Omvang aids-epidemie in
Afrika zwaar overdreven
Mitterrand op
punten winnaar
Frans tv-debat
Washington dringt niet langer
aan op uitlevering Noriega
Ligatsjov opnieuw in gedrang
AMERIKAANSE HOOGLERAAR KOMT MET OPVALLENDE VISIE:
IAPANSE MINISTER VERDEDIGT WERELDOORLOG
BUITENLAND
£eicUc<Bomcvnt
VRIJDAG 29 APRIL 1988 PAGINA S
Iritten mogen
inger drinken
)NDEN Britten mogen in
toekomst zondags een uur
iger drinken. Het Lagerhuis
sloot gisteren dat de pubs op
ndag tot 15.00 uur mogen
enblijven in plaats van 14.00
r. Hierna moeten de Britten
16.30 uur wachten om weer
volgende glas te kunnen
ffen. Door de week zullen
Bttertijd de pubs de hele dag
enblijven. Tegenstanders
ggen dat de nieuwe wet de
igd zal aanzetten tot over-
itig drankgebruik en zal lei-
n tot meer verkeersongeluk-
n en een stijging van de
sdaad.
PLO-kantoren
naar Damascus
DAMASCUS Een van de
vooraanstaande leiders van de
Palestijnse Bevrijdingsorgani
satie PLO heeft verklaard dat
de meeste PLO-kantoren
spoedig zullen worden over-
feplaatst van Tunis naar de
yrische hoofdstad Damascus.
Deze stap zou volgen op de
recente verzoening tussen
PLO-leider Arafat en de Syri
sche president Hafiz al-Assad.
Damascus wordt de „natuur
lijke plaats" van de PLO ge
noemd. Na de verdrijving van
de PLO uit Libanon vestigde
de organisatie zich in Tunsu-
sië.
Cubanen schieten
eigen toestel neer
HAVANA In Angola zijn 26
Cubaanse militairen omgekomen,
toen hun vliegtuig naar beneden
werd gehaald door Cubaanse mi
litairen.
De luchtafweer was in staat van
paraatheid gebracht omdat in het
gebied vijandelijke (lees: Zuida-
frikaanse) vliegtuigen waren ge
signaleerd.
Onder de slachtoffers bevindt
zich Francisco Cruz Bourzac,
plaatsvervangend minister van
bewapening en technologie.
Sinds 1975 zijn Cubaanse militai
ren gelegerd in Angola om het
marxistische bewind van Angole
se regering te ondersteunen.
MOSKOU Een artikel in het Sovjetpartij
blad Pravda heeft nieuw voedsel gegeven aan
de geruchten dat Jegor Ligatsjov, de tweede
man in de Sovjetleiding, een deel van zijn
functies is kwijtgeraakt. Uit het bericht in de
Pravda blijkt dat Ligatsjov, die in het partijse
cretariaat verantwoordelijk voor ideologische
aangelegenheden, ontbrak op twee belangrijke
bijeenkomsten waarop gesproken werd over
het hervormingsbeleid en ideologische vraag
stukken. De afwezigheid van Ligatsjov wordt
door sommige waarnemers gezien als een be
vestiging van de geruchten dat hij het onder
spit heeft moeten delven in een machtsstrijd
met de voorstanders van het hervormingsbe
leid van Gorbatsjov. Ligatsjov wordt be
schouwd als een vertegenwoordiger van de be
houdende vleugel in de partij. In plaats van
Ligatsjov verscheeen op de bijeenkomsten het
Politburolid Aleksandr Jakovlev, die bekend
staat als een van de vurigste aanhangers van
de door Gorbatsjov nagestreefde „perestrojka"
en „glasnost". Waarnemers vermoeden dat de
positie van Ligatsjov pas duidelijk zal worden
op de bijzondere partijconferentie die voor juni
op het programma staat. Volgens hen zal Gor
batsjov die bijeenkomst gebruiken om het Cen
traal Comité, waarin de behoudende stroming
nog vrij sterk is. te ontdoen van tegenstanders
van zijn hervormingsbeleid.
Opvallend was gisteren een uitvoerig inter
view in een Russische weekblad met de dissi
dente historicus Roj Medvedev. Het is voor het
eerst dat deze dissidente marxistische histori
cus, die in het Westen een groot aantal belang
rijke publikaties over Stalin op zijn naam heeft
staan, in de officiële pers aan het woord wordt
gelaten.
Tientallen landen
zijn in staat
a-bom te maken
BONN Tussen de 35 en 40
landen in de wereld zijn tech
nisch in staat atoomwapens te
maken.
Dit heeft David Fischer, voor
malig plaatsvervangend secre
taris-generaal van het in We
nen gevestigde Internationale
Agentschap voor Atoomener
gie (IAEA), gisteren verklaard.
Hij zei dat de lijst met landen
die zowel de technische kennis
als de wetenschappelijke uit
rusting hebben om kernwa
pens te maken de afgelopen ja
ren gestadig is toegenomen.
het
fle- DEN HAAG De om
vang van de verspreiding
van aids in Afrika wordt
zwaar overdreven. Van
een epidemie is geen
sprake en het is een fa
beltje dat aids vooral een
Afrikaanse ziekte is. Kij
kend naar de versprei
ding en het aantal pa
tiënten in de VS, zou je
eerder van een Ameri
kaanse ziekte moeten
spreken. Bovendien drei
gen westerse hulporgani
saties bij de bestrijding
van aids in Afrika het
paard achter de wagen te
spannen.
jöeze visie ontvouwde giste-
iersjren de Amerikaanse hoogle-
ke-raar openbare gezondheids-
enjzorg, dr. Meredeth Turshen,
in een lezing voor het Haagse
yjgplnstitute of Social Studies
|(ISS). Een controversiële vi-
sie, want gezaghebbende in-
zoals de Wereldge-
dé zondheidsorganisatie (WHO),
■ge-schatten het aantal met aids
besmette mensen in Afrika
en op tussen de een en twee mil
joen. Allerwegen wordt ge-
enwaarschuwd voor een explo-
ieve verspreiding van de
an- liekte op het armste conti-
ient van de wereld. Maar uit
literatuuronderzoek conclu
deert dr. Turshen dat de epi
demiologen te hard van sta-
noetpel lopen,
uur
Aids wordt ook van moeder op kind overgedragen. Voor dit jonge patiëntje is er nog redelijke
medische zorg, maar omdat het geld voor de verpleging van terminale patiënten in Afrika ont
breekt, beperkt de behandeling van aidspatienten zich doorgaans tot de verstrekking van wat
aspirientjes.
Mythes
.Publicaties over de ver
fje spreiding van aids in Afrika
staan bol van de mythes,
vooroordelen en door racis
me geïnspireerde conclusies",
vertelt ze, na afloop van de
ezing. „Het heeft me werke-
ijk verbaasd. Soms lees je
?en onderzoek dat de gege-
.pr-Wns over het voorkomen
het van het HIV-virus in bloed
ig monsters uit 1984 onbetrouw-
baar zijn. En een alinea ver
ton jder worden dan diezelfde ge-
gebruikt als basis
een schatting van het
besmette mensen op
jzo'n beetje het hele conti-
mgt nent. Die schattingen varië-
jren van een tot dertig mil
joen seropositieven! Dan
[vraag ik me af: is dat niet
rat overdreven als je ziet dat
in heel Afrika nog geen
9.000 patiënten bekend zijn?".
De redenering van dr. Turs
hen is als volgt: aids is
ook in Afrika vooral een
ziekte die in de grote steden
voorkomt en in Afrika wo-
,nen de meeste mensen (75
procent) nog altijd op het
dunbevolkte platteland. Aids
is geen ziekte van het hele
continent: de besmetting con
centreert zich vooral in Tan
zania, Uganda, Kenya, Zam
bia en Rwanda (67 procent
van de patiënten komt uit dit
gebied). Er zijn (nog) geen
aanwijzingen dat aids zich in
Afrika sneller verspreidt dan
in bijvoorbeeld de VS. Ten
slotte: als het aantal aids-
slachtoffers vergeleken
wordt met andere besmette
lijke ziekten in de regio,
komt het als medisch pro
bleem nog niet bij de eerste
tien.
Turshen: „Op een bevolking
van circa 450 miljoen mensen
kun je met 8.500 geregistreer
de aids-patiënten toch nau
welijks van een epidemie
spreken. Zeker niet als je dit
cijfer vergelijkt met de
240.000 kinderen die elk jaar
sterven als gevolg van ver
waarloosde tetanusinfecties
en circa 80 miljoen besmet
tingen met malaria elk jaar.
Ik wil maar zeggen dat, hoe
bedreigend aids ook voor
Afrika kan zijn: in vergelij
king met de overige gezond
heidsproblemen is het nog
niet iets om echt over in pa
niek te raken".
Gevaar
Volgens dr. Turshen zijn de
gezondheidsorganisaties in
het Westen niettemin de laat
ste jaren behoorlijk zenuw
achtig geworden. Volgens
haar is het gevaar levens
groot aanwezig dat hulpor
ganisaties en overheden de
komende jaren bij de medi
sche projecten in Afrika vrij
wel al hun aandacht zullen
richten op aidspreventie.
Turshen: „Gezien de kleine
budgetten die voor Afrika
beschikbaar zijn, zou dat een
ramp betekenen. Andere ge
zondheidsproblemen in Afri
ka zullen ondergesneeuwd
raken; de aandacht daarvoor
zal wegvallen. Terwijl ziektes
zoals tetanus, cholera, mala
ria en lepra, véél méér
slachtoffers maken".
In haar lezing legde dr. Turs
hen een rechtstreeks verband
tussen aids en de economi-
FOTO: MEMISA
sche omstandigheden in Afri
ka. Het feit dat miljoenen ar
beiders gedwongen worden
te emigreren om een baan te
vinden (met achterlating van
vrouw en kinderen) werkt
het bezoek aan prostituées in
de hand. Vrouwen die finan
cieel niet rond kunnen ko
men hebben vaak geen ander
alternatief dan seksuele dien
sten aan te bieden om het
huishoudbudget rond te krij
gen. Er zijn aanwijzingen dat
mensen met een geslachts
ziekte of verzwakt afweer
systeem (bijvoorbeeld door
het onoordeelkundig gebruik
van antibiotica) vatbaarder
zijn voor aidsbesmetting.
Vooroordelen
Volgens dr. Turshen wordt
het Westerse beeld van het
aidsprobleem in Afrika voor
een groot deel vertekend
door allerlei dubieuze senti
menten. Turshen: „Men
vindt nu eenmaal dat Afrika
primitief en achterlijk is. Dus
wordt de zondebok daar ge
zocht. Verhalen dat aids in
de wereld is gekomen door
seksuele gemeenschap van
zwarten met apen, zijn teke
nend daarvoor. Ook de my
the dat Afrikanen het min
der nauw nemen met de sek
suele moraal dan wij in het
Westen. Ik kan dat niet an
ders dan racistisch noemen,
regelrechte onzin".
In rapporten over aids in
Afrika zijn ook seksistische
tendendenzen te ontdekken,
aldus de hoogleraar. Zo
worden Afrikaanse vrouwen
vaak ten onrechte gekarakte
riseerd als prostituées, terwijl
Afrikaanse mannen met aids
doorgaans omschreven
worden als behorend tot de
elite, die oor een vroegtijdige
dood de economie ernstig
schade kan berokkenen.
Turshen: „Alsof het aidsvirus
zou discrimineren tussen de
sociale status van mannen en
vrouwen. Het verloren gaan
van produktieve levensjaren
is betrekkelijk in landen
waar de gemiddelde levens
verwachting nog niet boven
de vijftig jaar ligt".
Volgens dr Turshen is het
tijd dat het Westen ernst
maakt met de economische
ontwikkeling van Afrika en
de algemene gezondheidszorg
aanzienlijk versterkt. Veel
besmettingen met het aidsvi
rus zijn in Afrika nog te wij
ten aan makkelijk vermijd
bare oorzaken zoals het her
gebruik van naalden en
transfusies met besmet bloed.
Door een breed integraal
hulpprogramma kan aids be
ter bestreden worden dan
door de medische zorg louter
te versmallen tot het ver
strekken van condooms en
het geven van seksuele voor
lichting. Turshen: „Ik ver
denk hulporganisaties en re
geringen in Afrika ervan dat
ze het aidsprobleem aangrij
pen om een ander doel te be
reiken: terugdringing van
het geboortencijfer en meer
controle op de seksuele ge
dragingen van bevolkings
groepen".
Financiële instellingen zoals
het IMF en de Wereldbank
zouden Afrikaanse regerin
gen niet moeten aansporen te
bezuinigen op de volksge
zondheid, aldus Turshen.
„Want een zieke bevolking
die vanwege de buikloop en
malaria te zwak is om de
oogst binnen te halen, is
schadelijker voor de econo
mie dan een budgetover
schrijding bij het ministerie
van volksgezondheid".
PAUL KOOPMAN
bKIO Volgens de Japanse
recteur van het nationale
reau voor landbeheer Seisu-
Okuno, was zijn land niet
agressor in de Tweede We-
ldoorlog. Volgens Okuno
frdedigde Japan zich alleen
H een tijd dat het blanke ras
n Azië een kolonie had ge
lakt".
directeur deed zijn uit
spraak bij het Yasukine-heilig-
dom, waar Japanse oorlogs
slachtoffers en -misdadigers
begraven liggen. In een aantal
Aziatische landen is geschokt
gereageerd op de uitlatingen
van Okuno. China noemde^de
opmerking „verbijsterend".
.Ook in Singapore en Noordko-
rea en Zuidkorea hebben Oku-
no's uitlatingen tot scherpe re
acties geleid. Toch zal de Ja
panse minister van buiten
landse zaken, Sosuke Uno, tij
dens zijn bezoek aan de landen
in Zuidoostazië geen veront
schuldigingen aanbieden voor
de uitspraak van de directeur.
Een woordvoerder van het mi
nisterie liet weten dat de
woorden niet het officiële re
geringsstandpunt vertegen
woordigen, maar een mening
van een lid van het kabinet.
Okuno betreurt dat zijn op
merking voor zoveel opschud
ding heeft gezorgd in de pers.
Nog immer proberen sommige
Japanners het oorlogsverleden
„goed te praten". De filmdis
tributeur die „The Last Empe
ror" van Bernardo Bertolucci
verspreidde, had uit de film de
beelden van de Japanse
wreedheden in Nanking ge
knipt. Op last van Berfolucci
werden zij echter weer inge
last.
Keizer Hirohito noemde giste
ren de oorlog „de onplezierig
ste gebeurtenis" in zijn leven.
Hij wilde echter niet aangeven
waarom Japan de oorlog be
gonnen was.
IUSKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
(c) Standaard Ultgavarl). Antwarpan-Weesp.
Het beeld dat 25 miljoen Fransen en miljoenen anderen, vooral
in Franssprekend Afrika, gisteravond kregen voorgeschoteld.
Mijnheer de premier (links) en Mijnheer de president (rechts) in
debat' FOTO: AP
(Van onze correspondent
Bob van Huët)
PARIJS Miljoenen
Fransen hebben gister
avond het televisiedebat
gevolgd tussen de presi
dentskandidaten Francois
Mitterrand en Jacques
Chirac. Volgens de eerste
onderzoeken was titelver
dediger Mitterrand de
duidelijke winnaar van
het gevecht. Politieke
waarnemers oordeelden
dat het debat onbeslist
was geëindigd.
Beide kandidaten verdedigden
hun bekende standpunten op
de al even bekende wijze. De
commentatoren gaven Mitter
rand het voordeel op Euro
pees- en sociaal gebied, terwijl
Chirac beter was op het ter
rein van de economie en de
veiligheid.
Voor de kijkers speelde Mit
terrand (71) veelal de rol van
de wijze staatsman, die zijn
jonge rivaal Chirac (55) uitleg
de dat het erop aankomt de
Fransen te verenigen. Chirac
op zijn beurt sprak Mitterrand
toe op de toon van een zoon
die zijn bejaarde vader gedul
dig uitlegt wat er in de wereld
omgaat.
Chirac zei consequent „Mijn
heer Mitterrand". Toen Mit
terrand hem erop wees dat hij
Chirac juist steeds beleefd met
„Mijnheer de premier" aan
sprak, zei Chirac: „In dit debat
ben ik niet de premier en u
niet president. Wij zijn twee
kandidaten op gelijk niveau
die het vonnis van het Franse
volk afwachten". „Zoals u
wilt, meneer de premier", rea
geerde Mitterrand spottend.
Tijdens het debat gaf Chirac
Mitterrand de schuld van de
opkomst van uiterst rechts in
Frankrijk. Chirac verweet zijn
socialistische voorgangers en
Mitterrand dat zij de werk
loosheid sterk hadden laten
oplopen en het probleem van
de illegale immmigratie had
den verwaarloosd. Mitterrand
waarschuwde Chirac niet toe
te geven aan het Nationale
Front van Jean-Marie Le Pen.
De twee kandidaten gaven el
kaar de schuld van de onlus
ten in het Franse overzeese
gebiedsdeel Nieuwcaledonië.
Het was een uniek debat, om
dat nog nooit eerder een Fran
se president op de buis met
zijn premier in de slag ging.
Om elke partijdigheid in de
tv-registratie te vermijden
hadden beide kandidaten een
eigen regisseur aangewezen.
Die mocht over de schouder
van een door beiden aanvaar
de programmaleider heenkij
ken bij de keuze van de uit te
zenden tv-beelden.
Commandant
Armeens leger
vermoord
PARIJS Agop Agopjan, op
richter en chef van ASALA,
het Armeense geheime leger
voor de bevrijding van Arme
nië, is gisteren in Athene
doodgeschoten. Hij zou om het
leven zijn gebracht door een
rivaliserende Armeense orga
nisatie. Agopjan staat in Tur
kije bovenaan de lijst van
meest gezochte terroristen. In
1983 pleegde het ASALA in
Orly een aanslag op de balie
van de Turkse luchtvaart
maatschappij waarbij 8 doden
vielen en 56 mensen gewond
FOTO: AP raakten.
WASHINGTON De
Verenigde Staten willen
dat generaal Manuel An
tonio Noriega, de sterke
man van Panama, afstand
doet van de macht. Maar
Washington is niet langer
per se uit op de uitleve
ring en berechting van
Noriega. Dat bleek giste
ren uit een verklaring van
de woordvoerder van het
Witte Huis, Marlin Fit-
zwater.
De laatste weken was in toe
nemende mate sprake van
„versoepeling" van de Ame
rikaanse eisén. Kort geleden
heeft, naar Noriega zelf be
weerde, een geheime ont
moeting plaatsgevonden tus
sen hem en een „hoge Ame
rikaanse functionaris", waar
schijnlijk Michael Kozak van
het ministerie van buiten
landse zaken. Kozak zou gis
teren voor een tweede maal
naar Panama Stad zijn afge
reisd voor overleg met No
riega.
„Het is ons beleid dat gene
raal Noriega dient te ver
trekken, dat wil zeggen af
stand moet doen van de
macht", aldus Fitzwater gis
teren. „We hebben gezegd
dat we hem het liefst uit Pa
nama zien vertrekken, maar
het beleid dat nu aan de orde
is, is afstand doen van de
macht en het opnieuw instal
leren van president Delval-
le". Hij voegde daar aan toe
dat Amerikaanse functiona
rissen „voortdurend" in con
tact staan met Panama's ster
ke man. „Het Witte Huis is
bereid te luisteren naar No
riega's ideeën en plannen".
In de VS is Noriega in staat
van beschuldiging gesteld
wegens handel in verdoven
de middelen. De Amerikaan
se krant The Washington
Post berichtte woensdag dat
de Amerikaanse regering, nu
gebleken is dat de economi
sche sancties tegen Panama
niet werken, haar gezicht
tracht te redden door met
Noriega tot een overeen
komst te komen.
door Jo Wijnen
MR. WIDZJNEN
WASHINGTON In
Amerika moet, althans tussen
half zeven en negen uur
's avonds, elk gerinkel van dg
telefoon als een commerciële
hinderlaag worden
beschouwd. In die periode
neem ik de hoorn dan ook mét
grote achterdocht van de haak.
En vrijwel altijd hoor ik aan
de andere kant een opgewekte
stem die vraagt: "Mister
Widzjnen?".
Dat is de manier waarop de
gemiddelde Amerikaan mijn
naam uitspreekt. De lange „ij"
is hem onbekend en de ,j"
spreekt hij derhalve uit zoals
hij dat op school heeft geleerd.
Soms probeer ik de persoon
aan de andere kant duidelijk
te maken dat ik eigenlijk
Wainen heet, maar dat heeft
toch geen zin.
De persoon aan gene zijde wil
graag mijn financiële positie
even bespreken. Hij zegt dat ik
mijn geld veel beter zou
kunnen beleggen in
waardevaste aandelen bij de
beleggingsfirma die hij
vertegenwoordigt. Dan volgen
reeksen aanlokkelijke
percentages. Ik kan in tien
jaar rijk worden. Waar wacht
Mister Widzjnen dan eigenlijk
nog op?
Tijdens de uiteenzetting
bedenkt ik mijn smoes. Als de
persoon is uitgesproken zeg ik
dat ik een Nederlander ben,
dat de soliditeit van het
Nederlandse bank- en
geldwezen spreekwoordelijk
is. Dat mijn geld derhalve in
handen is van vaderlandse
bankiers die het, zeer tot mijn
bevrediging, stelselmatig
vermeerderen. Zonder het te
zeggen geef ik de indruk dat
Mister Widzjnen een
welgesteld, om niet te zeggen
rijk man is. Dat is namelijk de
enige smoes waarmee de
persoon aan de andere kant tot
overgave kan worden
gedwongen.
Het zijn trouwens niet altijd de
beleggingsfirma's die tussen
half zeven en negen uur hun
telefonische
verkoopcampagnes op mij
richten. In deze tijd van het
jaar wordt Mister Widzjnen
regelmatig gebeld door
bedrijven die zijn gazon aan
een onderzoek hebben
onderworpen, en die tot de
conclusie zijn gekomen dat
slechts hun exclusieve Akx-
12 wortelbehandeling" zijn
fras nog kan redden. Dat
etekent in feite dat iemand
mijn gazon gedurende een
kwartier met een
verschrikkelijk vergif komt
bespuiten.
Dan zijn er de
makelaarskantoren die zeggen
dat ze mijn huis tegen een
ongewoon hoge winst kunnen
verkopen, vooral als ik door
hun bemiddeling een nieuw
huis koop. Ik moet de persoon
aan de andere kant meestal
onderbreken met de
mededeling dat ik geen
eigenaar, maar slechts huurder
ben. Die mededeling slaat in
als de bliksem, waarna de
persoon aan de andere kant
haastig ophangt, want met een
verachtelijk huurder als
Mister Widzjnen vallen geen
zaken te doen.
Maar er is niets opgewassen
tegen de
liefdadigheidsinstellingen die
mij tussen half zeven en negen
uur bellen. Verenigingen van
rolstoelpatiënten, arme
kindertjes, minderheden,
gehandicapten en armlastige
bejaarden vragen of Mister
Widzjnen bereid is even 25
dollar over te maken. Zeg dan
maar eens dat al die armen en
lijdenden je gestolen kunnen
worden. Hier wordt Mister
Widzjnen echter in de rol van
de harteloze schurk
gedrongen. Hij kucht even,
onderdrukt zijn emoties en
zegt dat hij tot zijn spijt en zijn
droefenis deze keer niet kan
bijdragen want..en dan
volgt een lange, van iedere
logica gespeende smoes, die
aan de andere kant terecht als
een grove leugen wordt
ervaren. In heel Amerika
heeft Mister Widzjnen zich
dan ook de reputatie
verworven van een ziekelijk
leugenaar en een bedenker
van infame smoezen.
Gelukkig heeft nog nooit
iemand gebeld die mijn naam
3p de juiste wijze uitsprak. In
at geval zou ik mij
waarschijnlijk zo gevleid
voelen, dat ik meteen bereid
zou zijn over geld te praten dal
ik niet heb, mijn gazon te la tea
vergiftigen, het huis te
verkopen waarvan ik geen
eigenaar ben en alle
liefdadigheidsinstellingen 25
dollar te beloven die ik niet
rijk ben. Gelukkig dus, dat ik
mij nog steeds achter niemand
minder dan Mister Widzjnen
zelf kan verschuilen Hij is
mijn lengen, mijn smoes en
mijn beste excuus.
