Conciliair proces vraagt „bindende afspraken" kerk wereld beroepingen Werkgroep pleit voor vermindering aantal studentenpredikanten Nijmeegs heimwee naar het aggiornamento brieven van lezers GEESTELIJK LEVEN/OPINIE ficidóc Qowumt VRIJDAG 15 APRIL 1988 PAG BI Mariaverering leidt tot betere relatie christenen en joden' 99- WENEN Hoe meer de kerk Maria ver eert, des te eerder zullen de problemen in de verhouding tussen christenen en joden worden opgelost. De uitroeping van het Mariajaar door paus Johannes Paulus II alsmede diens encycliek over Maria 'Re- demptoris mater' bieden impulsen die op profetische wiiza aan het eind van deze eeuw tot een keerpunt in de betrekkin gen tussen joden en christenen kunnen leiden. Dat bracht de aartsbisschop van Wenen, dr. Hermann Groer, naar voren tijdens een lezing in Wenen. Groer, die voor zijn benoeming tot aartsbisschop van Wenen leider van d,e bedevaarten in het Maria- bedevaartsoord Roggendorf was, wees erop dat met Maria het christendom is begonnen en dat het jodendom in haar zijn vervulling heeft gevonden. De paus heeft naar zijn mening de katholieken erop attent gemaakt dat Maria als moeder van Christus zowel het begin van de spanningen tussen christenen en joden vertegenwoordigt, maar dat zij ook het uitgangspunt van de christelijke opvat ting van de verlossing is. Katholieken kunnen zich van „heel wat rimpels" bevrijden, als zij zich op Maria bezinnen, aldus Groer. „Wij kunnen het verleden niet ongedaan maken, maar we kunnen wel proberen op Maria te gaan lijken". „De „echte oecumene" met de jo den, met de „oudere broeders", is ervan afhankelijk, of de gehele kerk zich op het „begin van het heil" bezint, aldus de aartsbisschop van Wenen. Van alle dingen is eenvoud het moeilijkst na te bootsen Richard Steele Protest tegen gedwongen vertrek homoseksuele predikant DEN HAAG Twintig hervormde predikanten hebben geprotesteerd te gen het besluit van het breed moderamen (uitge breid bestuur) van de hervormde kerk in Zuid- Holland om een homo seksuele predikant los te maken van zijn gemeen te. Volgens het breed modera men is de eenheid in de ge meente verdwenen, nadat vier jaar geleden bekend is geworden dat de betrokken predikant, wiens naam ge heim wordt gehouden, ho- moseksueeel is. De predi kant heeft inmiddels beslo ten uit de gemeente te ver trekken. Dat heeft ds. A.J. Wilzing uit Den Haag bevestigd. Wilzing behoort tot de twin tig ondertekenaars van de brief aan de generale com missie voor het opzicht van de Nederlandse Hervormde Kerk, waarin „verbazing en verontrusting" over het be sluit van het breed modera men naar voren wordt ge bracht. „Wij gaan ervan uit dat een persoonlijke tragedie als die van bedoelde collega ook ons kan overkomen. Het beleid van het breed moderamen maakt duidelijk dat we dan in die kwetsbare situatie geen steun van die zijde te verwachten heb ben", aldus de predikanten. Zij nemen het „verschillen de kerkelijke organen" zeer kwalijk dat zij in toenemen de mate druk op de predi kant hebben uitgeoefend. „Hoewel wij er begrip voor hebben dat onze collega on der deze druk bezweken is en toegezegd heeft weg te zullen gaan, zijn wij van me ning dat er daartoe geen goede gronden aanwezig zijn", aldus de predikanten. Zij menen dat het besluit van het breed moderamen mede is beïnvloed door „vaak lasterlijke brieven en opmerkingen van de kant van gemeenteleden en ambtsdragers" en schamen zich ervoor dat dit gedrag onbestraft is gebleven. „Moeten wij gevoeliger zijn voor geruchten en insinua ties dan voor de nood van homoseksuelen", zo vragen de predikanten zich af. De predikanten vragen de com missie voor het opzicht bij het breed moderamen aan te dringen op een andere, pas- toralere benadering van ho moseksuele ambtsdragers en andere gemeenteleden. Vorig jaar sprak de commis sie voor het opzicht, het hoogste tuchtcollege in de hervormde kerk, uit dat een hervormde kerkeraad sa menwonende homoseksue len van het avondmaal mag uitsluiten. De commissie wees erop dat de hervormde synode geen duidelijke rich ting heeft aangegeven voor de interpretatie van de bij belteksten over homoseksu aliteit, zodat de opvatting dat homoseksualiteit zondig is, in de hervormde kerk niet ontoelaatbaar is. PLAATSELIJKE VOORBEREIDINGEN IN VOLLE GANG DEN HAAG Talrijke kerken en parochies zijn al dan niet onder de vlag van de plaatselijke Raad van Kerken begonnen met voorbereidingen voor het zogeheten conciliair proces. Dit is een initia tief van de Wereldraad van Kerken en gericht op „gerechtigheid, vrede, en heelheid/behoud van de schepping". In Nederland heeft de landelijke Raad van Kerken de voortrek kersrol. De bedoeling van het proces is een antwoord te vinden op de grote bedreigingen van het leven op aarde, zoals de Haag se hervormde ds. IJjo Akker man het omschrijft. Hij is voorzitter van de stuur groep Conciliair Proces van de Haagse Gemeenschap van Kerken. De stuurgroep heeft een inventarisatie gemaakt van wat kerken in Den Haag al doen in het kader van het conciliair proces. Uit een bulletin van de Haag se stuurgroep over het conci liair proces blijkt dat er in di verse kerken al het nodige gebeurt: Het dekenaat Den Haag van de R.K. Kerk heeft als jaarthema gekozen: „leren, vieren en dienen in het teken van gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping. De doopsgezinden en remon stranten in Den Haag zullen hun winteprogramma afstem men op het conciliair proces en gereformeerde en her vormde wijkkerken hebben diverse activiteiten op hun programma staan. In het Westland is een inter- kerlijke groep pastores gefor meerd om plaatselijke inter kerkelijke werkgroepen te helpen met richtlijnen, han dreikingen en dergelijke. De Westlandse kerkelijke initia tieven worden gebundeld in een werkgroep die als naam kreeg: „Kumi". Deze naam herinnert aan het bijbelver haal waarin Jezus een meisje doet opstaan met de woorden: Talita kumi (meisje, sta op). De Westlanders willen met de naam aangeven dat het tijd wordt dat de kerken opstaan om in actie te komen voor vrede, gerechtigheid en heel- heied van de schepping. In Leidschendam zijn de di verse kerken ook actief; voor alsnog blijven de initiatieven binnen de afzonderlijke ker ken. In Voorschoten zijn plannen ontwikkeld waarbij ook organisaties buiten de kerken om worden betrok ken. Het betreft groepen die zich bezighouden met een of meerdere van de thema's van het conciliair proces, bijvoor beeld vredesbeweging en of milieu. De gezamenlijke kerken in Oegstgeest starten min of meer officieel met het conci liair proces tijdens de komen de pinksterdagen: dan wordt in het hervormde Zendings huis een „openingsfeest" ge houden. De Raad van Kerken in Lei den belegt volgende week woensdag een informatieve bijeenkomst in de Vredes- kerk. Geprobeerd wordt de diverse al bestaande ideeën op elkaar af te stemmen en geza menlijk nieuwe te maken. Verandering Kenmerkend voor het conci liair proces is dat deelname leidt tot verandering: deelne mers gaan een verplichting aan om in de concrete plaatse lijke situatie veranderingen op gang te brengen. Die ver anderingen hebben in de eer ste plaats betrekking op plaat selijke zaken. Dat kunnen on derlinge verhoudingen zijn, een veranderd consumptie- en milieugedrag, maar ook een beter welkom aan buiten landers, of het zich inzetten voor gevangenen. De Raad van Kerken in Ne derland heeft een drie-jaren plan ontworpen, uitmondend in deelname aan de Wereld- bijeenkomst in 1990. Het jaar 1987-1988 is een jaar van voorbereiding. Rondom pinksteren 1988 verschijnt een manifest of pinksterbood- schap van de landelijke stuur groep. Er verschijnen ook handreikingen met het oog op Het vignet van het conciliair proces van de Wereldraad van Kerken vieringen, onderricht, ge sprekken acties etc. Volgend jaar, het jaar van be zinning, kan in het teken staan van uitvoering van de in het eerste jaar bedachte plannen. Dit tweede iaar wordt afgesloten met een lan delijke „kerkendag", op 16 september 1989 te Utrecht. De bijeenkomst wordt georgani seerd door alle tien kerken die in de Raad van Kerken zijn vertegenwoordigd. Het derde jaar (1989-1990) is een jaar van „verbreding": de reacties op wat er tot dan is gepubliceerd gebundeld en verwerkt in een nieuw mani fest. Hierover worden ge sprekken gevoerd met verte genwoordigers van andere godsdiensten, levensovertui gingen en met politieke en maatschappelijke instellingen. Deze contacten vormen de Nederlandse bijdrage in de wereldsamenkomst, in de loop van 1990. LÜTSEN KOOISTRA Hl Billy Graham in China Evangelist Billy Graham is in China. Hij hoopt naar eigen zeggen „bruggen te kunnen slaan" tussen het westen en het land waarin de kerk zo lang ondergronds moest gaan. Het diner dat hem werd aangeboden, smaakte hem in ieder geval uitstekend.De 69-jarige evangelist is in China op uitnodiging van de Vereniging van het Chinese Volk voor Vriendschap met het Buitenland en Raad van Christenen in China. FOTO: AP Nederlands Hervormde Kerk: Aangenomen naar Spannum en Kub- aard R.J. Perk te Nieuw-Buinen. Gereformeerde Kerken Beroepen te Diemen-Watergraafs- meer-Bijlmer. drs. C.H.W. van den Berg te Lexmond en Ameide. Christelijke Gereformeerde Kerken: Benoemd te Leiden na 1 juni a.s. voor het project stadspastoraat (parttime) mw.drs.C. Romkes. wo nende te Kampen, die deze benoe ming heeft aangenomen. Evangelisch Lutherse Kerk: Beroepen te Den Haag H. Mudde te Zwolle. Nederlandse Hervormde Kerk Beroepen: te Hèndrik-ldo-Ambacht- (toez.) B. Gijsbertsen te 's-Graven- el; Baarn W.L. Pera te Zoetermeer; te Hasselt J Folkertsma te Leeuwarden; te Amsterdam S.L.S. de Vries te Am sterdam die dit beroep heeft aange nomen. „Vrijheid van meningsuiting kan tot meerderheidsdictatuur leiden" AMERSFOORT De ook door de Bond tegen het Vloeken gewaardeerde vrijheid van meningsuiting kan leiden tot een maatschappij waarin uiteindelijk alleen het recht van de toevallige meerderheid bepa lend gaat worden, ongeacht de geestelijke waarden en normen die vanouds het gezicht van een volk hebben bepaald. Deze waarschuwing uitte de voorzitter van de B6nd tegen het Vloeken, drs. B.J. Wiegeraad, donderdag tijdens de jaarverga dering van de Bond in Amersfoort. Volgens Wiegeraad is er in de Nederlandse samenleving een merkbaar anti-christelijke tendens waar te nemen. Als voor beelden van „schrijnende" gevallen van „verzet tegen het eren van Gods naam" noemde hij onder meer de schorsing van het vloekverbod uit het ambtenarenreglement, de plaat van Robert Long met diens aanval op de Evangelische Omroep en de „kruisigingsactie" bij het huis van staatssecretaris De Graaf op Goede Vrijdag. „De bond wil binnen de wettelijke mogelijkhe den stelling nemen tegen alles waardoor Gods heilige Naam wordt misbruikt", aldus Wiegeraad, die kon meededelen dat het aantal donateurs nu duidelijk boven de 10.000 personen is gekomen. LEUSDEN De komende vijf jaar moet het aantal predi kantsplaatsen in het studentenpastoraat van 29 tot 22 worden teruggebracht. Maar in de steden met hogere beroepsopleidin gen (bijvoorbeeld Den Haag) moeten er vijf nieuwe predikants plaatsen bijkomen. Dat stelt een werkgroep van de Nederlandse Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerken in Nederland voor in het rapport „Studentenpastoraat, nu en in de toekomst". De werkgroep on der voorzitterschap van het gereformeerde synodelid N. van Dijk-Koffeman uit De Lier, werd in september vorig jaar door de moderamina (besturen) van de hervormde en gereformeer de synode in het leven geroepen. Zij kreeg opdracht een plan op te stellen voor de toekomst van het studentenpastoraat dat als uitgangspunt kan dienen voor een financieel en inhoudelijk beleid. Het rapport wordt volgende week woensdag door het Breed Moderamen (uitgebreid bestuur) van de gereformeerde synode besproken. Later zal het moderamen van het de her vormde kerk er aandacht aan besteden. Het protestantse studentenpastoraat wordt op dit moment gefi nancierd uit diverse landelijke en plaatselijke bronnen. Deze wijze van financiering levert problemen op, nu de landelijke en plaatselijke kerken tot bezuinigingen worden gedwongen. Door emeritaat, VUT en ander 'natuurlijk verloop' kan volgens de werkgroep in 1993 het aantal predikantsplaatsen met zeven zijn verminderd. In Amsterdam vervallen drie plaatsen en in Delft, Groningen en Wageningen telkens een. Leiden en Wa- geningen zullen het elk met een halve plaats minder moeten stellen. NIJMEGEN Om de nagedachtenis te eren van paus Johannes XXIII op 4 juni zal het vijfen twintig jaar geleden zijn dat de paus van het con cilie overleed heeft de Nijmeegse katholieke universiteit het gelukkige initiatief genomen een tentoonstelling te organi seren met werk van de Nederlands-Amerikaanse schrijver en tekenaar Frederick Franck. Deze was destijds zo enthou siast over het bijeenroepen van het concilie dat hij vanuit New York naar Rome reisde en tijdens de eerste sessie de voornaamste deelnemers on der wie paus Johannes XXIII zelf in tekeningen en schilde rijen vastlegde. Deze tekenin gen, waarvan een gedeelte door Franck zijn geschonken aan het Katholiek Documen tatiecentrum, zijn tot 13 mei in Nijmegen te zien in de ga lerij van de Nijmeegse Unver- siteitsbibliotheek. De officiële overdracht, eerder deze week, van deze tekeningen vormde tevens een aanleiding voor een aantal prominente Nij meegse professoren bij het werk van Johannes en zijn concilie stil te staan. Een van de ontroerendste portretten is dat van deze paus toen hij al zwaar ziek was. Op zijn ziekbed stelde hij katholieke wereld bestemd was, maar voor het eerst, ook heel nadrukkelijk gericht was tot de ongelovigen die de we reldvrede nastreven. „De re kenaars van de Curie wisten geen weg met de verbeel dingskracht en de idealen die zo direct en eenvoudig waren formuleerd en zulk groot en thousiasme veroorzaakten. De tekst was niet meer negen- tiende-eeuws defensief en vol veroordelingen, maar vol twintigste-eeuwse solidari teit." Manning citeerde vervolgens uitvoerig uit de encycliek om het nieuwe karakter ervan nog eens aan te tonen. De paus stuurde aan „op een ac tieve deelname aan het pu blieke leven om die van bin nenuit positief te beïnvloe den". „Het was een uitbar sting van menselijke ver wachting en als zodanig een produkt van het betere waar toe mensen in staat zijn". Professor Edward Schille- beeckx gaf een samenvatten de schets van het optreden van Johannes XXIII en ver wees onder meer naar diens openingsspeech van het conci lie. Deze bevatte een onge woon scherp pleidooi tegen allerlei onheilsprofeten. Let terlijk zei de paus toen: „Ze kunnen in de moderne tijd slechts ondergang en rampen zien; zij plegen te zeggen dat onze tijd, in vergelijking met vroeger eeuwen, steeds slech ter wordt. Liever erken ik de de encycliek Pacem in Terris geheimzinnige leiding van de (Vrede op aarde) samen. Zij goddelijke Voorzienigheid verscheen op 11 april 1963. De historicus prof A. Manning ging uitvoerig op deze tekst in, die Johannes XXIII in zo'n hoge mate karakteriseert. Een encycliek, aldus Man- gaan. ning, die niet slechts voor de Schillebeeckx hekelde vervol de tegenwoordige loop der beurtenissen." Johannes had vervolgens een beslissende stem in de vooruitstrevende koers die het concilie zou op- Paus Johannes XXIII zoals ge tekend door Frederick Franck FOTO PR gens fel het „na-conciliaire anti-concilie" dat de mentali teit van de huidige hiërarchie bepaalt. Wat de oerconserva tieve mgr. Marcel Lefèvre op recht en consequent nastreeft, doen anderen stiekem. Zij willen zich opnieuw ver schansen achter het traditio nalisme dat kerk van het con cilie van Trente karakteri seerde. Zij verschillen alleen hierin vap Lefèbvre dat ze geen kritiek op de paus dul den. Maar zij hollen het. conci lie net zo goed uit als Lefèb- Het Tweede Vaticaanse conci lie was echter geen voortzet ting van het Eerste Vaticaan se Concilie uit de vorige eeuw, zoals sommigen sugge reren, maar, aldus Schille beeckx, een radicale breuk met die voor-Vaticaanse, ver steende kerk: ze was een breuk met alles wat die kerk toen had veroordeeld: gewe tensvrijheid, godsdienstvrij heid, oecumenische openheid, democratie en tolerantie. Waarom is dit concilie als bron van inspiratie en oriënt atie uit het vizier verdwenen? Volgens Schillebeeckx omdat op het moment dat de kerk dank zij dit concilie de boven genoemde verworvenheden omhelsde die door de Franse revolutie mogelijk werden, er een nieuwe reactie op gang kwam. De vernieuwingen van de jaren zestig gingen veel verder dan die van het concilie. Dat heeft de weer klank van het concilie be perkt. Voorlopig is de geest van vati- canum II ter ziele in de offi ciële rooms-katholieke kerk, maar aldus de Nijmeegse hoogleraar, de rooms-katho lieke kerk omvat meer dan wat doorgaans de Romeinse Curie wordt genoemd onder leiding van de paus. De geest van het concilie leeft voort aan de basis van de kerk en daar is die geest niet te tem- A1 met al stond de herden kingsbijeenkomst in Nijmegen waarvoor geen hoge pre laat gevonden had kunnen worden om de opening te ver richten in het teken van het heimwee naar het aggior namento van paus Johannes XXIII. Frederick Franck, de agnost die zich nooit officieel tot het katholicisme durfde te beken nen, is daar wellicht de beste belichaming van. Uit bewon dering voor de encycliek van Johannes XXIII noemde hij zijn onderkomen in New York, een oude achttiende- eeuwse watermolen Pacem in terris. Franck: „Hij was veruit de grootste van in zijn tijd, het meest zichtbare teken van hoop in de woestijn van deze verbijsterend onmenselijke eeuw." PAUL VAN VELTHOVEN £eidóe Sow-cub Terug naar een schone Ri i gaat 01 ffi De Rijn als voorname bron van drinkwater is opni WH bleken een bron van vergiftiging te zijn. Na de affa 50.01 de Zwitserse chemiebedrijven Sandoz en Ciba-Geig;op c vember 1986, waardoor het biologisch leven in de vo< gent ste rivier van Europa in een klap werd vernietigd, Mf;r^ bleken dat veel Nederlanders al jarenlang onkruii gingsmiddelen ifi onaanvaardbaar hoge concentraties hun koffie en thee. De producent, het Duitse chjj concern BASF, heeft lange tijd gemakshalve aangfl dat het middel bentazon snel in het water zou wordi joed broken. Toen dit niet het geval bleek, is daaraan' ma ruchtbaarheid gegeven. Toch werden er slapende wakker: het Amsterdamse waterleidingbedrijf, maar hield deze kennis een jaar voor zich. Bij een dergelijk gebrek aan verantwoordelijkhel slaat je de schrik om het hart. Zo'n houding is verge met die van de Sovjetautoriteiten die na de ramp va nobyl dagenlang de zaak bagatelliseerden. De omv; de Rijnvergiftiging staat dan wel niet in verhouding van de atmosfeer rond Tsjernobyl, maar de poging stil te houden - ten koste van de gezondheid van di king - is even principieel verkeerd. En wat te denl een mededeling van minister Smit-Kroes dat de weliswaar flink overschreden zijn, maar dat van gev; de volksgezondheid geen sprake is? Met name bij een eerste levensbehoefte als drin moeten de bestaande normen heel strikt worden haafd. Er is immers voor drinkwater geen alternatief, land is hierin voor een belangrijk deel afhankelijk grote rivieren, de Rijn en de Maas, rivieren die ma graag worden gebruikt voor het lozen van giftig afv; ook ons grondwater wordt vergiftigd door een veel gebruik van meststoffen en andere chemische produl daarvoor hoeven we niet met een beschuldigende naar het buitenland te wijzen. LaNG uitstel voor giflozende bedrijven als BASF oi re oplossingen te vinden voor hun afval is niet aa baar, te meer omdat ook andere bestrijdingsmidde schikbaar zijn. Deze hebben een hogere prijs. Vandaa landbouw de voorkeur geeft aan de goedkopere delijke middelen. Voor de toekomst van een gezonde leving is het echter een vereiste dat de hoeveelheid gi milieu sterk wordt teruggebracht, ook al uit het oogp kostenbewaking. We zullen daarvoor terug moeten bron, terug naar een schone Rijn. Brieven graag kort en duidelijk geschreven. De redactie behoudt zich het recht voor ingezon den stukken te bekorten Vogels en honden Eén van de twee pauwen van het Wassenaarse raadhuis is, zo lees ik in onze krant, ver dronken in de vijver, doordat het dier werd achternagezeten door een hond. Degene die de pauw meerdere malen van de verdrinkingsdood heeft gered is verontwaardigd dat de ge meente Wassenaar beide vo gels heeft laten kortwieken. Deze verontwaardiging is niet helemaal terecht. De oorzaak van het gebeuren dient eerder te worden gezocht bij naars van loslopende Hierop had de gemeen senaar al veel eert strenger toezicht moet den. In de gemeente D ondergaan veel reigers de lot. Net zolang totd; van deze vogels wordt beten. Het loslopen v den neemt met de dag moet mijns inzien daan worden. Sommij ters van een hond zij zover dat zij hun h< eens meer aan de rit ten. Men zet gewoon deur open en nadat zijn behoefte heeft keert hij huiswaarts, der zit met de honde zijn stoep. Maar daar z genaar niet mee. Alli een strengere controle forse boete voor de van loslopende honden prachtige vogels nog te en blijven de stoepei twijfeld schoner. Dus tebesturen... doe er wa Mogelijk een bui DE BILT (KNMI) - De ko mende dagen blijft de druk bo ven de Atlantische Oceaan laag en boven zuidoost-Europa hoog. Daardoor wordt er in onze omgeving een zuidweste lijke stroming in stand gehou den. In deze stroming wordt zachte en vochtige lucht naar ons land gevoerd. Morgen be gint de dag met wat zon, maar in de loop van de "ochtend neemt van het zuidwesten uit de bewolking al toe en in de middag en avond is de kans op buien groot. De middagtempe- raturen liggen rond de 18 gra den. Zondag wordt waar schijnlijk een mooie dag. Er zijn perioden met zon en het is droog. Het kwik kan zondag plaatselijk oplopen tot 20 gra den. Ook na zondag is het weer wat wisselvallig, met af en toe zon, maar ook van tijd tot tijd enkele buien. Het blijft echter zacht. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, geldig voor zaterdag en zondag: Zuid-Scandinavië: Langs de westkust af en toe regen. In het zuiden en zuidoosten af en toe zon. Middagtemperatuur van 9 graden langs de zuid westkust, tot 14 graden in het zuiden en zuidoosten. Britse Eilanden: Vooral in het westen en noorden af en toe regen of buien. In het zuidoos ten ook perioden met zon. Middagtemperatuur van 13 graden in het noordwesten tot 18 graden landinwaarts in het Zuidoosten. Benelux, midden- en zuid west-Frankrijk: Perioden met zon, afgewisseld door enkele buien, mogelijk met onweer. Middagtemperatuur van 15 graden bij zee tot 20 graden landinwaarts. In zuidwest- Frankrijk tot 24 graden. I di: Midden- en zuid-Dii oost-Frankrijk: Flinke den met zon. Op zonda spl naar het westen mogel bui. Middagtemperatuu 22 graden. Spanje en Portugal: Op wat regen, zondag m wolking en plaatselijk Middagtemperatuur graden in het noordwe 27 graden in het zuidoo zondag iets koeler. Italië en Joegoslaviscl Zonnig. Op zaterdag i Joegoslavië en zuidoo nog een enkele bui. 1 temperatuur op zaterda 19 graden, op zondag ger. DE

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2