De knuppel in het hondehok
eleid erfelijke afwijkingen
moet nog geboren worden
Rechters hebben geen zicht op uitvoering van vonnissen
Lagere beurzen en
OV-kaart leveren
Deetman 330 min op
-ÏNNENLAND
£cidóGSouAont
bvaKabo:
)0 banen
eg door
orten op
Welzijn
IEPE TELEURSTELLING OVER NOTA ERFELIJKHEID
DONDERDAG 19 MEI
STERDAM Rechters maken
vonnissen; wanneer de ver-
hte uit het gezichtsveld is ver
enen, zal die de opgelegde straf
[ergaan. „Over dat laatste heb ik
ids meer twijfels", zegt mr. M.
tzuiker, vice-president van de
iterdamse rechtbank. „Als rech-
hebben we nog maar weinig
it op de uitvoering van onze von-
niet alleen voor de verdachten
"ter beschikking van de regering
worden gesteld, maar ook voor andere
straffen. Hartzuiker: „Als ik een minder
jarige veroordeel tot acht weken tucht
school, moet ik maar afwachten of hij die
straf ook werkelijk krijgt. Ik durf er m'n
hand niet voor in het vuur te steken".
De kinderrechter zegt „oprecht bezorgd"
te zijn over deze ontwikkeling. „Want wat
is nog de waarde van een rechterlijk von
nis? Je weet als rechter niet of de opgeleg
de maatregel of straf ook werkelijk wordt
geëxecuteerd. Uitvoering van de straf laat
nu al heel lang op zich wachten. Ik heb
sterke vermoedens dat de executie soms
helemaal niet plaatsvindt. Zeker met het
Wil niet altijd wet
De kinderrechter zegt „sterke aanwijzin
gen" te hebben dat de wil van de recht
bank in de praktijk niet altijd „wet" is.
„Ik denk dat we bij dat uitstel of afstel
eerder in jaren dan in maanden moeten
denken", aldus mr. Hartzuiker.
De VVD-fractie in de Tweede Kamer
heeft kortgeleden vragen gesteld aan de
minister van justitie over een zaak waarin
de uitvoering van een vonnis niet in orde
lijkt. Nico B., voor de moord op Kerwin
Duinmeijer veroordeeld tot BB (Bijzonde
re Behandeling), bleek onlangs niet onder
behandeling te zijn bij een psychiater in
het kader van zijn gerechtelijk vonnis,
maar werd op straat aangehouden in het
bezit van een gaspistool. „Dat B. weer vrij
rond kon lopen is een gevolg van de mo
gelijkheid die men op het ministerie van
justitie heeft om een tbr of bb af te bre
ken. Dat kan zonder tussenkomst van de
rechter".
Mr. Hartzuiker zegt genoeg gevallen te
kennen waarbij verdachten na een tbr-
vonnis door tussenkomst van het ministe
rie binnen enkele maanden alweer op
vrije voeten zijn gesteld. „Op zich hoeft
een bb of tbr geen twee of drie jaar te du
ren. Maar het komt regelmatig voor dat
verdachten na zeer korte tijd weer mogen
gaan. Soms gaat men daar naar mijn
smaak te vroeg toe over. Als een rechter
een tbr of bb oplegt, doet hij of zij dat met
een zeker pedagogische gedachte, een
soort heropvoeding. Zo'n psychiatrische
behandeling van een ziekelijke stoornis
kan, zeker bij jongeren, niet binnen een
paar maanden zijn afgerond. Daar is enige
tijd voor nodig".
Wie ter beschikking van de regering
wordt gesteld, kan er zeker van zijn dat
binnen twee jaar wordt bekeken of voort
zetting van de tbr nodig is. „Krijg ik die
zaak niet meer onder ogen, dan moet ik
ervan uitgaan dat de zaak kennelijk van
regeringswege door ingrijpen van het
ministerie is opgelost", aldus Hartzui
ker.
De Amsterdamse persofficier mr. L. de
Wit bestrijdt de suggestie dat het bij de
uitvoering van vonnissen wel eens tot af
stel komt. „Wordt een minderjarige tot
tuchtschool of een meerderjarige tot ge
vangenisstraf veroordeeld, dan wordt die
straf zeker ten uitvoer gelegd. Ik weet
het, er zijn achterstanden door allerlei
oorzaken. Maar voor zo ver bekend leidt
dat niet tot afstel".
ARJEN VAN DER SAR
DEN HAAG „De hond
neemt hand over hand
toe", schreef Hans Dorres-
tijn in 1976 in de eerste
druk van zijn vermaarde
„Anti-hondenboek" en
sindsdien heeft hij almaar
meer gelijk gekregen. De
Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal boog zich
deze week zelfs over het
zorgwekkende verschijn
sel en riep ten einde raad
om de muilkorf. Want de
pitbull rukt op.
Een flinke hap uit het been
van een tien maanden oude
baby. Dat is voorzover bekend
de meest recente buit van een
pitbull-terriër. Het zal de laat
ste niet zijn. „Het wachten is
op het moment dat er doden
vallen", zegt mr. D. van Oers,
directeur inspectie bij de die
renbescherming. En dan heeft
hij het niet over doden onder
de pitbulls, maar onder ons,
mensen.
Zijn waarschuwing is voer
voor hondenhaters, die einde
lijk hun kans schoon zien. De
toon werd gezet door het
weekblad De Tijd, dat aan de
vooravond van 1-april meldde
dat alle zesduizend pitbull-ter
riërs in ons land van over
heidswege afgemaakt zouden
worden: „De plaatselijke en
regionale politie zal de honden
in beslag nemen en ter plaatse
doodschieten". Dat vonden
vele lezers zo'n slecht idee nog
niet. In verschillende kranten
volgden ingezonden brieven
waarin de „vechtmachines op
vier poten" naar de eeuwige
jachtvelden verwezen werden.
Zover durfde de overheid niet
te gaan, maar hier en daar
werd wel de muilkorf tevoor
schijn gehaald. Eerst in Gouda
en binnenkort ook in Amster
dam en Leiden. Wat het CDA-
Kamerlid Eversdijk betreft
mag dat voorbeeld in het hele
land gevolgd worden. En het
eerbiedwaardige ochtendblad
Trouw voegde daar gisteroch
tend een interessant voorstel
aan toe: „Voor pitbulls zou
moeten gaan gelden wat voor
tijgers, leeuwen en andere ge
vaarlijke diersoorten ook
geldt: haal de beesten van de
straat en zet er een stel in de
dierentuin om te laten zien dat
ze er zijn".
Opgevreten
Het is nog maar de vraag of
Hans Dorrestijn, van wiens
boek zojuist weer een geheel
nieuwe versie op de markt is
gebracht, tevreden zou zijn
met zo'n oplossing. Hij begon
nu juist wat sympathie voor de
pitbulls te krijgen, omdat „het
soort niet lang zal bestaan door
onderlinge uitroeiing onder
aanvuring van verstandige lie
den". Inderdaad wordt de pit
bull wel gebruikt als prettige
partner in hondengevechten.
Tot grote vreugde van Dorres
tijn, die allang blij is als de
monsters elkaar te lijf gaan in
plaats van mensen.
Overigens veronderstelt de op-
per-hondenhater van Neder
land dat bij lange na niet be
kend is hoe ernstig er wel niet
geleden wordt onder de ter
reur van pitbulls en andere
„trouwe viervoeters". „Er is
veel leed in gezinnen met een
hond dat nooit boven water
komt", schrijft hij. „Want niet
alleen kleine kinderen worden
gebeten of opgevreten. Vaak
voert de hond een waar
schrikbewind in huiselijke
kring, maar daar wordt nooit
over gepraat. Niemand geeft
graag toe dat hij onderdrukt
wordt door zijn eigen hond.
Het is een taboe".
Buurman
Het is Dorrestijn bovendien
opgevallen dat de eigenaars
van pitbulls zelf altijd zeggen
te beschikken over de aller
liefste exemplaren die je je
maar voor kunt stellen en dat
je voor de woeste doorbijters
altijd bij hun buurman moet
zijn. Waar dan nog fijntjes bij
verteld wordt dat het niet aan
het karakter van het beestje
ligt dat-ie zich zo akelig ge
draagt, maar aan dat van de
buurman; die stookt zijn pit
bull op.
Eenzelfde ontwikkeling signa
leert Chris Bergkamp, auteur
van het geschrift „Hoe verde
digt u zich tegen pitbull-ter
riërs". Bergkamp is van plan
dit pamflet, dat uit een grap
geboren werd maar intussen is
uitgegroeid tot een heuse inte
resse, binnen twee weken te
laten volgen door een „geheel
herziene en uitgebreide twee
de druk". Daarin zal hij het
argument van de slechte buur
man analyseren en bestrijden.
„Ja, dat hoor je altijd, dat het
niet aan de hond ligt maar aan
de eigenaar. Ik geloof daar
niets van. Het lijkt me te veel
op het verhaal uit de jaren zes
tig dat niet de misdadiger
maar de maatschappij slecht
was. Op dit moment loop ik
nog zwaar te piekeren over de
vraag hoe we dat het beste
kunnen weerleggen. Voorlopig
houd ik het er maar op, dat
het helemaal niet uitmaakt of
het aan de eigenaar ligt óf
niet. Want in de praktijk komt
het er gewoon op neer dat die
beesten vreselijk door het lint
kunnen gaan".
Nuttige tips
Om de mens daarvoor te be
hoeden heeft Bergkamp een
paar nuttige tips opgesteld.
Allereerst: hoe herken ik een
pitbull? Geen probleem. „Hij
zal niet grommen of blaffen,
maar meteen toehappen. Ge
lukkig springen ze zelden di
rect naar de keel".
Is er eenmaal toegehapt, dan
moet onmiddellijk actie onder
nomen worden. En dan niet
van dat benauwde graag.
„Als de hond uw arm stevig
beet heeft, is het mogelijk hem
rond te slingeren. U zou hem
dan met de rug tegen een paal
kunnen slaan in een poging de
rug te breken".
De hond door een ruit werpen
is ook een redelijk alternatief,
vindt Bergkamp, die er op
wijst dat het dan verre de
voorkeur verdient hem in het
glas te laten landen. Anders
kunt u altijd nog proberen iets
aan zijn poten te doen: „Ziet u
kans om op een van de poten
te gaan staan, doe dat dan on
middellijk en tracht de poot te
breken".
Dat zijn woorden naar Dorres-
tijns hart. Maar een definitieve
oplossing is het niet. Daarvoor
moeten we volgens hem toch
echt in Muntendam zijn, want
daar is een bedrijf gestart met
de produktie van rubber op-
blaashonden. „De rubber op-
blaashond is gezelliger dan de
gewone hond en een trouwere
kameraad, rustiger, veel min
der agressief en hij hoeft bo
vendien niet uitgelaten te
worden. In plaats daarvan
moet men hem wel leeg laten
lopen, maar dat doen gewone
honden ook".
STEVO AKKERMAN
Je van
iug. Zvi
■13159
MT,
lolland «J
HAAG De ambtena-
2 bond AbvaKabo vreest dat
)2tuim 300 volledige arbeids-
"^atsen verloren zullen gaan
minister Brinkman (WVC)
voornemen om twintig
joen gulden te bezuinigen
de welzijnskoepels hand-
ift. Twee maanden geleden
de bewindsman nog weten
overkoepelende organisa-
van welzijnsinstellingen
ingang van volgend jaar
tien miljoen gulden te
rten. Inmiddels is het bezui-
ingsbedrag opgelopen tot
ntig miljoen. Deze nieuwe
'.uiniging komt volgens de
vaKabo extra hard aan om-
de welzijnskoepels door
reeds op gang gezette her-
1 uctureringsoperatie al vanaf
januari honderden arbeids-
itsen kwijtraken.
DEN HAAG Minister
Deetman (onderwijs) moet
nog besparingen van on
geveer 200 miljoen gulden
vinden ter compensatie,
van de 500 miljoen gulden
die de komende jaren
meer aan studiefinancie
ring moet worden uitge
geven.
In een bespreking met de
Tweede Kamer zei hij gisteren
een bezuiniging van 330 mil
joen gulden te verwachten van
de openbaar-vervoerskaart
voor studerenden, de voorge
nomen verlaging van de basis
beurzen en het plan om 18- en
19-jarige leerlingen in het
voortgezet en middelbaar be
roepsonderwijs niet meer in
aanmerking te laten komen
voor een beurs voor uitwonen
den.
Het streven is de OV-kaart op
1 januari volgende jaar in te
voeren. De beurzen gaan dan
tegelijk met 41,60 gulden voor
thuiswonenden en 62,50 voor
zelfstandig wonenden omlaag.
De wetsvoorstellen moeten
nog bij de Kamer worden in
gediend. Vooral de PvdA'er
Vermeend betwijfelde sterk of
Deetman er in zal slagen de
nodige wetswijzigingen op tijd
door het parlement te krijgen.
Hij vroeg Deetman de garantie
dat het stelsel van studiefinan
ciering begin 1989 naar beho
ren zal functioneren. Maar de
minister hield een slag om de
arm. Hij zei wel naar die da
tum te streven, maar zeker
geen garantie te kunnen ge
ven. Eerst moeten de voorge
stelde maatregelen in de Ka
mer worden behandeld. En
omdat er nog wijzigingen op
kunnen komen kon Deetman
zich niet op een datum vast
leggen.
De Kamer bepleitte een soepe
ler regeling voor studenten en
leerlingen die problemen heb
ben met de terugbetaling van
te veel uitgekeerde studiefi
nanciering. De betrokken stu
derenden moet dat geld voor
31 mei in één keer hebben
hebben teruggestort. Het gaat
om 140.000 gevallen, onder
wie veel afgestudeerden en
mensen die met hun studie
zijn gestopt. Zij ontvingen ten
onrecht nog een studiebeurs.
Volgens Deetman wordt in to
taal 225 miljoen teruggevor
derd. In 500 gevallen gaat het
om een bedrag van meer dan
10.000 gulden. Van één student
is 23.000 gulden teruggevor
derd. Het laagste bedrag is 25
gulden.
Geen gehoor
EN HAAG Er is nog
eeds geen samenhan-
Id beleid dat gericht is
het voorkomen van
geboren afwijkingen,
ische vragen op dit
ein worden omzeild,
erzoeksactiviteiten
•den onvoldoende ge-
rdineerd, geld voor
Jllorlichting blijft in de
lip en mede als gevolg
1 larvan worden jaarlijks
1 Dg steeds 7.000 tot 12.000
inderen geboren met
in erfelijke afwijking.
- Heen al via een goed
oorlichtingsbeleid zou
at aantal met tien tot
ertig procent kunnen
erminderen.
eze ongezouten kritiek komt
an Y. Poortman, directeur
an de VSOP, een overkoepe-
nde organisatie van 29 ou-
r- en patiëntenverenigin-
n met in totaal 165.000 le-
n. Poortman kreeg onlangs
nota „Preventie Aangebo-
n Afwijkingen" ter inzage;
n beleidsstuk van staatsse
cretaris Dees van volksge
zondheid, dat vandaag in de
Tweede Kamer behandeld
wordt. Hij wist niet wat hij
las.
Poortman: „Het is eigenlijk
onvoorstelbaar. Terwijl erfe
lijke afwijkingen toch één
van de grootste gezondheid
sproblemen vormen in het
Westen, is de aandacht van de
overheid hiervoor nog mini
maal. Met die nota dachten
wij eindelijk eens een beleids
stuk in handen te krijgen dat
de preventie van aangeboren
afwijkingen oppakt. Maar het
stuk doet niet meer dan op
een rijtje zetten wat er nu ge
beurt. Er worden nauwelijks
aanbevelingen gedaan en er
wordt niet naar de toekomst
gekeken. Het is een magere,
tendentieuze en oppervlakki
ge nota geworden. Hier kun
nen we vrijwel niets mee".
Politiek
Het kost Poortman weinig
moeite aan te geven waarom
erfelijke ziekten een promi
nente plaats verdienen in de
Nederlandse gezondheidspoli
tiek. Hij somt op: „Op het ge
bied van de erfelijke afwij
kingen wordt de ene na de
andere ontdekking gedaan; in
Nederland vormen aangebo
ren afwijkingen de belang
rijkste oorzaak van kinder
sterfte en alleen al in 1985
werden ruim vijftienduizend
mensen in het ziekenhuis op
genomen met als hoofddiag
nose een erfelijke afwijking.
Maar de eerste nationale
voorlichtingscampagne over
erfelijke afwijkingen moet
nog gelanceerd worden. Als Je
dan ziet wat de overheid wel
aan aids-voorlichting doet
Terwijl dat gezondheidspro
bleem vergeleken met de er
felijke afwijkingen in het niet
valt".
De Gezondheidsraad, een on
afhankelijk adviesorgaan van
de overheid, stelde Poortman
al in 1978 in het gelijk. In dat
jaar stelde een commissie van
de raad vast dat de kennis
over erfelijke afwijkingen
heel wat te wensen overlaat.
In het rapport „Genetic coun
seling" wordt geconstateerd
dat er een „ontstellend" ge
brek aan kennis is oVêr her
halingsrisico's en preventie
mogelijkheden. Het meeren-
deel van de erfelijke ziekten
zou te laat of niet onderkend
worden. Slechts acht procent
van de in aanmerking ko
mende echtparen kreeg erfe
lijkheidsvoorlichting.
Voorlichting
In de nota „Preventie Aange
boren Afwijkingen" wordt
het belang van een goede
voorlichting overigens wel er
kend en wordt de VSOP veel
lof toegezwaaid voor zijn po
gingen de leemte op te vullen.
Maar er wordt, aldus Poort
man, geen cent uitgetrokken
voor toekomstige voorlich
tingscampagnes. Hij vertelt:
„Het gat tussen de kennis die
nu beschikbaar is en wat de
man en vrouw op straat we
ten, is onvoorstelbaar groot.
De overheid zou daar met een
forse voorlichtingscampagne
wat aan moeten doen. Zelfs
onder huisartsen, zo is ons ge
bleken, is de kennis over de
duizenden erfelijke ziekten
die nu bekend zijn minimaal.
Terwijl via een tijdige onder
kenning en goede diagnose
veel leed voorkomen kan
worden".
De nota van het ministerie
gaat ethische vragen ten aan
zien van erfelijke afwijkingen
bewust uit de weg „hoewel
een behandeling van deze as
pecten in dit verband zeker
nuttig zou zijn", zo staat in de
toelichting. Poortman stelt dat
staatssecretaris Dees
niettemin de vrijheid neemt
een aantal zeer „gevaarlijke"
ethisch opmerkingen in de
nota te maken. Zo wordt ge
steld dat met het oog op de
enorme kosten van de gehan
dicaptenzorg te overwegen is
„het voortplantingsgedrag te
optimaliseren".
Poortman: „Zo'n passage riekt
naar genetische bevolkingspo
litiek. Het kwalijke is dat ver
der geen toelichting wordt ge
geven. Zo weet je ook niet
wat er bedoeld wordt. De op
stellers van de nota hadden er
verstandiger aan gedaan eerst
een aantal ethische vragen
helder te maken. Want pre
ventie van genetische afwij
kingen is bij uitstek een
ethisch vraagstuk. Want waar
praat je over? Mogen gehandi
capte mensen wèl of niet ge
boren worden? Mag de over
heid wèl of niet ingrijpen in
het voortplantingsgedrag van
zijn burgers? Welke informa
tie over erfelijke afwijkingen
Y. Poortman: „Het is een magere, tendentieuze en oppervlakkige nota geworden
FOTO: CEES VERKERK
mag wèl of niet beschikbaar
komen? Dat wil ik wel eens
van de overheid horen".
Factoren
Volgens Poortman is het de
hoogste tijd voor een actiever
beleid. Nog los van de medi
sche doorbraken op het ge
bied van de genetische mani
pulatie worden steeds meer
factoren ontdekt die een
weerslag blijken te hebben op
ons genetische materiaal.
Poortman: „Dagelijks worden
weer nieuwe stoffen ontdekt
die schadelijk blijken te zijn
voor ons erfelijk materiaal.
Milieufactoren blijken een
veel grotere invloed op erfe
lijke afwijkingen te hebben
dan lange tijd gedacht is. Via
beïnvloeding van diezelfde
milieufactoren kunnen ook
veel erfelijke ziektes voorko
men worden. Een simpel
voorbeeld: als je een gevoelige
huid hebt, moet je niet bij een
gifbelt gaan wonen. Dat je be
ter niet kunt roken tijdens de
zwangerschap is wel bekend,
maar wat voor invloed heb
ben allerlei andere stoffen?
Op die terreinen wordt nu
baanbrekend werk gedaan.
De overheid zou er voor
moeten zorgen dat de infor
matie daarover ook terecht
komt bij de mensen die het
direct aangaat: de aanstaande
ouders".
PAUL KOOPMAN
Die ene meneer links,
met de armen over el
kaar, was het blijkbaar
gewend, maar andere
leden van de Koninklijke
Luchtmacht hielden lie
ver de oren stevig dicht
tijdens demonstraties
op het Arnhemse vlieg
veld Deelen. Vooral de
F-16-toestellen maakten
een enorme herrie, hoe
wel ook F-27, NF-5 en
de Grasshoppers (inzet)
flink van zich lieten ho-
