kwartier of laatste kwartier), dan kan
de hoogte van de maan aan de hemel
veel groter zijn. Op 31 mei is het volle
maan, en op 29 juni opnieuw. In beide
gevallen komt de maan niet hoger dan
tien a vijftien graden boven de horizon.
Die grootste hoogte wordt midden in de
nacht bereikt, boven de zuidelijke hori
zon. Om de volle maan in de zomer
goed te kunnen zien, moet u dus wel een
vrij uitzicht op het zuiden hebben.
SATURNUS
Behalve de maan kan er in de korte zo
mernachten nog een helder hemelli
chaam bekeken worden: de planeet Sa-
turnus. In de maand juni staat ook Sa-
turnus precies tegenover de zon aan de
hemel, net als dat het geval is met de
volle maan. De planeet is dus ook de ge
hele nacht zichtbaar, en bereikt rond
middernacht zijn grootste hoogte boven
de zuidelijke horizon. Maar ook hier
geldt dat die hoogte niet indrukwekkend
is: slechts zestien graden; dat komt over
een met twee vuisten op elkaar bij ge
strekte armen. De planeet ziet er uit als
een heldere ster; verreweg de helderste
in de omgeving. Hij is dus niet moeilijk
te vinden. Mocht het u toch niet lukken,
probeer het dan in de late avond van 1
of 29 juni: Saturnus staat dan zes graden
'boven' de nagenoeg volle maan.
Saturnus is een grote planeet, met een
middellijn van 120.000 kilometer: bijna
tien keer zo groot als de middellijn van
De sterrenhemel begin juni omstreeks
middernacht. In het zuidoosten is Satur
nus te zien.
de aarde. Geen wonder dat hij ondanks
de grote afstand (bijna 1300 miljoen ki
lometer) toch goed met het blote oog te
zien is. Dat is heel anders met de pla
neet Uranus. Die is minder dan half zo
groot als Saturnus, en staat op een ruim
twee maal zo grote afstand. Uranus is
daardoor alleen met een verrekijker te
zien. Je moet dan natuurlijk wel precies
weten waar hij te vinden is. Op 27 juni
is dat niet zo moeilijk: Uranus staat dan
pal ten zuiden van Saturnus, op een
schijnbare afstand van iets meer dan een
graad. Wanneer u een verrekijker zó
richt dat Satumus aan de bovenzijde in
beeld is, dan moet Uranus aan de onder
zijde van het kijkerbeeld te zien zijn.
Erg indrukwekkend is de planeet niet:
het blijft een zwak „sterretje". Maar be
denk dat u over een afstand kijkt die zó
groot is dat een lichtstraal er tweeëneen
half uur over doet. Uranus is de verste
planeet die ooit van nabij door een
ruimtevaartuig is onderzocht: op 24 ja
nuari 1986 vloog de 'Amerikaanse pla
neetverkenner Voyager 2 op korte af
stand langs de planeet, na een reis van
achteneenhalf jaar.
Wie meer wil weten over zon, maan,
planeten en sterren kan dagelijks (uitge
zonderd maandagochtend) terecht bij
het Zeiss Planetarium Artis, Plantage
Kerklaan 38-40, 1018 CZ Amsterdam.
Van 10.00 tot 16.00 uur wordt op elk
heel uur de planetariumvoorstelling „Le
vend heelal" vertoond. In de hal van het
planetarium is een expositie over onbe
mand planeetonderzoek ingericht. De
toegang tot het planetarium is inbegre
pen bij de toegangsprijs voor Artis.
