,Wij hadden hoop op
roede afloop verloren
Israel deporteert
opnieuw Palestijnen
taping Kuwayts vliegtuig professioneel machtsspel
Rol Jackson nog lang niet uitgespeeld
CcidócSouiont
WOENSDAG 20 APRIL 1988 PAGINA 5
iar v
iakis viert, geflankeerd door echtgeno-
^ier (itty, zijn overwinning.
lil FOTO: AP
'ervolg van de voorpagina)
XJIERS „Ik kan niet
schrijven hoe ik mij
il nu ik vrij ben. Wij
>ben een nachtmerrie
n zestien dagen doorge
pakt. Het is ongelooflijk
it het voorbij is", ver-
larde Mubarak Abde-
zziz El-Zeherran, een
-jarige student uit Sau-
arabië, vanmorgen op
it vliegveld van Algiers,
ij was een van de 31 gij
laars die na een gevan-
inschap van ruim twee
eken werden vijgelaten
t de gekaapte Kuwaytse
c jeing-747.
I leefden constant in
DJt", aldus de 24-jarige Ku-
aytse student Youssef Al-
te
?ebr «ei
slli
(Vervolg van de voorpagina)
NEW YORK De winst van gouverneur Mi
chael Dukakis in New York betekent overigens
geenszins, dat de rol van Jesse Jackson nu is
uitgespeeld. De dominee heeft zich de afgelo
pen maanden ontwikkeld tot een politicus
waaraan niet voorbij kan worden gegaan. Bo
vendien blijkt hij ook in staat veel blanke stem
mers te trekken.
Gisteren won Jackson de caucus in de kleine,
vrijwel geheel blanke noordelijke staat Ver
mont. Al eerder scoorde hij opvallend goed in
staten, waar het percentage zwarten zeer laag
is. De verwachting is daarom dat de dominee
een stevig stempel zal kunnen drukken op het
Democratische verkiezingsprogramma.
Jackson is de onbetwiste leider geworden, niet
alleen van de zwarte Amerikanen maar ook
van tal van andere ethnische groeperingen. Die
zijn in november goed voor miljoenen stem
men.
De mogelijkheid dat Jackson naast Dukakis de
kandidaat wordt voor het vice-presidentschap
is echter weer gering. De Democraten hebben
alleen kans de Republikeinen te verslaan als de
„running-mate" van Dukakis een kandidaat is,
die aanvaardbaar is voor de conservatieve kie
zers in het zuiden van de VS.
In New York behaalde Dukakis gisteren 51
procent van de Democratische stemmen, verge
leken met Jackson 37 procent. De derde kandi
daat, senator Albert Gore, kwam niet verder
dan tien procent. De verwachting is dan ook
dat hij zich vandaag zal terugtrekken uit de
race om het Witte Huis.
Onderzoek Tsjernobyl
naar flora en fauna
MOSKOU Het gebied rond de
twee jaar geleden geëxplodeerde
kerncentrale van Tsjernobyl wordt
afgesloten als reservaat. Wetenschap
pers kunnen hier onderzoek doen
naar het effect van radioactiviteit op
de flora en fauna. Binnen een straal
van tien kilometer rond de kerncen
trale wordt alles afgegrendeld van de
buitenwereld. Op dit gebied komen
laboratoria en observatieposten om
de ontwikkeling van besmette dieren
en planten te onderzoeken. Het on
derzoek zal van lange duur zijn om
dat pas in de zesde of zevende gene
ratie de gevolgen van besmetting
zichtbaar kunnen worden.
Afghaans verzet
slaags met leger
ISLAMABAD Direct na de onderteke
ning van het akkoord over de terugtrek
king van de Sovjetunie uit Afghanistan
zijn volgens diplomaten hevige gevechten
uitgebroken tussen het islamitisch verzet
en het Afghaanse leger. De gevechten
speelden zich onder meer af nabij Kabul.
In de Afghaanse hoofdstad arriveren nog
steeds grote hoeveelheden militair mate
rieel uit de Sovjetunie. De afgelopen week
zouden op elke nacht grote transportvlieg
tuigen zijn aangekomen. Het materieel is
bedoeld voor het Afghaanse leger en voor
een veilige aftocht van de Sovjettroepen.
Overigens is de prijs van wodka verdub
beld, omdat veel gehamsterd wordt.
Angeri. „Wij hadden de hoop
verloren dat het goed zou af
lopen". Voor de purser van
het toestel, de Egyptenaar Ab-
del Mon'em Mahmoud, was
het de tweede vliegtuigkaping
die hij meemaakte. In 1984 zat
hij op een Boeing-727 van Ku-
wayt Airways die werd ge
kaapt op een vlucht uit Kara
chi en gedwongen werd naar
de Iraanse hoofdstad Teheran
te vliegen. Daar werd een
Amerikaanse passagier door
de kapers gedood.
Moe, maar ontzettend opge
lucht dat hij ook deze kaping
overleefd had, vertelde Mah
moud vanmorgen: „Het ergste
moment was toen de kapers
een passagier een wapen te
gen het hoofd drukten. Hun
ogen waren scherp en uit
drukkingloos als van een
haai. Die ogen waren ver
schrikkelijk achter de mas
kers". De acht kapers droegen
in het bijzijn van de gijzelaars
steevast lichtblauwe kappen
over het hoofd.
Verscheidene passagiers ver
klaarden dat zij pas een kwar
tier van tevoren van hun op
handen zijnde vrijlating hoor
den, toen Algerijnse functio
narissen het vliegtuig binnen
kwamen. Een 31-jarige zaken
man, Tadar El-Kebi, zei dat
de kapers even na vier uur
door het vliegtuig gingen en
overal vingerafdrukken leken
weg te poetsen. „Dit was voor
mij de eerste aanwijzing dat
onze vrijlating nabij was," zei
hij.
De gezagvoerder van het toe
stel, een Irakees, verklaarde:
„Dank aan Algerije, dank aan
God. Het is zwaar geweest,
maar we zijn geestelijk en li
chamelijk redelijk gezond".
De man, een dertiger, was
zichtbaar aangedaan maar
slaagde erin te glimlachen. Hij
zei dat de passagiers tijdens de
kaping voortdurend waren
geboeid en steeds van plaats
Geestverwanten
De Boeing-747 van Kuwayt
Airways werd op 5 april met
112 mensen aan boord boven
de Arabische Zee gekaapt tij
dens eeen vlucht van Bang
kok naar Kuwayt. In Mashad,
in het noordoosten van Iran,
en later op Cyprus en in Al
giers lieten de kapers 71 pas
sagiers vertrekken. Twee Ku
waytse gijzelaars werden op
Cyprus door de kapers ge
dood. De kapers eisten de
vrijlating van zeventien Ara
bische geestverwanten die in
Kuwayt gevangen zitten we
gens een aantal bomaanslagen
in december 1983, waarbij zes
mensen het leven verloren.
De kaping van het Kuwaytse
toestel is de op twee na lang
ste kaping in de geschiedenis:
Gisteravond zag het er nog helemaal niet naar uit dat snel een einde zou komen aan de kaping.
Een van kapers hield vanuit de cockpit de omgeving van het toestel in de gaten.
FOTO: EPA
precies een dag korter dan de
kaping van een Amerikaanse
toestel van de luchtvaart
maatschappij TWA in 1985 in
Bayrut, die aan één passagier
het leven kostte. De langste een Zwitserse en een Britse
kaping vond plaats in septem- maatschappij dwongen te
ber 1970, toen Palestijnse landen in Zarca, in Jordanië,
guerrillastrijders drie vliegtui- Bij die actie, die 24 dagen
gen van een Amerikaanse, duurde, vielen geen doden.
)NDEN De vanmor-
n geëindigde kaping
n de Kuwaytse Boeing,
ichtnummer KU422,
beslist geen „gewo-
terroristische actie,
kan de ene kant was er
;oelbloedige moord op
)e gegijzelden, maar
jn de andere kant de
irmhartige vrijlating
ii vrouwen, kinderen
i gegijzelden die ziek
?rden tijdens de kaping.
g niet eerder was de we
ll getuige van een terroris-
:he operatie met zó'n ge-
fectioneerd scenario, waar-
niet alleen geweren en
ïaten de hoofdrol spelen,
ar waaraan een duidelijke
rchologit? werd toegevoegd,
el betrokken onderhande
ls, politici, en vrijgelaten
:r [ijzelden waren al eerder
de slotsom gekomen dat
ene die de touwtjes van
ie kaping in handen had,
iet zelf aan boord be
ad.
n ikanani, één van de vrijge-
en gegijzelden vertelde dat
na de landing in Mashad in
n duidelijk méér kapers
i boord kwamen. En op de
ste dag van de kaping wa-
ze in het bezit van kleine
talen pistolen en handgra
ten, terwijl de kapers op
g naar Cyprus plotseling
chikten over machinege-
:en, een groter pistool en
ander soort granaten,
een andere passagier, Ra-
lan. herinnerde zich:
Den we in Iran waren ge
ld, veranderden de terroris-
j. Eerst waren ze
il zenuwachtig, maar in
shhad herwonnen ze hun
fvertrouwen en gedroegen
u nagenoeg arrogant. Vóór
waren er vijf kapers met
ieder een klein handwapen en
twee van hen hadden een
handgranaat. Daarna waren
er zeven terroristen. Ik telde
ten minste tien granaten, drie
machinegeweren en ik zag
een tros dik touw en zes sta
ven explosieven".
Ontmoeting
Het is wel vaker gebeurd dat
kleine wapens verborgen in
de handbagage een vliegtuig
in werden gesmokkeld. Maar
een wapenarsenaal van der
gelijke omvang, zoals in Iran
aan boord verscheen, valt na
tuurlijk niet in een tasje te
verbergen. Laat staan een kist
handgranaten. Dat wijst er op
dat Mashhad méér was dan
alleen een bestemming; het
was een ontmoetingsplaats.
De Iraanse leiders staken hun
afkeuring en woede niet on
der stoelen of banken. „Het is
fout onschuldige mensen te
gijzelen. Ze moeten onmiddel
lijk vrijgelaten worden. Iran
is bereid het vliegtuig te be
stormen", sprak de onder-mi
nister van 'buitenlandse za
ken, Mohammed Larijani.
Maar net als de gegijzelde
vliegtuigpassagiers, begon ook
de rest van de wereld arg
waan te koesteren.
En de plotselinge vrijlating
van alle Westerse passagiers,
bewerkstelligd door Iraanse
functionarissen, wekte alleen
nog maar méér achterdocht.
De kranten in het sjeikdom
Kuwayt berichtten: „De ter
roristen spelen een vastgestel
de rol, die hen werd voorge-;
schreven door het moorde
naarsregiem in Teheran".
PLO-leider Yasser Arafat, die
nog een poging waagde als be
middelaar op te treden, had
ook een uitgesproken mening
over de identiteit van de ka
pers. „Sommigen zijn Libane-
zen, sommigen behoren tot de
Iraanse regering. Naar mijn
beste informatie zitten de Ira-
niërs achter deze operatie".
Toen KU422 Mashhad uitein
delijk verliet, beweerde Iran
dat er geen andere keus was
dan het vliegtuig te laten
gaan, omdat de terroristen
dreigden alle passagiers te do
den en de jumbo op te blazen.
Maar pas in de lucht, op weg
naar Cyprus, (nadat bleek dat
Bayrut geblokkerd was door
Syrische troepen) werden de
explosieven te voorschijn ge
haald en scherp gesteld.
Maar ook op het vliegveld
van Larnaca raakten de on
derhandelaars ervan over
tuigd dat de kapers niet zelf
standig handelden. Ze gingen
uiterst professioneel te werk
en er was in elk geval eentje
die een zodanige kennis van
het vliegtuig had dat hij zon
der meer een ervaren lucht
vaartmedewerker moest zijn,
die opdrachten van buitenaf
kreeg.
Instructies
De onderhandelaars die
rechtstreeks contact hadden
met de kapers waren er zeker
van dat de kapers op een ge
geven moment instructies
kregen de zaak zo lang moge
lijk te rekken. Arafat ver
klaarde: „Hun leiders gaven
vannacht om
onduidelijk
gebleven re
denen het
landingsge
stel van de
Boeing-747.
FOTO: AP
hun blijkbaar opdracht van
taktiek te veranderen. Ik ver
moed dat ze per radio contact
hebben met hun leiders".
Onderzoekers zeggen echter
niet te kunnen vaststellen hoe
zij een dergelijk geheim ra
diocontact kunnen onderhou
den misschien via een ui
terst moeilijk opspoorbare,
hoge-frequentie radioverbin
ding met Iran of Bayrut, of
zelfs met iemand in Larnaca.
Hoe dan ook, de waarschijn
lijkheid dat iemand van bui
tenaf de leiding had, beteken
de dat elke mogelijke over
eenkomst met de kapers weer
herroepen of veranderd kon
worden. Dit, plus de twee
moorden, was voor de Cyprio
ten voldoende reden om te
proberen het drama zo spoe
dig mogelijk te beëindigen.
Een bloedige massamoord
leek in het vooruitzicht, totdat
de Palestijnse Bevrijdings Or
ganisatie PLO met een oplos
sing kwam.
Toen de de PLO liet weten
dat Algerije bereid was het
Kuwaytse vliegtuig toe te la
ten, maakte de angst in Cy
prus plaats voor optimisme.
Iedereen concludeerde dat de
crisis snel afgelopen zou zijn.
Maar uiteindelijk heeft het
nog dagen géduurd, voordat
de kapers vannacht om vier
uur bekend maakten de ka
ping te eindigen om zeven
uur.
Vijanden
Het is waarschijnlijk dat de
terroristen tot die tijd op in
structies van Iran hebben ge
wacht. Maar niet duidelijk is
wie in Teheran aan de touw
tjes van het drama trok.
Aanvankelijk leek de Iraanse
medeplichtigheid niet waar
schijnlijk. Met hun pogingen
door middel van onderhande
lingen de Franse gegijzelden
in Bayrut vrij te krijgen,
trachtten de Iraniërs wat aan
respect te winnen in de ogen
van de rest van de wereld.
Westerse waarnemers dach
ten niet dat Iran zo stom zou
zijn om een kaping te organi
seren die in één klap alle ge
dane moeite weer zou vernie
tigen.
Bovendien leek de timing van
de kaping ook niet te wijzen
op een Iraanse betrokkenheid
er stonden parlementaire
verkiezingen op stapel. En
Hashemi Rafsanjani, de
woordvoerder van het parle
ment, zou gezegd hebben dat
hij niet wilde dat de verkie
zingen op enige wijze ver
stoord zouden worden.
In Iran wordt Rafsanjani in
het algemeen gezien als een
pragmaticus, die best bereid
is, als het hem zo uitkomt, za
ken te doen met het Westen.
Hij is tégen het principe om
de islamitische revolutie te
exporteren. En vooral dat
standpunt, in een land waar
revolutionaire geestdrift de
politieke kracht is, heeft Rafs
anjani talloze vijanden opgele
verd. De meesten zijn afkom
stig van de sji'ietische funda
mentalistische gelederen.
Motief
Vorige week werd echter
opeens duidelijk dat de vijan
digheid die Rafsanjani in Iran
op z'n hals heeft gehaald het
meest aannemelijke motief
was voor de Iraanse betrok
kenheid bij de kaping. Tot
Rafsanjani's vijanden behoren
ongetwijfeld de vrienden van
Mehdi Hashemi, de man die
vorig jaar werd geëxecuteerd
nadat hij slaags was geraakt
met de parlementsvoorzitter.
Hashemi beschikte over een
flink budget voor het onder
houden van contacten met
„bevrijdingsbewegingen" in
verschillende landen, waaron
der Libanon. Hashemi speelde
gegevens door aan het Liba
nese tijdschrift Ash-Shiraa,
waaruit bleek dat de parle-
mentswoordvoerder geheime
onderhandelingen had ge
voerd met de Amerikanen en
in ruil voor gijzelaars wapens
had ontvangen, een zaak die
uiteindelijk leidde tot het
Iran-Contraschandaal. Naar
alle waarschijnlijkheid had de
Iraanse betrokkenheid bij de
kaping te maken met machti
ge, extremistische pressie
groepen in Iran die gekant
zijn tegen Rafsanjani en ge
bruik maken van hun contac
ten met fundamentalistische
terroristengroeperingen.
(c) The Sunday Times, Londen
da'ISKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
(c) Standaard Uitgeverij, Antwerpen-Weeap.
China wil Tibet
afsluiten voor
rugzaktoerisme
PEKING Peking is kenne
lijk niet meer gediend van het
„rugzaktoerisme" in Tibet. De
Chinese autoriteiten willen
toeristen in het gebied voort
aan verplichten om dagelijks
een minimumbedrag van om
gerekend vijftig gulden uit te
geven. Ook zullen zij in
groepsverband moeten reizen
onder de hoede van een offi
ciële gids, aldus een Ameri
kaanse plaatsvervangend
staatssecretaris van buiten
landse zaken, die op bezoek is
in Peking. Nogal wat jonge
toeristen, voor wie Tibet een
geliefde bestemming is, zouden
vorig jaar het felle anti-Chine-
se protest van jonge monniken
hebben gesteund. De monik-
ken zijn ontevreden over de
vermeende onderdrukking
van de Tibetaanse taal en cul
tuur door de Chinese autoritei
ten.
ARAFAT NIET NAAR BEGRAFENIS PLO-TOPMAN
JERUZALEM Israel
heeft gisteren opnieuw
acht Palestijnen uit de be
zette gebieden gedepor
teerd naar Libanon. De
meesten van hen waren
betrokken bij een botsing
met joodse kolonisten in
het dorp Beita. Daarbij
kwam een joods meisje om
het leven, vermoedelijk
getroffen door een kogel
uit het geweer van haar
joodse begeleider.
Hanna Siniora, de hoofdredac
teur van het Palestijnse dag
blad Al-Féyr, noemde de de
portatie een bewijs dat Israel
„de bezetting wil voortzetten
en de Palestijnse nationale
rechten negeert. Een dergelijk
beleid zal de toestand aanwak
keren en de vastbeslotenheid
van het Palestijnse volk in zijn
strijd voor zijn nationale doel
versterken," zei hij. Terwijl de
joden in Israel gisteren de
meer dan 16.000 oorlogsdoden
herdacht met sobere plechtig
heden, waarschuwde premier
Shamir Israels vijanden dat
„allen die ons leed berokke
nen, vele malen leed zal
worden berokkend".
Terwijl de onrust in.de bezette
gebieden aanhoudt, 'is gisteren
het lichaam van de afgelopen
zaterdag vermoorde PLO-
commandant Khalil al-Wazir,
die beter bekend stond als Abu
Jihad naar de Syrische hoofd
stad Damascus overgebracht
PLO-leider Arafat is overigens
niet meegegaan naar de begra
fenis; waarschijnlijk vanwege
de oude vete tussen hem en
president Assad van Syrië. De
laatste verklaarde Arafat in
1983 persona non grata, maar
zei deze week dat de PLO-lei
der welkom was de ter aarde
bestelling bij te wonen.
Levensaders
Manhatten
roesten
snel weg
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON Het
woord „chaos" is niet toe
reikend om te beschrijven
wat er gebeurde toen de
burgemeester van New
York, Edward Koch, vori
ge week de Williamsburg
Brug sloot. De brug loopt
over de East River en ver
bindt de oostelijke stads
delen met Manhattan.
Van de ene minuut op de
andere kon het toch al to
taal van de kook geraakte
Newyorkse verkeer acht
rijstroken en twee lijnen
van de ondergrondse min
der gebruiken.
De 240.000 forensen die dage
lijks de brug passeren, moeten
nu van andere bruggen of tun
nels en andere lijnen van de
ondergrondse gebruik maken.
Koch besloot de Williamsburg
Brug te sluiten, omdat stalen
hangkabels zijn gebroken, de
ijzerconstructie op vele plaat
sen volkomen is doorgeroest
en diepe scheuren in het be
tonnen dek van de brug zijn
ontdekt. Vermoedelijk zal de
Williamsbrug Brug jaren bui
ten gebruik blijven in afwach
ting van een grondige repara
tie en mogelijk zelfs volledige
vervanging. Reparatie gaat
tenminste 400 miljoen dollar
kosten. Vervanging kost drie
miljard dollar.
Het sluiten van de Williams
burg Brug zet de schijnwer
pers op de belabberde toestand
van de bruggen en wegen in
de miljoenenstad. In de gehele
staat New York hebben zes
honderd bruggen een grondige
opknapbeurt nodig. De meeste
van de 371 bruggen die de vijf
stadsdelen van de stad New
York met elkaar verbinden,
de „levensaders" van de stad,
verkeren in een erbarmelijke
staat van onderhoud. Aan de
helft van die bruggen moet di
rect iets gebeuren. Voor ze
ventien grote bruggen is de si
tuatie zo kritiek geworden, dat
ze al geheel of gedeeltelijk zijn
gesloten.
De stad New York heeft tot
het jaar 2000 minstens drie
miljard dollar nodig om de
bruggen in een aanvaaardbare
staat van onderhoud te hou
den. Maar voor de eerstko
mende tien jaar is voor dit
doel slechts 1,3 miljard dollar
beschikbaar. Het probleem is
dat de meeste grote New
yorkse bruggen zijn gebouwd
in de periode tussen 1883 en
1910. Ze zijn daarom nauwe
lijks op de hedendaagse ver
keersdrukte berekend. Zelfs
als alle bruggen volledig in ge
bruik zijn, is de verkeerschaos
in New York onhoudbaar
groot. Nu een aantal belangrij
ke bruggen geheel of gedeelte
lijk buiten gebruik zijn gesteld,
maken de miljoenen forensen
die dagelijks op weg zijn van
of naar Manhattan uiterst
moeilijke tijden door.
Een van de oorzaken van de
slechte toestand van de brug
gen ligt ook in het feit, dat het
stadsbestuur in 1911 besloot
alle tol voor de bruggen af te
schaffen. Sindsdien moet het
onderhoud uit andere bronnen
worden betaald. Als de stad nu
tol zou gaan heffen bij de
bruggen zou dat tot enorme
opstoppingen en files leiden,
maar wel weer geld opleveren.
Want waar New York anders
het geld verdaan moet halen is
niet bekend. De stad heeft al
grote financiële problemen
door de snelle verkrotting van
honderdduizenden huizen, het
niet meer bij te houden verval
van de wegen, de snel stijgen
de criminaliteit, de hand over
hand toenemende getto-vor
ming en de opvang van tegen
de 75.000 daklozen.
Bewijsmateriaal
vernietigd
uit dossiers
Robert Kennedy
SACRAMENTO In de
moordzaak van Robert Kenne
dy zijn bijna twintig jaar gele
den om onbekende redenen
meer dan 2.400 foto's vernie
tigd, zo hebben verbaasde
functionarissen van de staat
Californië verklaard, toen zij
gisteren de politiedossiers
openbaar maakten. In totaal
zijn 50.000 pagina's documen
ten, interviews met 4.000 ge
tuigen en 2.500 foto's vrijgege
ven. Onder de openbaar ge
maakte stukken bevond zich
echter ook een verklaring van
de politie dat belangrijk be
wijsmateriaal was vernietigd.
De reden daarvoor is niet be
kend. Het lijkt onwaarschijn
lijk dat er in het openbaar ge
maakte materiaal nog ant
woorden worden gevonden op
de talrijke vragen die nog be
staan over de moord op Robert
Kennedy in 1968. Een van
deze vragen is of Sirhan Bis-
hara Sirhan. die wegens de
moord is veroordeeld, de aan
slag alleen heeft uitgevoerd.
De moordenaar zit levenslang
uit in de gevangenis en heeft
volgens zijn advocaat de hoop
opgeheven, dat hij ooit nog
vrij zal komen.
