YS tasten in het duister
over motieven van Iran
„Aanslag op PLO-topman
daad van gerechtigheid"
[assale zoekactie in Berlijn naar zenuwgassen van nazi's
Kok:
Toelichting
toespraak
Dolman
„~ITENLAND
CelcUcOotmint
DINSDAG 19 APRIL 1988 PAGINA 7
kson in New York
et de dood bedreigd
YORK Jesse Jackson, de zwarte
inee die vandaag in de Amerikaanse
New York strijdt voor zijn kansen op
Democratische presidentskandidatuur,
fft de sfeer rond de voorverkiezingen
deze staat „gewelddadig" genoemd. In
(V York heeft hij naar eigen zeggen
ttï er bedreigingen met de dood ontvan-
dan op enig ander moment in zijn
pagne. Jackson wordt in het algemeen
•r bedreigd dan de overige kandidaten
wordt door de geheime dienst uitge-
ier beschermd dan zijn collega's. De
rachting is dat de voorverkiezingen
g^ijin New York vandaag gewonnen
<5:4 rden door Jacksons grote rivaal, Mi-
52# iel Dukakis.
VS rekenen niet meer
op verdrag in Moskou
WASHINGTON De Amerikaanse
regering verwacht niet meer dat pre
sident Reagan eind volgende maand
bij zijn bezoek aan de Sovjetunie een
verdrag zal kunnen tekenen over ver
mindering van de arsenalen kernwa
pens voor de lange afstand. Een Ame
rikaanse zegsman zei dat er nauwe
lijks vooruitgang was geboekt bij de
onderhandelingen sinds het bezoek
van sovjetminister van buitenlandse
zaken Sjevardnadze aan Washington,
vorige maand. De Amerikaanse mi
nister Shultz gaat overmorgen voor
drie dagen naar Moskou, waar hij ook
over dit onderwerp overleg zal plegen
met zijn collega Sjevardnadze en par
tijleider Gorbatsjov.
Gematigde verzetsleider
Afghanistan vermoord
PESHAWAR Drie gewapende man
nen hebben in de Pakistaanse grens
plaats een gematigde Afghaanse verzets
leider doodgeschoten. Het slachtoffer is
Mohammad Nasir, commandant van
guerrillatroepen in de provincie Kabul.
Het was de eerste moordaanslag op een
Afghaanse verzetsleider sinds de aan
slag, op 11 februari, op Sayd Bahauddin
Majrooh, de gematigde directeur van het
Afghaanse voorlichtingscentrum in Pes
hawar. De jongste aanslag volgt op de
ondertekening, afgelopen donderdag in
Genève, van een Afghaans-Pakistaans
akkoord dat moet leiden tot het vertrek
van de Sovjettroepenmacht uit Afgha
nistan. Het islamitische verzet wijst het
akkoord van de hand.
Kraker had toegang tot
militaire computers VS
WASHINGTON Een Westduitser
heeft maandenlang ingebroken in een
Amerikaanse militair computersysteem
dat in contact stond met netwerken in
Europa en Japan. Dit hebben veiligheids
specialisten in Washington meegedeeld.
De inbreker zocht gegevens over SDI en
andere gevoelige onderwerpen. De iden
titeit van de kraker en zijn motieven zijn
nog niet bekend, maar vermoed wordt
dat het niet op spionage ging. Via een
computer-centrum in Berkeley in Cali-
fornië slaagde de Duitser er in verbindin
gen tot stand te brengen met militaire
computers in San Diego, de Optimus data
bank van het Pentagon en een computer
centrum van het Amerikaanse ruimte
vaartbureau NASA in Pasadena.
Bestrijders
sprinkhanen
hoeven niet te
vasten
RABAT De Marokkaanse
koning Hassan heeft alle be
strijders van de sprinkhanen
plaag in zijn hoedanigheid van
religieus leider ontheffing ver
leend van de plicht om tijdens
de vastenmaand Ramadan
overdag niet te eten. De ko
ning wil daarmee onderstre
pen dat de strijd tegen de in-
sekten, die in heel Noord-Afri-
ka een bedreiging vormen
voor de oogst, van groot natio
naal belang is.
Levenslang geëist tegen
verdachten in spijsolieproces
MADRID De officier van justitie heeft in Madrid
levenslang geëist tegen de acht hoofdverdachten in
het proces rond de giftige spijsolie. Tegen negentien
andere betrokkenen eiste hij hoge gevangenisstaf
fen. Voor elf verdachten vroeg hij vrijspraak. In
zijn pleidooi zei de officier het bewezen te achten
dat het de giftige spijsolie is geweest die in 1981
heeft geleid tot een golf van vergiftigingsgevallen.
Het ging daarbij om uit Frankrijk geïmporteerde
raapolie, die bestemd was voor industrieel gebruik,
maar in Spanje werd verkocht als spijsolie. Tot nu
toe zijn zeker 605 mensen aan de gevolgen van de
giftige olie overleden. Ongeveer 25.000 mensen lij
den nog aan vergiftigingsverschijnselen. Het gif tast
het zenuwstelsel aan en kan onder meer verlam
ming veroorzaken.
|ergeldings-
ÜJjcties voor
jjggen van
jj ieuwe mijnen
irvolg van de voorpagina)
SHINGTON De
leiding tot het Ameri-
jtse optreden tegen
'gjj n was de beschadiging
het Amerikaanse fre-
Roberts, dat verleden
'ioi ek bijna zonk nadat het
een Iraanse mijn was
open. Bij het incident
fkten tien Amerikaanse
iniers gewond.
de VS is er geen en-
twijfel dat Iraanse sche-
nieuwe mijnenvelden
igd. Amerikaanse
;sschppen bestookten gis-
ïorgen als eerste twee
nse olieplatforms in het
871 den van de Golf, die geheel
118J den verwoest. Volgens
W erikaanse woordvoerders
JJj den de platforms gebruikt
uitvalsbasis voor aanvallen
S3i tankers in de Golf. Het
inse personeel kreeg vijf
uten de tijd om te vertrek-
Ook werd een Iraanse pa-
Til lilleboot tot zinken ge-
341 cht. Iran reageerde snel,
"j irna de gebeurtenissen el-
12^j rin hoog tempo opvolgden.
25( i Amerikaanse helikopter
44 j rd vanuit een Iraanse ka-
19Ü ineerboot onder vuur geno-
2™ a. Iraanse marineschepen
yjj choten een Amerikaans be
ad irradingsschip, een Ameri-
9004 ins booreiland en een Britse
280* Iter. Ook werden aanvallen
13MM 'evoerd °JP 660 koopvaar
dij chip van Cyprus en een he-
112* ipter van een Amerikaanse
72# ploeg. Een Amerikaans ma-
schip beschoot daarop
'JJ c Iraanse gevechtsvliegtui-
gjjj] jjdie zich Teken op te ma-
«jfcavoor een aanval. Het is
«JBf jtotoidelijk of zij werden ge-
Wbmm. In de Straat van Hor-
werden de Iraanse fregat-
Sahand en Sabalan bescho-
nadat zij patrouillevlieg-
]80# pn van het Amerikaanse
tgdekschip Enterprise on-
r vuur hadden genomen.
Nuofide fregatten is gezonken,
ander drijft stuurloos rond.
;e tijd later werden nog
eens zeker een en moge-
drie Iraanse kanonneer-
Dtjes tot zinken gebracht,
en gaat de oorlog tussen
en Iraq onverminderd
De Iraakse strijdkrach-
zouden het zuidelijke
eiland Faw op Iran heb-
heroverd na een bezetting
twee jaar. Ook de stad
is weer in Iraakse han-
aldus het Iraakse persbu-
INA. Bij het tweedaagse
isief zouden duizenden
militairen zijn gesneu-
of gewond.
De Nederlandse en Belgische mijnenjagers hebben gisteren, voordat ze op non-actief werden gesteld, nog twee mijnen in de Golf
tot ontploffing gebracht. FOTO: EPA
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
WASHINGTON In de
Amerikaanse hoofdstad
Washington is met in
stemming gereageerd op
het snelle antwoord van
de Amerikaanse marine
op een reeks provocaties
van Iran in de Perzische
Golf. De Republikeinse
minderheidsleider in de
Senaat, Robert Dole,
noemde de Amerikaanse
acties „volledig gerecht
vaardigd". Dole gaf zon
der twijfel de stemming
weer in het gehele Con
gres en waarschijnlijk ook
in geheel Amerika.
Maar de vraag die Washington
niet heeft kunnen beantwoor
den is waarom Iran opnieuw
begon met het leggen van mij
nen en waarom het vervolgens
de harde Amerikaanse vergel
dingsacties over zich afriep.
Toen Iran in oktober van het
vorig jaar moest boeten voor
het leggen van mijnen langs
de drukke tanker-routes in de
Golf, beantwoordde Iran de
Amerikaanse vergeldingen
met veel retoriek; maar geen
daden. Nu trokken Iraanse
oorlogsbodems evenwel ten
strijde om Amerikaanse sche
pen aan te vallen. In strikt mi
litaire zin was dat een naieve
stap, die vroeg om een verne
dering. En die vernedering
volgde dan ook prompt.
De Iraniërs hebben mogelijk
niet begrepen dat de 29 sche
pen tellende Amerikaanse ma
rine inmiddels met de Golf en
de specifieke omstandigheden
daar vertrouwd is geraakt. De
grote precisie waarmee de
Amerikanen een reeks aanval
len en tegenaanvallen uitvoer
den, was daarvoor een bewijs.
Speculaties
Washington kan de vraag
waarom Iran tot actie over
ging alleen maar met specula
ties beantwoorden. Heeft het
iets te maken met de Pale
stijnse opstand in de door Is
rael bezette gebieden? Is er
een verband met de kaping
van de Kuwaytse Boeing, die
nog steeds in Algiers staat?
Waren de Iraanse aanvallen
bedoeld om de aandacht af te
leiden van de kennelijke
Iraanse nederlaag op het
schiereiland Faw, waar Iraq
de daar ingegraven Iraniërs
zware verliezen heeft toege
bracht? Het is ook voor Was
hington zoeken naar een af
doende verklaring.
Er is nog een mogelijke reden
voor de reeks van op het eer
ste gezicht hoogst ondoordach
te Iraanse stappen. Het is vrij
wel zeker dat in Teheran op
nieuw een machtsstrijd woedt
om de opvolging van de oude
en zieke ayatollah Khomeini.
Telkens als diens opvolging
actueel wordt, storten extreme
elementen het land in een cri
sis, waarvan ze vervolgens de
meer gematigde krachten de
schuld geven. Het is een oud
revolutionair recept, dat bijna
altijd werkt: Daar komt bij dat
Iran ervan uitgaat, dat het
land nooit rechtstreeks door de
VS zal worden aangevallen.
Het blijft bij „beperkte vergel
dingsacties". Die wetenschap
stelt de Iraanse leiders in staat
enige risico's te nemen; voor
strikt binnenlands gebruik, dat
wel.
Doldriest
Wie de zaak heel cynisch wil
benaderen, zou zelfs tot de
conclusie kunnen komen dat
de VS blij moeten zijn met de
doldrieste Iraanse acties. De
inzet van een grote Ameri
kaanse vloot in de Golf was
mede bedoeld om het door de
Iran-Contra-affaire geschokte
vertrouwen van Amerika's
vrienden in de regio te her
stellen. Dat is goed gelukt.
Overigens mede dank zij de
actieve hulp van andere wes
terse landen waaronder
Nederland. Iran werd ge
dwongen het leggen van mij
nen te staken. Het vervoer
van olie is vrijwel normaal
doorgegaan. Washington toon
de de rol van bewaker en be
schermer van de Golf zeer se
rieus en overtuigend te kun
nen spelen.
Mogelijk zijn de Iraniërs er op
uit geweest aan het succesvolle
Amerikaanse optreden een
halt toe te roepen. Als dat het
geval is geweest, hebben ze
buiten de waard gerekend.
Egypte haastte zich de Ameri
kaanse vergeldingsacties te
steunen. En andere Golfstaten,
waaronder de Emeritaten en
Kuwayt, hebben het bewijs ge
leverd gezien dat de VS wel
degelijk bereid zijn hun belof
ten na te komen. In feite heb
ben de Amerikanen hun posi
tie in dit politieke en militaire
mijnenveld aanzienlijk ver-
s.trekt. En dat is precies wat
Washington wil.
Duidelijk is echter ook, dat
Iran de confrontatie niet
schuwt. Verwacht mag
worden dat de klappen die het
Khomeini-bewind gisteren
heeft opgelopen, de ayatollahs
niet van verdere confrontaties
zullen weerhouden. Zo kan
Amerika op den duur veel na
drukkelijker bij het conflict in
de Perzische Golf betrokken
raken dan nu het geval is. Dat
is precies wat Washington lie
ver niet, maar Iran wèl erg
graag wil.
HAVIKKEN IN ISRAËLISCH KABINET TEVREDEN:
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM De Is
raëlische minister voor
handel en industrie, Ariel
Sharon, beschouwt de
moord op PLO-topman
Abu Jihad als een „daad
van gerechtigheid".
In een verklaring liet de om
zijn zeer conservatieve politie
ke denkbeelden bekendstaan
de bewindsman gisteren weten
een voorstander te zijn van de
„uitschakeling" van nog meer
„guerrilla-leiders". Minister
Peres van Buitenlandse Za
ken, en leider van de linkse
vleugel van het kabinet, heeft
nog niet gereageerd op de
moord.
De Amerikaanse regering
heeft de aanslag op de tweede
man van de PLO daarentegen
veroordeeld en verklaard dat
zij niets te maken heeft met
deze „politieke moord". De
Verenigde Staten beschikken
over geen enkele informatie
over de daders van de aanslag,
zo verklaarde de woordvoer
der van Buitenlandse Zaken.
Uit Palestijnse bron is gisteren
vernomen dat de begrafenis
van Abu Jihad gevecht-
DEN HAAG Fractielei
der Kok heeft vanmorgen
een bezoek gebracht aan
de Israëlische ambassa
deur in Den Haag om het
standpunt van de PvdA
over het beleid van Israel
in de bezette gebieden toe
te lichten. Kok deed dit
naar aanleiding van de
toespraak die Kamervoor
zitter Dolman gisteren in
Israel heeft gehouden. De
kritische opmerkingen
van de PvdA'er Dolman
waren in de ogen van de
PvdA-fractie te zacht ge
formuleerd.
snaam voor Khalil al-Wazir
morgen zal plaatsvinden in de
Syrische hoofdstad Damascus.
PLO-leider Yasir Arafat zal
daarbij aanwezig zijn. Het
wordt het eerste bezoek van
Arafat aan Damascus sinds ja
ren. In het verleden ziin con
flicten ontstaan tussen de PLO
en de Syrische machthebbers
over de strategie voor een vre
desregeling in de Israëlisch-
Arabische strijd.
President Assad heeft echter
alle PLO-leiders toestemming
gegeven de begrafenis bij te
wonen. In Palestijnse kring
wordt gespeculeerd over een
mogelijke „verzoening" tussen
de leiders in Damascus en
Arafat, die in 1983 als persona
non grata uit de Syrische
hoofdstad is uitgewezen.
Arafat zei in een boodschap
aan het Palestijnse volk in de
bezette gebieden dat het
slachtoffer „viel, met een wa
pen in de hand, door de kogels
van een Mossad-bende". De
Mossad is de Israëlische gehei
me dienst. De PLO-leider zei
dat hij in Abu Jihad, „een
broeder, een vriend, een revo
lutionair kameraad en een van
de symbolen van de bevrij-
dingsstrijd van het Palestijnse
volk" had verloren.
Autobanden
Tunesië dient bij de Veilig
heidsraad van de Verenigde
Naties een klacht in tegen Is
rael in verband met de moord
op Abu Jihad. Volgens een
Tunesisch onderzoek is de
aanslag op de Palestijnse top
functionaris het werk van Is
rael en is daarbij de „territori
ale integriteit van Tunesië ge
schonden".
Het Israëlische leger heeft in
de bezette gebieden reisbeper
kingen ingesteld en in 21
vluchtelingenkampen uit
gaansverboden afgekondigd.
Doel van de maatregelen is be
teugeling van de rellen, die
uitbraken na de moord op de
militaire leider Khalil al-Wa
zir. In de Gaza-strook, waar
Wazir opgroeide, overleed gis
teren de 30-jarige Aidah Oth-
man Totah nadat zij een schot
in de rug had gekregen, aldus
medewerkers van een Ara
bisch ziekenhuis in Gaza. Vol
gens de medewerkers hadden
familieleden van Totah ver
klaard dat zij werd neerge
schoten nadat zij geweigerd
had brandende autobanden en
stenen van een straat in Gaxa-
stad te verwijderen.
Kamervoorzitter Dolman In gesprek met de Israëlische minister
van volksgezondheid Arbeli.
FOTO: EPA
In de Tweede Kamer is met
gemengde gevoelens gerea
geerd op de uitlatingen die
Dolman deed bij de opening
van een hulppost van het
Rode Kruis. VVD-fractieleider
Voorhoeve wil Dolman vol
gende week nader over diens
toespraak aan de tand voelen,
omdat volgens Voorhoeve niet
geheel duidelijk is in welke
hoedanigheid Dolman heeft
gesproken; als voorzitter van
het Nederlandse parlement of
als privépersoon. Overigens
had Voorhoeve weinig op de
woorden van Dolman aan te
merken. De CDA-fractie wilde
vanmorgen nog geen commen
taar geven op de toespraak
omdat er eerst in fractiever-
band over moest worden be
raadslaagd.
."-BERLIJN De
stberlijnse autoriteiten
)ben opdracht gegeven
een grootscheepse
actie naar dodelijke
puwgassen, die de nazi's
4ti Je laatste maanden van
'ff Tweede Wereldoorlog
ai? Kens in Berlijn zouden
«j bben verborgen.
46
3t| jacht spitst zich toe op een
li
groot gebied rond de wijk
Spandau, momenteel een be
langrijke toeristische trekpleis
ter; waar de nazi's van 1936 tot
1945 hun test- en onderzoeks
centrum hadden voor chemi
sche oorlogsvoering.
Vierhonderd politiemensen
krijgen een cursus van drie
maanden over chemische oor
logsvoering. De komende zo
mer zullen zij beginnen met
zoeken. De actie gaat drie tot
vier jaar duren en ruim vijfen
dertig miljoen gulden kosten.
„Het is geen eenvoudig kar
wei. We zullen uiterst zorgvul
dig te werk moeten gaan", zegt
dr. Wolfgang Spyra, de man
die de leiding heeft van de
operatie. „Het team zal uitge
rust worden met speciale be
schermende pakken en gas
maskers. Maar deze zijn
slechts beperkte tijd bestand
tegen de giftige gassen, zodat
Bovendien moeten alle moge
lijke voorzorgsmaatregelen
worden getroffen, zegt Spyra.
„We zoeken in de nabijheid
van tienduizend burgers". Die
bewoners van West-Berlijn
maken zich al ernstige zorgen.
Ze vrezen dat ze hun huis uit
moeten als er iets dreigt mis te
gaan met de gifgas-operatie.
Veel Berlijners vragen zich
ook af waarom de regering pas
na 43 jaar tot opsporing over
gaat.
Volgens de autoriteiten is de
zoekactie noodzakelijk, omdat
voor het betrokken gebied
bouwplannen bestaan. In een
versterking in Spandau en na
bijgelegen gebouwen onder
zochten de nazi's hoe hun mi
litaire apparatuur reageerde
op chemicaliën, alhoewel er in
de Tweede Wereldoorlog geen
chemische wapens werden ge
bruikt. Bij experimenten in
het begin van de oorlog wer
den paarden besmet met ze
nuwgassen, waarna ze zich te
gen de muren te pletter liepen.
Begin 1945, toen het Rode Le
ger Berlijn naderde, zouden de
nazi's metalen cilinders met
giftige stoffen hebben begra
ven in Spandau. Naar verluidt
zouden de cilinders onder
meer fosgeen bevatten, een gas
dat in de Eerste Wereldoorlog
gebruikt werd, en andere do
delijke zenuwgassen.
Tien jaar geleden is al eens
een groter schoonmaak-opera-
tie gehouden.'Toen werd een
aanzienlijke hoeveelheid va
ten, flessen en glazen ampul
len gevonden die allerlei soor
ten dodelijke chemische ver
bindingen bevatten. Maar
Spandau bleek nog niet volle
dig gezuiverd van de nalaten
schap van de nazi's.
CLIVE FREEMAN
(c) The Times, Londen
Voetbalelftal wil
ruil gegijzelden
KUWAYT De broer van de
Kuwaytse emir en het gehele
voetbalelftal van de Golfstaat
hebben aangeboden de plaats
in te nemen van de gijzelaars
in het gekaapte Kuwaytse
vliegtuig in Algiers. De voor
zitter van de Kuwaytse voet
balbond, heeft zijn broer ge
vraagd alle 52 leden van de
nationale voetbalploeg die mo
menteel in Malaysia verblij
ven, te ruilen voor de gijze
laars die twee weken geleden
werden gekaapt.
- USKE EN WISKE DE KRIMSON CRISIS
Standaard Ultgeveril. Antwerpen-Weesp
Vlieg
verbod F-
16'sin
Duitsland
Het neerstorten van een Amerikaans gevechts
vliegtuig van het type F-16 is voor de Duitse mi
nister van defensie, Manfred Wörner, reden ge
weest het Amerikaans luchtmachtcommando in
West-Europa te verzoeken de vluchten met het
toestel voorlopig stop te zetten. Uit een onder
zoek zal duidelijk moeten worden of de reeks
van ongelukken met F-16's te wijten zijn aan
structurele technische mankementen van dit
type straaljager. Ruim twee weken geleden
stortte een Amerikaanse F-16 neer in een woon
wijk van het stadje Forst. Gisteren stortte een
F-16 neer op vijfhonderd meter van een dorp,
zeshonderd meter van een ziekenhuis en twee
honderd meter van een munitiedepot van het
Duitse leger. Op de foto worden de resten van
de F-16 door Amerikaans legerpersoneel geïn
specteerd.
FOTO: ANP
(ADVERTENTIE)
Ballerina
In blauw, wit of rood leder, en in zwart lak.
VROOM\3DREESMANN /V»f/j
