Rocus van Yperen viert zijn
50-jarig dirigenten jubileum
£eicUc@omant
Zwitserland favoriet voor zege in Dublin
laitink met
lahler naar
otterdam
JUBILEUMCONCERT 7 MEI IN DR. ANTON PHILIPSZAAL
Rechtbank: vrouwen mogen
Wachten op Godot" spelen
Rohypnol speelde geen rol bij
moord op Delftse studenten
Grieks meesterwerk blijkt vervalsing
ZATERDAG 30 APRIL 1988 PAGINA 19
JOLING HOOG GENOTEERD
»rard Joling wordt een mooie plaats
egedicht.
FOTO: ANP
Rotterdams Philharmoniach Or-
it o.l.v. James Conlon, m.m.v. Isa-
van Keulen, viool en James
Iway, fluit. De Doelen Rotterdam,
leravond.
DUBLIN Zoals de meeste
Angelsaksische volken zijn
ook de Ieren gek op een gok
je. Ook het Eurovisie Song
festival is daar een dankbaar
aanvaarde aanleiding toe en
de bookmakers in de Ierse
hoofdstad geven graag gele
genheid een paar pond in te
zetten. Daarbij blijkt Zwit
serland favoriet te zijn, met
zes tegen vier.
Volgens opgaven van de book
makers wordt de „klassieke"
Eurovisiesong van Celine Dion
op de tweede plaats gevolgd
door moeder en dochter Golden
voor Duitsland drie tegen een),
met Gerard Joling voor Neder
land en Scott Fitzgerald voor
Engeland op éen gedeelde derde
plaats (vijf tegen een). Andere
ianden met kans op een ere
plaats zijn dan nog Noorwegen,
Zweden en Israël. Ierland zelf
zou op een met nog drie landen
gedeelde zevende plaats uitko
men, België zit in de onderste
helft van de verwachte uitslag
en IJsland staat daarop voorlo
pig op een roemloze laatste posi
tie.
Organisatorisch en technisch
loopt alles naar wens; het festi
val nadert via de gebruikelijke
serie generale repetities en
proefstemmingen zijn apotheose:
de uitzending zaterdagavond
(21.00 uur Nederlandse tijd). Het
enige dat vrijdag nog misging
was dat de drie kaarsen op de
vleugel van de Noorse zangeres
Karoline Kruger niet allemaal
wilden blijven branden...
RENE DE COCQ
Simon Vinkenoog
debatteert
over Franse mei-revolutie
DEN HAAG Het Institut Francais in
Den Haag organiseert dinsdagavond in
het gebouw van de Haagse Kunstkring
aan de Denneweg een thema-avond over
de Franse mei-revolutie van 1968, ko
mende maand twintig jaar geleden. De
schrijver en provo van het eerste uur Si
mon Vinkenoog zal debatteren over de
gevolgen van de Franse mei-revolutie
met twee Franse sociologen, Hervé Ha-
mon en Patrich Rotman. Samen zijn zij
de auteurs van een in Frankrijk uiterst
succesvol boek over de gebeurtenissen in
mei '68, getiteld Génération. Daarin
wordt het spoor terug gevolgd van een
aantal mei-revolutionairen als July,
Cohn-Bendit en Krivine.
rnard Haitink geeft op 14
ti 1990 - 50 jaar na het bom-
rdement - met het Rotter-
mse Philharmonisch Orkest
n uitvoering van de Tweede
mfonie van Mahler. Aldus
'hO-voorzitter B.E. Ruys
de aanvang van het gala-
ncert dat het orkest gister-
ond in de Doelen gaf. Zijn
ededeling werd door het pu-
ek met applaus begroet.
>t galaconcert werd gegeven
het kader van de uitreiking
n de Business Award Trop-
Chef-dirigent James Con-
nam het vederlichte pro-
amma voor zijn rekening,
iarbij hij zich omringd wist
or twee solistische publiek-
ekkers, de violiste Isabelle
n Keulen en de fluitist Ja-
!s Galway.
de sfeer van het feestelijk
beuren werd het programma
opend met een stralende
irdi ouverture I vespri Sici-
ni. Bij Conlon stroomt ge-
eltelijk Italiaans bloed door
aderen en Verdi ligt hem
n nature. Dat geldt ook voor
xdi's landgenoot Rossini en
»ns ouverture Semiramide.
ibelle van Keulen speelde
:t élan, haar eigen, het eer
vioolconcert van Haydn,
n stralende uitvoering met
i juweel van een toon. Ja-
>s Galway schitterde in het
litconcert van Mercadante.
ADRIAAN HAGER
44/
Irahms is bij
'avid Kuyken
i goede handen
jdcn - Kapolzaal (K&O) Kolliocon-
rt door pianist David Kuyken met
Irk van Beethoven, Janacek en
phma. Gehoord op 29 april.
sinds kort geïntroduceerde
uwe Egberts-koffieconcer-
i hebben tot doel jonge mu-
i aan het begin van hun car
ré een mogelijkheid te bie-
i om podiumervaring op te
;n. In dit kader trad gister-
ind in een redelijk bezette
pelzaal de pianist David
yken in een mede door
tO. georganiseerd concert
:e jonge solist staat echter
t helemaal aan het begin
i zijn loopbaan. Sinds 1981
1 hij al op in Londen en Ja-
en na 1983 eveneens in
itsland, België en Zwitser-
d. Bovendien maakte hij in
5 zijn entree bij het Con-
tgebouworkest.
als verwacht kon worden
oonde de solist zich al een
leerd musicus die tijdens
zware programma, dat
ast de sonate 1 x 1905 van
os Janacek, Ludwig van
sthovens sonate nr. 28 in A
us 101) en Johannes
ahms sonate nr. 3 in f (opus
omvatte, nergens zijn con-
itratie verloor. David Kuy-
wist gisteren de samen-
over te brengen die be
at tussen de delen van Beet-
yens compositie en die te-
is voor een grote eenheid
inen het werk zorgt.
:h bedienend van een smet-
oze techniek en puur op de
iziek gerichte concentratie,
twikkelde de solist in deze
itterende sonate een zin-
ide toon waaraan diepte
:h helderheid ontbrak: een
ördracht die de toets van de
lerpste kritiek glansrijk
arstond.
is een titanenarbeid om
ihms' derde pianosonate be
ëdigend uit te voeren. Met
rijpe aanpak slaagde Da-
I Kuyken er volkomen in
intenties van de componist
:ht te doen. Een perfekte ti
ng kwam voort uit een
»ot gevoel voor het lyrische
rakter van deze indrukwek-
nde muziek. De verfijnde
nadering, die de expressie
!t in ronkend gedaver maar
een zo groot mogelijke in-
isiteit zocht, bracht in het
Uuidende Andante Espres-
o vele momenten aan,
arin beheersing en uitbun-
[heid verbazend behendig
irden gecombineerd. Deze
:ikale lenigheid kenmerkte
het fonkelende Scherzo en
ikte de Finale (allegro mo-
ito ma rubato) tot een be
niet alledaagse belevenis.
TOM STRENGERS
DEN HAAG De naam
Rocus van Yperen is nog
altijd een begrip. Zijn
naam zal vooral verbon
den blijven met Taptoe
Delft, hij was de promo
tor en organisator van dit
militaire evenement dat
van Delft naar Breda
verhuisde.
Volgende week zaterdag
viert Rocus van Yperen zijn
vijftigjarig dirigentenjubi
leum. De koren Haga Voca-
lis, het Haags Kamerkoor en
het Wijks Vocaal Ensemble
geven volgende week zater
dag in de Dr. Anton Philips-
zaal in het Muziektheater
aan het Spui een feestconcert
met werken van Bernstein,
Verdi en Rob Goorhuis; het
Residentie Orkest zal bege
leiden. Burgemeester Haver-
mans is met tal van andere
prominenten uit het militaire
en burgerlijke leven lid van
het Comité van Aanbeveling.
Van Yperen kijkt verstoord
als zijn naam in de eerste
plaats in contact wordt ge
bracht met de Taptoe Delft,
het rokkostuum van de diri
gent past hem in feite beter
dan het militaire uniform al
ging hij dan ook in de rang
van kolonel met pensioen.
Rocus van Yperen is een di
rigent en dat is een zeld
zaamheid die de kwalitei
ten bezit om te kunnen wer
ken met professionele èn met
amateur-musici.
Hij was van 1945 tot 1964 di
rigent van de Koninklijke
Militaire Kapel en van 1963
tot 1972 Inspecteur der Mili
taire Muziek, maar ook diri
geerde hij het Christelijke
Residentie Mannenkoor, de
Koninklijke Zangvereniging
Excelsior en de voorburgse
Oratorium Vereniging. Na de
verhuizing van Den Haag
naar Cothen richtte hij in
Wijk bij Duurstede het Wijks
Vocaal Ensemble op en twee
maal in de week reist hij
naar Den Haag om met Hage
Vocalis en het Haags Kamer
koor te repeteren.
Niet gemakkelijk
Beroepsmusici en amateurs
kunnen beamen dat Rocus
van Yperen als dirigent geen
gemakkelijke man is. Hij
haat het programmatisch be
wandelen van gladde wegen,
hij zet nadrukkelijk de muzi
kale puntjes op de i en streeft
naar het maximaal haalbare.
Van Yperen: „Ik weet dat ik
de naam heb niet gemakke
lijk te zijn. Bij meerdere ko
ren waar ik aangesteld werd
liepen de leden bij bosjes te
gelijk weg. Natuurlijk werk
je met professionele musici
anders dan met amateurs of
semi-professionals, maar aan
één ding valt bij mij nooit te
tornen: het niveau van de
uitvoeringen. Daarom ook is
koorscholing zo belangrijk,
daarom eis ik van de koorle
den dat zij thuis studeren en
zich op de repetities maxi
maal inzetten. Het peil van
de amateuristische koorwe
reld is niet vergelijkbaar met
dat van de amateurs in de
harmonie en fanfare. Die in-
Vandaar dan ook dat zijn ju
bileumgeschenk vorm heeft
gekregen in een nieuwe
koorcompositie. Van Yperen:
„Het vieren van mijn jubile
um krijgt alleen inhoud als ik
een nieuw werk kan uitvoe
ren. Geen gelegenheidscom
positie maar een werk dat
een verrijking kan beteke
nen van het repertoire van
amateurkoren. Ik ben geluk
kig dat Rob Goorhuis daarin
uitstekend is geslaagd".
strumentalisten zijn uitste
kend geschoold, zij hebben
een theoretische en prakti
sche opleiding achter de rug.
Bij tal van koren kan iemand
die denkt te kunnen zingen
nog altijd zomaar lid worden,
het klinkend resultaat is er
dan ook naar".
ter van de hedendaagse koor
muziek. Britten, Martin,
Gagnebin, Blacher, Hendrik
Andriessen, Géza Frid, Sem
Dresden, Herman Strategier,
Rudolf Escher, het zijn com
ponisten die op zijn belang
stelling konden rekenen.
II Trovatore
Rob Goorhuis (40) compo
neerde zijn laatste werk geti
teld „II Trovatore" op een
Italiaanse wereldlijke tekst.
In een aantal variaties
worden de stemmingen
weergegeven die een min
streel ondergaat als hij ge
dwongen het huis van zijn
heer verlaat. Zijn afscheid is
tevens het afscheid van de
vrouw die hij heimelijk be
minde. Van Leonard Bern
stein zal op 7 mei worden uit
gevoerd de op Hebreeuwse
tekst geschreven Chichester
Psalms, in 1965 gecompo
neerd voor het jaarlijkse fes
tival in de Cathedral of Chi
chester in het Engelse Sus
sex. Het concert wordt beslo
ten met de Quattro Pezzi Sa-
cri van Verdi met als delen
Ave Maria, Stabat Mater,
Laudi alla Vergine Maria en
Te Deum. Solistische mede
werking aan dit jubileumcon
cert zal worden verleend
door de mezzo-sopraan An-
nett Andriesen.
ADRIAAN HAGER
SAMUEL BECKETT BOOS
HAARLEM Het toneel
stuk „Wachten op Godot"
van de Frans-Ierse schrij
ver Samuel Beckett mag
door vrouwen worden uit
gevoerd. Dat heeft de pre
sident van de rechtbank
in Haarlem, mr. H.F. van
den Haak, gisteren be
paald in een kort geding
dat de 82-jarige toneel
schrijver had aangespan
nen tegen de Stichting To
neelschuur Produkties uit
Haarlem.
Beckett eiste stopzetting van
de toneelproduktie omdat hij
„Wachten op Godot" onge
schikt vindt voor een vrouwe
lijke rolbezetting. Hierdoor
zou de integriteit van het stuk
zijn aangetast.
Mr. Van den Haak is het daar
mee niet eens. Volgens hem is
de opvoering van de Toneel
schuur Beckett niet onwaar
dig. De rechter wijst erop dat
het thema van „Wachten op
Godot" niet typisch vrouwelijk
maar algemeen menselijk is: in
onzekerheid wachten op ie
mand of iets dat niet komt.
Volgens de rechtbankpresi
dent hebben regisseuse M. van
Veldhuizen en de vier actrices
dit thema gaaf overgebracht.
Hij vindt daarbij van belang
dat zowel de tekst als de regie
aanwijzingen van Beckett
nauwkeurig zijn gevolgd. De
rechter meent dat de regisseu
se in het stuk geen misbruik
heeft gemaakt van de inter
pretatievrijheid die bij uitvoe
ring van een toneelwerk ge
bruikelijk is.
Samuel Beckett zou hebben
gedreigd na een voor hem on
gunstige uitspraak dat hij al
zijn toneelstukken niet meer
in Nederland wil laten opvoe
ren. De rechtbankpresident
heeft zich hierdoor dus niet la
ten beïnvloeden. Volgens mr.
Van den Haak staat het Bec
kett vrij in de toekomst in een
contract te laten opnemen dat
„Wachten op Godot" uitslui
tend door mannen mag
worden gespeeld. Dat is nu
niet gebeurd.
Volgens de president heeft de
Toneelschuur terecht aange
voerd dat het in de Nederland
se toneelwereld inmiddels ge
bruikelijk is dat mannenrollen
door vrouwen worden ge
speeld en andersom. De rech-
Samuel Beckett:
„Wachten op
Godot", maar
niet door
vrouwen.
FOTO: AP
weer van Beckett dat de To
neelschuur de toneelschrijver
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EU
ROCINEMA I (Van Boetzelaer-
straat 6. tel. 01720-20800):
Three men and a baby (al);
18.30. 21.15. za. wo. ook 13.30.
zo. ook 13.30. 16.00. EUROCI
NEMA II: Three men and a baby
(al); 18.30, 21.15. za. wo. ook
13.30. zo. 13.30. 16.00. e EU
ROCINEMA III: Last emperor
(al); 20.15. zo. ook 14.30 Jun-
glebook (al); za. zo. wo. 14.00.
EUROCINEMA IV: Amster-
damned (12); 18.45. 21.30. za.
wo. ook 13.45. zo. ook 13.45,
16.15.
LEIDEN e LUXOR (Stationsweg
19. tel. 071-121239): No way out
(al); 19.00, 21.15. Junglebook
(al); za. zo. wo. 14.30. LIDO en
STUDIO (Steenstraat 39. tel.
124130): Cry Freedom (al);
20.00. zo. ook 14.30. Three men
and a baby (al); Moonstruck (al);
Amsterdamned (12); Fatal at
traction (12); 14.30. 19.00,
21.15. TRIANON (Breestraat 31.
lel. 123875): Dirty dancing (al);
14.30, 19.00. 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52, tel. 071-
125414); Een opgewonden
standje (16); 14.30, 19.00, 21.15.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr. Bernhardstraat 56, tel.
01719-12800): Amsterdamned
(12); zo. 20.15. za. ma. 19.00,
21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30, tel. 01718-74075):
Dirty Dancing (al); do. vr. za.
14.45, 19.00, 21.15. zo. 14.45.
19.00. ma. di. 19.00. wo. 14.45,
19.00. Nuts (al); zo. t/m wo.
21.15. CITY THEATER II:
Bestseller (12); do. vr. 14.45,
19.00. za. 19.00. zo. 14.45,
19.00, 21.15. ma. di. wo. 19.00,
21.15. Amslerdamned (12); do.
vr. za. 21.15. Speurneuzen (al);
za. wo. 14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY
(tel. 01717-4354): Dirty dancing
(12); do. t/m zo. 19.00, 21.15.
ma. t/m wo. 20.15. zo. wo.
14.00, 15.45. De aanslag; vr. za.
20.30. ma. di. wo. 20.30. La fa-
miglia (al); do. zo. 19.30, 21.30.
KINDERVOORSTELLING
De reddertjes; zo. wo. 14.00.
WASSENAAR ASTRA (tel.
01751-13269): Innerspace (al);
vr. za. zo. 20.00. zo. wo. 14.00.
Gardens of stone (12); ma. di.
wo. 20.00.
KINDERVOORSTELLING
Innerspace; zo. wo. 14.00.
ZOETERMEER PROMENADE
1,2,3 (Promenade 7, tel. 079-
511313): Three man and a
baby; do. ma. di. 20.00. vr.
19 00. 21.30. za. 14.00, 19.00,
21.30. zo. 14.45, 19.00, 21.30.
Amadeus; zo. 10.45. The last
emperor; do. t/m wo. 20.00.
Jungle book; za. zo. wo. 14.00.
Barfly; do. ma. dl. 20.00. wo.
14.00. 20.00. za. 14.00, zo.
14.00, 19.00, 21.30.
DEN HAAG* ASTA 1 (Spul 27.
tel 463500): Less than zero
(12); 14.00. 19.00. 21.30. zo.
13.30, 16.00. 19.00. 21.30.
ASTA 2: Moonstruck (al);
14 00. 19.00. 21.30. zo. 13.30,
16.00, 19.00, 21.30. ASTA 3:
Wall Street (al); 14.00. 18.45,
21.30. zo. 13.15. 16.00, 18.45,
21.30. BABYLON 1 (Winkel
centrum Babylon, tel. 471656):
Cosi fan tutte (al); zo. 11.00. Fa-
tal attraction (12); 14.00. 18.45,
21.30. zo. 15.00. 18.45. 21.30.
BABYLON 2: Broadcast news
(al): 14,00. 18.45, 21.30. zo.
13.30. 1600. 18.45. 21.30.
BABYLON 3: Empire of the
sun (al); 14.00, 20.15. CINEAC
1 (Buitenhof 20. tel. 630637):
Three men and a baby (16);
14.00. 18.45, 21.30. zo. 13.15.
16.00. 18.45, 21.30. CINEAC
2: Dirty dancing (al); 14.00,
18.45, 21.30. zo. 13.15, 16.00,
18.45, 21.30. CINEAC 3: Am
sterdamned (12); 18.45. 21.30.
do. vr. ma. di. ook 14.00. ME-
TROPOLE 1 (Carnegielaan, tel.
456756): Three men and a baby
(al); 14.00, 18.45, 21.30. zo.
13.15. 16.00. 18.45. 21.30.
METROPOLE 2: The last em-
peror(al); 14.00, 20.30. zo. 13.30.
20.30 Don Giovanni; zo. 11.00.
METROPOLE 3: Cry freedom
(al); 14.00, 20.15. wo. 14.00,
20.30. METROPOLE 4; Baby
boom (al); 14.00, 18.45, 21.30.
zo. 13.15. 16.00. 18.45. 21.30.
METROPOLE 5; Nuts (al);
18.45, 21.30. do. vr. ma. di. ook
14.00. ODEON 1 (Herengracht
13. tel. 462400): No way out
(12); 13.45. 18.45, 21.30. zo.
13.30, 16.00, 18.45, 21.30.
ODEON 2: Amsterdamned (12);
13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 3:
Death wish 4 (16); 13.45, 18.45,
21.30. zo. 13.30. 16.00. 18.45,
21.30. ODEON 4: Fatal beauty
(16); 13.45, 18.45, 21.30. zo.
13.30. 16.00. 18.45, 21.30.
STUDIO 1 (Kettingstraat 12b,
tel. 656402): Goodmorning Ba-
bilonia (16); 19.15, 21.45. zo.
wo. 14.15. STUDIO 2: Hersen
schimmen (16); 19.00, 21.30. zo.
wo 14.00. STUDIO 3: Oei
ciornie (16); 19.00, 21.30.
HAAGS FILMHUIS (Denneweg
56. tel. 459900): Zaal 1 Au re-
voir les enfants; 19.30, 21.45.
zo. 14.00, 16.15. Stop making
sense; zo. 14.00, 16.15. Royal
red dance party; zo. 21.00. Zaal
2: Drachenfutter; 19.30. zo.
14.00. Yeelen; 21.45. zo. 16.15.
Zaal 3: 19.30. 21.45. ma. 19.30,
22.00. I confess; do. La voie
lactee; vr. Las bicicletaa aon
para el Verano; zo. Hangman
also die; ma. The atomic cafa;
di. Kind and country; wo.
NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1 Three men and a
baby (16); za. 00.15. CINEAC
2: 9V» Weeks (16); za. 00.15.
CINEAC 3: Amslerdamned
(16); za. 00.15.
KINDERVOORSTELLINGEN
CINEAC 3: Jungle book; za.
wo. 14.00. zo. 13.15, 16.00.
METROPOLE 5: Jungle book;
za. wo. 14 00. zo. 13.15, 16.00.
STUDIO 3: Pinkeltje; zo. wo.
14.30.
DEN HAAG Het beruchte middel Rohypnol heeft nauwelijks
of geen rol gespeeld bij de brute moord op twee Indonesische
studenten in Delft. Dit concludeerde de getuige-deskundige dr.
H.M. Fraenkel van de Amsterdamse Jellinek-kliniek gisteren
tijdens de behandeling voor het gerechtshof van deze gerucht
makende moord die vorig jaar werd gepleegd.
Tegen de twee verdachte Indonesiërs (22 en 24 jaar oud) is nu
opnieuw 15 jaar gevangenisstraf geëist. Procureur-generaal, mr.
H. Feber. zag geen enkele aanleiding om af te wijken van de
straf die de Haagse rechtbank een half jaar eerder, conform de
eis van de officier van justitie, aan hen heeft opgelegd.
De advocaten van de Indonesiërs waren bij het gerechtshof in
hoger beroep gegaan. Volgens hen ziin de verklaringen die de
Indonesiërs bij de Delftse politie hadden afgelegd en die tijdens
de rechtzaak in juli als belangrijkste bewijs golden, van geen en
kele waarde. Zo zei mr. M. Wladimiroff dat de politie zonder
tolk had verhoord en dat zijn cliënt een verklaring had gete
kend met teksten die totaal niet overeenkwamen met wat hij
had gezegd of had bedoeld te zeggen.
In de versie van de politie had het tweetal afgesproken om de
22-jarige Delftse student Sigit in diens woning te beroven en te
vermoorden. Toen op de bewuste avond bleek dat ook een
vriend van Sigit in diens woning was, besloot het tweetal ook
hem te doden. Ze gingen naar een shoarma-zaak, kochten twee
broodjes en strooiden hierop fijngemalen tabletten van het
slaapmiddel Rohypnol. Sigit werd met een hamer, Arya (21)
werd met een ratelsleutel de schedel ingeslagen. Arya leefde
echter nog. Ook diverse wurgpogingen doorstond hij, waarna de
lichamen van beide slachtoffers met benzine werden bespren
keld en in brand gestoken. Arya verbrandde levend.
Tijdens de rechtbankzitting in juli werd gesteld dat de daders
door het slikken van Rohypnol in combinatie met het drinken
van een paar glazen bier „knettergek" zouden zijn geworden.
Het slaapmiddel kan in combinatie met alcohol immers juist het
omgekeerde effect bereiken.
Volgens psychiater H.M. Fraenkel is het echter zo goed als uit
gesloten dat de Rohypnol nog veel invloed heeft gehad op het
functioneren van de Indonesiërs ten tijde van de moorden.
Daarvoor zou te veel tijd zijn verstreken tussen het innemen en
het plegen van de gewelddadigheden.
Uitspraak over veertien dagen.
ter verwerpt daarom het ver- bewust zou hebben misleid.
LONDEN De archeologi
sche wereld reageerde ge
schokt op de bevinding dat
een beroemd Grieks kunst
werk een negentiende eeuwse
vervalsing is.
De Ludovisi troon, het pronk
stuk van het Nationale Mu
seum in Rome, werd lange tijd
beschouwd als één van de
mooiste staaltjes van beeld
houwkunst uit de vijfde eeuw
voor Christus. Op de omslag
van een onlangs verschenen
gids over de Griekse kunst,
van de hand van een autoriteit
op dat gebied, professor John
Boardman, prijkt zelfs een af
beelding van een onderdeel
van de troon.
Een vooraanstaande Italiaanse
kunsthistoricus, professor Fe-
derico Zeri, heeft nu onomsto
telijk vastgesteld dat het
beeldhouwwerk namaak is.
Tot deze conclusie kwam hij
na bestudering van een brief
wisseling, daterend van hon
derd jaar geleden, tussen een
Italiaan en een buitenlander.
De briefwisseling maakt deel
uit van een manuscript, dat
binnenkort gepubliceerd zal
worden en waarmee de schrij
ver wil aantonen dat de troon
rond 1880 werd vervaardigd.
John Coulton, docent klassie
ke archeologie aan de univer
siteit van Oxford, verklaart:
„Eerlijk gezegd heb ik nooit
getwijfeld aan de echtheid van
het stuk, omdat mij altiid werd
verteld dat het authentiek
was".
Boardman, die veel heeft ge
schreven over de Ludovisi
troon, zegt ook „hogelijk ver
baasd" te zijn, alhoewel de
herkomst van het werk al va
ker in twijfel was getrokken.
Niemand wist exact waartoe
de drie rechthoekige platen
gebeeldhouwd wit marmer
dienden. Naar willekeur wer
den deze een „troon" ge
noemd, hoewel het ook aanne
melijk leek dat het in werke
lijkheid een altaar was uit de
tempel van Penelope, die in
Locri in het zuiden van Italië
stond.
De hoofdafbeelding stelt de
geboorte van Afrodite voor en
toont hoe twee nymfen haar
uit de zee tillen. De twee zijpa
nelen dragen de beeltenissen
van een oude vrouw die wie
rook brandt en een naakt
meisie dat fluit speelt.
Beschadigingen aan de vingers
van het fluitspelende meisje
werden door professor Zeri
aangehaald als bewijs voor de
vervalsing. Volgens hem heeft
de maker dit expres gedaan,
omdat „niemand precies weet
hoe dat instrument eigenlijk
bespeeld werd".
Professor Boardman vindt dit
echter een dwaas idee: „In de
tijd dat dit stuk werd vervaar
digd, waren honderden athen-
tieke vaasbeschilderingen ge
vonden met afbeeldingen van
lieden die de „auloi" (de
Griekse dubbele fluit) bespeel
den". Bovendien wijst hij Ze-
ri's visie van de hand dat Af-
rodite's grote borsten niet stro
ken met de heersende opvat
ting over verhoudingen in de
vijfde eeuw voor Christus.
„We hebben geen vergelij
kingsmateriaal, want er is
geen ander reliëf dat een
vrouw in vooraanzicht toont.
Er kan dus geen zinnig woord
over gezegd worden. Het is
evenwel uitermate opmerke
lijk dat een vervalser de vijf
verschillende figuren met zo'n
consequentheid in stijl neerzet.
En vooral dat hij de kleding zo
getrouw weergeeft".
Al vanaf het moment dat het
voor het eerst tentoongesteld
werd in 1887, hing een waas
van geheimzinnigheid rond
het beeldhouwwerk. Zo was
het bij voorbeeld niet bekend
hoe en waar het werk gevon
den was.
David Sox, auteur van „De
Vervalser Ontmaskerd", zegt
dat hij altijd al getroffen was
door de overeenkomsten tus
sen de Ludovisi troon en de
Boston troon. Van dit laatste
beeldhouwwerk wordt alge
meen aangenomen dat het na
maak is. „Het zou mij niets
verbazen als blijkt dat de Lu
dovisi troon gemaakt werd
door de bekende negentiende
eeuwse vervalser Alceo Dosse-
na", aldus Sox.
BORIS JOHNSON (c) The Times.
Londen.
Kunstonderwijs naar twee-fasenstructuur
DEN HAAG Het kunston
derwijs krijgt een twee-fasen
structuur. De eerste fase gaat
vier jaar duren, de tweede fase
ten hoogste twee jaar.
Dit staat in een plan dat de
vereniging van hogescholen in
het beroepsonderwijs, de
HBO-raad, gisteren heeft ge
publiceerd. De vereniging
coördineert het taakverde-
lings- en concentratieproces in
het kunstonderwijs.
Niet alle hogescholen met
kunstonderwijs krijgen beide
fasen. In de opzet van de
HBO-raad kan alleen tweede-
faseonderwijs worden gegeven
als de betrokken hogeschool
opleidingen in alle drie kunst
sectoren (beeldende kunst,
theater en muziek) verzorgt.
Voor vervolgonderwijs in de
muziek moet bovendien de
conservatoriumopleiding ten
minste 450 studenten tellen.
De helft van de afgestudeer
den mag doorgaan naar de
vervolgopleiding uitvoerend
musicus. Ook komen er ver
volgopleidingen voor composi
tie en directie.
Bij beeldende kunst wil de
HBO-raad 15 procent van de
afgestudeerden de gelegenheid
geven zich in de tweede fase
verder als zelfstandig kunste
naar te bekwamen. In de thea
tersector mag een op de tien
afgestudeerden naar de ver
volgopleidingen voor choreo
grafie en regie.
Volgens het plan worden aan
sommige hogescholen werk
plaatsen en studio's verbon
den. Samen met de tweede-fa
seopleidingen aan deze hoge
scholen ontstaan er zo enkele
uitstekend geoutilleerde
kunstopleidingen met een
breed en diep onderwijsaan
bod, broedplaatsen voor kwali
teit op internationaal niveau,
aldus de HBO-raad.
Vooropleidingen
Het plan voorziet in uitbrei
ding en versterking van de
vooropleidingen voor de
kunstscholen. Hiervoor wordt
ongeveer 18 miljoen gulden
extra uitgetrokken. Het totale
bedrag dat voor het kunston
derwijs beschikbaar is, blijft
echter met 189 miljoen gulden
gelijk. Opgemerkt wordt dat
het bij dit plan niet gaat om
bezuinigingen maar om een
herverdeling van het beschik
bare geld om zo het kunston
derwijs te verbeteren en te
vernieuwen.
In het voorstel wordt geen on
derscheid meer gemaakt tus
sen vak- en docentenopleidin-
gën. Er zijn uitsluitend vakop
leidingen die eventueel een
studie docent omvatten.
De HBO-raad wijst op de bij
zondere positie van de vroege
re academies voor expressie,
die sinds 1986 tot het theate-
ronderwijs behoren. Omdat
die academies opleiden voor
docent drama en dus geen
vakopleidingen zijn, zouden zij
niet meer moeten worden be
kostigd. Voorgesteld wordt de
opleiding docent drama in
Utrecht drie jaar de kans te
geven om met 100 studenten
een speciale studierichting in
het theateronderwijs te ont
wikkelen. De andere drie op
leidingen (in Eindhoven,
Leeuwarden en Zwolle) kun
nen worden omgezet in een
studierichting binnen het soci
aal-agogische onderwijs.
De voorgestelde twee-fasen-
structuur leidt ook tot de be
oogde beperking van de aan
tallen studenten in het kunst
onderwijs. De beperking wordt
voor een belangrijk deel be
reikt door de duur van de be-
ginopleiding op vier (was vijf)
jaar te stellen en door de selec
tieve toekenning van vervolg
opleidingen.
