oorhoeve wijst Hans Wiegel zijn plaats
Weekend-soldaat 40 jaar paraat
KORPS NATIONALE RESERVE GING DOOR DIEPEDALEN
PPR wil rapport Brinkman over
misstanden in bejaardenhuizen
^üJRnenland
ftzidóe Commit
ZATERDAG 16 APRIL 1988 PAGINA 5
rebeurde op zaterdag 27
het sjieke hotel
in Beetsterzwaag.
in de stille wouden van
land, had de VVD-top
(teruggetrokken voor een
JS kdering over de koers die
e en bewindslieden zou-
folgen in de kwestie van
;uwe bezuinigingen en de
;ingverlagingen.
het diner werden de
>zigen opgeschrikt door-
ober een merkwaardig
gezon^je bracht. H. Wiegel, R.
p..j en J. Kamminga zou-
t'oïJraag aan het VVD-over-
"Welnemen, stond erop ge-
Fractieleider Joris
en vice-premier
if de Korte stonden op
zien waar dit toch wel
bijzondere drietal zich op-
bulderde Wiegel, die
"nd verderop in het res-
t zat te eten met een
Friese ondernemers. De
Tfltvfissaris des konings, zoals
a TH zichzelf graag noemt,
van zijn bekende
jokes uitgehaald,
n (oud-VVD-voorzit-
[amminga waren in geen
of wegen te bekennen,
i", lachten ook Joris en
f. Die Hans, altijd even
leuk. Maar als hij het niet erg
vond, gingen ze snel weer te
rug naar hun eigen tafel. He
laas hadden ze geen tijd voor
gezellige kout; evenmin had
den ze - al zeiden ze dat niet
hardop - behoefte aan advies,
zelfs niet van het Orakel van
Leeuwarden.
Ruim drie weken later toonde
Joris Voorhoeve ook in het
openbaar dat hij de raad van
zijn illustere voorganger kan
missen als kiespijn. Het grote
kamerdebat over het.'paaspak-
ket' van het kabinet was nog
geen drie minuten bezig of
Voorhoeve stond al bij de in
terruptiemicrofoon. PvdA-lei-
der Wim Kok verweet de
VVD dat zij wel heel ver was
afgedwaald van het begin 1986
door Voorhoeve bepleite soci-
aal-liberalisme. Volgens Kok
zat de VVD weer op de oude
vertrouwde keihard-rechtse
koers. Hij wees daarbij op een
uitspraak die Wiegel had ge
daan in Breda, tijdens het 40-
jarig jubileum van de partij,
over de noodzaak van nog
eens twintig a dertig miljard
extra bezuinigingen.
Verrassing
„Voor dat laatste moet u in
Leeuwarden zijn", repliceerde
Voorhoeve. „En wat het soci-
aal-liberalisme betreft doet u
er goed aan even te wachten
totdat ik gesproken heb". Kok
had er inderdaad beter aan ge
daan zich in eerste termijn wat
voorzichtiger uit te drukken,
want de speech van de VVD-
fractieleider bleek een com
plete verrassing. Terwijl ieder
een nog dacht dat de liberalen
zich klakkeloos achter het ka
binet zouden opstellen, sloot
Voorhoeve zich aan bij zijn
CDA-collega Bert Vries.
Ook de VVD bleek van me
ning dat een aantal maatrege
len van Lubbers en consorten
niet door de beugel konden.
Werklozen een half jaar
eerder in de bijstand? Nee, dat
was geen goede zaak. Een for
se loonsverlaging voor jonge-
ook daar kon de {fVD zich
niet in vinden. De verbijste
ring was niet alleen zichtbaar
bij de PvdA, ook het CDA kon
zijn oren niet geloven. Maar
hoe langer het debat duurde,
hoe meer Voorhoeve bewees
dat het hem ernst was.
Natuurlijk, hij wilde ook wel
wat terug hebben, bijvoorbeeld
toegeeflijkheid van De Vries
op het punt van de belasting
verlaging voor de hoge inko
mens. Maar toen de CDA-frac-
tieleider op dat punt nauwe
lijks tot een compromis bereid
bleek, liet Voorhoeve zijn col
lega niet vallen. Hij zette zijn
handtekening onder een -
door Lubbers en minister De
Koning binnenskamers fel be
streden - motie van het CDA,
waarin de verlaging van de
jeugdlonen vierkant werd af
gewezen.
Daarmee scoorde Voorhoeve
een aantal punten tegelijk. Hij
werd de redder van de coalitie
- het kabinet kon immers
moeilijk het „onaanvaardbaar"
uitspreken over een verlangen
van beide regeringsfracties; hij
verlegde de koers van zijn
partij - het sociaal-liberalisme
bleek nog springlevend; en hij
bevestigde zijn positie als poli
tiek leider van de VVD - vice-
premier De Korte had hij al
afgeschud en nu keerde hij
zich openlijk tegen de door
Wiegel in Breda bepleite neo-
koers.
Gevolgen
Die ontwikkeling kan vér
strekkende gevolgen hebben.
Het is mogelijk dat het CDA
afziet van zijn - heimelijke -
voornemen om straks maar
weer eens met de PvdA te
gaan regeren. Naarmate de
VVD zich rechtser ging opstel
len, nam dat plan van het
CDA vastere vormen aan. De
christen-democraten hebben
de behoefte zich weer in het
midden te nestelen, van waar
uit het ook de lagere inkomens
kan bereiken. Die mensen lo
pen nu immers in steeds grote
re getale naar de PvdA, waar
door met name het zuiden van
het land als CDA-bastion ver
loren dreigt te gaan.
Maar als ook de VVD zich kan
vinden in een wat meer soci
aal en een wat minder no-non-
sensebeleid, waarom zou het
CDA dan van partner wisse
len? Bert de Vries stelde die
vraag maandag in iets andere
woorden op een CDA-bijeen-
komst in Drachten. „Ik ben
zeer benieuwd - hier in Fries
land zeg ik dat met extra na
druk - of de keuze van de
VVD-fractie voor een meer so
ciaal beleid een incident is of
de trend zet naar een meer ge
matigde koers. Persoonlijk
hoop ik het laatste".
Joris Voorhoeve begrijpt al die
twijfels niet. Het CDA weet
volgens hem heel goed wat
zijn opvattingen zijn, zegt hij
het dag
blad Trouw. „Eerlijk gezegd
vind ik de scheiding tussen a-
sociale en sociale partijen mis
plaatst". Voorhoeve ontkent
met enige felheid dat hij zich
in het 'paasdebat' heeft laten
leiden door opportunisme.
„Nee, onze keuze ligt geheel in
het verlengde van de lijn die
de VVD al lang volgt".
Maar hoe rijmt hij dat dan met
de nota Liberaal Bestek en een
recent rapport van het weten
schappelijk bureau van de
VVD? Beide stukken ademen
de sfeer die de liberalen zo
kenmerkte in de tijd van Hans
Wiegel, Harm van Riel en
Haya van Someren: Halen,
Hebben en Houwen. Voorhoe
ve wijst erop dat de bedoelde
rapporten „allerminst VVD-
beleid betreffen. Het gaat
enerzijds om een discussienota,
waarop inmiddels stapels
amendementen zijn ingediend,
en anderzijds om een „vrijblij
vende studie" naar de wortels
van het liberalisme. „Liberaal
Bestek is nog lang geen ver
kiezingsprogramma", aldus
Voorhoeve.
Het CDA neemt gretig kennis
van deze uitspraken. Partij
voorzitter Van Velzen zegt in
zijn column in het partijblad
CDA-actueel dat de PvdA-
fractie het rapport 'Schuiven
de Panelen' terzijde heeft ge
legd en weer terug is in de
oude leer; opvoeren van de
overheidsuitgaven en hoog
houden van de belastingen.
Heuglijk dus dat de fractie van
de VVD zich wel bij het CDA
wil aansluiten. Nu de VVD als
partij nog.
Het wat meer behoudende
deel van het CDA twijfelt er al
niet meer aan dat ook de VVD
als geheel de koerswending zal
maken die de fractie al heeft
ingezet. Dat blijkt bijvoorbeeld
uit een opmerking van het ka
merlid Vincent van der Burg.
„Joris Voorhoeve heeft het
verstandig gedaan. Met deze
VVD is de basis voor het der
de kabinet-Lubbers gelegd".
RIK IN 'T HOUT
fRSFOORT De ge-
idenis van de Korps
pnale Reserve is er
van ups en downs,
heeft een paar keer
weinig gescheeld of
„vrijwilligerslegertje"
vandaag haar veertig
jubileum in Amers-
h0«elw niet kunnen vieren,
et midden van de ja-
-t vijftig bijvoorbeeld
tenkwelye animo bij de Ne-
lewerkljndse bevolking zo
.Spiegig, dat de toenmalige
ïiofareriter van' oorlog, ir.
ff, het Korps Nationa-
jppas80Serve vviide ophef-
gedureP0^ *n jaren zestig
rei. 07ipet kommer en kwel.
aleen de belangstel-
van vrijwilligers was
8 kanst gering, ook bezui-
igen teisterden de or-
n ;atie van „weekend-
W ten
ingen donkere jaren zijn
lij en vandaag de dag
en 4500 vrijwilligers het
.De organisatie bestaat
ft pelotons (van 34 man
verdeeld in districten
iet hele land.
de week zijn de reser-
gewoon boekhouder,
diende of kruidenier,
hun vrije tijd trek-
J777«fee het soldatenpak aan
^ilen ze hun uzi uit de
Cl „Weekendsoldaten van
pobbylegertje" worden
Ims genoemd. Niet tot
igen genoegen overi-
iotivatie om weekend-
Tfet te worden verschilt
■iersoon tot- persoön. Le-
rlichter vaandrig
:erling daarover:
igen is de militaire
bevallen, dat
der beroeps te worden
binding met het le
llen houden. De Natio-
Reserve is dan een
gelegenheid. Anderen
getrokken door
imhorigheid binnen de
De manschappen
en minstens zestig uur
jar. Meestal meer. Dat
ent dat ze elkaar vaak
jen door kennen en er
{rote vorm van kame-
bhap ontstaat. Voor be-
e mensen is dat het
pkkelijke. Weer ande-
len het gewoon als een
jvorm van vrije tijdsbe-
Ig. En dan is er natuur-
fe voor de hand liggende
latie om een steentje bij
igen aan de beveiliging
OUDAde Nederlandse demo-
Nederlanders die niet
aan de kant willen
maar ook daadwerke-
a bijdrage willen leve-
Nationale Reserve: voor de één gewoon een leuke hobby, voor de ander een bijdrage aan de beveiliging van Nederland.
te bewerkstelligen hoeft een
vrijwilliger straks niet meer
in militaire dienst te zijn ge
weest. Dat is nu nog wel ver
plicht. Ook hoopt de legerlei
ding meer vrouwen te inte
resseren. Nu zijn er onder de
vierenhalfduizend reservis
ten nog geen twintig vrou-
De nieuwe reservisten krij
gen een militaire opleiding
van drie weken in de Hars
kamp op de Veluwe. Daarna
worden ze ingedeeld in één
van de 143 pelotons. Bij
voorkeur in de buurt van
hun eigen huis. Want dat is
een van de uitgangspunten
van de Natres, zoals de NA-
Tionale REServe óok wel ge
noemd wordt. Op die manier
kan het beste geprofiteerd
worden van hun kennis van
het gebied. Bovendien
scheelt het aardig in de reis
kosten.
In principe tekenen de vrij
willigers voor vier jaar.
Daarna wordt de termiin tel
kens met één jaar verlengd.
In het 45e levensjaar volgt
het zogenaamde functionele
leeftijdsontslag. Naast de
maandelijke oefenavond en
de weekeinde-oefeningen
(schieten, kaartlezen etc.)
wordt er één keer in de vier
jaar vijf dagen geoefend.
Daarvoor moeten de reser
visten dan vrij krijgen van
hun baas. Voorlichter Leer
ing: „Dat levert nooit proble
men op. Werkgevers zijn al
tijd bereid mee te werken".
Mobilisatie
De Natres-vrijwilligers
worden in tijden van grote
spanning als eerste gemobili
seerd. Nog vóór de „echte"
soldaten. Dat houdt verband
met hun taak. Zij moeten na
melijk belangrijke objecten
in hun eigen regio of stad be
waken en beveiligen. Objec
ten zoals elektriciteitscentra
les, munitiedepots, verkeers
wegen, bruggen, spoorlijnen
enz. Als de mobilisatie dan
daadwerkelijk wordt uitge
roepen, moeten de echte mi
litairen zoveel mogelijk on
gestoord hun bestemming
(voornamelijk op de West-
duitse laagvlakte) kunnen
bereiken. De vrijwilligers
dienen door de bewaking
van centrales, bruggen en
dergelijke daarvoor te zor
gen.
Deze taak wijkt flink af van
de doelstelling bij de oprich
ting in 1948. De communis
ten in Tsjechoslowakije had
den in februari van dat jaar
de macht gegrepen. Dat leid
de tot spanningen in Europa.
Het Korps Nationale Reserve
werd in het leven geroepen
om een mogelijke binnen
landse vijand (de communis
ten!) te bestrijden. Ook al
omdat het grootste deel van
het Nederlandse leger in die
tijd in Nederland-Indië zat.
Het land was in de ogen van
sommigen praktisch onbe
schermd en de Nationale Re
serve moest daar wat aan
doen. In 1951 werd de op
dracht gewijzigd. Voortaan
was er slechts bij oorlogsdrei
ging een taak voor de Natres:
bewaking en beveiliging van
belangrijke objecten.
De belangstelling voor het
hobbyleger verminderde in
de jaren vijftig en zestig
flink. Een aantal reorganisa
ties, bezuinigingen, gebrek
kige voorlichting, een andere
kijk op het leger en tal van
andere aspecten hadden
daarmee te maken. Een ad
viesraad concludeerde in
1975 dat het korps niet meer
voor haar taak berekend
Nieuw leven
Onder de defensieministers
Vredeling (PvdA) en Van
Mierlo (D66) werd de Natio
nale Reserve nieuw leven in
geblazen. Van Mierlo ver
leende de Natres zelf het of
ficiële korpsstatus. De bewa
pening werd gemoderni
seerd, de rechtspositie en on
kostenvergoeding verbeterd
en er kwam meer geld voor
oefeningen en voorlichting.
Een grootscheepse wervings
campagne „Geef een stukje
van je vrije tijd" wierp haar
vruchten af. In 1982 volgde
de campagne „Beschermen
watje dierbaar is". Het resul
taat is dat nu, veertig jaar na
de oprichting en na door die
pe dalen te zijn gegaan, de
Nationale Reserve bloeit als
nooit tevoren.
Vandaar dat er vandaag op
het terrein van de prins Ber-
nhardkazerne in Amersfoort
een groot feest wordt ge
vierd. Naast minister Van
Eekelen van defensie en de
legertop worden 8500 leden
en oud-leden van de Natio
nale Reserve verwacht.
Naar aanleiding van het
veertigjarig bestaan heeft
drs. J.P.M. Schoenmakers de
geschiedenis van het korps
op papier gezet. Het boek
heet „Veertig jaar Korps Na
tionale Reserve, beschermen
wat je dierbaar is". Minister
Van Eekelen krijgt het eer
ste exemplaar uitgereikt.
KOERT BOUWMAN
Het zeilschip De Vrijheid
„We moeten proberen die bootsman aan de praat te krij-
Delf, „die zal heus wel weten waar ze heen zouden
en hij zèl ons vertellen wat ze met de mensen van
hebben uitgespookt". De bootsman wordt uit het
hij is opgesloten, gehaald en staat een ogenblik later
iverschillige boeventronie in de kapiteinshut. „Ik weet
hij kort, na de eerste vragen. „Het gaat mij niet an, ik
ergens op, dienst is dienst en als ik me gage maar
krijg..." Rob, die zi'ch nog katterig voelt door de ontsnapping van
Linksky, vliegt plotseling op, gaat vlak voor de bootsman staan
en tiert: „Zo, jij weet niks, hè? Dan zullen we jou es op gezellig
oud-vaderlandse manier kromsluiten, en kijken of je dan nog
niks weet..." De bootsman slikt zijn pruim haast in van schrik en
begint uit een ander vaatje te tappen. „Nou, ja", zegt hij, „die lui
van „De Jeanet" hebben ze aan wal gebracht" en hij wijst een
havftn op de kaart aan.
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Het Tweede-
Kamerlid Peter Lankhorst
(PPR) wil dat minister Brink
man van WVC een rapport
opstelt over het grote tekort
aan verpleeghuizen en de mis
standen die als gevolg daarvan
optreden in bejaardenoorden.
Lankhorst heeft de minister
een aantal schriftelijke vragen
voorgelegd naar aanleiding
van uitlatingen van inspec
teurs voor de geestelijke volks
gezondheid over het vastbin
den van demente ouderen in
bejaardenhuizen.
In dagblad Trouw verklaarde
inspecteur D.J.B. Ringoir on
langs dat bejaardenoorden op
grote schaal de Krankzinni
genwet overtreden door zoge
naamde 'onrustbanden' te ge
bruiken ora bejaarden vast te
zetten. Dit is alleen voorbe
houden aan verpleeghuizen en
psychiatrische inrichtingen. In
dezelfde krant stond dat
hoofdinspecteur J.B. van Bors-
sum Waalkes onlangs een
brandbrief heeft geschreven
aan zijn hoogste ambtelijke
baas op het ministerie (de di
recteur-generaal voor de
volksgezondheid) waarin staat
dat bejaardenoorden niet zijn
toegerust voor de opvang van
deméhte bejaarden en dat er
maatregelen moeten worden
genomen die een einde maken
aan de misstanden.
Binnen de inspectie voor de
geestelijke volksgezondheid
zijn steeds meer inspecteurs
van mening dat bejaardenhui
zen voortaan keihard nee
moeten zeggen tegen de opna
me van demente bejaarden.
Alleen op die manier zal het
nijpende tekort aan verpleeg
huizen goed zichtbaar worden.
Op het ministerie van WVC
zouden echter plannen bestaan
om bejaardenhuizen en ver
pleeghuizen samen te smelten
tot één soort verzorgingsin-
richti^igen voor bejaarden.
„De st3ten-generaal
vertegen woord igen het gehele
Nederlandse volk", zo leert de
Grondwet ons. Vrij vertaald
betekent dit dat de Eerste en
Tweede Kamer een perfecte
doorsnee van onze 15-
miljoenkoppige bevolking
zouden moeten zijn. Dat is niet
t of
vermoedde u natuurlijk al
lang. Laten we voor het
gemak eens een kijkje nemen
in de Tweede Kamer, want die
staat per slot van rekening het
veelvuldigst in de
schijnwerpers van het
politieke toneel.
Alleen al op het eerste gezicht
kan een kind constateren dat
de honderdvijftig
volks vertegen woordigers
tezamen géén getrouwe
afspiegeling van de
samenleving vormen. Zo komt
bijvoorbeeld de verdeling
tussen mannen en vrouwen bij
lange na niet overeen met de
werkelijke verhoudingen in de
maatschappij. Slechts 20
procent van de 'geachte
afgevaardigdenbehoort tot
het vrouwelijk geslacht. Met
de vertegenwoordiging der
rassen is het helemaal droevig
gesteld. Er is slechts één
kamerlid met een donkere
huidskleur: de PvdA 'er John
Lilipaly, geboren op de
Molukken. Als curiositeit zij
hier nog aan toegevoegd dat
de VVD'er Hans Dijkstal ook
ver buiten Nederland ter
wereld kwam, namelijk in het
Egyptische Port Said.
Buigen wij ons thans over de
leeftijden. In de Tweede
Kamer wordt het politieke
spel voornamelijk gespeeld
door veertigers. Maar liefst 73
van de 150 leden zijn tussen de
veertig en vijftig jaar.
Vervolgens is er een groep van
47 vijftigers en een ploeg met
23 dertigers. Sterk
ondervertegenwoordigd zijn
de kamerleden boven de zestig
(slechts 6) en degenen die de
dertig nog niet hebben bereikt.
Als u de genoemde aantallen
optelt zult u tot de ontdekking
komen dat er slechts één
twintiger in de kamerbankjes
zit. Dat is Margo Vliegenthart
van de PvdA, die enkele
maanden geleden de
vrijgekomen zetel van Joop
den Uyl innam.
En dan nu wat voer voor
astrologen. Hoe zit het met de
sterrenbeelden der
volksvertegen woordigers?
Merkwaardigerwijs is er in dit
geval sprake van een redelijke
verdeling tussen de twaalf
tekens van de dierenriem. Er
zijn slechts twee opvallende
uitschieters. Het meest
voorkomende teken is dat van
de Maagd (18 personen
gevolgd door Leeuw (15),
Tweeling (15), Vis (14) en Ram
(14). De overige tekens
hebben, op één na, circa 10
vertegenwoordigers. Er is
echter een schrijnend tekort
aan Stieren, waarvan er maar
6 zijn. De vraag rijst hoe de
politiek eruit zou zien als het
aantal Stieren in de Kamer
zou toenemen. Wellicht wordt
Nederland dan beter bestierd.
Wat de regionale afkomst der
parlementariërs betreft valt er
nog wel wat glad te trekken.
Uiteraard vormen de
Zuidhollanders de sterkste
groep (42 personen) omdat hun
provincie nu eenmaal de
dichtst bevolkte is. De
Noordhollanders nemen met
29 personen de tweede plaats
in. De Brabanders en
Utrechters houden elkaar met
elk 15 vertegenwoordigers in
evenwicht en de Gelderse en
Limburgse inbreng wordt
verzorgd door respectievelijk
12 en 9 kamerleden. Zeer
bekaaid komen echter de
overige provincies er af.
Groningen en Friesland
leveren elk slechts 6
afgevaardigden, Overijssel 5,
Zeeland en Drente elk 4 en
Flevoland 3. Nu moeten we
hier wel bij aantekenen dat
het in feite weinig uitmaakt
waar een kamerlid woont,
omdat we al lang geen
districtenstelsel meer hebben
waarbij een Tweede-Kamerlid
in letterlijke zin een
afgevaardigde van een
bepaalde streek was en dus
speciaal de belangen van zijn
regionale achterban moest
behartigen. Momenteel wordt
elk kamerlid geacht zich in te
zetten voor het welzijn van
alle Nederlanders tezamen.
Toch zouden er wat ons
betreft wel wat minder
randstedelingen aan het
Binnenhof mogen rondlopen
en wat meer personen uit de
verder weg gelegen
provincies. Maar die laatsten
moeten dan wel liefst vrouw,
twintiger, Stier en donker van
huidskleur zijn.
TRUBBELS
