Huizen bouwen meer
dan stenen stapelen
m
Leuke variatie bij „kunstvakken"
„Gedragscode
voor aftreden
bewindslieden
NENLAND
Dvag: ruim de helft
scholen moet weg
Anderhalf jaar
voor doodslaan
pleegdochtertje
Negentig kilometer
aat ons tot
nze gang gaan
HOE WOONT NEDERLAND IN DE JAREN NEGENTIG?
IEUWO
Kamer tegen
dwang-
behandeling
junks
38 PA
Qeidó&Qowuvnt
DINSDAG 17 MO 1988 PAGINA 3
v l
niet
<ers
renge
nemi
de
t kras
oe|
TERDAM In de komende tien jaar moet ruim de
van het huidige aantal rijscholen verdwijnen om de be-
lak gezond te krijgen. Voorzitter J.H. Smees (53) van de
r zei dit gisteren op een bijeenkomst waar werd gevierd
e stichting VAM (opleidingsinstituut voor garages en
lo nzaken) veertig jaar bestaat. Smees verwacht dat de
t van de rijscholen de komende jaren met dertig procent
ruglopen. De markt voor rijbewijzen raakt langzamer-
verzadigd. Minister Smit-Kroes (verkeer) heeft het
aal Bureau Rijvaardigheidbewijzen in Rijswijk nu offi-
de opdracht gegeven de lijsten openbaar te maken
ip de beste rijscholen staan, de scholen die niet lager
dan het CBR-kringgemiddelde. CBR-woordvoerder
f verwacht dat de feitelijke distributie van deze lijsten
loop van het jaar kan plaatsvinden.
De markt voor rijscholen raakt verzadigd.
Politie pakt
vervalsers verblijfs
vergunningen
DEN BOSCH De politie heeft
gisteren in Den Bosch, Oss en Her
pen vijf mannen gearresteerd op
verdenking van handel in valse
verblijfsvergunningen. In een wo
ning in Den Bosch vond de politie
een koffer met tien verschillende
valse stempels en tien verblijfsver
gunningen. In dezelfde woning trof
men vijf vuurwapens aan en een
grote hoeveelheid munitie. De ver
dachten hebben allen de Neder
landse nationaliteit. Drie van hen,
40, 39 en 47 jaar, wonen in Den
Bosch. De twee anderen zijn Osse-
naren van 26 en 34 jaar oud.
AMSTERDAM Het gerechtshof in Amsterdam heeft gisteren
een 58-jarige vrouw uit het Noordhollandse Nieuwe-Niedorp
veroordeeld tot 18 maanden gevangenisstraf wegens het zodanig
mishandelen van haar 6-jarig pleegdochtertje dat deze overleed.
Tegen de vrouw was vijfjaar cel geeist wegens doodslag. Het hof
vond echter dat er voor doodslag te weinig bewijs was. De zware
mishandeling met de dood tot gevolg kan de vrouw volgens het
hof wel worden verweten. De vrouw werd vorig jaar door de
Alkmaarse rechtbank vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs.
De zaak zorgde toen voor veel opschudding en publiciteit, nadat
drie andere pleegkinderen van de vrouw een boekje hadden
opengedaan over de mishandelingen die ook zij hadden moeten
ondergaan.
aanvk;
orden
e om
omdi
[iers
ende
d [zaam-i
0 f"
len,
raakt
gi
nie
snelh |jj
De
gedaa
ri gaa
mum
;ans is groot dat slechts een beperkt aantal vrachtwa-
morgen op de snelwegen zal meedoen aan de wilde
,m-aan-actie als protest tegen de strengere contro-
hun snelheidslimiet (80 km/u). Zelfs Willem Al-
één van de chauffeurs die de oproep voor de ac-
ïebben gedaan, „weet het niet meer", nu ook de vak-
ien tegenwerken. Vrachtwagenchauffeurs die mor-
massaal zestig kilometer per uur gaan rijden, kunnen
tij het verkeer in gevaar brengen rekenen op een be
ring. Er zal op de actiedag geen inhaalverbod voor
chtwagens van kracht zijn, maar minister Smit-Kroes
:keer) zei gisteren voor de televisie de invoering van
permanent inhaalverbod voor vrachtwagens op de
ende verkeersknelpunten in Nederland bespreeklbaar
inden als de regeringsfracties hiervan voorstander
CDA en VVD staan hier niet afwijzend tegenover.
[ACHTWAGENCHAUFFEURS:
5n de
form Li'
n be
100g(
sport
t geh
leid
nde
•RECHT Jaren-
reed hij gewoon hon-
kilometer per uur,
van ij geen haast had ten-
lt,en |te. Geen haan die er
kraaide. Dat wilde
"un [raag zo houden en
wam hij de per 1 mei
g controlerende pöli-
n da gemoet door met zijn
vooihtwagen netjes rond
inmi negentig te karren.
>p her wat bleek? Elke lut-
le 12 tilometer die hij snel-
eed dan was toege
werd door de politie
ijveiteteld: tachtig was
Ie nifis echt tachtig. Wil-
Alderden werd er
kkekolgen" over en riep,
>ii met zijn collega
Buist, truckers op tot
orgen.
zag het al voor zich:
en vrachtauto's op 's
rechter weghelften, in
op n trage kolonne, omgeven
is mi het vertraagde personen-
kracfer. Een indrukwekkend
voor st tegen het optreden van
deged iilitie, leek hem zo. Maar
x>r ra viei je heie wereld over
heen. Minister Smit-
v 5 van verkeer en water-
kondigde een inhaalver-
lan, de vakbonden en de
"ging van chauffeurs lie-
b reten niet achter de heren
9 l -den en Quist te staan en
grad ,je werkgevers haasten
afstand te nemen van de
aam-aan-actie. „We krij-
echt wel positieve reac-
ag^ zegt Alderden, „maar
eel chauffeurs morgen
slkini idelijk mee zullen doen -
Jdagi b geen idee. In elk geval
n het alleen al op de Al om
ïllen, want onze collega's
id v< an Aalsmeer naar Berlijn
In i i zijn zeker van de par-
lidda
hauffeurs vinden de ver-
Mi, le tachtig kilometer per
ien ramp. Niet alleen om
dat ze bij zo'n sukkelgangetje
in slaap vallen, maar vooral
omdat het leidt tot achterstan
den en bederf van slecht
houdbare lading. Alderden be
zorgt bijvoorbeeld bloemen bij
groothandels in Duitsland en
die verlangen nu eenmaal van
hem dat hij op tijd komt. „Ik
moet om drie uur 's nachts bij
mijn tweede klant in Berlijn
zijn, want om zes uur begint
zijn markt. Als ik ook maar
een half uur verlies, ben ik de
klos".
Volgens Alderden kunnen de
problemen niet opgelost
worden door simpelweg een
half uur eerder te vertrekken;
zo gemakkelijk gaat dat niet.
„En als we echt overal tachtig
kilometer per uur zouden rij
den, dus ook in het buitenland,
dan gaat de reis naar Berlijn
11 uur duren in plaats van de
huidige 9,5. Dat heeft nogal
wat gevolgen, omdat we vol
gens het rijtijdenbesluit niet
vaker dan twee keer per week
tien uur achtereen mogen rij
den; dan kunnen we zo'n
transport dus niet meer alleen
verzorgen, dan moeten er twee
mannen op een wagen. Reken
maar eens uit hoeveel dat niet
kost".
Overigens vindt Alderden het
ook veiliger als hij negentig
kilometer per uur mag blijven
rijden. Dan hoeven de perso
nenauto's hem en zijn collega's
niet zo vaak in te halen, zodat
het aantal zijdelingse bewegin
gen (waaruit nogal eens onge
lukken voortkomen) beperkt
blijft. „Minister Smit-Kroes en
minister Korthals Altes hoe
ven echt niet bang te zijn dat
ze hun gezicht verliezen als ze
ons wat ruimte geven", zegt
Alderden. „Het enige wat ze
moeten doen is intern met de
politie regelen dat we tot ne
gentig kilometer per uur onze
gang mogen gaan. Voor mij is
dat al heel rustig, maar goed,
als ik erboven ga, dan mogen
ze me bekeuren
STEVO AKKERMAN
N VANDAAG C\
IN HET VJ
DEN HAAG Woont
Nederland in de jaren
negentig in blokkendo
zen, gebouwd op basis
van budgetten en bouw-
contingenten? Of in
mooie, kwalitatief goede
woningen in wijken die
meer zijn dan een buurt?
Als het aan de werk
groep Vijf maal vijf (5 X
5) ligt, gebeurt dat laat
ste.
De werkgroep ontstond na
dat zes bevriende „volkshuis-
vesters" (onder wie een wet
houder en een directeur van
een woningbouwvereniging)
besloten een oproep tot bete
re woningbouw te doen aan
vijf groepen in de samenle
ving: wethouders, opdracht
gevers, architecten/kunste
naars, bewoners en weten
schappers. De eerste nood
kreet ging uit in februari
1987. Daarna werd in vijf ste
den een voorbeeldproject ge
start. Vandaar de naam 5
(groepen) x 5 (steden).
In de „proefgebieden" dien
den alle vijf genoemde groe
pen zich bij elk bouwproject
af te vragen: wat, waarom en
hoe moet er gebouwd
worden? „Die vraagfase is
heel belangrijk. Die wordt nu
naar de achtergrond ver
drongen door de budgette
ring, de vergunningen en de
vele bouwregels. Maar je
moet die fase juist voorop
stellen", hield A. Ouwehand
van het Rotterdams Instituut
Bewonersondersteuning zijn
gehoor voor.
Kwaliteit
Gisteren presenteerde de
werkgroep haar definitieve
doelstellingen op een pers
conferentie. Tevens deed zij
een oproep voor een ander
volkshuisvestingsbeleid dan
dat van de no-nonsense poli
tiek. A. Linsen, medewerker
bij het ministerie van volks
huisvesting, kreeg een ge
zeefdrukt exemplaar van de
oproep aangeboden. „Dat-ie
De Haagse wethouder Duivesteyn: „Het gaat niet alleen om een dak boven je hoofd, maar om
wonen in een buurt die méér is dan een buurt".
FOTO: SP
maar een mooi plaatsje in de
kamer van de staatssecretaris
krijgt", merkte Willem Gie-
zeman, voorzitter van de
werkgroep, op.
De werkgroep 5x5 verzet
zich tegen een stedebouw die
geen betrokkenheid naar de
bewoners uitstraalt. Concreet
komt dat neer op de beklem
mende werking van de regel
geving. „Kwantiteit over
heerst in alle opzichten. In
het wonen heeft het regle
mentaire de inspiratie ver
drongen. De bureaucratie re
geert en verstikt de cultuur",
zo staat in de oproep geschre
ven. „Als je in een nieuw
bouwwijk komt, kun je nau
welijks zien of je in de polder
bent of in de stad. Wij vragen
ons af of het daar nu en over
vijftig jaar prettig wonen is",
aldus Peter Kuenzli, direc
teur van het woningbedrijf
Rotterdam en bestuurslid van
5x5.
Om één en ander te verande
ren moet er nogal wat gebeu
ren. Architecten en vormge
vers moeten meer fantasie
tonen; wetenschappers
moeten meer onderzoek doen
naar bouwprogramma's; ge
meenten moeten kwaliteit als
criterium stellen; opdrachtge
vers moeten visie en durf to
nen en bewoners moeten de
kwaliteit centraal stellen.
„Op die manier kan de ver
schraling doorbroken worden
en ontstaat een nieuw elan",
meent Giezeman.
Geld
Via topambtenaar A. Linsen
liet staatssecretaris E. Heer-
ma (VROM) weten dat de di
recte verantwoordelijkheid
voor de woningbouw, vanwe
ge de decentralisatie, bij op
drachtgevers en gemeenten
ligt. Overigens wordt er dit
jaar al iets meer geld aan de
woningbouw uitgegeven dan
vorig jaar, zei hij. Adri Dui
vesteyn, wethouder Ruimte
lijke Ordening van de ge
meente Den Haag (één van
de initiatiefnemers), reageer
de verontwaardigd op deze
opmerking: „Het gaat niet al
leen om een dak boven je
hoofd, maar om wonen in
een buurt die méér is dan
een buurt. Het moet een plek
zijn waar je je veilig voelt.
Door budgetten, die door het
Rijk worden vastgesteld, valt
dat niet te realiseren".
Zo kunnen volgens Duives
teyn nauwelijks nog vijf-ka
merwoningen meer worden
gebouwd en zeker geen over
dekte parkeergarages „wat
alle gemeenten toch graag
willen". „Overal moeten we
wat afsnoepen om het contin
gent (het maximaal aantal te
bouwen woningen, red.) te
halen. Er bestaat ook nog zo
iets als woningnood", aldus
de wethouder. Tevens vond
Duivesteyn dat de politiek
veel terrein had verloren op
het gebied van de volkshuis
vesting. „De staatssecretaris
had hier moeten staan. Dat
was een opening voor de dis
cussie geweest. De politiek
moet de initiatieven oppik
ken en zo komen tot een her-
In Den Haag is de
werkgroep 5x5 bezig
op het Groothandels
markt-terrein tussen
Fruitweg, Groenteweg
en Marktweg. Aan drie
bureaus is een studie
opdracht gegeven. Zij
moeten ieder twee sce
nario's voor een nieuwe
woonwijk ontwerpen.
In het eerste scenario,
„de kansrijke buurt", is
de opdracht min of
meer vrij; aan het aan
tal woningen zijn geen
specifieke randvoor
waarden gesteld. Bij
het tweede scenario
moeten de bureaus 1000
woningen bouwen op
het 9 hectare grote ter
rein. Gelet moet
worden op het begrip
buurtcultuur en sociale
samenhang in relatie
met de gebouwde omge
ving.
waardering van de volks
huisvesting".
In aanvankelijk vijf, en in
middels zes steden begon de
werkgroep met het renove
ren van bestaande wijken of
delen daarvan. In Den Haag,
Zwolle, Maastricht, Gronin
gen, Rotterdam en Amster
dam zijn inmiddels enkele
voorbeeldprojecten in uitvoe
ring. De genoemde steden fi
nancieren gezamelijk de
werkgroep. Daarnaast heeft 5
x 5 een subsidie-aanvraag lo
pen bij het ministerie van
volkshuisvesting en is zij op
zoek naar sponsors uit het
bedrijfsleven.
De kwaliteit van het wonen
is bij 5 x 5 eerste prioriteit
Duivesteyn: „Een ambtenaar
van volkshuisvesting heeft
eens tegen mij gezegd: „We
hebben hier twee regels. Eén:
het moet vlug gebeuren;
twee: het moet goedkoop ge
beuren. Daarnaast hebben
we nog wat rompslomp". In
de Tweede Kamer heerst een
mentaliteit van: als de regels
.maar nageleefd worden. Het
hoeft kwalitatief niet goed te
zijn. En zeker niet mooi".
„Maar het moet juist wèl
mooi en kwalitatief goed zijn.
We moeten afstand nemen
van het stenen stapelen",
voegde Kuenzli daar aan toe.
WIM VAN DE LAAK
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG De VVD
en de oppositiepartijen in
de Tweede Kamer steu
nen de opvatting van het
kabinet dat drugsverslaaf
den niet moeten worden
gedwongen af te kicken.
Afkickbehandelingen
moeten vrijwillig worden
ondergaan. Een parlemen
taire minderheid, bestaan
de uit het CDA en de
kleine christelijke partij
en, vindt echter dat een
dwangbehandeling moge
lijk moet zijn. Het CDA
denkt daarbij met name
aan de „extreem proble
matische drugsgebrui
kers".
De Kamercommissies voor jus
titie en volksgezondheid de
batteerden gisteren over de
kabinetsnota „Dwang en
drang in de hulpverlening aan
verslaafden". De essentie van
deze nota is: geen dwang maar
wèl drang.
Afkicken
Volgens het kabinet moet op
verslaafden die met justitie in
aanraking komen sterke aan
drang worden uitgeoefend om
af te kicken.
Staatssecretaris Dees (volksge
zondheid) benadrukte dat een
gedwongen behandeling wei
nig of geen zin heeft, omdat
iemand die ongemotiveerd af
kickt meestal gauw weer te
rugvalt in het oude versla
vingspatroon. Ervaringen in
het buitenland hebben dit uit
gewezen. Alleen in zeer uit
zonderlijke gevallen zou in de
toekomst van gedwongen be
handelingen sprake kunnen
zijn.
Heroine-clochards
CDA-woordvoerder Gualthé-
rie van Weezei zei dat zijn
fractie vóór een dwangbehan
deling is van „de heroine-clo
chards en psychiatrische ge
vallen, die met hangen en
wurgen door de hulpverlening
op de been worden gehouden
en die niet meer in stabt zijn
zelf in de meest elementaire
levensbehoeften te voorzien
en zichzelf te verzorgen". In
Amsterdam lopen naar schat
ting dertig van deze „uitzicht
loze gevallen" rond. Wat de
kleine christelijke fracties be
treft mag gedwongen afkicken
overigens nog vaker worden
toegepast
(or® it en toch goed
_de correctievoorschrif-
rorlvoor meerkeuzevragen
federlands tekstverkla-
voor de mavo blijkt dat
hf.fol ook het foute ant-
tfi goed kan zijn. Dat
omdat leerlingen be-
moi ook het eerste en laat-
i>ord van het juiste ant-
d moeten opschrijven,
et goede antwoord b,
schrijft de kandidaat a
het eerste en laatste
d van b, dan mag de
gerende leraar dit toch
rekenen. Enkele lera-
lebben overwogen hun
lidaten hierop attent te
en, zodat zij meer kans
en goed resultaat heb-
De eerste dag van de eindexa
mens is gisteren zeer voor
spoedig verlopen. Alom posi
tieve geluiden, met name over
de nieuwe lay-out van de exa
menteksten. Dit jaar is een
ontwerpbureau in de arm ge
nomen om de vormgeving van
de teksten te veranderen.
Voor het eerst waren nu alle
regels voorzien van een num
mer (vroeger liep de numme
ring per vijf). Hierdoor is het
vrijwel onmogelijk geworden
dat de leerlingen zien vergis
sen in een regel, wat voor
gaande jaren nog al eens voor
kwam.
Leerkrachten beeldende vak
ken waren zeer tevreden over
kunstbeschouwing/ kunstge
schiedenis, zoals dat voor
mavo op het programma
stond. Bij „beeldend" was er
een leuke variatie. Alle kunst
vormen - architectuur, schil
derkunst, denker van Rodin -
kwamen aan bod. Bij het on
derwerp textiele werkvormen
waren er voor het eerst echte
detailfoto's te bewonderen.
Met het mavo-examen muziek
hadden de kandidaten het niet
echt moeilijk. Er was een solo
stuk van Saint-Saéns aan de
orde en de „Kinderbalade"
van Boudewijn de Groot. Een
probleem vormde wel het ge
staag doordraaien van de
band. Even terugdraaien om
nog eens te luisteren was er
niet bij.
Handelswetenschappen
Havo begon het centraal
schriftelijk met handelsweten
schappen en recht. In de eer
ste opgave moesten de kandi-
knollen
U HE6AAS
ntM 6£BOeitU
ik door rood
ICHT OVfeA
U S1H.T IWAR. £WT Hel QOOE lick.
DE oxöVIK vw MHN c«*.5\eJ<ENJ
-- 3AN eiGéWlJ|K
l<WFWA«? L
daten aan de hand van een ba
lans en resultatenrekening de
bekende financieringsratio's
berekenen. Het in de opgave
verwerkte krantebericht was
een leuke vondst, maar veel te
lang en overbodig. Opgave 2
was ook een financieringsop-
gave over annuïteiten, lineaire
leningen, persoonlijke lenin
gen. Allemaal in een opgave.
Opgave 3 over de administra
tie van een groothandel bevat
te voornamelijk journaalpos-
ten en over kostprijs-opgave 4
werden weer de gebruikelijke
vragen gesteld met een vleugje
marketing aan het einde. Het
was een overzichtelijk examen
dat zeker niet te moeilijk was.
Wel lag er teveel nadruk op fi
nanciering en waren er weinig
theorievragen.
Nederlands
In tegenstelling tot vorig jaar
was Nederlands (samenvat
ting) voor vwo dit jaar zeer
makkelijk. De tekst was af
komstig uit het maandblad
„Psychologie" (december 1986)
van de sociaal-psycholoog dr.
J. Beijk van de universiteit
van Amsterdam. De titel was:
„Het geloof in de rechtvaardi
ge wereld". Beijk beschrijft
hoe het komt dat mensen vaak
een vertekend beeld hebben
van rechtvaardigheid. Volgens
mevrouw M. Verschoor, do
cente Nederlands aan het
Westlandcollege in Naaldwijk,
was het „eindelijk eens een
stuk dat aansloot bij de leefwe
reld van de leerlingen. Het
was veel makkelijker dan de
vaak hoogdravende teksten
van de voorgaande jaren. In
vergelijking daarmee zou ik
haast zeggen dat het dit jaar
onevenredig makkelijk was".
Iets moeilijker was de Neder
landse tekst die de havo-kan
didaten moesten verklaren.
Deze tekst, geschreven door
Herman Franke, was afkom
stig uit het weekblad „Haagse
Post" van eind maart 1986 en
ging over het geweld in de sa
menleving. Volgens dhr. N.
Spitzen, eveneens docent Ne
derlands aan het Westlandcol
lege, hadden de leerlingen
maar net genoeg tijd om alle
vragen af te maken. „Er zaten
een paar moeilijke passages bij,
bij voorbeeld aie over de sta
tistieken. De tekst was niet
moeilijk te begrijpen, maar
sommige vragen namen veel
tijd in beslag".
Op de mavo was het enthou
siasme over de tekstverklaring
Nederlands wat minder. De
onderwerpen van de teksten
(mode en kleding) waren wel
aardig, maar mevrouw D. de
Boois vond de vragen wat een
zijdig. „Dat was ook de mening
van de leerlingen. Er waren
veel vragen die steeds terug
kwamen, zoals 'welk kopje
past het beste boven die ali
nea?'. Dat is erg jammer. Som
mige leerlingen vonden het
taalgebruik in de vragen moei
lijker dan in de tekst. De vra
gen zelf waren ook niet zo
simpel. Vooral omdat er over
de teksten heen werd ge
vraagd irt die zin dat de ene
tekst met de andere werd ver
geleken. En dat is nogal pit
tig".
In de middaguren had vwo
Latijn. Het was een tekst van
Cornelius Nepos, een Romeins
historicus, over uitstekende le-
ferleiders; in dit geval de The-
aanse generaal Epaminondas.
Deze verslaat de gevaarlijke
tegenstander Sparta door het
overtreden van de wet. Dhr.
J.F.M. Arends, docent aan het
Bonaventuracollege in Leiden
vond de tekst goed gekozen,
„betrekkelijk neutraal, niet te
diepzinnig en niet te opper
vlakkig. Een tekst met een
paar leuke gedachtes en een
moderne problematiek. Al met
al een tekst die weinig proble
men bood voor de leerlingen".
EVERSDUK (CDA):
LEIDEN Vice-fractie-
voorzitter Eversdijk van
het CDA denkt dat zich
de komende jaren een
„gedragscode" tussen re
gering en parlement zal
ontwikkelen voor geval
len, waarin bewindslieden
wel of niet aftreden naar
aanleiding van fouten.
Eversdijk zei gisteren op
een spreekbeurt in Leiden
dat de ministeriële ver
antwoordelijkheid steeds
vaker ter discussie zal ko
men te staan.
De CDA'er verwacht dat de
trend zich zal voortzetten dat
de Tweede Kamer bewindslie
den „actiever en agressiever"
controleert. Er zullen meer
parlementaire onderzoeken
worden ingesteld. Steeds
krachtiger zal daarbij de vraag
naar voren komen of een mi
nister of staatssecretaris kan
aanblijven.
Wat dat aangaat vindt Evers
dijk dat „de rek eruit is". „De
indruk is tenminste gewekt
dat een bewindspersoon niet
van zijn stoel te branden is".
De vice-fractievoorzitter vindt
de vraag over aanblijven of
wegsturen overigens van be
perkt belang. Voorop moet
staan of het beleid te verbete
ren is.
Eversdijk acht een sterkere
controle in dé jaren negentig
nodig om de verschillende
verantwoordelijkheden van
regering en parlement over
eind te houden. De Kamer
raakt anders te nauw betrok
ken bii de totstandkoming van
het kabinetsbeleid. De CDA'er
verwees daarbij naar het we
kelijkse overleg dat de fractie
voorzitters van CDA en VVD
met de top van het kabinet
hebben.
