Angola dumpt slachtoffers
van cholera in massagraven
sticht wellicht
in Afghanistan
Franse havens weer open
voor het vrachtverkeer
buitenland
Sritse
leesterspion
üm Philby
iverleden
assale betoging in
~}rmeense stad
GEKAAPT VLIEGTUIG
TERUG NAAR CHINA
Liberalen doen niet
mee in Frans kabinet
'fieidaeSoatcMii
VRIJDAG 13 MO 1988 PAGINA 5
jaai
rei
inse atoomproef
i atol Mururoa
ISLINGTON Frankrijk heeft
ren op het atol Mururoa in de
Zuidzee zijn eerste kernproef
adit jaar uitgevoerd. Het was de
kernontploffing op Mururoa
j Frankrijk in 1975 overging op
ifergrondse proeven. Nieuwzeeland
ft gezegd dat Frankrijk geen
§iter tijdstip had kunnen kiezen,
e week haalde Frankrijk zich de
op de hals van de Nieuwzee-
regering door de geheim agen-
fominque Prieur naar Parijs terug
falen. Prieur zat op Hao een straf
iwegens de aanslag op een schip
a Greenpeace dat tegen de atoom-
ren protesteerde.
Noriega weigert
weer te vertrekken
PANAMA STAD De Panamese be
velhebber generaal Noriega blijft bij
zijn weigering te praten over het ver
laten van zijn machtspositie. Hij is ook
niet bereid op te stappen als de Ame
rikanen een concessie zouden doen.
Overigens werd gisteren bekend dat
het Amerikaanse ministerie van bui
tenlandse zaken sinds 1970 pogingen
heeft gedwarsboomd om een drugslijn
op te rollen, die was georganiseerd
door de sterke man Noriega. Volgens
oud-medewerkers van de Amerikaan
se anti-narcoticabrigade speelde No
riega namelijk een te belangrijke ver-
bindingsrol met de Contra's in Nicara
gua.
„Geen slordigheden
op werk Tsjernobyl"
SLAVOETITSJ Kombinat, het Russi
sche staatsbureau dat verantwoordelijk is
voor de bedrijfsleiding in de kerncentrale
van Tsjernobyl, heeft ontkend dat er syste
matisch slordig wordt gewerkt. Het dag
blad Pravda publiceerde vorige maand een
schokkend beeld van dronkenschap,
vriendjespolitiek en slechte reparaties in
Tsjernobyl. Volgens onder-directeur Gas-
enko had de Pravda terechte kritiek op het
werk van Kombinat, maar heeft dat niets
te maken met het werk in de centrale. An
dere functionarissen hebben ontkend dat
er zich weer ongelukken hebben voorge
daan in de centrale.
Ministers
Zuidafrika in overleg
met Angola
BRAZZAVILLE De
Zuidafrikaanse ministers
van buitenlandse zaken en
van defensie, Roelof Botha
en Magnus Malan zijn zijn
vandaag in Brazzaville aan
wezig bij de tweede overle
gronde met Angola. Anders
dan in de eerste ronde in
Londen zijn bij het overleg
in Congo geen Cubaanse of
Amerikaanse diplomaten
aanwezig ziin. Zuidafrika
eist voor het beëindigen van
de oorlog het vertrek van
40.000 Cubaanse militairen
uit Angola.
Problemen rond INF
in Genève opgelost
GENEVE De Verenigde Staten
en de Sovjetunie hebben gisteren
hun meningsverschillen over het
INF-verdrag opgelost. Beide partijen
hopen dat het verdrag over de af
schaffing van de middellange-af-
standsraketten nu zal kunnen
worden bekrachtigd door de Ameri
kaanse Senaat. Het conflict over het
INF-akkoord werd beslecht door
minster Shultz en zijn Sovjet-collega
Sjevardnadze. De moeilijkheden ont
stonden toen de Amerikaanse Senaat
vorige week opeens ernstige beden
kingen kreeg tegen het verdrag, om
dat de controle op de naleving niet
uitvoerbaar zou zijn.
Meesterspion Kim Philby, hier op een archief
foto uit 1955 speelde jarenlang de vermaarde
onschuld.
FOTO: AP
DSKOU De Britse
sesterspion Kim Philby
i) is woensdag in Mos-
u overleden, aldus een
kendmaking van het
rsbureau Tass, die hem
der meer „een opmer-
lijke Sovjet-agent"
emde. De Britse dub-
Ispion vluchtte in 1963
ar Moskou nadat hij ja-
rtlang als „mol" van de
}B in de Britse contra-
jonagedienst werkte.
De diplomaat-spion Philby
was een van de spionnen die
in de jaren dertig door de
Sovjetrussische geheime
dienst werden gerecruteerd
op de Universiteit van Cam
bridge. Samen met zijn colle
ga's Guy Burgess en Donald
Mclean voorzag Philby Mos
kou op het hoogtepunt van de
Koude Oorlog van een enor
me hoeveelheid informatie
over het beleid van de Britse
en Amerikaanse regering.
Ook heeft hij honderden Brit
se geheim agenten in Moskou
verraden.
Begin dit jaar stond Philby
voor het eerst een vraagge
sprek toe aan een westers
blad, de Britse „Sunday Ti
mes". In dat interview sugge
reerde hij dat de Britse gehei
me dienst hem in 1963 had la
ten doorschemeren dat men
hem op het spoor was. Vol
gens Philby wilde Londen
door hem de kans te geven
geven zich uit de voeten te
maken voorkomen dat het tot
een voor de Britse inlichting-
dienst uiterst pijnlijk proces
zou komen. Na zijn vlucht
naar Moskou bleef Philby nog
jaren voor de KGB werken.
OstfDEN Er is nog
lfe onzeker omtrent de
ekking van de naar
_Mi»ng 115.000 Sovjet-
troepen uit Af-
;tan. Eén brandende
is of Moskou of
hien Kabul zal
:hten een soort „buf-
t" te stichten in het
5ij>rden van Afghanistan
ld de provinciale
M |fdstad Mazar-e Sharif,
ondel
khoipijdens de Sovjetrussische
ip olilting waren er aanwijzin-
nt df dat Balkh en de andere
noordelijke provincies
de Russische grens als
lerlijke en potentieel au-
staten behandeld wer-
Zo kregen de guerrilla's
leze streken in 1983 voor
infof, eerst een waarschuwing
involl de regering in Kabul
mankbij gedreigd werd met
redefcheiding van Afghanis-
a- Tegelijkertijd bespeurden
^rnemers verwoede pogin-
om Mazar-e Sharif zowel
iek als militair te verster-
ids is het noorden het
^5t welvarende gebied van
dani^land. dat bovendien begif-
is met waardevolle olie-
Sovjets verlaten
stad Jalalabad
ISLAMABAD Afghaan-
se rebellen hebben gisteren
een Russische gevechtsheli
kopter neergehaald terwijl
4.000 Sovjettroepen hun
grootste garnizoen in oost-
Afghanistan evacueerden
ter voorbereiding van hun
definitieve terugtrekking
op 15 mei. Volgens de ver
zetsbeweging zijn de Rus
sen al begonnen hun wa
pentuig van de stad Jalala
bad -r-naar Kabul over te:
brengen.
bronnen en natuurlijke gasde-
póts. Dankzij vele industriële
en culturele overeenkomsten
vallen de noordelijke Af
ghaanse provincies binnen de
economische en sociale in
vloedssfeer van de zuidelijke
Sovjetrepublieken.
Nog niet zo lang geleden nam
president Najibullah drie veel
betekenende besluiten. Ten
eerste creëerde hij de nieuwe
post van vice-premier voor het
noorden, waarbij de portefe
uilles van defensie en binnen
landse zaken gecombineerd
werden, hetgeen tamelijk on-
ISKOU In de Armeense hoofdstad Jerevan is gister-
>nd door ruim 40.000 mensen betoogd uit protest tegen de
rangenhouding sinds 24 maart van een Armeense militant,
our Airikian, en de situatie in het overwegend Armeense
relied Nagorny Karabach in Azerbaidjan. Dit is vanmorgen
fnomen uit bronnen van dissidenten in Jerevan. De avond
óren werd ook betoogd in Stepanakert, de hoofdstad van
jorny Karabach, ook in verband met de door van een jon-
tijg Armeniër die op 11 mei werd doodgeslagen door Azer-
en idjanen.
ïs hL_
gebruikelijk is. Ten tweede
bracht hij de provincies langs
de Sovjetrussische grens onder
één regionaal bestuur. En hij
kondigde de vestiging van een
nieuwe provincie aan, Sari Pol
geheten, gevormd uit Balkh en
de aangrenzende Jowzjan pro
vincie.
Volgens waarnemers zijn deze
besluiten de voorzetten tot de
stichting van een Moskou-ge-
trouwe bufferstaat. Een staat
die op eenvoudige wijze vanuit
de Sovjetunie bevoorraad zou
kunnen worden en voor het
regime Najibullah een relatief
veilige vluchtplaats zou zijn
ingeval het verzet Kabul zou
innemen. Ook voor de Sovjet
unie zou een bufferstaat inte
ressant zijn. Een dergelijke
zóne verschaft Moskou immers
uitstel van het Afghaanse de
bacle. En wat nog belang
rijker is een bufferstaat
houdt het anti-communistisch
islamitische fundamentalisme
enigszins op een afstand.
Hoe de machtsstructuren in
Afghanistan tijdens de Russi
sche troepenterugtrekking zul
len wijzigen, zal echter in de
praktijk moeten blijken. Er
pleit immers ook één en ander
tegen een splitsing van Afgha
nistan. Sovjet-interventie in
het noordelijk deel van het
land zou in de eerste plaats
een ernstige schending beteke
nen van het Genève-akkoord.
Bovendien heeft Gorbatsjov
meermalen te kennen gegeven
dat hij zich eens en voor altijd
uit de „bloedende wond" Af
ghanistan wil terugtrekken.
Tenslotte lijkt het weinig rea
listisch de zeer veerkrachtige
islamitische beweging onder
totaal 50 miljoen Afghanen en
inwoners van de zuidelijke
Sovjetrepublieken via een mi
litaire interventie te willen
knechten.
EDWARD GORMAN
(c) The Times, Londen
l' JSKE EN W1SKE DE KRIMSON CRISIS
MEMISA STUURT NOODZENDING MEDICIJNEN
ROTTERDAM „De
kinderlijkjes worden in
vuilniszakken gestopt en
opgestapeld bij de uitgang
van het ziekenhuis. De fa
milie komt de overlede
nen niet ophalen uit angst
voor besmetting. Daarom
worden de zakken met
kinderen 's avonds opge
haald en in massagraven
gedumpt". Jacques de Wit
werkzaam bij medische
hulporganisatie Memisa, is
nog zichtbaar onder de in
druk van hetgeen hij on
langs zag in Angola, waar
een ongekend omvangrij
ke cholera-epidimie heeft
toegeslagen.
Als verantwoordelijke voor de
afdeling Portugees Afrika en
voorheen Zuid-Amerika heeft
De Wit wel vaker de afschu
welijke uitwassen van armoe
de onder ogen gehad, maar het
aanschouwen van de talloze
cholerapatiënten schokte hem
diep en even lijkt hem de
moed in de schoenen te zijn
gezonken.
„Hopeloos" en „een gevecht
tegen de bierkaai" noemt hij
de situatie in de voormalige
Portugese kolonie, die sinds
1974 wordt verscheurd door
een burgeroorlog. „In een zie
kenhuis kwam ik het eerst op
de kinderafdeling. En wat ik
daar zag. Twee, drie kinde
ren op één bed, drijvend in de
ontlasting; de stank; het onge
dierte; de hitte op de zaal".
De cholerapatiënten eind
van deze maand kan het aan
tal de 30.000 belopen
worden op aparte afdelingen
gelegd, omdat de ziekte alleen
al via de huid zeer besmette
lijk is. De bacterie maakt maag
en darmen zo van streek, dat
de slachtoffers aan de diarree
raken en binnen enkele uren
zijn „leeggelopen". De patiën
ten veelal ondervoed en
daardoor met weinig weer
stand sterven in feite aan
uitdroging.
Stretchers
Een ruwe schatting leert dat
alleen al in de Angolese hoofd
stad Luanda en in Benguela,
de tweede stad van het land,
afgelopen weken zo'n driedui
zend mensen zijn bezweken
aan de cholera. Maar De Wit
vreest dat het aantal slachtof
fers veel hoger is, omdat veel
mensen het ziekenhuis niet
eens halen. Of de ziekte over
valt hen óf familieleden wei
geren hen te brengen uit angst
óók besmet te raken. Het wei
geren hulp te verlenen en het
niet ophalen van de doden te
kent de enorme angst voor
cholera, want normaliter heb
ben de Afrikaanse familiele
den zeer veel voor elkaar
over; de banden zijn sterk.
Na het schokkende relaas van
De Wit heeft Memisa besloten
begin volgende week dertig
ton medicijnen en materialen
te versturen. Behalve infuus-
systemen (infuus plus slange
tjes en naalden) wordt zieken
huispersoneel laarzen ge
stuurd, schorten, handschoe
nen en vuilniszakken om het
besmettingsgevaar te verklei
nen.
De Wit: „Het tekort aan voor
zieningen wreekt zich. Er zijn
niet voldoende cholerabedden
(stretchers met een gat in het
midden) en niet voldoende
emmers om onder de bedden
te plaatsen. Alles loopt dus
over de vloer. Verplegend per
soneel moet letterlijk door de
zaal baggeren en de troep met
een trekker wegschuiven. We
sturen daarom ook des-infec
teer middelen".
Rioleringen
Jacques de Wit is moedeloos,
omdat een cholera-epidemie
als deze een typisch gevolg is
van armoede. De bacterie
krijgt namelijk de kans toe te
slaan bij verzwakte mensen,
die in slechte hygiënische om
standigheden leven. De men
sen, die geen geld voor zeep
hebben, geen eigen toilet in de
woning, waar de woonwijken
geen rioleringen hebben, geen
schone watertappunten en
waar het huisvuil niet regel
matig wordt opgehaald.
Het is nog maar tachtig jaar
geleden dat zich in Nederland
een laatste, en gelukkig kleine,
epidemie voordeed. De cholera
kwam voorheen alleen voor in
de waterrijke gebieden langs
de Ganges en de Brahmaputra
in India, maar heeft zich sinds
de zeventiende eeuw even snel
verspreid als de zeelieden en
slaven zich over alle wereld
delen verspreidden.
Als gevolg van de hardnekki
ge oorlog tussen de marxisti
sche regering en de pro-Zuida-
frikaanse rebellen, is de eco
nomie van Angola totaal ont
wricht. Het nationaal budget
gaat grotendeels op aan tanks
en granaten, niet aan huisves
ting, sanitaire- en medische
voorzieningen.
De Wit: „Zeker nu het regen
seizoen net voorbij is, staan
enorme plassen in de krotten
wijken; de riolering is natuur
lijk aan alle kanten stuk. In de
kuilen met water wordt afval
gedumpt, kinderen spelen erin
en een enkele moeder ge
bruikt het water om te wassen.
Dat vréégt om verspreiding
van de cholera", aldus De Wit
Een lichtpunQe is dat deze
week de tweede overlegronde
begint tussen Angola, Cuba, de
Verenigde Staten en de Sov
jetunie over het beëindigen
van de oorlog. Maar zolang het
overleg duurt, blijven de
vluchtelingen naar de grote
steden stromen en blijft het
gevaar op hernieuwde uitbar
stingen van cholera. Voor vele
duizenden zal de vrede hoe
dan ook te laat komen.
JOOS PERSOON
(Van onze correspondent
Frans Boogaard)
BRUSSEL/OOSTENDE
In de Noordfranse ha
vensteden Calais en Duin
kerken hebben de vracht
wagenchauffeurs die daar
nu al bijna een week vast
zitten, hun blokkade op
geheven. Zowel personen-
als vrachtauto's konden
sinds gisteren vanuit deze
twee havens weer over
naar Engeland.
De vrachtwagenchauffeurs be
sloten hun actie te beëindigen
nadat de Frans/Britse maat
schappij Sealink had toegezegd
per dag 500 vrachtauto's over
te zetten. Dit besluit leidt vrij
wel zeker weer tot irritatie bij
toeristen en het personenver
keer, dat tot gisteren nog voor
rang genoot.
De concessie van Sealink aan
het vrachtvervoer was in de
kilometerslange kolonnes
vrachtwagens in Calais en Do
ver aanleiding voor een opper
beste stemming nadat de afge
lopen dagen de spanning te
snijden was geweest. Gister
middag al maakten vier sche
pen met in totaal honderd
vrachtauto's de overtocht. In
België evenwel zitten de voor
naamste havens, Oostende en
Zeebrugge, nog potdicht. In
Oostende staan bijna vijfhon
derd vrachtauto's, in Zeebrug
ge ruim 150. In Calais zijn dat
er nog tweehonderd, in Dover
zelf meer dan duizend.
In de Britse havenstad leidden
de lange wachttijden al tot
ernstige ongeregeldheden. Ook
in België houden de autoritei
ten rekening met tegenacties
van de vrachtwagenchauf
feurs, die zich steeds meer op
winden over het feit dat perso
nenauto's wèl worden overge
zet.
„Twee keer ben ik nu al op
die vervloekte boot geweest
met mijn truck. Twee keer
heb ik in Engeland aangelegd
'en allebei de keren hebben ze
mij vanuit Dover weer terug
gestuurd. Damnit! En straks
kan ik mijn vrouw weer bel
len dat er toch nog een paar
dagen bijkomen", briest een
Britse chauffeur in Oostende.
Terwijl de nieuwsberichten
het mooiste weer van de we
reld beloven gaat hij zijn twee
de week op de „binnen-par-
king" van Oostende in. Samen
met een kleine vijfhonderd
collega's, waarvan de meesten
nu al zes dagen in de Belgische
badplaats noodgedwongen
maar wat rondlummelen.
De eerste paar dagen was het
nog te doen, maar na een paar
dagen wint gekanker over het
ongemak het van de gezellig
heid. „Het is een schande. Met
vijfhonderd chauffeurs hebben
we hier maar twee wc's",
moppert een Duitse chauffeur.
„En geld voor een hotel heb ik
niet".
Intussen bestaat op beëindi
ging van de acties van het
P&O-personeel nog geen zicht.
Gisteravond vertrok de Euro
pean Trader, één van de drie
P&O-veerboten die al enkele
weken in de Vlissingse bin
nenhaven lag, naar Dover. Dat
gebeurde zonder enige tegen
werking van de Nederlandse
FNV en de Vervoersbond
FNV.
,Hoge prijs voor vrijlating Franse gijzelaars"
DEN HAAG - De prijs die Frankrijk
heeft betaald voor de vrijlating van de
drie gegijzelde Fransen in Libanon is
volgens oud-minister M. van der Stoel zo
hoog dat terroristen die als een aanmoe
diging zullen beschouwen.
Voor degenen die het belang en de rol van
het internationaal recht willen versterken, is
de gehele gang van zaken ontmoedigend.
Van der Stoel - thans lid van de Raad van
State - en zijn vroegere staatssecretaris mr.
P.H. Kooijmans - thans hoogleraar interna
tionaal recht - ontvingen woensdag in Lei
den de eerste exemplaren van een nieuw En
gelstalig vaktijdschrift, het „Leiden Journal
of International Law"
BEIJING China heeft
Taiwan vandaag bedankt
voor de snelle teruggave
van een verkeersvliegtuig
dat gisteravond werd ge
kaapt tijdens een binnen
landse vlucht.
De Boeing 737, met elf beman
ningsleden en 107 passagiers
aan boord, werd door twee
jonge arbeiders gekaapt, kort
na het opstijgen uit de stad Xi
amen. Twee uur later landde
het toestel op een luchtmacht
basis in Taiwan, waar de ka
pers zich overgaven en poli
tiek asiel kregen. Het toestel
kreeg onmiddellijk brandstof
en vloog terug naar China.
Taiwan en China leven op ge
spannen voet met elkaar, om
dat beiden aanspraak maken
op eikaars grondgebied.
(Van onze correspondent Bob van Huët)
PARIJS Na een laatste bespreking tussen president
Mitterrand en de nieuwe premier Michel Rocard heeft
het Elysée gisterenavond de samenstelling van de
nieuwe Franse regering bekend gemaakt. Het eerste
kabinet van de sociaal-democraat Rocard draagt een
duidelijk links profiel met zeventien socialisten op een
totaal van voorlopig 26 regeringsleden. Er zijn vier
vrouwen in opgenomen.
De verwachte opening naar het politieke centrum is zeer be
scheiden en wordt gesymboliseerd door vier aan links radicalen
toebedeelde portefeuilles. De weigering van een aantal liberale
en ook gaullistische ex-ministers van Jacques Chirac om in de
nieuwe regering zitting te nemen werd door medewerkers van
Rocard aangevoerd als reden voor het zeer kleine aandeel van
rechts. De sleutelposten in de nieuwe regering worden ingeno
men door socialisten. Juist omdat de liberalen niet meedoen, zal
het kabinet volgens de meeste politieke deskundigen geen lang
leven zijn beschoren en zal het zich voornamelijk moeten gaan
bezighouden met de voorbereiding van vervroegde parlements
verkiezingen. President Francois Mitterrand zou in juni of sep
tember de Assemblee ontbinden.
Kind dood na
vijf-voudige
transplantatie
De drie-jarige
Tabatha Fos
ter zat vooraf
gaande aan
een zware
operatie in ok
tober vorig
jaar nog pein
zend bij haar
moeder op
schoot. Het
meisje over
leed gisteren
aan een infec
tie, die ont
stond nadat zij
vijf nieuwe or
ganen inge
plant gekregen
had. De ope
ratie vond
plaats in een
ziekenhuis
Pittsburgh
(VS).
FOTO: AP
Vrachtwagenchauffeurs die met hun wagens de weg naar de haven van Folkestone blokkeren,
brengen hun stem uit. Gisteren werd besloten de blokkade ook hier op te heffen.
FOTO: EPA
