Verzet accepteert geen
tweedeling Afghanistan
Weinig bereidheid tot
speciale „kapingsregels
uizenden joden
erdenken opstand
letto in Warschau
Russen
krijgen het
nieuws
„waarop
lang is
gewacht"
Toeristen
BUITENLAND
£eidóeSou/umt
VRIJDAG 15 APRIL 1988 PAGINA 5
jkistan: Ontploffing
al unitie was sabotage
ee" AMABAD Sabotage was de oorzaak van
n 1* eweldige reeks ontploffingen, die afgelo-
1)31 weekeinde in de Pakistaanse hoofdstad Is-
L3 ibad zeker honderd mensen het leven
e *te en meer dan duizend verwondde. Presi-
am Zia ul-Haq zei gisteren niet wie verant-
YV'rdelijk was voor de explosie in een muni-
j 3 ibriek, maar uitte het vermoeden dat het
de-1 rand was die met ons van mening ver-
e t", iemand die uit was op een „groot ver-
)r "'voor Pakistan. De fabriek zou onder meer
"lens voor het islamitische verzet in Afgha-
produceren hetgeen Zia ontkent
de *1 snel na de ontploffingen gingen geruch-
eer,jat de Afghaanse geheime dienst achter de
ltaa,Jzat.
„Iron Lady1' niet
altijd van ijzer
LONDEN Premier Margaret
Thatchers imago van „Dame van
IJzer" heeft een deuk opgelopen.
In een boek over haar verkiezings
campagne van vorig jaar komt zij
naar voren als iemand die moe.
achterdochtig en snel geprikkeld
was. De politieke wetenschappers
David Butler en Dennis Kavanagh
schrijven in hun boek verder, dat
Thatcher de rivaliteit tussen haar
raadgevers nauwelijks wist te be
dwingen. Bovendien verdacht ze de
voorzitter van haar Conservatieve
partij, Norman Tebbit, ervan, dat
hij het op haar en haar positie ge
munt had.
Onlusten Sovjetunie
door gebrek opvoeding
MOSKOU De chef van de Russische ge
heime dienst KGB, Viktor Tsjebrikov. heeft
gezegd dat „ernstige verwaarlozing van de
opvoeding van de volksmassa's" een van de
belangrijkste oorzaken is van etnische span
ningen in zijn land. Voorts zou ook het „ge
stook" van buitenlandse geheime diensten
oorzaak zijn van onlusten. Tsjebrikov noemde
de onrustige republieken Azerbajdjan en Ar
menië niet met name, maar het was duidelijk
dat hij hierop doelde. Bovendien waren vol
gens de KGB-chef fouten gemaakt bij het op
lossen van sociaal-economische problemen.
Ook in Estland, Letland en Litouwen, in Ka-
zachstan en onder de Krimtataren worden
steeds sterker nationalistische geluiden ge
hoord.
Golf van zelfdoding
in Moskou
MOSKOU In een maand tijd hebben
zich in Moskou 32 bejaarden en twaalf ge
handicapten van het leven beroofd. „Om
dat zij zich eenzaam voelden, een gevoel
van onvermogen hadden en zich nutteloos
wisten", aldus een krant in Moskou, die
cijfers van de gemeente aanhaalde. De
Moskovskaja Pravda schildert een somber
beeld van de omstandigheden waaronder
vele bejaarden in Moskou leven. Hoe hoog
de nood is wordt wel bewezen door de
drukte bij een welzijnsvereniging die
sinds een maand hulp geeft aan bejaarden.
De Sovjetpers heeft het wel meer over ge
vallen van zelfdoding gehad, maar nog
nooit eerder aantallen genoemd.
Etiopië beschuldigt
hulporganisaties
ADDIS ABEBA Etiopie heeft westerse
hulporganisaties ervan beschuldigd onder de
dekmantel van humanitaire hulp steun te
verlenen aan de opstandelingen in het land.
Vooral het Rode Kruis zou zich hieraan,
schuldig maken, aldus Etiopië. Eerder deze
maand gaf Etiopië alle hulpverleners in het
noorden van het land opdracht dat gebied te
verlaten „om persoonlijke veiligheidsrede
nen". Maar volgens westerse functionarissen
zijn de hulpverleners het land uitgezet met
het oog op een grootscheeps offensief tegen
de guerrillastrijders in het noorden van het
land, waar 3,2 miljoen mensen met de hon
gerdood worden bedreigd. Het Rode Kruis
wil niet in het openbaar op de beschuldiging
ingaan.
)odse man veegt de tranen uit zijn ogen tijdens een herden-
nabii Tel Aviv van de holocaust in de Tweede Wereldoorlog.
FOTO: AP
RSCHAU Meer dan
duizend joden zijn
week naar Polen ge-
voor de 45ste her-
cing van de opstand
het joodse ghetto in
schau. Uit Israel ko
onder meer vice-pre-
Yitzhak Navon en
ster van justitie Avra-
Sharir, de hoogste
*atie sinds Polen in
de diplomatieke be
tingen met Israel
ifHgar Bronfman, voorzit-
Sfl het Joods Wereldcon-
en Stefan Grajek, leider
Joodse Strijdersbond
^behoren tot de gasten.
atritig Polen zullen voor
[hulp aan joodse medebur
in de oorlog door Israel
len onderscheiden met de
'ashem-medaille.
de joodse be-
JMüg in 1943 in Warschau
Keerde in een belegering
liet ghetto, die drie weken
Me. Aan Duitse zijde vie-
ïehonderd doden; van de
joden behield slechts
r-boejenkeling het leven. Het
ifgesltó is na de opheffing van
Of lieleg met de grond gelijk
:en tjakt.
'an de laatst, overlevende
dot van de opstand. Marek
ijnwman (67), houdt zich verre
is ijde officiële ceremonies,
van mening dat het de
communistische autori-
lar tih aan morele autoriteit
lerikieekt om de herdenking
twalirganiseren. „De opstand
Vtjeen strijd voor waardig-
r, walen vrijheid en deze rege
st véërkent dergelijke waar
der aiët".
Helm
Edelman, een voormalig func
tionaris van het verboden vak
verbond Solidariteit, was niet
voor de plechtigheden uitge
nodigd. Hij zou overigens ook
niet gaan, als hij wel was ge
vraagd. Edelman heeft een ei
gen herdenking georganiseerd
met onder meer een fakkelop
tocht naar het monument aan
de rand van het voormalige
ghetto. Vijf jaar geleden hield
Edelmans burgercomité ook
een alternatieve herdenking,
waarna de hij onder huisarrest
werd geplaatst.
Laadplein
Gisteren hielden overlevenden
van het concentratiekamp
Auschwitz en jongeren uit Ir-
sael een „Mars van de leven
den". De toch-t voerde naar het
vernietigingskamp Birkenau.
Hoogtepunt van de officiële
plechtigheden is de onthullen
van een monument op het
„Umschlagplatz" (Laadplein),
waar de nazi's de joden in goe
derenwagons op de trein naar
Treblinka zetten.
In Israel werden gisteren de
zes miljoen slachtoffers van
het nazi-regiem herdacht. Si
renes loeiden en het verkeer
kwam twee minuten tot stil
stand. Restaurants en andere
uitgaanscentra zijn op „Holo
caust-dag" bij de wet gesloten.
De Dag ter Herdenking van
Martelaren 'en Helden, zoals de
herdenkingsdag officieel heet,
wordt gehouden op de datum
waarop in 1943 in het ghetto
van Warschau de opstand be
gon tegen de nazi-bezetters.
Met name voor jonge Israëliërs
was de herdenking aanleiding
tot oproepen voor een harde
aanpak van de Palestijnen in
de bezette gebieden.
IPOVERLEG IN MANAGUA
AGUA Vertegenwoordigers van de Sandinistische rege-
van Nicaragua en de Contra-rebellen zullen vandaag in
gua op hoog niveau overleg voeren om te pogen tot een
g te komen over beëindiging van de gewapende strijd
beide partijen. Het zal dan voor het eerst zijn, dat een
'a-delegatie naar Managua komt. Aanvankelijk dreigden de
?kingen in Managua niet door te gaan, hetgeen de Sandi-
'he regering ertoe bracht ernstige twijfels te uiten ten aan-
'an de bereidheid van de Contra's om tot een definitieve
«regeling te komen.
(Vervolg van de voorpagina)
PESHAWAR Het wan
trouwen onder het Af
ghaanse verzet over de
gevolgen van het vrede
sakkoord zijn bijzonder
groot. Zo houden de Mu-
jaheddin er ernstig reke
ning mee, dat getracht zal
worden te komen tot een
tweedeling van Afghanis
tan: een communistische
provincie in het noorden
en een „Vrij Islamitisch
Afghanistan" in het zui
den.
Verzetsleider Haqani: „Dat is
precies de reden waarom wij
onze acties op het noorden
zullen richten. Wij zullen
MOSKOU ISLAMABAD
In de Russische media
zijn de Geneefse akkoor
den over Afghanistan ge
presenteerd als „het
nieuws waarop we zo
lang hebben gewacht". In
de meeste gevallen werd
slechts terloops meege
deeld dat de overeen
komst ook inhoudt dat de
Russische militairen uit
Afghanistan zullen
worden teruggetrokken.
Radio Moskou deed de terug
trekking in een enkele zin af
en liet de luisteraars weten
dat de „aftocht van de Sovjet
troepen op 15 mei zal begin
nen en binnen negen maan
den moet zijn afgerond". An
dere media maakten in het
geheel geen melding van de
terugtrekking. Zij benadruk
ten dat het akkoord vrede
brengt in de tien jaar oude
Afghaanse burgeroorlog,
maar dat de Sovjetunie daar
naast de communistische re-
gering-Najib zal blijven steu
nen. Sovjetminister van bui
tenlandse zaken, Edoeard Sje-
vardnadze, sprak na de on
dertekening van het akkoord
in Genève evenmin van te
rugtrekking, maar verklaarde
dat nu een einde komt aan
alle buitenlandse inmenging
in Afghanistan.
Hoge prijs
De oorlog in Afghanistan
heeft de Sovjetunie een hoge
prijs gekost aan mensenle-
nooit toestaan dat Afghanis
tan in tweeën wordt gesplitst.
We zullen Kabul niet in han
den van de Russen en Naji-
bullah laten".
Binnen het verzet heeft Haqa
ni, leider van ongeveer 10.000
Mujaheddin, een grote reputa
tie verworven bij de belege
ring van de strategisch be
langrijke stad Khost, die en
kele maanden geleden in han
den van het verzet kwam en
later opnieuw door de Sovjets
en het Afghaanse regime
werd veroverd. Na de terug
trekking van de Sovjettroe
pen uit het zuiden zal Khost
„automatisch" opnieuw op het
Afghaanse regime heroverd
'worden, zo verwacht Haqani.
„Het Afghaanse leger kan
Khost niet verdedigen. Dat
geldt ook voor andere steden
in het zuiden, die snel weer in
onze handen zullen vallen.
Daarom ook zullen we ons op
het noorden kunnen concen-
Commandant Haqani ver
wacht dat het vertrek van de
Sovjetsoldaten in de komende
zeven maanden zal leiden tot
een verheviging van de strijd.
„Er moeten nieuwe posities
worden ingenomen. Hetzelfde
gebeurde toen de Britten
Brits-Indië verlieten. De oor
log was nog nooit zo bloedig
als toen".
Omdat het Geneefse vredes
verdrag tegenstrijdige passa
ges bevat op het punt van de
wapenhulp (Pakistan mag
geen wapens leveren aan het
verzet, maar de VS wel, mits
de Sovjetunie het regime van
Najibullah blijft steunen) is
veel onzekerheid gerezen
over Pakistans toekomstige
politiek ten aanzien van de
Mujaheddin. Zal Islamabad
ook in de toekomst Ameri
kaanse wapenhulp blijven
doorgeven aan het verzet, en
zal de regering van Zia-Ul-
Haq het verblijf van de naar
schatting 3,5 miljoen vluchte
lingen op zijn grondgebied
nog veel langer toestaan9
Haqani is niet pessimistisch.
De wapenvoorraad van de
Mujaheddin is nu al grodt ge
noeg om de oorlog vele maan
den voort te zetten, zegt hij.
„En ook zonder buitenlandse
wapenhulp zullen we door
vechten. Wat de vluchtelin
gen betreft: Pakistan heeft
beloofd dat zij kunnen blijven
zolang er nog geen vrede is.
Daar geloof ik in".
De ministers Shultz en Sjevardnadze schudden elkaar de hand na het ondertekenen van het
akoord tijdens een plechtigheid van een kwartier, die door aanwezigen als „kil" werd omschre
ven.
FOTO: AP
vens, geld en prestige. Afgha
nistan is voor de Sovjetunie
een minstens zo groot natio
naal trauma geworden als
Vietnam voor de Verenigde
Staten. In meer dan acht jaar
tijd zijn naar schatting zo'n
3Q 000 jonge Sovjetburgers op
Afghaanse bodem gesneuveld.
Nog eens duizenden raakten
gewond. Miljarden roebels
verdwenen in de zinloze po
ging het eigenzinnige Afgha
nistan te modelleren naar
Sovjet-model.
Eerder dit jaar liet de Sovjetu
nie zelfs de pretentie al varen
dat zij in staat zou zijn Afgha
nistan vast te houden als soci
alistisch bondgenoot. Met het
politieke en economische sy
steem dat Afghanistan kiest
„hebben wij niets te maken",
zei partijleider Michail Gor-
batsjov op 8 februari. Gorbats-
jov heeft de oorlog in Afgha
nistan een „gapende wond"
genoemd en dissident Andrei
Sacharov sprak van „een van
de grootste tragedies van onze
tijd".
Vorig jaar schreef een Afgha-
nistan-veteraan in het week
blad Ogonyok: „De belang
rijkste vraag over Afghanis
tan is niet die naar de waar
heid over de gruwelen en de
slachtoffers, maar de vraag
De afgelopen weken hebben
de media in de Sovjetunie de
bevolking voorbereid op de
komende terugtrekking met
sombere verslagen over Af
ghanistan. In het kader van
de door Gorbatsjov geïnitieer
de openheid hebben kranten
en televisie in de Sovjetunie
melding gemaakt van net lij
den van de soldaten in Afgha
nistan en ook van de proble
men die veteranen na terug
keer ontmoeten, wanneer zij
geconfronteerd worden met
onverschilligheid en zelfs
openlijke vijandschap bij de
autoriteiten. Maar over de
gruwelen van de oorlog voor
het Afghaanse volk en over
de wreedheid van de gevech
ten is slechts sporadisch mel
ding gemaakt. Woordvoerders
van het Kremlin spreken nog
altijd liever over „de situatie
rond Afghanistan" dan over
een oorlog.
Stukje papier
Diego Cordovez, de bemidde
laar voor de Verenigde Naties
inzake Afghanistan, zei na de
ondertekening in Genève dat
Leen stuk papier nog geen
vrede garandeert" Volgens
Cordovez zal in de nabije toe
komst duidelijk moeten
worden of het bereikte ak
koord daadwerkelijk zal lei
den tot het einde van de oor
log De hoop daarop is over
het algemeen gering, omdat
het verzet heeft aangekondigd
door te zullen blijven vechten,
totdat het regime-Najib is ge
vallen.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken George
Shultz, die ook in Genève
aanwezig was voor de mede
ondertekening van een deel
van het akkoord, zei na afloop
dat de Amerikaanse regering
het als.haar plicht ziet de Af
ghaanse opstandelingen yan
militaire hulp te blijven voor-
Prinses Caroline
in Miami
Prinses Caroline van Monaco
toonde gistermiddag in Miami
glimlachend het avondtoilet,
dat zij zou dragen tijdens een
uitvoering van het Miami Bal
let. De prinses verblijft tijdelijk
in de Verenigde Staten.
FOTO: AP
President
Mitterrand
blijft
grote favoriet
van Fransen
PARIJS Francois Mit
terrand is nog altijd de
grote favoriet voor de
aanstaande presidentsver
kiezingen. In de laatst toe
gestane peilingen voor de
eerste verkiezingsronde
op 24 april haalt het socia
listische staatshoofd 36 a
37 procent van de stem
men.
Premier Jacques Chirac staat
er met 23 a 24 procent het bes
te voor van de rechtse kandi
daten. Hij ligt zo'n zeven pun
ten voor op zijn liberale con
current, Raymond Barre. Die
lijkt enigszins aan het terugko
men, maar de meeste Fransen
houden het toch op een twee
strijd tussen Mitterrand en
Chirac voor de beslissende
tweede ronde op 8 mei. De
president is daarvoor de grote
favoriet. Een tegenvaller voor
Barre en Chirac is, dat ze sa
men niet meer dan veertig
procent scoren. Jean-Marie Le
Pen, goed voor ongeveer tien
procent, zou daardoor weieens
een belangrijke rol in de twee
de ronde kunnen spelen. De
leider van extreem-rechts
heeft al laten weten voorwaar
den te zullen stellen aan een
eventuele steun aan de rechtse
kandidaat. Het thema van de
buitenlanders, stokpaardje van
het Nationale Front, is daar
mee weer actueel geworden in
de verkiezingsstrijd.
y de Nieuwer AVOHTuften vah
roon
Jelgi^ 1
aan»
SUSK£ENWISK£
ik
pldht tr ueenl tcfcn
'f nwr de ro/jende, Jem!
(c) Standaard Ultgavarij. AntwwpwvWeaao.
(Vervolg van de voorpagina)
SCHIPHOL Het is niet
waarschijnlijk dat de 156
landen die aangesloten
zijn bij de Internationale
Organisatie voor de Bur
gerluchtvaart (ICAO), erin
slagen regels vast te stel
len, waar ieder land zich
aan moet houden wanneer
zij geconfronteerd worden
met een gekaapt vliegtuig
dat gebruik wil maken
van hun luchtruimen en
vliegvelden. Dit stelt mr.
R.D. van Dam, hoofd van
de afdeling juridische en
bestuurlijke zaken van de
Rijksluchtvaartdienst.
Volgens Van Dam gaat het om
vragen als „moet of mag een
land een gekaapt vliegtuig van
een andere mogendheid de
toegang tot het luchtruim ont
houden en welke sancties zou
den er genomen kunnen of
moeten worden indien een
verbod wordt overschreden.
Mag of moet de landing op een
vliegveld worden geweigerd
en belemmerd. Mag of moet
een vertrek van een gekaapt
vliegtuig worden tegengehou
den en mag of moet een over
heid overgaan tot de bestor
ming van een gekaapt vlieg
tuig'
Internationale regelgeving zou
een belangrijke bijdrage kun
nen leveren aan de bestrijding
van het fenomeen vliegtuigka
pingen. Dergelijke bepalingen
zullen echter vrijwel zeker
landen een deel van de eigen
zeggenschap ontnemen, waar
bij hij erop wijst dat met name
politieke en militaire bevoegd
heden daarbij zouden worden
ingeleverd. En de bereidheid
daartoe acht Van Dam zeer ge
ring. Het zijn volgens Van
Dam de totaal verschillende
omstandigheden en achter
gronden van iedere kaping
waardoor er steeds opnfeuw
zepr verschillende belangen
van betrokken landen zullen
zijn, die uniforme maatregelen
voor het operationele deel van
een dergelijke actie vrijwel
uitsluiten.
Smeken
Het smekende verzoek van
één van de gegijzelden aan
boord van de Kuwaytse
Boeing in Algiers, volgde na
dat de kapers opnieuw hadden
gedreigd de resterende 31 pas
sagiers te doden. De oproep
kwam op het moment dat de
Algerijnse bemiddelaars hun
onderhandelingen hervatten.
Over het verloop van het
overleg bestond niet veel dui
delijkheid. Er werd gesproken
van een impasse, maar ook
waren er berichten dat de be
sprekingen in een stroomver
snelling waren geraakt. Dat
laatste werd afgeleid uit het
feit dat de Algerijnse president
Bendjedid persoonlijk contact
had opgenomen met de leider
van de Kuwaytse onderhande-
lingsdelegatie, terwijl de ka
pers ook toestonden dat er een
arts en een schoonmaakploeg
aan boord kwamen De toe
stand van de inzittenden zou
volgens de Algerijnse arts
gezien de omstandigheden
rede'fjk zijn.
door Jo Wijnen
WASHINGTON Naar
schatting brengen dit jaar
negentien miljoen toeristen
een bezoek aan Washington
Zij worden allemaal in aan
elkaar gekoppelde autobussen
geladen en langs alle
belangrijke monumenten van
de stad gereden. Ze kijken
onder de koepel van het
Capitool. Ze wachten een paar
uur om een glimp van het
binnpnste van het Witte Huis
op te vangen. Ze wandelen
naar het graf van Kennedy op
de begraafplaats van
Arlington en ze laten zich met
een lift tot in het topje van het
Washington Monument
brengen. De meesten van hen
kopen een T-shirt met
„Washington D.C." erop in de
stalletjes langs The Mali. Ze
betasten een van de 52.000 in
zwart marmer uitgebeitelde
namen van het Vietnam
Monument en ze laten zich
fotograferen aan de voet van
het reusachtige, gestrenge
beeld van Lincoln op wiens
hoofd de duiven altijd poepen,
's Avonds gaan ze na een te
dure betaalde maaltijd in
Georgetown, terug naar hun
hotels waar ze een kamer met
bad. schemerlamp en King-
Sizebed hebben. Ze zetten de
kleurentelevisie aan waar ze
vervolgens niet naar kijken,
maar zonder welk hun leven
niettemin volstrekt
inhoudsloos is. Ze bergen hun
wandelschoenen op in een van
de formica-kasten en leggen
zich tenslotte te ruste op
hetzelfde tijdstip waarop de
2500 daklozen van de stad
wegkruipen in kartonnen
dozen, onder met vlooien
gevulde zakken of op de
warme-luchtroosters van de
openbare gebouwen, 's
Morgens nemen ze een ontbijt
met een omelet en een kop
naar asfalt smakende koffie.
En dan begeven ze zich weer
onderweg. Met het treintje.
Naar het Space Museum. Naar
de Art Gallery. Naar het State
Department. Naar het
Kennedy Center. Ze doen wat
iedereen doet. Want daarvoor
zijn ze toerist. Toeristen
vormen een sympatieke en
tevens naïeve massa waar
niemand problemen mee
heeft. Hun gedrag is
voorspelbaar. Hun
bewondering is gepast.
Sommige stoere kerels torsen
veel te grote video-camera 's
waarmee ze doen alsof ze
echte cameralieden van de
televisie zijn. Jonge grietjes
laten zich voor een monument
fotograferen en zetten daarbij
het gemaakte lachje van een
heuse ster op. Modieuze types
houden hun zonnebrillen op
tot ver na zonsondergang.
Oude heren met katoenen
flaphoedjes op hun grijze
hoofden mopperen op hun
dames die alles beter weten en
overal gaan waar hun
orthopedische schoenen hen
willen dragen. Tussen die
massa's door bewegen zich de
Washingtonians, de
on vermoeibare carrièremakers
in hun krijtstrepen pakken en
hun truttenjurken, op hun
hoge hakjes en met hun
modieuze gaatjesschoenen.
Hun gelaatstrekken zijn
vastberaden. Ze zetten een
gezicht op alsof ze op het punt
staan alweer een
wereldprobleem op te lossen.
In de middaguren trekken
duizenden van hen hun
joggingpak aan en rennen
zwetend, hijgend, een
koptelefoon op hun
aangeblazen koppen tussen
de toeristen door over de
straten. En om toch vooral te
laten zien dat ze deel
uitmaken van het legioen van
de hoofdstedelijke macht,
dragen ze hun van pasfoto's
voorziene iden titeitskaarten
met een overdreven
zichtbaarheid op hun borst.
Zelf geloof ik niet dat de
toeristen echt onder de indruk
zijn van dit visueel kabaal, als
ik het optreden van de
Washingtonians zo mag
noemen. De toeristen zien
alleen het steen en het
marmer, de standbeelden Ze
horen alleen hoe groot, hoe
lang, hoe hoog, hoe oud en hoe
duur dit of dat gebouw is.
Want genieten doe je in
Amerika alleen maar in
termen van cijfers, afmetingen
en jaartallen. Jawel, ik hou
van de toeristen. Ik ben er zelf
een. Ik weet hoe het voelt. Ik
ken de hotelkamers. Ik heb
het toeristenontbijt en de
slappe koffie geproefd, in de
saaie hotellobby 's gezeten,
prullaria gekocht die ik bij
thuiskomst mooi noch
interessant vond. En ik ken.de
eindeloze toeristenpijn die je
voeten en je rug na een dag
van bekijken en bezichtigen
kunnen doen. De negentien
miljoen toeristen ken ik beter
dan de over het paard getilde
Washingtonians die hun
onbeduidende illusies
koesteren als hun
schoothondje. Zij zijn Amerika
niec, ze zijn zichzelf niet eeris.
