yaspoort-affaire doet reputaties wankelen
ïfl
bert Schutte: „Onze plaats
lang niet altijd rechts".
1
'li
eertig jaar
Politiek
Partij
Parlement
NNENLAND
EeidaeCouAont
ZATERDAG 23 APRIL 1988 PAGINA S
FRAUDE? BEN JE GEK, DAT IS ONDERHANDELEN7"
HAAG Wie denkt dat
itiek saai is, moet volgende
>k naar het - zoveelste -
joortdebat komen kijken
luisteren. Dat debat kan
I aardig worden, omdat er
je nationale parlementaire
:hiedenis weinig affaires
te noemen die zoveel re
gies aan het wankelen
ngen als de paspoort-affai-
En nog is steeds niet te zeg-
waarin dat in politiek op-
it zal uitmonden.
fs het PvdA-kamerlid Piet
Visser, die twee jaar gele
als eerste flink de trom
on te roeren en die bekend
it om zijn sprankelende
e-cracks, kon destijds niet
roeden dat de invoering
een nieuw, fraudebesten-
paspoort „naar Europees
del" tot zo'n drama zou lei
zelfde geldt voor de ont-
chelde staatssecretaris
ié van der Linden van bui-
landse zaken, die als van
opese idealen vervuld be-
dsman dit varkentje even
dacht te wassen. De rau-
werkelijkheid is dat hij
|igt te worden meegesleurd
een kolkende maalstroom
i grove misrekeningen, ge
fleerd met mooie praatjes,
istig rondgestrooid door di-
rectieleden van paspoortpro
ducent KEP BV en „dat druk-
kerijtje" Elba BV in Schiedam
dat ook onze strippenkaart
maakt.
Zelfs geldt dat voor minister
Hans van den Broek van bui
tenlandse zaken die eind
maart, toen de Kamer ook al
over de paspoort-zaak debat
teerde, nog vol zelfvertrouwen
verkondigde dat KEP nog
„een laatste kans" kon krijgen.
Hij wekte de indruk dat zijn
ministerie ondanks alles de
zaak nog in de hand had, maar
kwam ook van een koude ker
mis thuis.
En premier Lubbers? Het aan
tal malen dat hij zich afgelo
pen jaren persoonlijk met de
kwestie moest bezig houden is
nauwelijks nog te overzien. De
eerste keer moest hij ingrijpen
om de bekvechtende ministe
ries van buitenlandse zaken en
binnenlandse zaken die beide
het paspoort naar zich toe pro
beerden te trekken, uit elkaar
te halen. De laatste keer dat
hij zich opnieuw vele uren
over het drama moest buigen
was medio deze week toen be
kend werd dat KEP zelfs „de
laatste kans" die Van den
Broek het bedrijf nog had ge
schonken, niet had kunnen
waarmaken.
Sprankje hoop
De laatste testrapporten van
de Centrale Recherche Infor
matiedienst en van het West-
duitse Bundeskriminalamt in
Wiesbaden (nota bene door
KEP zelf naar voren gescho
ven), brachten met pijnlijke
nauwkeurigheid aan het licht
dat KEP „op een essentieel on
derdeel" had gefaald. De ge
teste pas bleek allesbehalve
fraudebestendig. De plastic
„huid" van de in het paspoort
aangebrachte identiteitskaart
laat zich met verbijsterende
eenvoud verwijderen zonder
dat de kaart ook maar de ge
ringste beschadiging vertoont.
Had er zelfs bij Piet de Visser
(PvdA) nog altijd een sprankje
hoop bestaan dat het allemaal
toch nog goed zou komen, nu
werd het ook het CDA, dat als
enige er nog steeds in was blij
ven geloven (hoewel dat ge
loof iets begon af te kalven), in
één klap duidelijk dat alle
moeite voor niets was geweest.
Ons bericht over de vernieti
gende zinsneden uit de te
strapporten sloeg in als een
bom.
„De affaire heeft zich zo diep
ingevreten, dat zelfs de repu
tatie van de premier in het ge
ding is", zegt een ingewijde die
nauw bij het veelal nachtelijk
paspoort-beraad van deze
week betrokken was. „Want
Lubbers was het die op een
aantal cruciale momenten toen
Van der Linden de zaak had
laten vastlopen, met een oplos
sing moest komen. Daarmee
heeft hij zich gecommitteerd
en dat was in dat beraad heel
goed merkbaar. Het was een
politiek slagveld".
Wat zich in die uren precies
voltrokken heeft, zal altijd wel
verborgen blijven. Maar in
kleine kring circuleren hard
nekkige geruchten dat het er
nogal hard is toegegaan en dat
zelfs met de gedachte zou zijn
gespeeld de meest negatieve
passages uit de testrapporten
te schrappen en bepaalde pagi
na's te verwijderen. Leitmotiv
was: alles is beter dan een ern
stige politieke crisis, want daar
zag het op dat moment naar
uit. Er stond (en staat) aan re
putaties dan ook wel het een
en ander op het spel.
In onderhandelingen over po
litiek gevoelige rapporten ge
beurt het wel vaker dat passa
ges worden bijgesteld of pagi
na's herschreven. „Fraude?
Ben je gek. dat is onderhande
len!", legde dezelfde ingewijde
uit. Het is de CRI geweest die
daar een stokje voor gestoken
heeft door te dreigen „de hele
zaak op straat te gooien".
Lubbers maakte er geen ge
heim van het liefst van KEP
af te willen en de schade
claims die tot in de tientallen
miljoenen konden lopen, dan
maar voor lief te nemen. Lub
bers die het ondernemersschap
in het bloed heeft zitten, rede
neerde dat het beter was nu
een fiks bedrag op tafel te leg
gen en een geheel nieuw pas
poort te laten maken, dan
straks voor nog grotere politie
ke, financiële en juridische
problemen te komen staan.
Van den Broek en Van der
Linden wilden dat niet. Hun
taktiek was juist steeds ge
weest KEP verder in het
nauw te drijven. Daarom
kreeg het bedrijf „een laatste
kans". CRI-adviseurs hadden
de twee bewindslieden om
standig uitgelegd dat het KEP-
paspoort niet meer dan een
„twee" verdiende en dat het
bedrijf er onmogelijk in zou
kunnen slagen in drie weken
tijd (zo lang duurde die laatste
kans) daarvan een „acht" te
maken. Het zou de juridische
positie van het ministerie te
genover KEP alleen maar
sterker maken.
Compromis
De fiere houding van de CRI
en de uitleg van Van den
Broek en Van der Linden
dwongen Lubbers tot een com
promis. Hoe kon het ook an
ders! De brief die donderdag
naar de Kamer ging is daar
het resultaat van, maar ver
bergt tegelijkertijd nog veel.
Het kabinet wil het contract
wel opzeggen (lijn-Lubbers)
maar beraadt zich nog over de
financiële en juridische gevol
gen als het zover zou komen
(lijn-Van den Broek en Van
der Linden).
Wat verborgen blijft is het uit
eindelijke doel dat het kabinet
voor ogen heeft. Kappen of la
ter dit jaar toch maar door
gaan, zodra KEP over betere
apparatuur beschikt? Kappen
betekent een politieke neder
laag. Voor Lubbers, voor Van
den Broek, voor Van der Lin
den. En daar komt het juridi
sche steekspel over de vraag
wie de schade betaalt nog eens
overheen.
Doorgaan betekent een finan
cieel probleem omdat de voor
dit jaar geplande produktie
van 400.000 paspoorten on
haalbaar is en nog maar afge
wacht moet worden of de
geldschieters (de Nationale In-
vesterings Bank en de Neder
landse Middenstands Bank)
die het zo langzamerhand ook
beu zijn, nog een keer de beurs
willen trekken.
Wie gelooft er nu echt nog in
dat KEP een goed, fraudebe
stendig paspoort maken kan?
En stel je eens voor dat het ka
binet besluit toch door te gaan
en er ontstaan korte tijd later
tóch weer problemen, bijvoor
beeld wanneer het bericht
over de eerste vervalste nieu
we pas Op de voorpagina's van
alle kranten prijkt? Wat dan?
Niemand die daaraan durft te
denken. De VVD die deze
week zo hoog op gaf van de
zuiverheid in de politiek door
te stellen dat falende politici
moeten opkrassen, zal het dan
nog druk krijgen. Alle politici
in deze zaak zijn immers van
CDA-huize. De VVD zal de
PvdA aan haar zijde vinden
en de rest laat zich raden.
Kappen met KEP is dan ook
in praktisch én politiek op
zicht de minst kwade oplos
sing.
ED FIGEE
Jet Gereformeerd Politiek Verbond
QPV) bestaat deze maand veertig
lar. Vandaag wordt dit jubileum offi-
leel gevierd tijdens een feestelijke bij
enkomst in Apeldoorn.
n april 1948 werd het GPV opgericht
por een groep ARP'ers, behorend tot
et nieuwe kerkgenootschap dat in
044 was ontstaan na een felle theolo-
;che strijd binnen de Gereformeerde
terken. De afgescheiden groepering
(oemde zich ook gereformeerd, maar
Jan met de toevoeging 'vrijgemaakt',
pfficieel kreeg het nieuwe genoot-
Thap de naam 'Gereformeerde ker-
ten, onderhoudende artikel 31 van de
pordtse Kerkorde'. In dat bewuste ar
tikel staat dat besluiten van de synode
die overduidelijk in strijd zijn met de
bijbel niet behoeven te worden nage
leefd.
Na de oorlog kreeg de kerkstrijd een
politieke staart. In de ARP, de partij
waarop tot dan toe elke rechtgeaarde
gereformeerde Nederlander stemde,
ontstond een scheidslijn tussen gere
formeerden en vrijgemaakt gerefor
meerden. Felle discussies over de anti
revolutionaire beginselen van ARP-
oprichter Abraham Kuyper leidden er
uiteindelijk toe dat de vrijgemaakte
ARP'ers tijdens een bijeenkomst in
Amersfoort een eigen politieke partij
oprichtten: het Gereformeerd Politiek
Verbond.
Het duurde tot 1963 eer het GPV een
zetel in de Tweede Kamer wist te be
machtigen. Deze werd ingenomen
door de journalist en jongensboeken-
schrijver Pieter Jongeling, die al spoe
dig indruk maakte door zijn markante
en integere persoonlijkheid. In 1971
veroverde het GPV een tweede zetel.
Jongeling kreeg dr. A.J. Verbrugh
naast zich. Zes jaar later slonk de
GPV-fractie weer tot één zetel. Jonge
ling nam afscheid en Verbrugh nam
het over. Sinds 1981 wordt het GPV in
de Kamer vertegenwoordigd door G.J.
(Gert) Schutte, een man die in de Ka
mer en in de media alom als raspoliti
cus wordt aangemerkt.
Gereformeerd politiek verbond
BI
Z !N HAAG „Als je in
Tweede Kamer in je
Kuiltje een fractie vormt,
f^5 n je niet overal achter-
a rennen. Je moet
ortdurend keuzes ma-
n: dit doe ik wèl en dat
t ik liggen. Vaak is dat
>eilijk hoor. Aanstaande
►Jjiandag zijn er bijvoor-
i eld twee belangrijke
Timissievergaderingen,
1 over verzuring van
fcY-i t milieu en één over het
r Isvraagstuk. Ik heb met
n medewerkers een
nke tijd zitten dubben
jf™ a welke discussie ik zal
welnemen. Het is uitein-
- - '*®ijk aids geworden,
nmer dat ik dat milieu
bat moet laten schieten,
jf^fear je kunt beter één
^;ig goed doen dan twee
fJt igen half",
jp ids de zomer van 1981 bezet
rt Schutte in de Tweede
mer de enige zetel van het
reformeerd Politiek Ver-
jrjj nd- „Officieel vertegen-
.pordig ik hier dus in m'n
i-b Hje bet GPV, maar in feite
^bidat niet zo", zegt de 48-jarige
yA istenaar. „Ik heb de hulp
'I** n twee uitstekende weten-
4*1 lappelijke medewerkers die
V een soort 'semi-kamerle-
W
den' fungeren. Zij nemen me
ontzettend veel werk uit han
den, lezen veel stukken, ver
zorgen achtergrondinformatie
en schrijven vaak speeches
voor me. Desondanks blijft het
een hele klus om alles bij te
benen. Mijn enige echte vrije
dag is de zondag. Op alle ande
re dagen ben ik meestal van
's morgens vroeg tot 's avonds
laat in de weer met de poli
tiek. Ik reis door de week wèl
elke dag op en neer tussen
Zeist en Den Haag. dan houd
je tenminste nog contact met je
gezin. Nee. niet met de auto,
want dat is verloren werktijd.
In de trein kun je tenminste
rapporten, nota's of wetsont
werpen lezen. Televisie heb
ben we wel ja, maar het enige
dat ik zie is het journaal en af
en toe een actualiteitenru
briek".
Schutte is in een milieu van
vrijgemaakt gereformeerden
en GPV'ers opgegroeid. „Tij
dens die kerkstrijd in de oor
log was ik vijf en toen het
GPV werd opgericht acht jaar.
Ik ben er dus van jongs af aan
ingegroeid. Politieke ervaring
deed hij vooral op in de jaren
zeventig, toen hij secretaris
was van het GPV en vier jaar
lid was van de provinciale sta
ten van Utrecht. Bovendien
bracht zijn dagelijks werk als
loco-gemeentesecretaris in
Zeist hem ook veelvuldig met
het politieke ambacht in aan
raking.
Bijna een zetel
Het GPV-kamerlid weet zich
nog goed te herinneren hoe
zijn partij in 1959 (Schutte was
toen 19 jaar) bij de kamerver
kiezingen voor het eerst een
zetel leek te hebben veroverd.
Léék, want al spoedig werd
duidelijk dat het bereiken van
die historische mijlpaal in de
geschiedenis van het GPV
slechts een kortstondige droom
was geweest.
Op de avond van de verkie
zingen, 12 maart 1959, werd
bekend gemaakt dat het GPV
een zetel had behaald. Blijd
schap alom in de vrijgemaakte
gelederen. De toenmalige lijst
trekker Laning toog de vol
gende dag in zijn beste pak
naar koningin Juliana om, zo
als alle fractieleiders na ver
kiezingen plegen te doen, ad
vies uit te brengen over de aan
te wijzen kabinetsformateur.
Nauwelijks echter was het
kersverse GPV-kamerlid van
hare majesteit teruggekeerd
toen het ANP bekend maakte
dat er bij het tellen der stem
men een fout was gemaakt.
Het GPV bleek bij nader in
zien 14 stemmen te weinig te
hebben om voor een zetel in
aanmerking te komen. Laning
was dus géén kamerlid gewor
den.
Schutte: „Dat was natuurlijk
een enorme kater. Er is tóen
nog heel wat gediscussieerd
over de vraag of het advies
van Laning aan de koningin
geldigheid had of niet. Pas
vier jaar later haalden we de
eerste echte zetel binnen, met
Jongeling als lijsttrekker.
Het GPV heeft een sterk ex
clusief karakter. In het verle
den hebben mensen van di
verse christelijke signaturen
zich er vaak over beklaagd dal
alléén vrijgemaakt gerefor
meerden lid mochten worden.
Waarom is dat zo?
„Dat is nooit een absolute re
gel geweest. Het hangt hele
maal van de plaatselijke kies
vereniging af of men al dan
niet iemand toelaat die tot een
andere kerk behoort. Kijk, het
GPV heeft een heel aparte or
ganisatiestructuur. Het is ei
genlijk een verbond van loka
le kiesverenigingen. Men kan
zich niet zomaar bij het lande
lijk GPV-secretariaa,t aanmel
den als lid. Dat moet gebeuren
bij zo'n kiesvereniging. Daar
wordt dan hagegaan of zo'n as
pirant-lid de grondslag van
onze partij ten volle onder
schrijft. Vaak gebeurt dat in
een gesprek, tenzij men ie
mand al goed kent natuurlijk".
„Er zijn kiesverenigingen die
®E AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Het zeilschip De Vrijheid
iNs*yr
Gert Schutte: „Het GPV is op een aantal punten met de tijd meegegroeid. Daar schaam ik me niet
voor".
FOTO: DIJKSTRA
En weer is het radar dat uitkomst
^^engt! Met zijn radio-oog speurt de „Bo
s'" de zee af en na veel peilen, nauw-
irig inschakelen en ingewikkelde bere-
tingen vangen ze het radiobeeld van de
Makelde „De Vrijheid" in de electroden-
Hs. Met volle kracht koerst de „Boreas"
op het zeilschip aan. De storm is intus-
n qaan liggen. De hemel is opgeklaard
en hoewel er nog een flinke bries staat, is
de zee heel wat kalmer geworden. In af
wachting van de reddende „Boreas die
nu zeker niet lang meer op zich zal laten
wachten, begint Rob de opgeluchte Ara
bieren eens wat uit te horen. Hij stelt hier
een vraag, maakt daar een opmerking en
wat ze hem dan allemaal gaan vertellen,
verrast hem zo. dat hij nauwelijks zijn ge
zicht in de plooi kan houden. Daar doemt
aan de horizon de „Boreas" op. Rob hijst
een paar verpieterde vlaggetjes als wel
komstgroet. „Tsjonge, kerel", zegt Delf,
als hij aan boord komt, „wat heb hij vrese
lijke pech!" „Dat valt best mee", grijnst
Rob, „als jij wist wat ik weet, zou je dat
niet eens zeggen..."
niet-vrijgemaakten aannemen
als lid en er zijn er ook die
daar moeite mee hebben. Men
wil nu eenmaal dat de leden
de grondslag en het program
van het GPV zo zuiver moge
lijk uitdragen. Op dit moment
hebben we zo'n 13.000 leden.
Dat betekent dat ongeveer een
zesde van onze kiezers is aan
gesloten bij een GP V-kiesver
eniging".
„Eind jaren zestig is er een
groepering opgericht van
mensen die met het GPV sym
pathiseerden, maar er geen lid
van waren. Zij noemden zich
het Nationaal Evangelisch
Verband. Later is een deel van
dat NEV opgegaan in de
RPF".
Kerk en staat
Wat is nu het wezenlijk onder
scheid tussen CDA. SGP. RPF
en GPV.
„Het CDA is in naam nog wel
een christelijke partij, maar in
de praktijk merk je daal" niet
zoveel meer van. Iedereen kan
er ook lid van worden, chris
ten of niet. Aan politieke ver
tegenwoordigers van het CDA
wordt alleen de eis gesteld dat
ze het programma onderschrij
ven. Dat programma is, zegt
men bij het CDA, geïnspireerd
op de bijbel, maar een ge
meenteraadslid of kamerlid
van het CDA behoeft de bijbel
niet per se te erkennen als
Gods woord. Dat vind ik
verkeerd".
„Tussen de SGP en het GPV
bestaan eveneens fundamente
le verschillen. Het belangrijk
ste verschilpunt is, dat de SGP
geen scheiding wenst aan te
brengen tussen kerk en staat.
De overheid heeft volgens de
SGP tot taak de christelijke
godsdienst uit te dragen en ie
dereen in ons land te laten
handelen volgens de christelij
ke waarden en normen. Wij
wijzen dat af. Begrijp me goed:
wij vinden niet dat de over
heid neutraal behoort te zijn,
zoals de meeste partijen me
nen, inclusief het CDA. Onze
opvatting is dat de overheid
wèl moet handelen naar Gods
woord, maar niét de taak van
een kerk mag hebben. Er moet
absolute geestelijke vrijheid
zijn! Als wij het in Nederland
voor het zeggen zouden heb
ben, zouden we geen enkele
kerk, geestelijke stroming of
politieke partij verbieden"
„De identiteit van de RPF is
niet zo duidelijk. Het is welis
waar een puur christelijke
partij, maar wel één met een
open karakter. Men zegt: ie
dereen die Jezus liefheeft is
welkom. Het gevolg daarvan is
dat de RPF er nogal wat ver
schillende stijlen van politiek
bedrijven op na houdt. Dat
komt de duidelijkheid niet ten
goede".
Als u in het buitenland bent,
bijvoorbeeld in Frankrijk. En
geland of de Verenigde Staten,
hebt u er dan geen moeite mee
uit te leggen wat het GPV is?
Kunt u zich voorstellen dat
buitenlanders die verscheiden
heid aan christelijke partijen
in Nederland enigszins bela
chelijk vinden?
„Men mag het belachelijk of
onbenullig vinden, ikzèlf vind
dat in elk geval niet. Het gaat
hier om een historische ver
worvenheid die enerzijds
voortkomt uit het calvinisme
dat ons volkskarakter sterk
heeft beïnvloed, en anderzijds
uit ons kiesstelsel. Ik leg dat
ook allemaal uit als dit onder
werp in het buitenland ter
sprake komt. Daar heb ik geen
enkele moeite mee. Nergens
ter wereld is de invloed van
het calvinisme groter geweest
dan in Nederland. Als je daar
over vertelt snapt men het
meestal wel".
Zakelijk
Het GPV-imago is lange tijo
bepaald geweest door de per
soonlijkheid van Jongeling.
Zijn manier van politiek be
drijven was in sterke mate van
getuigende aard. U stelt zich in
de Kamer heel zakelijk op.
Doet u dat bewust?
„Ik ben niet louter zakelijk be
zig hoor. In veel redevoerin
gen verwijs ik ook naar de bij
bel, zij het inderdaad minder
dan Jongeling deed. Maar Jon-
gelings positie was heel an
ders. Hij was de eerste GPV-
vertegenwoordiger in "het par
lement. Dat betekende dat hij
heel goed duidelijk moest zien
te maken wat het GPV in
houdt en wat we willen berei
ken. Jongeling, en later ook
Verbrugh, hebben als het ware
het pad voor mij geëffend".
„Het GPV heeft inmiddels in
het politieke krachtenveld een
o'" "eroverd. Die
plaats is lang niet altijd rechts.
Soms staan we met onze stand
punten bijvoorbeeld tussen
CDA en PvdA in en het is ook
wel voorgekomen dat we met
de PvdA op één lijn zaten. We
varen een onafhankelijke
koers omdat we nu eenmaal
niet vastgebakken zitten aan
regeerafspraken en ons ook
niet geroepen voelen tot het
sluiten van compromissen nog
vóór een debat is begonnen".
Zijn er onderwerpen waar het
GPV nu heel anders tegenaan
kijkt dan veertig of twintig
jaar geleden?
„O ja, daar kan ik wel een
paar voorbeelden van noemen.
Aan het begin van de jaren
zestig hadden wij nog grote be
zwaren tegen de nieuwe Bij
standswet. Wij vonden toen
dat de armenzorg geen taak
moest zijn van de overheid,
maar van de burgers onder
ling. Wie financieel in nood
zat moest worden geholpen
door de kerk of andere maat
schappelijke organisaties. Nu
hebben we geen enkel be
zwaar meer tegen de Bij
standswet. Het zou in de jaren
vijftig en zestig ook ondenk
baar zijn geweest dat het GPV
had aangedrongen op bevorde
ring van de werkgelegenheid
door de overheid. Het creëren
van werk was een zaak van
particulier initiatief, vonden
wij. Nu pleit ik herhaaldelijk
voor een actief werkgelegen
heidsbeleid van het kabinet".
„Een derde voorbeeld is onze
visie op Zuid-Afrika. Jonge
ling sprak heel. genuanceerd
over het apartheidsbewind,
hoewel hij er wel altijd bij zei:
„Als de Zuidafrikaanse rege
ring op deze weg doorgaat,
loopt het mis". Welnu, men is
daar inderdaad op de oude
weg doorgegaan. Het regiem is
zelfs in de loop der jaren ver
hard. Momenteel wijzen we
het apartheidsbeleid dan ook
zonder meer af Het GPV is
dus op een aantal punten met
de tijd meegegroeid. Daar
schaam ik me niet voor. Vrij
wel alle partijen zijn in de loop
van hun bestaan anders tegen
sommige dingen gaan aankij
ken. Maar onze christelijke be
ginselen, daar tornen we niet
aan. Die blijven onverander
lijk overeind, hoe oud het
GPV ook wordt".
DICK VAN RIETSCHOTEN
In Het Torentje, het werk
vertrek van premier Lubbers
dat als een schiereiland in de
Hofvijver ligt, bleven de lam
pen dinsdagavond nog tot in
de kleine uurtjes branden.
Aanwezig waren Ruud Lub
bers, Bert de Vries en de
twee bewindslieden van Bui
tenlandse Zaken: minister
Hans van den Broek en
staatssecretaris René van der
Linden. Alle vier CDA'ers,
alle vier tot aan hun nek ver
zonken in de modderpoel die
'paspoortenaffaireheet. Van
der Linden was er het
slechtst aan toe. Hij dreigde
steeds verder weg te zakken
in de brij en voelde zich mi
serabeler dan ooit, te meer
daar hij wist dat hij algemeen
werd gezien als hoofdschuldi
ge in het drama. De vorige
avond waren op zijn ministe
rie de met spanning verbeide
rapporten binnengekomen
van de Centrale Recherche
Informatiedienst, de Konink
lijke Marechaussee en de
Westduitse federale recher
che. Rapporten waarin een
definitief oordeel werd ge
veld over het ontwerp voor
een nieuw Nederlandse pas
poort, geproduceerd door de
Schiedamse drukkerij KEP.
En wat voor een oordeel'
KEP had, na ruim twee jajr
geklungel, een laatste katjs
gekregen om het paspoort ab
soluut fraudebestendig te mf-
ken. En wat zeiden de des
kundige onderzoekers uit Ne
derland en Duitsland nu?
Precies hetzelfde als aQe
voorgaande paspoortologeti.
namelijk dat het nieuwe do
cument nog altijd na te mk-
ken was. Weg laatste ka ris!
Weg met de geloofwaardig
heid van Van der Linden, oje
altijd heilig overtuigd was ge
bleven van de kundigheid
van KEP en de twijfels v«jn
de Tweede Kamer telkens
met flinke halen had wegge-
bezemd.
Lubbers liep te ijsberen, wat
heel bijzonder- was omdat hij
zijn filosofieën het liefst zit
tend opbouwt. Van den
Broek, Van der Linden en
fractieleider De Vries hingen
lusteloos in hun fauteuils.
„Het wordt buigen of bar
sten", zei Lubbers. „Andere
mogelijkheden zie ik nu even
niet. Met buigen bedoel ik:
KEP alsnog de order ontne
men en de passen laten pro
duceren door de Staatsdruk
kerij, eventueel in samen
werking met de firma En
schedé die onze bankbiljetten
drukt. Barsten is in mijn op
tiek: KEP het voordeel van
de twijfel gunnen en dan
maar afwachten of René van
der Linden een motie van
wantrouwen aan z'n broek
krijgt. Die kans acht ik overi
gens vrij groot, want de VVD
stemt ongetwijfeld met zo'n
motie van de oppositie in.
Het zal Joris Voorhoeve een
zorg zijn als er een CDA-
staa tssecretaris verdwijn t
Van der Linden en De Vries
staarden dof voor zich uit.
..Laten we reëel zijn", lei
Van den Broek. We kunnen
KEP toch moeilijk laten val
len? Ze hebben al hondefd
miljoen geïnvesteerdDat
wordt een vette schade
claim De Vries veerde
overeind. „Kunnen we onfe
René dan wèl laten valient",
riep hij heftig. Lubbers glim
lachte. „Komt er binnenkdft
niet weer ergens een leuke
burgemeesterspost vrijt",
vroeg hij. De anderen keken
hem vuil aan. Grapje hoor
suste de premier. „Terzake
weer. Ik begrijp dat jullie een
tussenoplossing willen: dóór
gaan met KEP en tegelijker
tijd met alle macht proberen
René te behouden". „Dat lijftt
me wel", zei Van der Linden
opgelucht, „en ik denk apt
we dan niet moeten schro
men Van Eekelen flink
zwart te maken. Hij mag nu
wel minister van defensie
zijn en z'n handen in on
schuld wassen, maar toen bij
in het vorige kabinet nog op
mijn post zat heeft hij KEP
binnengehaald. En hij liet die
lui maar aanrotzooien, zon
der een woord van kritiek
Als we Van Eekelen dreigen
te pakken, wordt de VVD
bang. Dan moet ik nog zien
dat Voorhoeve een motie te
gen mij steunt Lubbers
schudde het hoofd Mooi ge
dacht René, maar het werkt
niet. We hebben tegenover
Van Eekelen geen been om
op te staan. Jij bent nu staats
secretaris en formeel ben jij
alleen verantwoordelijk voor
wat er is gebeurd". De Vries
liet zich weer onderuitzak-
ken. „Ik pas", zuchtte hij.
„Onzin Bert!", zei de premier
fel. „Da's ongepast. We pas
sen pas als de passen van
KEP niet meer in ons straatje
passen. Ik denk dat ik maar
eens met Joris ga babbelen.
En als dat niet helpt, kan
pot op".
Trubbels
