Schepper naast God': moeilijke
rol voor theologen en ethici
fieidaeSou/tati
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
CcidaeGotnq/nt
Regering van Zaïre verbiedt 357 sekten
kerk
en
wereld
„Verdeeldheid bisschoppen ernstiger
M.yj.u.ii.MJ.i dan pluriformiteit onder gelovigen"
T'
Wapens en koopmanstraditi
Aangepaste
vakanties
van het
Rode Kruis.
Iets voor
WOENSDAG 13 APRIL 1988 PAGIN
KINSHASA De autoriteiten in Zaïre
hebben 357 kerken en sekten verboden.
De president van de justitiële raad,
N'Singa Udju Ongwankeoi, die de rang
van minister van justitie heeft, gebood
de kerken en sekten, voor het meren
deel afsplitsingen van christelijke ker
ken, dinsdag per decreet uit voor 30 april
een einde aan hun activiteiten te maken.
Tot nu toe stond de Zaïrese regering de
activiteit van de sekten toe, mits zij de
wetten en de publieke orde niet schon
den.
In Zaïre komen volgens recente statisti
sche gegevens op dit moment niet min
der dan 400 sekten voor, 20 procent
meer dan twee jaar geleden. Sommige
ervan hebben slechts enkele honderden
aanhangers, maar andere zoals de groep
Kitawala of de pinkstergemeenten heb
ben in de loop der jaren meer dan hon
derdduizend volgelingen gekregen, een
aantal dat niet alleen bij de autoriteiten,
maar ook bij de gevestigde kerken tot
ongerustheid heeft geleid.
Het komt voor dat de oprichters zelf tot
de opheffing van een sekte besluiten. Zo
heeft bisschop Lutete Tunga Mbezo,
stichter van de 'hervormde gemeenschap
van Zaïre' begin april besloten gemeen
ten in Kinshasa te sluiten.
Er is geen mens die het
recht heeft mensen te
verachten
KARDINAAL SIMONIS:
„Katholieke
academici zijn
vrijwel alle
invloed kwijt"
UTRECHT Volgens
kardinaal dr. A.J. Simo-
nis hebben katholieke
academici en andere ka
tholieken op verant
woordelijke posten vrij
wel alle invloed in de
maatschappij verloren.
„Onze beschaving is ken
nelijk dusdanig dat men
er slechts met de grootste
moeite en dus nog maar
sporadisch in slaagt op
een maatschappelijk re
levante manier vorm te
geven aan de christelijke
overtuiging", aldus kar
dinaal Simonis in een
brief aan het Thijmge-
nootschap, de vereniging
van katholieke intellec
tuelen in Nederland.
Het genootschap voelde zich
„ernstig miskend" door uitla
tingen van paus Johannes
Paulus II en de kardinaal
over de rol van de intellec
tuelen in de kerk. De paus
wees er begin januari tijdens
zijn toespraak tot de bis
schoppen in het kader van
het ad-liminabezoek op dat
volledige eenheid tussen bis
schoppen en gelovigen en
tussen gelovigen onderling
mede wordt belemmerd door
de „onvoldoende medewer
king van intellecuelen en
theologen". Een dag later
verweet mgr. Simonis de
theologen en intellectuelen
„te veel aan de kant te blij
ven staan". Het Thijmgenoot-
schap wijst erop dat het tal
van onderwerpen bestudeert,
zoals de toekomst van de ar
beid, de gezondheidszorg, de
toekomst van de kerken en
de identiteit van de katholie
ke wetenschapsmensen. „De
inspanning van bestuur en
wetenschappelijke raad van
het genootschap om zonder
onderbreking steeds weer ac
tuele levensbeschouwelijke,
maatschappelijke en weten
schappelijke problemen in
het licht van Christus' bood
schap aan de orde te stellen,
wordt naar onze mening op
pijnlijke wijze over het hoofd
gezien", aldus het genoot
schap in zijn brief.
Het nodigt Simonis en de an
dere bisschoppen lid te
worden en als spreker aan
bijeenkomsten deel te ne
men, „zoals nog onlangs de
bisschoppen Bar en Möller
deden".
Volgens mgr. Simonis bete
kent de opmerking van de
paus geen ontkenning van
het werk van bij voorbeeld
het Thijmgenootschap. Maar
de paus heeft wel een gevoe
lige en vitale kwestie aange
raakt. Hij spreekt de hoop uit
dat het bestuur erin zal sla
gen de activiteiten van het
genootschap en andere orga
nisaties verder te versterken
en te verbreden. Ook katho
lieke universiteiten en hoge
scholen zouden zich geroepen
moeten weten om zowel de
medewerkers als de studen
ten te helpen „geschikt te
worden of te blijven om een
katholieke levensovertuiging
een mede-bepalende factor in
hun werk te laten zijn", aldus
Simonis. Hij zegt toe dat de
bisschoppen „waar mogelijk"
advies van het genootschap
zullen vragen. Bovendien
willen de bisschoppen samen
met het Thijmgenootschap
zoeken naar een „vruchtbare
vereniging van rationaliteit
en openbaring in onze da
gen"
UTRECHT De chris
telijke ethiek heeft (nog)
weinig te zeggen over de
voortschrijdende bio
technologie. Dat bleek
op de hervormde predi
kantenvergadering, die
gisteren in Utrecht ver
gaderde over de moge
lijkheden van de weten
schap om „schepper
naast God te zijn".
Theologen en ethici zeiden
om beurten hoe ingewikkeld
en hoe moeilijk de vragen
zijn waarvoor de medische
techniek de christelijke
ethiek, maar ook de christe
lijke* theologie stelt.
Prof. dr. H.W. de Knijff, dog
maticus, noemde een paar
van die vragen: Hoe moeten
ze straks spreken over het
kwaad, de zonde, als wordt
gezegd dat via selectie en ge
netische manipulatie dat
kwaad is uit te bannen? En
hoe moeten gelovigen en
theologen spreken over het
lijden, als straks dat liiden
een „schoonheidsfoutje' is
geworden in het leven van
mensen? Of: wat is eigenlijk
de ziel van een mens in een
tijdperk waarin de grens tus
sen „een klompje cellen" en
een voldragen, bezield kind
vervaagt?
De ethicus prof. dr. E. Schro
ten stelde ook veel vragen in
zijn bijdrage. Hij legde daarin
veel nadruk op de prenatale
diagnostiek. Wat zijn de nor
men - in de nieuwe situatie?
De abortusdiscussie komt ge
kwadrateerd terug, voor
spelde hij. Het gaat niet lan
ger om het aborteren van een
niet gewenste vrucht, maar
nu om het afbreken van ge
wenste zwangerschappen.
Welke normen hanteer je
daarbij? De Utrechtse gynae
cologe dr. G.C.M.L. Chris-
tiaens zei dat het al lang niet
meer gaat om het afbreken
van zwangerschappen in ge
val van embryo's zonder le
venskansen: Een mongoloïde
kind; een kind met spierdys
trofie een kind met een ge
slachtsafwijking zijn motie
ven voor een abortus.
De emeritus hoogleraar cel
biologie dr. P. van Duijn
(Leiden) was duidelijk in zijn
toekomstverwachtingen: de
krachten die de ontwikkeling
van de bio-technologie ver
snellen zijn vele malen ster
ker dan de eventuele rem
mende krachten. En de re
sultaten zijn ongelooflijk: een
kruising tussen een schaap
en een geit is niet denkbeel
dig. En het is niet realistisch
te denken dat de grens in de
manipulatie van het leven bij
de mens wordt getrokken.
De „brave new world" van
Huxley is niet meer denk
beeldig.
Overigens hoeven burgers
niet passief te zijn in al deze
ontwikkelingen: De indus
triële toepassing van bio
technologie wordt i
Het bio-technologisch onderzoek gaat steeds door
Eerste optreden van hervormd domineesorkest
UTRECHT De Neder
landse kerkgeschiedenis
is een nieuw fenomeen
rijker: een domineeskor-
kestdat luistert naar de
naam Pastorale. Het pas
opgerichte ensemble trad
in de Domkerk in
Utrecht voor de eerste
maal op.
Onder leiding van Sybilla
Hofhuis speelden de predi
kanten tijdens de vergade
ring van de hervormde pre
dikantenvereniging werken
van Corelli, Telemann en
Mozart.
Het kamerorkest (vier eerste
violen, vijf tweede violen,
een altviool, cello, contrabas,
dwarsfluit en orgel) werd af
gelopen najaar in het leven
geroepen na een verzoek van
het bestuur van de predikan
tenvereniging. In het orkest
zitten overigens niet alleen
predikanten, maar ook ande
re pastoriebewoners/bewoon
sters.
In eerste instantie is het de
bedoeling .Pastorale' zuiver
hervormd te houden. „Dan
hebben we al verschillende
„stemmen" genoeg," aldus de
oproep. In het programma
boekje vroegen ae muzikale
predikanten hun collega's
vooral met pastorale oren te
luisteren. Ze hadden nog
maar drie keer met elkaar
gerepeteerd. Bovendien „we
zijn samen in goede harmo
nie bezig en dat is in onze al-
oud£ kerk met haar vele ver
schillende geluiden wel eens
anders".
door de gretigheid waarmee
burgers willen profiteren.
Vanuit een hedonistisch den
ken worden alle mogelijkhe
den aangegrepen om ziekte
en lijden te verminderen en
de dood uit te stellen.
Christenen moeten hun stem
laten horen tegen onjuist ge
bruik, meende Van Duijn.
Het beste zou zijn als kerken
in oecumenisch verband zou
den spreken, maar dat gaat
niet zo gemakkelijk, aldus de
oud-hoolgeraar. Bijvoorbeeld
omdat de Katholieke Kerk
via haar dogma's niets toelaat
als het gaat om ingrijpen in
het menselijke. Protestantse
theologen en ethici hebben
daar in het algemeen iets
minder moeite mee. Terecht,
vond Van Duijn, want de
bio-technologie brengt niet
louter slechte dingen. Begrip
voor het katholieke stand
punt kon hij maar met moei
te opbrengen: „er mag niets
bij de mens, maar alles bij de
koe. Hoe kan dat nou? Zeker
omdat volgens de katholie
ken alleen de mens een-on
sterfelijke ziel heeft".
De betogen en de discussie
maakten niet iedereen vro
lijk, daar in de Dom van
Utrecht. De eeuwenlang gel
dende formuleringen van ge
loofswaarheden, ae bekende
begrippen en manieren van
denken klonken vertrouwd
in de christelijk-historische
ruimte, maar ze bleken niet
bestand tegen de werkelijk
heid van vandaag en morgen.
En de christelijke ethiek kan
zich niet aan die werkelijk
heid onttrekken, waarschuw
de prof. Schroten. Dus zal die
christelijke ethiek/theologie
zich op een nieuwe wijze
moeten uitdrukken. Een pre
dikant begon daar al vast
mee toen hij opmerkte dat
het verstandiger is om het
liedje „God die alles maakte"
maar wat minder vaak te
gaan zingen op de Zondags
school...
LÜTSEN KOOISTRA
Dalai Lama: Hoop
op betere toekomst
voor Tibetanen
OXFORD De Dalai Lama, de in
ballingschap levende geestelijk leids
man van de Tibetaanse boeddhisten,
heeft dinsdag gezegd dat de zes mil
joen mensen in zijn door China be
stuurde vaderland „een moeilijke pe
riode doormaken" maar ook dat er
„veel dingen veranderen, vooral in
China".
In het algemeen worden de zaken
humaner. Dat is een positief en hoop
vol teken, aldus de in zijn vaderland
als een god vereerde Dalai Lama in
zijn toespraak tot het Wereldforum
van Geestelijke en Parlementaire
Leiders voor het Overleven van de
Mensheid in Oxford.
De Dalai Lama, die in 1959 na een
mislukte opstand tegen de Chinezen
vluchtte zei dat hij nog steeds met
China onderhandelt. „De Chinese re
gering wil haar contact met mij nog
steeds bewaren," zei hij.
China was overigens niet vertegen
woordigd op de "conferentie in Ox
ford in verband met de aanwezigheid
van de Dalai Lama.
Rechts: De Dalai Lama begroet Moe
der Teresa die met diverse ordegeno
ten ook in Oxford aanwezig is.
FOTO: AP
KATHOLIEKE RAAD VOOR KERK EN SAMENLEVING:
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen: te Hendrik-ldo-Ambacht-
(toez.) B. Gijsbertsen te 's-Graven-
te Baarn W.L. Pera te Zoetermeer; te
Hasselt J. Folkertsma te Leeuwarden;
-te Amsterdam S.L.S. de Vries te Am
sterdam die dit beroep heeft aange-
Gereformeerde Kerken
Beroepen: te Doesburg (part-time)
mevr. drs. C. Wolters-Berghout te
Nagele en Tollebeek (part-time) die
dit beroep heeft aangenomen; Aan
genomen naar Emmeloord B.K. Bree-
man te Onderdendam en Bedum. Be
dankt voor Tlel mevr. drs. NJ. de
Jong-Dorland te Oostvoorne.
Evangelisch Lutherse Kerk
Beroepbaarstelling drs. A. Wonle,
Stuyvesantstraat 15 II, 1058 AJ Am
sterdam.
VUGHT De verdeeld
heid binnen het bisschop
pencollege is een groter
gevaar voor de RK Kerk
in Nederland dan de plu
riformiteit onder de gelo
vigen. De eenheid naar
buiten toe wordt er niet
door bedreigd, maar is er
juist een belangrijke voor
waarde voor. De bisschop
pen kunnen hun verarit-
woordelijkheid alleen
waarmaken als zij dat er
kennen.
ving (KRKS) in een brief aan
de bisschoppenconferentie. De
brief bevat „als open bijdrage
aan een gemeenschappelijke
oordeelsvorming" enkele
kanttekeningen bij de toespra
ken van paus Johannes Paulus
II en kardinaal Simonis tijdens
het ad liminabezoek van de
Nederlandse bisschoppen be
gin dit jaar. De KRKS kan
zich de tevredenheid van de
bisschoppen over de toespraak
van de paus goed indenken.
„Terwijl bij vorige bezoeken^
vaak in nogal bitse bewoordin-*
gen over onze geloofsgemeen
schap werd gesproken en er
over de ontwikkelingen daarin
vooral werd geoordeeld in ter
men van gevaar en bedreiging,
komt een en ander nu meer
realistisch en afgewogen
over".
De KRKS ontkent niet dat de
pluriformiteit binnen de Ne
derlandse RK Kerk zich op tal
van punten tot polarisatie
heeft ontwikkeld. „Dit tot gro
te verwarring binnen de ge
loofsgemeenschap zelf en tot
schande voor het geloof". De
raad waarschuwt de bisschop
pen „tot elke prijs" te voorko
men dat zij partij worden in de
polarisatie. Juist als gelovigen
het recht opeisen het enige
juiste standpunt te huldigen,
moeten bisschoppen, als ver
kondigers van de waarheid,
als 'herders en gidsen' op hun
hoede zijn, aldus de KRKS.
De paus prees de bisschoppen
om hun „voorzichtige pogin
gen" om tot een vruchtbare di
aloog te komen met kritische
groepen als de Acht Mei Be
weging. De KRKS kan zich
geheel in deze woorden vin
den. De raad is verheugd dat
de bisschoppen zijn afgestapt
van hun „sectarische en
scheurmakende" eis dat de be
weging een „geloofsbelijdenis
of Formulieren van Enigheid"
moest overleggen alvorens het
gesprek te mogen aangaan.
Dan zouden er eerder onover
brugbare verschillen dan ge
meenschappelijke opvattingen
en verantwoordelijkheid aan
de orde komen, aldus de
KRKS.
Evangelicale
bijdrage aan
conciliair
proces in '90
DRIEBERGEN De
eerste evangelische bij
drage aan het conciliaire
proces voor gerechtig
heid, vrede en het be
houd van de schepping.
Zo kan het boek 'Als het
water bitter is" van de
evangelische theoloog en
publicist drs. Evert W.
van der Poll en zijn
vrouw, de sociologe Jan
na Stapert, worden be
schouwd.
De voorzitter van de Evange
lische Alliantie (EA), ds. F.H.
Veenhuizen, nam dinsdag tij
dens een door de EA belegde
studiedag over ethiek en mo
raal het eerste exemplaar in
ontvangst. De EA is op ver
zoek van de Raad van Ker
ken in Nederland als waar
nemer betrokken bij de voor
bereiding voor de wereldcon
ferentie over het conciliaire
proces in 1990.
Volgens de auteurs hebben
evangelische christenen nau
welijks of geen aandacht
voor het milieuvraagstuk. Na
een analyse van de ernst van
de huidige milieucrisis wordt
in het boek ingegaan op de
oorzaken van deze evangeli
sche afzijdigheid. Tot slot
wordt opgeroepen tot inkeer
(erkennen van het eigen aan
deel in de milieucrisis) en tot
omkeer: anders gaan denken
en handelen, op een bijbelser
spoor. „In de milieucrisis is
ons geloof in het geding", al
dus de auteurs.
Volgens Veenhuizen wordt
in het boek terecht aandacht
gevraagd voor het feit dat Je
zus Christus niet alleen is ge
komen is tot heil van het
mensenhart, maar tot heil
van de hele schepping. Hij
stelde voor om namens de
EA een exemplaar aan mi
nister Nijpels van milieuza
ken te sturen en naar de toe
rustingscentra van de Neder
landse Hervormde kerk en
de Gereformeerde Kerken in
Nederland. Hij sprak de hoop
uit dat het boek ook gebruikt
wordt in kerkelijke gespreks
groepen in het kader van het
conciliair proces.
ind
Naast de trotse constatering dat Nederlandse succjcl
geregeld aantonen dat een klein land op vele gebieden
kan zijn, wordt ook nog al eens met de nodige zelfspot
gesteld dat Nederland als klein land veel „buitenland"
Soms krijgen we daardoor de neiging te denken dat di iev(
beurtenissen in de „grote wereld" zich geheel voltre J i
buiten ons veilig ingedijkte polderland om.
DaN kijken we lichtelijk geamuseerd naar gebeurten
als Iran-gate, het schandaal waarbij geld dat de Amerik;
overheid had verdiend aan wapenhandel met de ayatol
werd gebruikt om de Contra's in Nicaragua te steunen
glimlachen daarbij om een man als overste North, die v,
nationalistische loyaliteitsgevoelens zijn president blijft
ken om erger te voorkomen.
lijft
DAARBIJ zijn we echter geneigd over het hoofd te zie
ook Nederlanders er door de jaren heen als de kippen bi
ren als er ergens geld kon worden verdiend, zonder da
ons daarbij bekommerden om de aard van die handel,
om Zou het ons eigenlijk in het geheel niet moeten verb
dat, zoals onomstotelijk is komen vast te staan, enige lai
noten betrokken zijn geweest bij wapenleveranties aan
en daaraan aardig wat hebben verdiend.
Die handel, ofschoon strijdig met de geest van de wet]
precies in de oud-vaderlandse koopmanstraditie, w
kraaltjes en spiegeltjes werden geruild voor kostbare s
rijen, de staat het monopolie op de opiumhandel ha
waarin ooit ook de slavenhandel een belangrijke plaal
nam.
In de praktijk wordt „goed koopmanschap" een mod
grip uit het burgerlijk wetboek door menigeen maar
vaak vertaald in „goed verdienen". Daarbij is dan de
van de handel, zoals opnieuw is gebleken, nog steeds oi
geschikt aan dat uitgangspunt. Ook gifschandalen van
omvang zoals onlangs bij Alphen aan den Rijn aan het
zijn gekomen, tonen een kwalijke opvatting aan: gevoel
maatschappelijke verantwoordelijkheid mag het verdi
van grof geld niet in de weg staan.
X.T Wi
WIE generaliseert zal in de wapenleveranties van Nicei
landers aan Iran een nieuw argument zien voor de nega
beeldvorming die over de activiteiten van „de" Nederla
ondernemers bestaat. Van ondernemerszijde beklaagt
zich nog wel eens over dat beeld dat inderdaad veel te e« di<
dige is. Bij zo'n flagrant voorbeeld van een handelsm re£
die elke norm van maatschappelijke verantwoordelij!
negeert, zou een kritisch geluid uit eigen kring de Ni
landse ondernemers daarom sieren.
De
bo'
Lui
Rustig weer
DE BILT (KNMI) Een ho-
gedrukgebied boven de Noord
zee trekt de komende 24 uur
naar het zuiden. Het wordt
dan ook helder en omdat er
koude lucht wordt aangevoerd
daalt de temperatuur vannacht
tot rond het vriespunt. Morgen
overdag ligt het hogedrukge-
bied boven onze omgeving.
Het is dan zonnig en de tem
peratuur loopt in de middag op
tot ongeveer 12 graden. De
wind is zwak tot matig en
waait uit zuidoostelijke rich
ting. Tot en met het weekein
de blijft het fraai lenteweer
met volop zon en temperatu
ren die oplopen tot ongeveer
17 graden.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen geldig voor
morgen en vrijdag:
Zuid-Skandinavië: Perioden
met zon en droog, vrijdag aan
de kust van Noordwegen re
gen. Middagtemperatuur onge
veer 7 graden, 's Nachts in het
binnenland plaatselijk lichte
vorst.
Britse Eilanden: In het noor
den veel bewolking en af en
toe regen. Elders perioden met
zon en droog. Middagtempera
tuur van 11 graden in het
noorden tot 16 graden in het
zuidoosten.
Benelux en Duitsland: Perio
den met zon en droog. Middag-
temperatuur van 10 graden
aan de Noordzeekust tot 16
graden elders.
Midden- en noord-Frankrijk:
Vrij zonnig en middagtempe
ratuur van ongeveer 16 gra
den.
Zuid-Frankrijk: Zonnig met
middagtemperaturen van 17
tot 21 graden.
Perioden
zon en droog. Middagtem j"L
tuur in de dalen ongeveih,
graden. Nulgradennivo
veer op 2100 meter.
'in
iel
Spanje en Portugal: Vrij
nig, middagtemperatuur
18 graden in Noord-Poi j,
tot 25 graden in het zuido p
van Spanje. ;;c
bP
Italië en Joegoslavische g
Zonnig met middagtem fc
tuur rond 18 gradign.
Griekse Kust: Perioden
zon en vrijwel overal d |éjc
Middagtemperatuur van da,
graden in het noorden t ber
in het zuiden.
Het Rode Kruis organiseert
aangepaste vakanties voor chronisch
zieken en gehandicapten die zonder
verpleging en verzorging niet meer zelf-1
standig op vakantie kunnen. Informatie:
plaatselijke afdeling of hoofdbureau
NRK telefoon 070-84.68.68.
