Een uitgewoede orkaan
HELP
HELPEN
BISSCHOPSWIJDING IN CHUR
LEIDT TOT FELLE REACTIES
„Handreiking NKSR aan scholen
bisdom Roermond haaks op Codex
foicbeOomat
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
beroepingen
Hongarije: meer „perestrojka
m
CeidóeSouoant
WOENSDAG 25 MEI 1988 PAGI1 (JN1
König: bezoek paus Sovjetunie te grote schok voor systeem
ROME Het effect van een bezoek van paus Johannes Paulus
II aan de Sovjetunie zou enorm zijn, maar het zou ook een he
vige schok voor het maatschappelijk systeem in dat land bete
kenen. Daarmee zal partijleider Michail Gorbatsjov altijd reke
ning houden. Kardinaal Franz König, oud-aartsbisschop van
Wenen, gelooft daarom dat een bezoek van de paus aan de
Sovjetunie voorlopig niet mogelijk is. Dat zegt hij in een vraag
gesprek met het Italiaanse rooms-katholieke blad 'Trenta gior-
ni'. König heeft vertrouwen in de hervormingen van Gorbats
jov. Bij een ontmoeting met Gorbatsjov zou König die binnen
kort de Sovjetunie bezoekt zeggen: „Hartelijk gefeliciteerd. U
hebt veel veranderd. Heb de moed zo door te gaan. Het atheïs
me is iets van de vorige eeuw".
Bisschop Festo Kivengere overleden
NAIROBI Bisschop Festo Kivengere uit Uganda is woens
dag 18 mei op 59-jarige leeftijd in Nairobi overleden.
Kivengere, anglicaans priester, was de schrijver van het boek
„I love Idi Amin", dat in tientallen talen, waaronder het Ne-
Een olifant verslindt
geen muggen
REACTIE WOORDVOERDER BISSCHOP GUSEN:
ROERMOND „Wat de
NKSR de scholen in het
bisdom Roermond aan-
beidt, staat haaks op wat
in de Codex (het kerke
lijk wetboek) staat".
Zo reageert Ad Jansen,
woordvoerder van het bis
dom Roermond, op de „hand
reiking" van de Nederlands
Katholieke Schoolraad
(NKSR). De overkoepeling
van de katholieke onderwij
sorganisaties biedt hierin ka
tholieke scholen in het bis
dom Roermond de mogelijk
heid om, buiten de reglemen
ten van bisschop Gijsen om,
toch een katholieke school te
blijven.
Volgens Jansen is de Codex
volstrekt duidelijk als het
gaat om de verantwoordelijk-
Nederlands* Hervormd* Kerk
Beroepen te Scheveningen H.G. de
Graaff te Loenen aan de Vecht;
aangenomen naar Baarn G.S. Alma
te Epe(buitengewone wijkgemeente)
die bedankte voor Huizen(deelge-
meente de Goede Herder); naar
Oosterbeek A.M. Roest te Borssele
en Driewegen; bedankt voor Har
derwijk (toez.) C.H. Bax te Heteren.
Gereformeerde Kerken
Beroepen te Bloemendaal voor het
radio-evangelisatiewerk van de ge
reformeerde kerken van Noord-Hol-
land(Kerk zonder Grenzen) drs. A.C.
Bronswijk, studieleider theologie
aan de Christelijke Hogeschool WTn-
desheim te Zwolle die dit beroep
heeft aangenomen; te Hellevoetsluls
mevr. drs. C.A. van Ede, kand. te
Wassenaar die dit beroep heeft
aangenomen -
Aangenomen naar Barchem R. Has-
sefras te Maasdijk; naar Dordrecht
mevr. drs. C. Koetsveld te Een-
Norg-Veenhulzen; naar Almelo (te
vens voor de evangellsatlearbeid)
drs. J.W. de Vos te Marken(part-
time). Beroepbaarstelling: drs. J.T.
Tissink, Veelaan 35, 1019 CL Am
sterdam.
Gereformeerde Kerken vrijge-
Beroepen te Bruchterveld E. Vene-
ma. kand. te Kampen; aangenomen
naar Waddinxveen L.S.K. Hoogen-
doorn te Musselkanaal-.Valther-
mond die bedankte voor Broek op
Langedljk. Bedankt voor Hilversum
en voor Giessendam-Neder-Har-
dinxveld C.J. Mewe te Terneuzen;
voor Brunssum-Treebeek H.J.
Room te Alphen aan den Rijn; voor
Apeldoorn(tweede pred. plaats.) en
voor Emmen L.W. de Graaft te
Zuidlaren.
Beroepbaar(per 1 Juni 1988) drs.
J.A. Boersema, l.l. zendingspredi
kant te Indonesië, Reymerinkstraat
10, 3815 MH Amersfoort.
heid van de bisschop voor
het katholiek onderwijs. Die
verantwoordelijkheid is niet
overdraagbaar en daarom is
de bisschop ook de enige die
kan bepalen welke school ka
tholiek is en welke niet. De
NKSR voert dan een „bui
ten-territoriale actie" uit, al
dus Jansen.
Dr. G. Brenninkmijer, voor
zitter van de NKSR heeft in
middels gezegd dat de bro
chure: „Hoe verder met het
katholiek onderwijs in Lim
burg" niet bedoeld is als actie
tegen bisschop Gijsen.
Zonder de handreiking zou
het gevaar groot zijn dat veel
scholen die het reglement
van bisschop Gijsen niet
wensen te aanvaarden zou
den kiezen voor bijzonder
neutraal onderwijs. Nu heb
ben ze nog een derd^ moge
lijkheid om te blijven opere
ren als school op katholieke
grondslag waarvoor de
NKSR een zogenaamde con
staterende verklaring kan af
geven. Zij vallen dan onder
het reglement voor het ka
tholiek onderwijs dat in alle
bisdommen behalve Roer
mond van kracht is.
De NKSR hebben berichten
bereikt diverse schoolbestu
ren in Limburg zeer veel
moeite hebben met het regle
ment van bisschop Gijsen,
Dr. G. Brenninkmeijer
FOTO: PR
omdat dit de medezeggen
schap van bestuur, ouders en
onderwijsgevenden zeer be
perkt, zo niet geheel en al
uitsluit. De Roermondse bis
schop eist immers dat hij één
bestuurslid mag benoemen
met vetorecht over allq be
sluiten die met de katholieke
identiteit te maken kunnen
hebben. „Die bepaling is zo
ruim dat er veel onder kan
vallen", aldus Brenninkmey-
er.
Als vele scholen voor de keu
zemogelijkheid van de NKSR
kiezen, overweegt de school
raad over te gaan tot de op
richting van een eigen afde
ling in Limburg. Deze scho
len zijn volgens het kerkelijk
wetboek niet erkend omdat
zij die erkenning alleen van
de bisschop in hun bisdom
kunnen ontvangen, maar ze
functioneren wel als onder
wijsinstellingen op katholie
ke grondslag, getoetst aan het
reglement dat in de overige
zes bisdommen geldt. Voor
de Nederlandse overheid
maakt dit niets uit. Daarom
hebben deze scholen, aldus
Brenninkmeyer, geen finan
ciële consequenties te duch
ten.
Sommige deskundigen op het
gebied van het kerkelijk
recht zijn van mening dat het
reglement van Gijsen in
strijd is met het nieuwe ker
kelijk wetboek van 1983. Dat
is een interessante vraag
voor kerkjuristen maar het
zal vele jaren duren voordat
Rome daarover een uitspraak
heeft gedaan. Daarop kunnen
de katholieke scholen in
Limburg echt niet wachten,
aldus Brenninkmeyer. Deze
zaak wordt overigens wel na
der onderzocht waarbij ook
wordt bekeken of het stand
punt van Gijsen in strijd is
met het Neaerlands vereni
gingsrecht en de wet op de
medezeggenschap.
Limburgse scholen die het
reglement van Gijsen volgen,
kunnen ook via hun bonden
aangesloten blijven bij de
NKSR maar het valt te be
twijfelen of de bisschop van
Roermond dit zal goedkeu
ren. „Hij heeft immers ver
klaard dat de NKSR niet
deugt, en daarom is het niet
uitgesloten dat hij van de
door hem erkende scholen
zal verlangen dat zij breken
met deze overkoepelende ka
tholieke onderwijsorganisa
tie".
Brenninkmeyer noemde de
komende tweedeling van het
katholiek onderwijs in Lim
burg „treurig en noodlottig".
Gijsen heeft het recht om een
eigen reglement op te stellen,
maar dit betekent wel dat hij
de eenheid verbreekt, zo zei
de voorzitter van de NKSR.
Daarmee ondergraaft de bis
schop de positie van zijn col
lega-bisschoppen omdat op
nieuw blijkt dat de Neder
landse bisschoppen onderling
zeer verdeeld zijn.
Voor ouders kunnen vooral
bij de benoeming van gods
dienstleraren grote proble
men ontstaan. Gelukkig, al
dus Brenninkmeyer, heeft
Gijsen de bestaande katholie
ke scholen nog tot 1992 de
tijd gegeven om hun statuten
aan zijn reglement aan te
passen. Daarom verwacht de
NKSR-voorzitter op korte
termijn geen ernstige benoe
mingsconflicten.
CHUR Ongeveer 250
priesters, theologiestudenten
en leken hebben afgelopen
zondag voor het hoofaportaal
van de kathedraal van de
Zwitserse stad Chur een
menselijk tapijt gevormd als
teken van protest tegen de
bisschopswijding van Wolf
gang Haas uit Liechtenstein.
De demonstranten lieten
slechts een klein pad vrij en
hingen boven de ingang van
de kerk een spandoek met de
tekst: „Wie over ons heen
gaat, ziet ons over het
hoofd". Maar de kerkgangers
hoefden de demonstranten
niet te passeren. Haas zelf
het kerkhof de kathedraa
binnen. Terwijl buiten de de
monstranten het 'Veni Crea
tor Spiritus' zongen, bad voor
het begin van de eucharistie
viering een aantal vrouwen
de rozenkrans. De wijding
had tijdens een besloten eu
charistieviering plaats. Van
de 24 leden van het kapittel
ontbraken er 12.
Haas (40), officiaal (voorzitter
van de kerkelijke rechtbank)
van het bisdom Chur, werd
op 7 april dit jaar door paus
Johannes Paulus II benoemd
tot hulpbisschop met recht
van opvolging van Chur.
Daarmee ging de paus voor
bij aan het recht van voor
dracht van het kapittel van
het bisdom. De benoeming
van Haas, die bekend staat
als zeer behoudend en aan
hanger van Opus Dei, riep
zowel binnen als buiten de
RK Kerk veel protesten op.
In de nacht van zaterdag en
zondag hadden zich in Zu
rich, dat in het bisdom Chur
gelegen is, en voor de kathe
draal meer dan 500 gelovigen
voor stille protestdiensten
verzameld. Zij riepen de ka
tholieken op zich door bis
schoppen als Haas „niet terug
in het getto te laten leiden".
Ruim 200 priesters, religieu
zen hebben de paus laten we
ten dat de benoeming van
Haas tot verdriet, veront
waardiging en ontzetting
heeft geleid. Maar niet alleen
rooms-katholieken hebben
tegen de gang van zaken ge
protesteerd. De raad van het
kanton Schwyz noemde de
benoeming in strijd met de
afspraken tussen Zwitserland
en het Vaticaan. De raad
droeg de regering van het
kanton op alles te doen om
het recht op inspraak van de
plaatselijke kerk bij de be
noeming van nieuwe bis
schoppen te garanderen.
Veertien
predikanten
met COZA-reis
naar Zuidafrika
VIJFHUIZEN Veer-
tien predikanten ver
trekken vrijdag voor de
derde studie- en oriënta
tiereis van COZA naar
Zuidafrika.
Dat heeft voorzitter ir. G.
Knibbe van COZA (Comité
Overleg_ Zuidafrika) meege
deeld. De COZA wil door
middel van de reizen predi
kanten een beter inzient ge
ven in de situatie in Zuidafri
ka. Voorts wil de COZA de
verstandhouding tussen Ne
derland en Zuiaafrika verbe
teren.
De predikanten verblijven
drie weken in Zuidafrika,
waar zij kennis zullen maken
met personen en instellingen
op kerkelijk en maatschappe
lijk terrein. Vorig jaar namen
22 predikanten deel aan de
reis. Dat het aantal nu aan
zienlijk minder is, komt vol
gens Knibbe niet door een
§ebrek aan belangstelling on
er predikanten, maar door
dat de werving pas in januari
is begonnen. „Vele predikan
ten stellen nun agenda al
vreselijk vroeg samen. Een
aantal predikanten had graag
meegegaan maar moest daar
door gebrek aan tijd van af
zien. Zij zullen nu in 1989
aan de vierde reis deelne
men", aldus Knibbe.
De predikanten betalen een
derde van de kosten (1250
gulden). De rest wordt bij
eengebracht door de enkele
duizenden donateurs van
COZA.
De COZA-reizen hebben on
der meer bij de gereformeer
de synode, de werkgroep
Kairos (christenen tegen
apartheid) en de gerefor
meerde predikantenvereni
ging altijd veel bezwaren op
geroepen. Zo noemde Kairos
ae eerste reis van drie predi
kanten in 1986 „uitermate
bedenkelijk". Voorzitter ds.
H. Bavinck van de predikan
tenvereniging beschouwt de
reizen als „misbruik van stu
dieverlof".
Lefebvre gaat
bisschoppen wijden
ECONE Mgr. Marcel Le-
febvre is vastbesloten met of
zonder goedkeuring van het
Vaticaan bisschoppen te wij
den. Dat bleek zaterdag in
Econe in het zuidwesten van
Zwitserland waar hij 26 man
nen tot diaken en subdiaken
wijdde. „Op 30 juni, de dag
na de wijding van nieuwe
priesters, zal ik bisschoppen
wijden, dat staat vast", aldus
Lefebvre na afloop van de
plechtigheid.
AUTOBIOGRAFISCHE AANTEKENINGEN VAN GERARD
Het meest bekende ver
haal over Gerard Brom
is zijn rede in Nijmegen,
later afgedrukt in het
tijdschrift De Beiaard,
waarin hij de verwach
ting uitsprak dat Neder
land nog voor het laatste
kwart van deze eeuw ge
heel katholiek zou zijn.
Brom was een man van for
maat. Vanuit De Beiaard dat
in de eerste plaats zijn tijd
schrift was, gaf hij in net be
gin van deze eeuw leiding
aan de katholieke emancipa
tie. In De Beiaard verscheen
ook het artikel dat de weg
baande voor de totstandko
ming van een eigen universi
teit voor de Katholieken.
Daarnaast toonde het blad
wat de katholieken in de eer
ste twee decennia van deze
eeuw op literair gebied pres
teerden.
Hoewel de katholieken in die
tijd nog steeds een achterge
stelde bevolkingsgroep wa
ren, ging het maatschappelijk
en cultureel steeds beter. Het
failliet van de negentiende-
eeuwse wetenschap die aan
iedereen het aardse geluk in
het vooruitzicht had gesteld,
had de tijd rijp gemaakt voor
een renaissance van de ka
tholieke cultuur die in die
eeuw op de achtergrond was
geraakt. Een van ae meeste
significante signalen daarvan
waren de spectaculaire beke
ringen, Newman in Enge
land, Claudel en Huvsmans
in Frankrijk, in Nederland
iemand als Frederik van
Eden.
En de katholieken waren ook
letterlijk in opkomst, want zij
waren kinderrijk. Brom was
zelf de jongste uit een gezin
dat zeven meisjes en vijf jon
gens telde. Zijn oma van
moeders kant had zeventien
kinderen ter wereld ge
bracht.
Vooral in Nederland was er
veel werk te verzetten, want
rig katholieke cultuur had.
hier geen continuïteit ge
kend, onderbroken als ze was
geweest door de overheersing
van de Reformatie. Een cul
tuurcriticus als Brom zag het
vooral als zijn taak de oude
Middeleeuwse schatten uit te
graven en hun betekenis in
polemieken met tijdgenoten
opnieuw te verduidelijken.
Nooit lijkt er trouwens zo
heftig gepolemiseerd te zijn
als op het einde van de vori
ge en in de eerste helft van
deze eeuw. Het was het dage
lijks brood van de opkomen
de katholieke pers. De broer
van Gerard Brom, de priester
en historicus Gisbert Brom
dacteur was van ae Utrechtse
krant Het Centrum, beaamde
het voluit. Als nieuwskrant
stelde zijn orgaan niets voor,
het dreef op de pennestrijd
met andersdenkenden en an
dere katholieke kranten,
want uiteraard bestond er
lang niet altijd eensgezind
heid in de strijd voor de ka
tholieke zaak. Brom liet zich
daarin niet onbetuigd, want
apologie en cultuur waren
ten nauwste bij hem verwe
ven.
Domein
Toen in 1923 de rooms-ka
tholieke Keizer-Kareluniver-
siteit in Nijmegen werd opge
richt. kreeg Brom geen post
als hoogleraar aangeboden.
Hij kreeg slechts een gast
hoogleraarschap en dan ook
nog in een vak dat hij niet als
het zijne beschouwde, de
kunstgeschiedenis. Brom had
na een mislukte universitaire
start met medicijnen wat
hem door zijn dominante
moeder was opgedrongen, in
krap vier jaar tïïds op 23-jari-
ge feeftijcf in Utrecht docto
raal Nederlands op zak en
nog eens drie jaar later pro
moveerde hij op Vondels be
kering. De letteren be
schouwde hij als zijn eigenlij
ke domein, maar op dat ter
rein waren er genoeg concur
renten in het katholieke
kamp onder wie de priester
Jacq. van Ginneken.
Dat Brom geen vaste plaats
kreeg aan de universiteit
waarvoor hij zich zo sterk
had gemaakt, was tragisch.
Maar het had veel te maken
met zijn karakter. Brom had
iets zonderlings en eigenge
reids, aan sociale activiteiten
had hij een hekel als die zijn
culturele en wetenschappelij
ke interesses niet tot voor
deel waren. Op papier schit
terde hij met zijn stijl vol pa
radoxen, geschreven in de
onconventionele Kollewijnse
spelling die velen tegen de
borst stuitte, in het gesprek
was hij gevreesd om zijn
scherpe tong en spot. Hij had
weinig vrienden, des te meer
bewonderaars.
Als het even kon sloot Brom
zich liever op in zijn biblio
theek. Toch was hij ondanks
de indrukwekkende reeks
publicaties over veelal lite
raire en cultuurhistorische
onderwerpen geen echte ka
mergeleerde. Als geheelont
houder, die het initiatief nam
om overal de drank te be
strijden, was hij zeker voor
de jaren twintig en dertig
waarin hij deze activiteiten
ontplooide, een zeer bereisd
man maar tegelijkertijd een
dissonant in net katholieke
(clericale) milieu waarin
drank als middel tot sociaal
vertier juist vaak op hoge
prijs werd gesteld.
Hij leerde ae weerbarstigheid
van het clericale klimaat
goed kennen toen hij in 1912
in Italië was en daar ver
schillende drankbestrijdings-
verenigingen 'van de grond
hielp tillen. In Rome onder
vond hij „wat zoveel pausen
ondervonden hadden, aat het
lichter valt iets te onderne
men in een heel land, dan in
deze ene stad."
Harmonie
Als lekenapostel had Brom
vaak niet een al te hoge pet
op van priesters met wie nij
als katholieke voortrekker
veelvuldig verkeerde. Maar
Brom was met hart en ziel
aangetrokken door de har
monie van het katholieke ge
loof. Nooit heeft hij aan de
waarheid ervan getwijfeld,
het was echter zeker geen
louter intellectuele waarheid,
het geloof bood hem een ma
nier om te leven. Brom was
geen theoloog die constant
esprongen wordt door twij
fels, maar in de eerste plaats
een estheticus die er samen
met zijn vrouw in de Goede
week of met Kerstmis op uit
trok naar het buitenland om
daar deze kerkelijke hoogtij
dagen te vieren.
Brom was ongetwijfeld op
zijn best als hij in debat kon
gaan met andersdenkenden,
vooral met protestanten ging
hij graag in discussie. Hij was
dan ook een veel gevraagd
(en bekroond) spreker zowel
in binnen- als buitenland. Hij
mocht het meemaken dat hij
tijdens een lezing voor de
Volksuniversiteit in Den
Haag door de Haagse domi
nee Creutzberg in bescher-
hem het sprelcen onmogelijk
maakten. Met protestantse
gesprekspartners stond hij op
goede voet, ook al was er
geen sprake van geestelijke
toenadering. Ongetwijfeld
was polemiek en debat een
levensbehoefte van Bromd
die hij node miste als hoogle
raar aan de Nijmeegse uni
versiteit. Daar heeft Brom
zich vaak eenzaam gevoeld.
Hij schrijft het in de "Biografi
sche aantekeningen die in
zijn literaire nalatenschap
zijn aangetroffen. Ze moch
ten van Brom pas in 1982, de
dag waarop hij honderd jaar
zou zijn geworden, worden
ingezien. De aantekeningen
zijn door Paul Luykx en Jan
Roes geordend en toegelicht
omdat er flinke hiaten zijn in
Broms tekst. Brom zelf had,
toen hij in 1959 vrii plotseling
overleed, het eerste deel ge
reed, waaronder het voor
woord. Hij noemt die aante
keningen in het voorwoord
niet ten onrechte „wat stille
tjes praten op papier". Hier is
een oude man aan het woo^d
die op het moment dat hij dit
schreef wist dat zijn rol was
eld
ini
de naoorlogse cultuur, waar
in geknaagd ging worden aan
de vanzelfsprekendheden die,
de katholieke emancipatie, ja
hijzelf, in zwang had ge
bracht. Zijn plaats in Nijme
gen, waar hij in 1945, na de
aood van Van Ginneken, als
nog hoogleraar Nederlandse
letterkunde zou worden, had
hem in meer dan een opzicht
vereenzaamd.
De bezorgers van Broms au
tobiografische aantekeningen
trekken een parallel met de
Brabantse Herinneringen
van Anton van Duinkerken,
een van de zeer weinige ego
documenten van katholieke
voormannen. Het valt echter
in het niet bij de warmbloe
dige monumentaliteit van
Van Duinkerkens uitzonder
lijk mooie boek. Brom is wel
iswaar een goed waarnemer,
en zijn sfeertekening van het
ouderlijk milieu is interes
sant en zoals altijd is hij een
scherp en doortastend waar
nemer, maar hij richt steeds
op details, synthese is, zoals
hij zelf beaamt, zijn sterkste
kant niet. Zijn uitgeblustheid
geeft zijn geschrift zelfs iets
gezapigs en versterkt het ge
voel van vereenzaming waar
Brom op het eind van zijn le
ven onder geleden moet heb
ben. Dat hier een man aan
het woord is, die als een or
kaan heeft gestreden, is
moeilijk voorstelbaar. Op het
moment van zijn dood bleek
dat zijn strijd hem niet had
overleefd.
PAUL VAN VELTHOVEN
Gerard Brom: Een katho
liek leven, bezorgd door
Paul Luykx en Jan Roes.
Uitgave Arbor, Baarn.
Prijs 37,50
bvi
ïdt
D
rERDi
voorgel
m zijn
iverhei
In Hongarije heeft de communistische partij de basis
voor een drastische ommezwaai in de politieke lijn diePJ^Jat
volgd in de ruim dertig jaar dat Janos Kadar de teuj (p
handen heeft gehad. De aanhangers van een meer li
lijn zijn er in geslaagd alle sleutelposities te bemannei
leden van de conservatieve oude garde op een zijspoor
ten. De aanvankelijk gehate partijleider Kadar, die
onderdrukken van de opstand in 1956 met behulp van
sche tanks in het zadel kwam maar er gaandeweg tocjuïzen
geslaagd het vertrouwen van zijn landgenoten te w
werd niet zonder meer aan de kant gezet. Hij mag zijn
jaren slijten in de louter representatieve functie van
voorzitter.
dat gis
ppara
het p
ijkzigt
Dat is
rel ziei
De feitelijke staatsmacht is nu in handen van Karolyl^OOr
die bij zijn benoeming tot secretaris-generaal onmiddel] „i 1
warme gelukwensen van zijn Russische collega Michai
batsjov in ontvangst mocht nemen. Voor Gorbatsjov bJ)6nT
nen de verschuivingen in Hongarije een ondersteunin p-,
de nieuwe politieke lijn die hij in de Sovjetunie trach
te voeren. In eigen huis behaalde de Russische secreta
neraal terzelfder tijd ook een aardig succes, doordat hel en mTi
trale Comité akkoord ging met een plan tot verdergaan
ciale en economische hervormingen. De positie van Go[°el°°'
jov is daarmee verder verstevigd en, ondanks het ges oorzïtt
in bijvoorbeeld Oost-Duitsland zal het de leiders van urg va
dere Oostbloklanden steeds duidelijker worden, dat c
concessies aan een meer liberale koers zullen moeten retaat
elft. E
In Hongarije, dat al vele jaren een politieke proeftui jkcenl
nen het Warschau Pact vormt, waren „glasnost" (opei lanner
en „perestrojka" (hervormingen) overigens al doorge ^m
lang voordat Gorbatsjov deze begrippen officieel a;
communistische jargon toevoegde. De oude leider Kadfiektror
zijn getrouwen stonden ook nu niet duidelijk afwijzei ehever
genover verdergaande liberalisering, maar hun besluit J
heid leidde tot verval van de economie en uiteindeli tbreid
Kadars vertrek.
Met het naar de zijlijn verwijzen van de oude Hon]
top en de benoeming van Grosz tot partijleider zijn de
problemen waarmee het land worstelt natuurlijk de v prp
nog niet uit. Twintig jaar na ingrijpende en aanvan v
zeer succesvolle hervormingen, zit Hongarije in een die ^ui
In de afgelopen drie jaar is de staatsschuld bijna verdri €n gj
digd, de tegenstellingen tussen arm en rijk en tussen he Z(
vaartspeil van stad en platteland werden steeds grotei
wijl de bevolking bovendien gebukt ging onder een iruverv
van rond de dertig procent en voortdurende prijsverh l hie
gen. n de
het
PARTIJLEIDER Grosz zal het niet meevallen die on
keling terug te dringen. Hij gaat het mes zetten in de
heidssubsidies, de staatsbemoeienis met het bedrijfslevi °^s Xa
rugbrengen tot controle op de hoofdlijnen en de exper len^lS(
ten van de afgelopen jaren met arbeiderszelfbestuur Jft ter
uitbreiden. Terwijl ruim baan wordt gemaakt voor het I-jarig
culier initiatief en voor het vrije marktmechanism
werkgelegenheid niet langer meer kunnen worden ge eikba;
deerd. Ook op het politieke vlak zal dat niet zonder
quenties kunnen blijven. Oost en West moeten
verdere ontwikkelingen in Hongarije met grote
ling blijven volgen.
nho
;nnet
urg o<
egen
laar m
Enkele buien
DE BILT (KNMI) Het weer
wordt minder zonnig. De be
langrijkste weersystemen zijn
een depressie boven de Oceaan
en een hogedrukgebied boven
Scandinavië en oost-Europa.
In oost- en midden-Europa
wordt het warm. Deze warme
lucht ontmoet boven onze om
geving en Frankrijk de lucht,
die rond de depressie naar
west-Europa stroomt. Het sa
menkomen van deze lucht
soorten zal vorming van buien
tot gevolg hebben. Deze kun
nen uitgroeien tot storingen,
die voor langere tijd de zon
zullen afschermen. De tempe
ratuur komt de komende da
gen daardoor niet zo hoog
meer als afgelopen dagen. Het
blijft rustig weer.
Weersvooruitzichten voor diverse
Europese landen, medegedeeld door
het KNMI, geldig voor morgen en
vrijdag:
Zuid-ScandinaviePerioden met zon
en overwegend droog. Middagtempe
ratuur van 15 graden in zuid-Noor-
wegen tot 21 graden in het oosten.
Britse Eilanden: Wisselend bewolkt
en nu en dan enkele buien. Middag-
temperatuur van 13 graden in het
noordwesten tot 18 graden in het
zuidoosten.
Denemarken, Duitsland en Benelux:
Af en toe zon en van tijd tot tijd een
bui. Middagtemperatuur rond 22 gra-
Noord- en Midden Frankrijk: Af en
toe zon en plaatselijk een bui, moge
lijk met onweer. Middagtemperatuur
van 17 graden in het westen tot 23
graden in het oosten.
Alpengebied: Flinke perioden met
zon. In de middag en avond op enke
le plaatsen een regen- of onweersbui.
mogelijl
In het zuiden flinke zonnige
den. Middagtemperatuur van
den in het westen tot 26 graden te
het zuidoosten.
vooral aan zee. Ook hier e..
regen- of onweersbui. Middag '8anê
ratuur van 24 tot 28 graden.
Griekse Kustgebieden: Aan
zonnig, landinwaarts meer be
en mogelijk een bui. Middagte
tuur op de Eilanden rond 23 j
in het binnenland tot 28 gradi
De Bilt
Eelde h.bew.
Eindhoi
.bew. 20 10
nr.bew. 18 13
Aberdeen
Athene
Barcelona
Berlijn
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt
Kopenhagen
Luxemburg l.bew
Madrid
Malaga
Mallorca
Malta
Moskou
Munchen
u. bew. 25 13
«.bew. 21 15
Stockholm h.bew.
AT01
MJÉÜC
L 19!
»hn9.<
Wenen
Zürich
Casablanca
Cyprus
■v. bew. 18 11
ÜT
RODE KRUIS
DEN HAAOGRO6868
KN<
«eer e
luws
Hoe i
