Britse pers
hekelt rol
Nederland
•VI
Schiphol oefent met groot alarm
Bij Dijkzigt moest het vroeg of laat fout gaan
ID
499r
Arbeidsbureau
gesloten
op 6 en 13 mei
DE AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
NNENLAND
QeidóaQowuvnt
DINSDAG 3 MEI 1988 PAGINA 5
tHIPHOL Blauwwit-
rook onttrekt vrijwel
gehele DC-9 aan het
jht. Boven de vleugel
laait de deur van een
oduitgang open. Een
in in zomerse kleding
uipt de vleugel van het
»stel op, zich er kenne-
jc niet van bewust dat
t pijpestelen regent,
[elp! Help! Het brandt!",
spt hij met overslaande
lm.' Intussen arriveren
eerste brandweerwa-
ns met loeiende sirenes.
In paar minuten later is
het geknerp van mobi-
[oons, vult de lucht zich
pt ander geroep en ge-
rijden ambulances af
aan.
,eep Cool" hou het
lm is de naam die de
jhthaven Schiphol aan deze
eerste groots opgezette ram
poefening volgens nieuw re
cept heeft gegeven. De DC-9
die volgens het draaibroek bij
de landing gedeeltelijk brand
heeft gevat, is in werkelijk
heid ruim tevoren
scheef op de landingsbaan
neergezet. De brand (nu ja,
rookpot) is door de brandweer
zélf aangestoken en de man op
de vleugel is een verdienstelijk
acterend lid van de organisatie
Lotus; de Landelijke Organisa
tie voor de Uitbeelding van
Slachtoffers.
Startsein
De rampoefening die gisteren
ongeveer 250 mensen zeker
een uur lang bezig hield en be
slist door veel vertrekkende
passagiers vanuit de lucht is
waargenomen, was voor
Schiphol tevens het startsein
van een nieuwe alarmregeling
die voortaan bij alle ongeval
len gehanteerd wordt. Volgens
deze nieuwe regeling wordt er
een onderscheid gemaakt in de
ernst van het ongeval dat zich
voordoet en is er een onder
verdeling naar het soort
alarm; bij een vliegtuigonge
luk, terreurdaad, ordeversto
ring of algemeen ongeval, bij
voorbeeld met de treinen die
Schiphol aandoen.
„Bij dè oude alarmregeling
werd veel overgelaten aan het
naar eigen inzicht optreden
van onze mensen. Bovendien
was die regeling helemaal toe-
gensneden op luchtvaartonge
vallen. Maar als luchthaven
kun je met meedere soorten
incidenten te maken krijgen",
vertelt luchthavenmeester mr.
J. Biemond. Hij verduidelijkt:
„Elk soort incident vraagt zijn
eigen benadering. Je reageert
anders op een autobotsing dan
op een aanslag van een moord
commando op de balie van één
ianding eist een ander optre
den dan een uitslaande brand
in één van de motoren".
Bij de oefening van gisteren
wilde Schiphol een „groot
alarm" in de categorie vlieg
tuigongevallen uittesten. Offi
cieel wist vrijwel niemand dat
de oefening er aan zat te ko
men, maar tijdens de oefening
bleek dat het nieuws wel dege
lijk was gaan „rondzingen".
Ambulancepersoneel had niet
Airlines" met hulp van profes
sionele dienstverleners, het
slechte nieuws (10 doden, zo
blijkt) kwam brengen.
De kans op ongelukken is ove
rigens niet zo groot. Sedert
1949 zijn bij drie ongevallen
met kleinere vliegtuigjes zes
inzittenden om het leven ge
komen. Dat is niet veel, gere-
altijd evenveel haast met de lateerd aan de miljoenen pas-
ernstig gewonde patiënten,
hoewel éen Lotus-medewerk
ster zo realistisch een shock
toestand nabootste dat een
brandweerman even zijn zelf
beheersing verloor en het op
een lopen zette.
Ook aan de familie die nor
maal gesproken de veronge
lukte toeristen zou ophalen,
was gedacht. Ongeveer 25 Lo
tus-medewerkers die in de
aankomsthal ongeduldig op
hun „familieleden" wachtten,
werden via de intercom en in
lichtingenbalie naar een spe
ciale ontvangstruimte geloodst,
waar de maatschappij „Cool
In de overige categorieën ram
pen (terreur, eet.) heeft de
luchthaven méér meegemaakt.
Recapitulerend: twee kapin
gen, één blokkade van een
startbaan door demonstranten,
één ontploffing.
De kans dat een terreurdaad
realistisch wordt nagespeeld is
evenwel niet zo groot, moest
mr. Biemond erkennen. „Der
gelijke oefeningen doen we,
ook om de gang van zaken op
de luchthaven niet te veel te
verstoren, liever op papier".
PAUL KOOPMAN
Slachtoffers van de „ramp" die zich gisteren op Schiphol afspeelde.
FOTO: LUCHTHAVEN SCHIPHOL
ïieuw drama
oor vriendin
mgekomen
Irit
[EUW-BERGEN De
imexplosie in Nieuw-
frgen heeft indirect een
irde dodelijke slachtof-
r geëist, een plaatsge-
>ot. De emoties zijn de
instaande" schoonvader
in één van de omgeko
en Britse militairen te
lel geworden.
53-jarige T. Franssen werd
Steren getroffen door een
irtaanval en stierf voordat
en hem had gevonden. Een
ibbel verlies voor zijn doch-
r Petra, die zondag steeds
2er tegenover journalisten
•er haar verkering met de
ngekomen militair had
oeten vertellen. Ter nage-
ichtenis aan alle slachtoffers
ndt er morgen een speciale
frkdienst plaats in Nieuw-
ïrgen.
Nieuwe type
elefooncel
EN HAAG De inmiddels
jna klassieke Nederlandse
lefooncel gaat uit het straat
geld verdwijnen. De PTT be
nt in september met de
aatsing van een nieuwe ge-
ïratie telefooncellen, een
riehoekig en een vierkant
odel. De vervanging gaat ge
ldelijk plaatsvinden. De
euwe cellen zijn grotendeels
jgebouwd uit aluminium pro-
èlen. Vervanging van kapot-
onderdelen kan snel en een-
judig gebeuren. Dit is vol-
;ns de PTT belangrijk bij de
2strijding van vandalisme. In
ederland staan 5.600 openba-
telefooncellen. Volgens de
TT bleek deze cel, ontwor-
sn in de jaren dertig, in de ja-
;n tachtig niet meer te vol-
oen. Het gebruik veranderde,
?t vandalisme nam toe en het
nderhoud werd te duur.
I
Vrouwen Britse militairen
kennen risico's
Britse militairen uit West-Duitsland wordt bij de grensovergang
Roermond geadviseerd Nederland niet te bezoeken.
FOTO: ANP
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN Diverse
Britse kranten keken
gisteren Nederland maar
scheef aan. „De kroegen
van Amsterdam liggen
een heel stuk verwijderd
van Belfasts (republi
keins gezinde) wijk An-
dersonstown. Maar de
sympathieën voor de
Iers-republikeinse zaak
zijn er even sterk".
Dat schreef het Londense
dagblad Today onder de titel:
„Nederlandse connectie die
een onderkomen verschaft
aan terreur". Today had het
verder over ?,een regering
die weigert politieke misda
digers uit te leveren en een
sterke extreem linkse jeugd
cultuur" die van Holland een
ideaal oord maken voor
voortvluchtige IRA-leden.
„De vervallen kraakpanden
van Europa's meest cosmopo-
litische hoofdstad zijn een ge
bied geworden waarin de Ne
derlandse politie zich prak
tisch niet meer kan begeven.
Voor de Europese terreur-
benden is het daar volkomen
veilig om elkaar te ontmoe
ten", aldus Today.
Volgens deze krant werkte
de IRA in 1979 samen met de
weinig bekende Nederlandse
terreurgroep „Rode Hulp"
om Groot-Brittanniës ambas
sadeur Richard Sykes te kun
nen vermoorden in Den
Haag. Als oudste, rijkste en
best uitgeruste terreur-orga-
nisatie van Europa bevindt
de IRA zich - steeds volgens
Today - in een machtige po
sitie om andere groepen be
paalde taken op te leggen.
Ook de Londense Daily Mail
was er praktisch zeker van
dat de IRA-moordenaars zich
schuilhielden in Amsterdam,
„de traditionele vluchthaven
van de IRA". Volgens deze
krant veronderstellen de on
derzoekers dat de daders lid
zijn van twee aparte cellen
van slapende vennoten, die
maanden en misschien zelfs
jaren als bouwvakkers heb
ben gewerkt in Nederland.
De Daily Mail gelooft dat zij
door hun opdrachtgevers in
Ierland op het gepaste mo
ment gemobiliseerd werden
om zoveel mogelijk de aan
dacht te trekken na de mis
lukte bomaanslagen van Gi
braltar en een serie vernede
rende mislukkingen in Ulster
en Engeland.
Ook de Daily Mirror had het
over de „Dutch Connection".
Patrick Magee, het IRA-lid
dat in de Engelse badplaats
Brighton de geruchtmakende
bomaanslag pleegde op het
congreshotel van premier
Thatcher, verbleef lange tijd
als fabrieksarbeider in Hol
land.
Volgens de Guardian had de
aantrekkingskracht van Ne
derlandse kroegen en disco's
tot gevolg dat de Engelse
RAF-militairen een gemak
kelijk doelwit werden vdor
een aanval. „IRA-leden in
actieve dienst kunnen vrij
wel moeiteloos in Nederland
komen", aldus The Guardian.
„Er zijn omwegen mogelijk
en de verwarring op de auto
veerboten (wegens het P&O-
geschil) heeft het risico van
ontdekking wellicht nog ver
kleind. Van alle Europese
landen onderhoudt Neder
land de sterkste banden met
de republikeinse beweging in
Belfast en Dublin. De Sinn
Fein-partij cultiveert sinds
1979 vriendschappelijke be
trekkingen met radicale
groeperingen in Nederland,
versterkt door een kleine ge
meenschap van Ieren die in
Holland wonen".
Volgens de Daily Telegraph
van Londen is de nieuwste
opwelling van IRA-bedrijvig-
heid in het buitenland afge
lopen maart begonnen met
de ontploffing van een auto
bom in Rheindahlen, hoofd
kwartier, van het Britse leger
in West-Duitsland. Tien per
sonen werden daarbij ge
wond. Volgens deze krant
waren de auto en het valse
Ierse paspoort die voor deze
aanslag werden gebruikt af
komstig uit Amsterdam.
Twee leden van de IRA, Bre-
dan McFarlane en Gerard
Kelly, in 1983 ontsnapt uit de
Maze-gevangenis van Belfast,
werden drie jaar later gear
resteerd in een Amsterdamse
flat, vanwaar zij de smokkel
van wapens en munitie naar
Ierland organiseerden. Zij
werden na verloop van tijd
door Nederland uitgeleverd
aan Noord-Ierland.
(Vervolg van de
voorpagina)
ROERMOND - De ver
slagenheid na de aansla
gen van de IRA is het
grootst in de Roermond-
se woonwijk Donder-
berg. Hier wonen in de
Planetenbuurt circa 130
Britse gezinnen. De man
nen werken allen als be
roepsmilitair op de RAF-
bases in Brüggen/Elmpt
of Rheindahlen. Het zijn
voornamelijk gewone
soldaten, korporaals en
sergeants. Volgens de
jaarcijfers van de ge
meentepolitie over 1987
woonden op 31 december
in Roermond 593 Britten.
De militairen en hun ge
zinnen wonen maximaal
drie jaar in Roermond, zo
lang zijn ze op de bases
in West-Duitsland gesta
tioneerd.
In de Planetenbuurt is het
opvallend rustig. Af en toe
rijdt er een wagen van de
RAF-Police door de straten
want er wordt extra gesur
veilleerd. Een paar Britse
huisvrouwen wandelen met
hun kinderen, een Engels
man wast zijn wagen en een
andere knipt het gras van
zijn gazonnetje. De laatste wil
wel met ons praten maar
eerst moeten we ons legiti
meren. „Nee, geen foto's en
geen namen in de krant".
Terwijl de jeugdige Brit on
derstreept dat voor de Britse
bases in de Bondsrepubliek
de hoogste alarmfase geldt,
vertelt zijn vrouw dat ze wel
geschrokken is van de
moordpartijen van de IRA
maar dat ze niet bang is.
„Het was een shock, natuur
lijk, want zoiets is toch angst
aanjagend? Maar bang? Nee,
het leven gaat door en als
echtgenote van een Engelse
militair weet je dat je risico's
loopt. Vroeger alleen in
Noord-Ierland en Engeland
zelf, maar nu ook op het Eu
ropese vasteland. Dat zoiets
kan gebeuren, zo vlak bij je
woonhuis. This is horror,
sir", en ze drukt haar zoontje
stevig tegen zich aan.
Een rijkelijk getatoeëerde
Brit die z'n wagen staat te
wassen zegt dat de legerlei
ding hem verboden heeft
commentaar te leveren. Drie
Engelse vrouwen in de Oran
jelaan vertellen dat ze niet in
bars of cafés mogen komen.
Dit advies geldt overigens
niet alleen voor Roermond
maar voor heel Nederland.
Een Engelse moeder komt
met haar baby op de arm uit
het winkelcentrum Donder-
berg. Zij zegt: „Hebt u er wel
eens aan gedacht dat deze
wijk misschien wel aan een
ramp ontsnapt is? Die aansla
gen hadden net zo goed hier
op de Donderberg kunnen
gebeuren? Want hier wonen
al die Engelsen".
HANS STRAUS
ONZORGVULDIGE ORGANISATIE LEIDDE TOT GEELZUCHT-BESMETTING
(ADVERTENTIE)
DEN HAAG Directie
en personeel van het Aca-
Aansluitend op Bevrijdingsdag en Hemelvaartsdag
zijn alle arbeidsbureaus en Centra voor (Administra
tieve) Vakopleiding op vrijdag 6 mei cn vrijdag 13
mei de hele dag gesloten.
De daarop volgende maandagen bent U weer van
harte welkom.
De Arbeidsbureaus
demisch Ziekenhuis Dijk-
zigt in Rotterdam, waar
afgelopen najaar 177 vrou
wen zijn besmet met he-
patitis-B-virus, hebben
voor de hand liggende
voorzorgsmaatregelen en
veiligheidsregels om een
dergelijke besmetting te
voorkomen, niet nage
leefd.
Wie voor wat verantwoorde
lijk was, stond niet op schrift;
afspraken werden niet nage
komen, controle ontbrak en in
deze tijd van aids hebben di
rectie, medici en laboranten
zich onvoldoende rekenschap
gegeven van de risico's van
het gebruik van menselijk se
rum. Bovendien zijn interna
tionale voorschriften om mon
sters van het bloed te nemen,
niet nageleefd. De besmet
tingshaard is dan ook niet ach
terhaald.
„De onzorgvuldige organisatie
bij Dijkzigt móest vroeg of laat
tot ongelukken leiden, het was
vragen om moeilijkheden", zo
zei regionaal inspecteur volks
gezondheid in Zuid-Holland H.
van Osch gisteren. Met zijn
De regionaal inspecteur van de volksgezondheid in Zuid-Holland,
H. van Osch (links), en zijn plaatsvervanger, drs. G. Siemons, tij
dens de persconferentie gisteren.
FOTO: ANP
plaatsvervanger G. Siemons ziekenhuis deelde mee dat 25
maakte hij de conclusies be- van de 177 besmette vrouwen
kend van een externe commis- ziek zijn geweest; acht van hen
sie die heeft onderzocht hoe de zijn zwanger geworden. In to-
besmettingen konden plaats- taal zijn dertig besmette vrou-
hebben.
Het Dijkzigt ziekenhuis heeft
gisteravond laten weten dat
het de conclusies van de com
missie onderschrijft. Het zal de
aanbevelingen van de commis-
sie uitvoeren en verwacht geen mededelingen,
over vier tot zes weken de be
handelingen met IVF te her
vatten.
Een woordvoerder van het
wen zwanger geworden. Veer
tien vrouwen hebben een
schadeclaim ingediend. Geëist
worden „relatief kleine bedra-
Ben", aldus de woordvoerder,
'ver de hoogte ervan deed hij
Het zeilschip De Vrijheid
Het wordt een wedloop met de wolk. De schroeiende wind blaast
iet zand als naalden in hun ruggen. „Dit is niet uit te houden",
Duft Kapitein Rob. Hij is anders niet voor een klein geruchtje ver-
/aard, maar nu snakt hij naar adem en denkt, dat zijn uren ge
leld zijn. „Dit de gibli niet zijn", zegt Ali kalmpjes. „Die verderop
/oorbij lopen. Daar niet levend van af komen op de vlakte". Ein
delijk bereiken ze een groepje paSmen, waar ze wat meer be
schutting vinden. Ze zien de zandstorm over de vlakte trekken en
in wolken gehuld weer verdwijnen. Dan keren ze weer naar de
oude route terug. „Ik zou weieens willen weten of die bandieten
de dans ontsprongen zijn", vraagt Rob zich af. Ali wijst laconiek
naar een paar roofvogels die in steeds lager kringen rondvliegen.
„Die weten meer daarvan dan mensen". Zo leert onze Kapitein
waer een lesje van de woestijn er fcij.
De exacte gang van zaken, zo
als de onderzoekscommissie
die heeft kunnen achterhalen,
is als volgt geweest.
Het donorbloed voor het ver
vaardigen van het serum,
noodzakelijk voor de samen
smelting van ei- en zaadcel, is
gewoonlijk van de vrouw zelf
werd gereorganiseerd, hield
ook dat op. Het IVF-laborato-
rium hoorde nooit meer iets en
reageerde: „Geen bericht, goed
bericht". 177 besmettingen wa
ren het gevolg.
Van Osch, ingehouden veront
waardigd: „Toch is het schrif
telijk vastleggen van verant
woordelijkheden het eerste
wat je doet bij dergelijke ge
voelige kwesties". Siemons:
„De bron van de besmetting is
niet meer te achterhalen om
dat het ziekenhuis nooit bloed
monsters heeft genomen. Vol
gens internationale voorschrif
ten moeten van alle serums
monsters worden genomen,
bewaard en geregistreerd".
Management
De commissie heeft de eerst
verantwoordelijke niet kun
nen vinden. Siemons: „Wan
neer de zaken niet schriftelijk
zijn vastgelegd, ontstaat er een
verdunning van verantwoor
delijkheden, iedereen is een
beetje verantwoordelijk". Van
Osch: „Dan rolt de bal als het
ware de trap op, met andere
woorden, de directie is verant
woordelijk". De inspecteur
kondigde aan dat hij een ver
volgonderzoek zal instellen
óm te achterhalen wie nu pre
cies verantwoordelijk is.
„Maar niet in strafrechtelijke
zin. U hoort mij ook niet zeg-
spraken die meer veiligheid in
de procedure en voor de me
dewerkers moeten waarbor
gen. Voordat Dijkzigt opnieuw
met IVF start moet Van Osch
ingelicht worden en enige tijd
daarna zal hij nog een inspec
tiebezoek brengen. Aanbevo
len wordt onder meer dat
Dijkzigt regelmatig bloed
transfusiediensten inschakelt.
Siemons: „Bedoeld wordt:
Dijkzigt je mag nog wel zelf
bloed controleren, maar laat
op z'n tijd een externe expert
van de bloedbanken in ie keu
ken kijken. Wellicht dat het
beter kan".
In het onderzoek ziet Van
Osch voor zijn collega's in an
dere provincies alle aanleiding
om ook daar de veiligheidsre
gels op dit gebied eens tegen
het licht te houden. „In een
rapport aan de minister van
volksgezondheid afgelopen na
jaar heb ik nog mijn veront
rusting uitgesproken over het
ontbreken van aangepaste re
gels voor IVF. De methode
wordt namelijk steeds eenvou
diger en kan in de nabije toe
komst ook bij huisartsen
worden toegepast".
G. Siemons is goed thuis op
het gebied van risico-manage-
ment in de gezondheidszorg,
dat wil zeggen het ontdekken
wat de kwetsbare momenten
zijn tijdens bijvoorbeeld een
operatie of een bepaald gevoe
lig proces. Hij heeft zo een
goed algemeen beeld van het
peil van het management en
de organisatie in de Neder
landse gezondheidszorg. Wat
bij het Dijkzigt is voorgevallen
acht hij in elk geval bepaald
niet representatief voor de Ne
derlandse gezondheidszorg.
Misschien zelfs exceptioneel?
„Ja".
Heeft Dijkzigt geblunderd?
Siemons knikt en zegt nadruk
kelijk: „Wij waren verbijsterd
dat dit bij Dijkzigt kon gebeu
ren".
HENK ENGELENBURG
afkomstig, behalve als dat an- ff" da< het. management van
tistoffen bevat tegen sperma. Dijkzigt niet deugt
Dat betreft 1 procent van de
vrouwen. In die gevallen werd °n ",,c "ra°
in het Dijkzigt - na gegeven
toestemming - donorbloed van
vrouwen gebruikt die zich ge
durende hun zwangerschap in
de polikliniek verloskunde op
besmettingen laten onderzoe
ken. Een gedeelte van hun
bloed ging naar het IVF-labo-
ratorium. Ooit werd monde
ling afgesproken dat de poli
kliniek verloskunde het IVF-
lab alle onderzoeks-uitslagen
zou meedelen. In de praktijk
gebeurde dat niet, omdat de
mensen van de administratie
daar nooit bericht van kregen.
Toch kreeg het IVF-laborato-
rium in '86 zes meldingen van
besmet bloed. Van Osch: „Dat
was een overijverige laboran-
te. -Maar toen haar afdeling
zaken, juist bij een dergelijk
gerenommeerd ziekenhuis
verklaarde Van Osch als volgt.
„In een laboratorium van een
academisch ziekenhuis staat
men verder af van de patiënt
dan in een gewoon ziekenhuis.
Je ziet dat ook aan het feit dat
het Dijkzigt de overgang van
de reageerbuisbevruchting van
experimentele fase naar alge
mene medische toepassing, ui
termate zorgvuldig heeft ge
toetst aan ethische en medi
sche aspecten, maar verzuimd
heeft adviezen in te winnen
over de veiligheidsaspecten".
Bloedbank
De onderzoekscommissie doet
verscheidene aanbevelingen
voor de hand liggende werkaf-
(ADVERTENTIE)
Vendomatic naaimachine 248
Lichtgewicht apparaat met vrije arm.
7 Basissteken, o.a. 3-traps knoopsgatautomaat,
stretch-, zig-zag-, blindzoom-en overlocksteek.
Retourknop en persvoetdrukregelaar.
Compleet met accessoires
en afdekhoes. wr.~
tl»
VROOMS DREESMANN /VVP
