Ü'ers in Zuidafrika sterft door duizend speldeprikken
iUTsk.
Slot is zwakste punt
in elke be veiliging;
dy Churchill pleitte
or koningin Juliana
IRAADk
>sitieve
rodukten
trek
Velen worstelen nog
met pot, pak en blik
Schouder vanzelf weer
in de kom: ƒ964,70
Groente
en
fruittip
MïlTENLAND
CcidaeSommvt
WOENSDAG 18 MEI 1988
[ANNESBURG Pa-
r Nyuka, een 21-jarige
i ilaggever van. „Saam
een met Neder-
geld opgezette
it in Oudsthoorn in
lafrika, draagt letter
de littekens van de
Oefening van zijn
91 iep.
3(
tojshoorn, een stadje in de
pprovincie vierde de te-
eer van politieke gevan-
n toen de politie kwam
en het vuur opende op de me
nigte. De jonge verslaggever
gaf zijn notitieblok en fototoe
stel aan een jonge vrouw die
naast hem stond in de hoop
zijn aantekeningen uit de
handen van de politie te hou
den. De vrouw werd in het
hoofd geschoten en zal mis
schien nooit helemaal herstel
len. Nyuka raakte gewond
aan zijn rechterarm, de hagel
verminkte zijn gezicht en zijn
rug leek door de schotwonden
wel een maanlandschap. Ver
volgens was het Nyuka die
werd beschuldigd van open
bare geweldpleging.
In het bestaan van Saam-
staan, dat gefinancierd wordt
door twee Nederlandse katho
lieke organisaties, is dit inci
dent eerder regelmaat dan
uitzondering. De Zuidafri-
kaanse autoriteiten bedreigen
het blad via de officiële kana
len, maar ook op minder offi
ciële manier. Officieel pro
beert zij de financiering van
het blad aan te pakken, zoals
dat trouwens bij bijna alle
anti-apaitheids-organisaties
en -kranten gebeurt.
Een volgende stap in het offi
ciële optreden tegen het blad
was een waarschuwing van
de minister van binnenlandse
zaken, Stoffel Botha. Hij ver
moedt dat het blad materiaal
publiceert dat een revolutio
nair klimaat zou scheppen en
de openbare veiligheid zou
bedreigen. Toen de regering
twee maanden geleden optrad
tegen de anti-apartheidskrant
„New Nation, en verleden
week tegen „South", gebruik
te zij ook dergelijke argumen
ten.
Brandbommen
Het zwaard van Damocles
hangt nu ook boven het hoofd
van Saamstaan en verscheide
ne andere kranten, van wie
er vele geld krijgen van Ne
derlandse organisaties. Maar
Saamstaan heeft ook te ma
ken met minder officiële vor
men van actie. Tot drie maal
toe zijn er brandbommen het
kantoor van de krant inge
gooid, zo vertelde Derick
Jackson, redacteur van Saam
staan. In een straal van vijf
honderd kilometer is er geen
drukker te vinden die het
blad wil drukken.
Iedereen die ook maar iets
met de krant te maken heeft,
tot bezorgers en verkopers
aan toe, is wel eens gearres
teerd. De politie neemt regel
matig kopiën van verhalen en
foto's in beslag voordat het
materiaal naar de drukker
gaat. Daarom wordt er vaak
gewerkt met geheime kopiën.
De stafleden wordt het leven
moeilijk gemaakt. Zij krijgen
vaak, thuis en op hun werk,
anonieme telefoontjes. Zo
werd Jackson eens opgebeld
met de mededeling dat zijn
zwangere vriendin een mis
kraam had gehad wat niet
waar bleek te zijn.
Het Saamstaan-project kwam
vijf jaar geleden van de
grond, in het jaar dat het
UDF werd opgericht. Oudts-
hoorn had toen geen krant
voor de grote meerderheid
van zijn inwoners, de niet-
blanken. Het blad heeft een
democratische structuur en is
georganiseerd als collectief.
Alle politieke, maatschappelij
ke en sportorganisaties dra
gen nieuws en informatie aan.
Al gauw groeide het uit tot de
motor die zijn lezers mobili
seert. De krant heeft een co
lumn waarin mensen van ad
vies worden gediend. Er is
een adviesburau verbonden
aan het kantoor van de krant
om mensen te helpen met hun
dagelijkse problemen.
Voor niemand van Saam
staan, die van de Zuidafri-
kaanse vereniging van jour
nalisten de Prijs voor de Pers
vrijheid kreeg, kwam de brief
met de waarschuwing van de
minister als een verrassing.
Hij luidde het begin in van
het moeilijke en lange proces
uitmondend in een verbod op
grond van de bepalingen van
de noodtoestand. Een redac
teur omschreef dat proces
eens als „dood door duizend
speldeprikken".
Koningin in
houtzagerij
)verhuu
8940-
(Van onze correspondent
Roger Simons)
'40t>:
Rape
1,- voai
inruil.
Kort
lopend
'EN De oude Britse oorlogsleeuw, wijlen Win-
Ipencer Churchill had het in november 1950 ken-
veel te druk om koningin Juliana te begroeten
15,- voflegenheid van haar staatsbezoek aan Engeland,
oeg twee Nederlandse invitaties af.
ander wordt geschreven door de Britse geschiedkundige
Gilbert in „Never despair" (lett: niet wanhopen) het laat-
ikdeel gewijd aan Churchills leven als minister-president
remier van Groot-Brittannië. Het nieuwe boek bevat
jrieven en nootjes, geschreven door Lady Clementine
J^y^Jmie" Churchill aan haar illustere echtgenoot, zoals in ge-
zijn weigering Juliana te begroeten.
Churchill attendeerde de toenmalige premier in een brief
delicate gevolgen van zijn botte weigering. Clemmie
e „haar liefste" aan iets te doen om het weer goed te ma-
Het zou mij verdrieten als wij de genegenheid van konin-
liana en in het bijzonder deze van haar moeder die nog
ib eciaal naar Engeland is gevlogen om jou te eren, zouden
tt toch de peetvader van het halfblinde dochter-
?rlandse vorstin, van wie zij zielsveel houdt."
lie Churchill gaf haar man dan ook de raad zich toch
i gaan presenteren aan koningin Juliana of hare majesteit
indig een briefje te schrijven om haar zijn excuses aan te
IFILTRATIEPOGING
lEL ONDERSCHEPT
jZALEM Israëlische
jiren hebben tijdens een
[evecht met gu'errillastrij-
nie gisteren probeerden
jt Jordanië het land bin-
dringen, één guerrilla-
|r verwond en gevangen
pen. Het Israëlische op-
vel meldde dat aan Israë
lische zijde geen slachtoffers
waren gevallen. Het was de
tweede infiltratiepoging van
uit Jordanië sinds het begin
van de opstand in de bezette
gebieden op 8 december vorig
jaar. Het leger verstrekte geen
nadere bijzonderheden.
bezoek aan
Canada het
vliegtuig te
rug naar Ne
derland.
FOTO: AP
Explosie in brandstoffabriek
voor Russische kernraketten
MOSKOU/WASHINGTON In een Sovjetfabriek waar brand
stoffen voor Russische lange-afstandsraketten worden geprodu
ceerd heeft zich een explosie voorgedaan. Dat heeft de woord
voerder van het Sovjetministerie van buitenlandse zaken, Gen
nadi Gerasimov, bevestigd.
Sovjet-woordvoerder Gerasimov wilde buitenlandse verslagge
vers niet zeggen of er slachtoffers waren gevallen bij het onge
luk. „De bijzonderheden worden later bekendgemaakt", zo zei
hij. Volgens het Amerikaanse ministerie van defensie verwoest
te de explosie, die zich op 12 mei voordeed in een brandstoffen-
fabriek bij de Oekraiense stad Pavlograd, een aantal gebouwen
van het complex. De fabriek produceerde de vaste brandstoffen
voor de nieuwe Sovjetrussische SS-24 kernraketten. In de Sov
jet-pers is van het incident nog geen melding gemaakt. Ameri
kaanse televisiestations haalden inlichtingenfunctionarissen aan
die de explosie „katastrofaal" noemden.
Duits proces over
autoverzekeringen
BERLIJN De Vereniging
van Autoverzekeraars in
Westduitsland stond gisteren
voor de rechtbank, omdat de
verzekeraars vaak hogere
premies rekenen aan Turken,
Grieken en Joegoslaven. Offi
cieel is het verboden aan bui
tenlanders hogere verzeke
ringspremies in rekening te
brengen dan aan Duitsers,
maar de praktijk is anders.
Volgens de autoverzekeraars
maken buitenlandse werkne
mers aanmerkelijk meer onge
lukken en is premieverhoging
derhalve gerechtvaardigd. De
uitspraak is over enkele we-,
ken.
Opstand op
eiland in
Stille Oceaan
CANBERRA In Vanuatu,
een eilandstaatje in de Stille
Oceaan, is een opstand uitge
broken. Australië en Nieuw-
zeeland hebben op verzoek
van de regering in Port Vila
met militaire toestellen
traangas, gasmaskers, schil
den en helmen gestuurd om
de politie daar te helpen de
rust te herstellen. De Nieuw-
zeelandse minister van bui
tenlandse zaken Marshall,
sloot niet uit dat zijn land in
geval van nood ook troepen
naar Vanuatu, de voormalige
Nieuwe Hebriden zal sturen.
De onlust zou zijn uitgelokt
door de pro-Libische opposi-
ADVERTENTIE
Lekker brood.
Wat u proeft zijn alleen de
meest zuivere ingrediënten.
Vogel brood is een uniek Tweegranen-
brood, waaraan geen conserverings
middel, geur-, kleur- of smaakstoffen
zijn'toegevoegd. Het bevat boven
dien 20% minder calorieën dan
gewoon- of volkorenbrood.
Vogelbrood wordt dagelijks vers
gebakken enzorgvuldig verpakt.
Zo weet u zeker dat u het enige
echte Vogelbrood gekocht heeft
Vogelbrood, de volle smaak van puur natuur!
Dagelijks vers bij supermarkt en bakker.
IflNSUMENTENINFORMATIE
arreleieren, scharrelvlees,
aatvrije wasmiddelen en
vere koffie" zijn erg in
bij de Nederlandse con-
ent. Eén op de twee koopt
d ten minste éért van deze
I noemde positieve produk-
I waarbij rekening wordt
I )uden met het welzijn van
en, het milieu of de belan-
I van de Derde Wereld. Dit
ct uit een onderzoek in op-
:ht van Konsumenten
itakt (KK).
iderzoek:
ivere kwaliteit
aagbare tv-
diorecorders
radiorecorders lijken ge-
hun mogelijkheden
n dure apparaten, maar
kwaliteit is echter zoda-
dat de consument zich
tweemaal moet beden-
voor hij zo'n apparaat
schaft. Dit concludeert
stichting Vergelijkend
renonderzoek (VWO) na
onderzoek, dat te zamen
Belgische en Westduitse
sumentenorganisaties
rd uitgevoerd. Volgens de
j O is het opmerkelijk en
i licht tekenend dat de be
lde merken dit soort ap-
aten niet in hun assorti-
1 nt hebben. Technisch ge
lopen de apparaten tien
achter, terwijl het tele-
egedeelte maar weinig
tgenot biedt. Het beeld-
ermpje is eigenlijk te
in (7 a 8 centimeter hoog)
de beeldkwaliteit is vaak
'ht wanneer de ontvangst
atsvindt via de losse an-
ne. De consument kan de
laraten beter los kopen
gecombineerd in een
laraat. Hij heeft dan meer
aliteit voor dezelfde prijs,
us de stichting.
UITVINDER ANTI-INBRAAKPLAAT:
Simpel, maar doeltreffend.
Dat zijn de kenmerken van
de vinding waarmee Henk de
Bruin uit Schalkhaar de afge
lopen dagen op een beurs op
zien baarde: de anti-inbraak
plaat. De eigenaar van de
handelsonderneming Rozotra
brengt zijn produkt aan de
man en vrouw voor bijna 35
gulden. Daarnaast zijn twee
inkoopcombinaties geïnteres
seerd in zijn idee.
De anti-inbraakplaat is een ij
zeren constructie waarmee
het immer nijvere gilde der
inbrekers danig in zijn activi
teiten gedwarsboomd wordt.
Henk de Bruin legt uit: „Het
is een gegeven dat een inbre
ker weinig tijd heeft. Het -is
dus zaak hem zo lang moge
lijk op te houden. Als hij
merkt dat het tijd en moeite
kost om ergens binnen te ko
men, stopt hij ermee en gaat-
ie naar de buurman".
Hij merkt dagelijks dat het
met de beveiliging van wo
ningen, winkels en werk
plaatsen maar droevig is ge
steld. Maar zelfs wanneer pre
ventieve maatregelen geen
sluitpost zijn, kost het dieven
in de regel nog betrekkelijk
weinig moeite hun werkter
rein te betreden. Henk de
Bruin, sprekend uit jarenlan
ge ervaring: „Het klinkt mis
schien vreemd, maar juist het
slot is het kwetsbaarste deel
van de beveiliging. Veel hui
zen, voornamelijk in de huur
sector, zijn bijvoorbeeld voor
zien van hang- en sluitwerk
dat heel gemakkelijk is te for
ceren. In veel gevallen be
zwijkt het slot al als er een
kracht van drie kilo op wordt
uitgeoefend. En dure cylin-
dersloten begeven het ook al
bij een druk van 27 kilo. Het
is dus zaak het slot te bescher
men. Dat is het principe van
de anti-inbraakplaat".
Met de vinding van Henk de
Bruin wordt het slot als het
ware onbereikbaar gemaakt
voor het gebruikelijke inbre
kersgereedschap. „Een inbre
ker pakt altijd het slot aan.
Als je een koevoet tussen deur
en kozijn kunt krijgen, gaat
het slot gemakkelijk open. Als
je dat slot afschermt, maak je
het een inbreker dus een stuk
lastiger. Hij. kan natuurlijk
zijn koevoet op een andere
plaats tussen deur en kozijn
zetten, maar dan blijft het slot
intact en kost het hem veel te
veel tijd om de zaak te force
ren".
De eenvoudige, degelijk afge
werkte anti-inbraakplaat, die
is voorzien van een duidelijke
montage-instructie, heeft in
middels zijn weg gevonden
naar een aanzienlijk aantal
klanten, van wie velen te ma
ken hebben gekregen met
scherpe(re) eisen van verze
keringsmaatschappijen. Met
name balkon-, achter-, zij- en
verandadeuren alsmede we
en doucheraampjes zijn zwak
ke punten in de beveiliging.
„En dat terwijl er vaak, bij
voorbeeld door speciale ver
grendelingen, voor weinig
geld een heleboel kan worden
gedaan".
HARRY BRINK
Uitvinder Henk de Bruin wijst op het nut van zijn anti-inbraakplaat: „Een inbreker pakt altijd het
slot aan. Als je een koevoet tussen deur en kozijn kunt krijgen, gaat het slot gemakkelijk open.
Als je dat slot afschermt, maak je het eer. inbreker dus een stuk lastiger". foto: pers unie
De strijd tegen blikken, dozen en potten kent vele wapens, foto: sp
Het openen van verpakkingen gaat veel mensen
moeilijk af. Melk- en vruchtesappakken, vacuüm-ver-
pakkingen en flessen met schroef dop kunnen mensen
tot wanhoop brengen. Vooral glazen potten met
schroefdeksel en blikjes-met-sleutel leveren de groot
ste problemen op. Dit schrijft de consumentenorgani
satie Konsumenten Kontakt (KK).
Uit een KK-onderzoekje met proefpersonen bleek dat het ope
nen van een pot met draaideksel de helft zó moeilijk afging dat
zij een allesopener in de strijd moesten werpen na eerst het te
genstribbelende deksel met een schaar, een theelepel en een
vochtige doek te lijf te zijn gegaan. Sommige potten moesten
bovendien voorbehandeld worden met allerlei trucs. Een harde
klap tegen de onderkant van de pot, heet water over de pot
heen, een gat in het deksel prikken of het deksel tussen de
deur klemmen.
Gemak dient de mens. De verpakking van dagelijkse produk-
ten moet je zonder allerlei noodgrepen en hulpmiddelen open
kunnen krijgen, zo voegt KK de levensmiddelenindustrie toe.
Sommige verpakkingen worden aangeprezen juist vanwege het
gemak. De praktijk laat echter een ander beeld zien.
Wie na 18.00 uur aanklopt bij
de huisarts, moet het dubbele
tarief betalen. Fout. Dat moet
pas na 24.00 uur. Toch weet
ongeveer de helft van de Ne
derlanders dat niet. Net zo
goed als één op de drie ten
onrechte denkt dat je voor
een schriftelijke prijsopgaaf
bij de tandarts moet betalen
en dat in een ziekenhuis de'
behandeling door een co-as-
sistent goedkoper is dan van
de specialist.
Al die onwetenheid blijkt uit
een onderzoek van de Consu
mentenbond, die er direct aan
toevoegt dat daarvoor wel in
zicht nodig is en dat juist dit
de patiënt wordt onthouden.
En daardoor kunnen ze de re
keningen weer niet controle
ren. Het gevolg: de particulie-
re verzekeraars worden per
jaar voor naar schatting 70
miljoen gulden benadeeld.
Artsen gaan er volgens de
Consumentenbond ten on
rechte van uit dat patiënten
geen prijzen hoeven te ken
nen omdat het ziekenfonds of
de verzekeringsmaatschappij
de kosten toch wel vergoedt.
Maar ze vergeten dan dat de
patiënten de rekening toch op
hun bord krijgen in de vorm
van de premie en het eigen
Bovendien stelt de bond dat
medici nogal verschillende ta
rieven hanteren voor dezelfde
ingreep en dat de rekening
niet altijd in verhouding staat
tot de geleverde prestatie. Zo
als bij de jongen wiens arm
uit de kom was geschoten,
maar vanzelf weer op de goe
de plaats was teruggeschoten.
Hij ging toch even naar het
ziekenhuis om te laten contro
leren of alles in orde was.
„Ja", zei de specialist en re
kende 964,70.
Wil de situatie ten goede ver
anderen, dan moeten volgens
de Cosumentenbond patiënten
om te beginnen meer infor
matie krijgen over de tarie
ven. Dat kan door vooraf
gaande aan de behandeling
(mondeling) de prijs te noe
men. Dat kan ook door in alle
wachtkamers tarieflijsten op
te hangen. Bovendien moet er
per behandeling één rekening
komen; nu kan de patient
voor bijvoorbeeld een polikli
nische behandeling allerlei
nota's krijgen.
Sla biedt veel mogelijkheden
De ervaring leert dat met de
komst van mooi weer de ani
mo om bewerkelijke maaltij
den klaar te maken afneemt
Het combineren met rauwe
groenten biedt dan een ge
zonde en snelle oplossing
Wat de sla betreft is er een
ruime keuze.
Voor de normale kropsla ligt
de prijs tussen 40 en 90 cent
f>er krop. De zwaardere bol-
en ijsbergsla kosten onge
veer 1,75 per stuk. De eike-
blad'sla is voor 1,50 te koop.
de rode sla kost eveneens
1,50 per stuk. Dan is er ook
nog de lollo rosso, maar deze
is op het ogenblik niet direkt
goedkoop, namelijk 3,per
stuk. Sla is uitstekend met
andere rauwe groenten en
kruiden te combineren. Te
denken valt aan paprika, to
maat, komkommer, uien en
bijvoorbeeld bieslook.
Bieslook is bij de groenteman
in potjes te koop. Als men dit
in de tuin plant dan heeft
men voor 2,het hele jaar
plezier van deze aanschaf.
Voor de verschillende kleu
ren paprika's lopen de prij
zen nogal uiteen. Daarnaast
speelt de kwaliteit een be
langrijke rol. De mooie
vruchten van exportkwaliteit
kosten 5,als het de kleur
groen betreft. Rood kost
evenals geel 8,per pond.
De prijs van de ronde en
vleestomaten verschilt niet
veel. Voor beide soorten van
exportkwaliteit komt de prijs
op 2,75 per pond. De kom
kommers zijn niet duur want
de prijs ligt tussen 50 cent en
1,75 per stuk, al naar gelang
het gewicht. De uien kosten
90 cent per kilo. In plaats
van de traditionele uien kan
men ook kiezen voor bosuit
jes, deze zijn voor 1,50 per
bosje te koop.
De aanvoer van asperges be
gint nu goed op gang te ko
men, dit is ook aan de prijs te
merken, deze ligt nu tussen
4,en 10,per pond. In
de komende weken zal de
prijs verder dalen. Er is ver
der sprake van een ruim
aanbod van bloemkool. De
grote maten kosten 4,50 per
stuk en de kleine ƒ3,50.
De liefhebbers van peultjes
kunnen ook weer bij de
groenteman terecht, ze kos
ten ongeveer ƒ3,per ons.
Ze worden vaak gecombi
neerd met worteltjes, deze
kosten 3,50 per bos. Bos-
krootjes zijn voor 1,75 te
koop. Voor de raapsteeltjes
schommelt de prijs rond
ƒ1,per bosje. Radijs is
goedkoop, een bosje kost
slechts 1,25. Paksoi is zeer
voordelig met een prijs van
90 cent per kilo. Andijvie va
rieert in prijs van 1,45 tot
1,75 per pond. Spinazie is
niet duur, een kilo kost
1,75. Postelein kost gemid
deld 1,80 per pond. Auber
gines zijn nog steeds goed
koop, namelijk ƒ2,15 per
pond.
g
