De hyacint, bloem met een rijk verleden
IN EN OM DE KAS
Freesia, stabiel in de snijbloemen Top 1(
LANDEN TUINBOUW
CeidacSotiAtwi
VRIJDAG 8 APRIL 1988 PAGIN^j
De hyacinten bloeien weer. In
de streek tussen Haarlem en
Leiden trekken ze hun kleu
rige banen van pasteltinten
en zenden heerlijke, zoete
geursignalen uit die door de
tallozen bollenkijkers met
welbehagen worden opgesno
ven. De cultuur van hyacin
ten in dit gebied is al oud.
Reeds in het begin van de
achttiende eeuw werden ze
hier voor commerciële doel
einden geproduceerd. Er was
ook toen al veel vraag naar
dit bolgewas. Met name uit
Frankrijk, waar de hyacint in
het begin van de achttiende
eeuw al een echte modebloe-
men was aan het hof van Lo-
dewijk de Vijftiende. Een
man die van het goede-der-
aarde hield en fraaie lustho
ven liet aanleggen aan de
oevers van de Seine, waar Zij
ne Doorluchtigheid zich met
zijn hofdames vermaakte.
De „haute chique" van
Frankrijk volgde het voor
beeld van hun illustere vorst
en op vele buitenplaatsen
groeiden en bloeiden de meest
exotische bloemen en planten.
De hyacinten konden ze niet
zelf kweken en daarom zon
den ze hun bestellingen naar
Holland. De vaderlandse
kwekers waren maar al te
graag bereid die orders uit te
voeren, Vant de Fransen ke
ken niet op een franc meer of
minder.
De Franse madames wisten
de geuren en de kleuren van
de hyacinten uit Holland heel
goed te waarderen. Madame
de Pompadour, de maitresse
van Lodewijk de Vijftiende,
gaf bij dit alles de toon aan.
Ze liet zich vereeuwigen door
beroemde schilders en zorgde
er voor dat haar met hyacin
ten versierde kostbare gewa
den, haar weelderige vormen
goed lieten uitkomen.
Goudmijn
Moest men zich aanvankelijk
met enkelbloemige hyacinten
behelpen, de kwekers slaag
den er al spoedig in om ook
ten.
dubbele creaties op de markt
te brengen. Een daarvan heet
te „Koning van Groot-Brit-
tannië" en de Haarlemse
kweker Peter Voorhelm liet
zich voor één bol van die va
riëteit de somma van duizend
keiharde guldens betalen. Een
enorm bedrag voor die tijd.
De teelt van hyacinten was
een goudmijn. Want ook voor
alledaagse blauwe soorten
werd grif van 25 tot 30 gulden
per stuk betaald en voor rose
aanwinsten (die toen nieuw
waren) legde men zelfs 200
gulden op tafel. Even dreigde
eenzelfde catastrofe als die de
tulpenkwekers had geteisterd:
een windhandel. Maar men
slaagde er in om de ramp af te
wenden.
Een eeuw later slaagde de
Haarlemse patroontekenaar
Isaac Stieltjes er in een nieu
we methode te ontwikkelen,
waardoor men de bollen veel
sneller kon voorttelen. Door
De hyacint anno 1988 ziet er precies hetzelfde uit als een eeuw
geleden. Niets gaat zo moeizaam als het veredelen van hyacin-
FOTO: PR
de bolbodem met een mesje
aan te snijden, ontstond er
een wond waarop vele jonge
bolletjes begonnen te onwik-
kelen. Een soort weefselteelt-
in-de-oervorm. Later werd
die methode meer geperfec
tioneerd en het hollen en snij
den wordt ook vandaag nog
volop toegepast. Maar Stiel
tjes' methode had ook zijn
schaduwkant: het aanbod
steeg snel en dat deed de prij
zen dalen. Dat laatste was na
tuurlijk de bedoeling niet. In
1735 kwam een aantal voor
aanstaande hyacintenkwekers
in de Haarlemse herberg „De
,Drie Brabanders" aan de Wa
genweg bijeen om het pro
bleem te bespreken. Daar
kttam men overeen bij de
verkoop een zekere mini
mumprijs aan te houden. Of
die afspraak inderdaad effect
heeft gesorteerd, daar is de
geschiedenis niet'al te duide
lijk over.
Via de relaties in Frankrijk,
kregen de hyacinten steeds
meer bekendheid in vele an
dere Europese landen. Er
kwam vraag naar hyacinten
uit Holland in tal van hoofd
steden. Deze handel bracht de
hyacintenkwekers tot grote
welstand en dat is vele jaren
zo gebleven. De cultuur van
hyacinten is tot ver in deze
eeuw het monopolie geweest
van een betrekkelijk kleine,
maar zeer invloedrijke groep
kwekers. Een soort bollen-ba-
ronnen die de allerbeste gron
den in eigendom hadden en
konden beschikken over
schuren met een accommoda
tie waar de gemiddelde kwe
ker met onverholen afgunst
naar keek. De hyacintenkwe
kers verdienden een riant in
komen en vonden dat het al
lemaal maar moest blijven zo
als het was.
Toen na de Tweede Wereld
oorlog tal van beperkende
teeltbepalingen de een na de
ander werd opgeheven, bleef
de cultuur van hyacinten ge
bonden aan teeltbewijzen.
Wie zo'n papier had, was ge
rechtigd dit bolgewas te telen
en de rest mocht er alleen
maar naar kijken. Dat wekte
veel ongenoegen, maar jaren
nadat de teelt van tulpen en
narcissen was vrijgegeven,
hielden de hyacintkwekers
het been stijf en mocht men
alleen de hyacinten in het
teeltplan opnemen als er een
teeltbewijs was. De voorstan
ders van een vrije teelt voor
iedereen hebben alle beschik
bare registers moeten open
trekken om daar verandering
in te brengen. Men vocht het
uit tot voor het Internationale
Hof van Justitie in Brussel.
Eerst toen werden de gren
dels weggeschoven en kwam
de teelt vrij. Als de grote
mannen in de bloembollen
streek toen maar goed hadden
gedurfd, hadden ze stellig de
vlag halfstok gehangen.
Kink in de kabel
Dat was in de jaren zestig en
hoewel er sinds die tijd wel
eens minder goede hyacinten-
iaren zijn geweest, hébben de
kwekers van dit bolgewas
door de bank genomen toch
wel goed geboerd. Vorig jaar
is er iets faleikant misgegaan.
Vele honderdduizenden bol
len konden geen koper vin
den, bleven onverkocht en
werden voor een groot deel
vernietigd. Die onverkochte
bollen werden tegen een vast
gestelde minimumprijs uit de
markt genomen. En het daar
voor benodigde geld hebben
de gezamenlijke kwekers via
een heffing zelf op tafel
moeten brengen. Een deel
van de hyacintenkwekers is
het met die gang van zaken
niet meer eens. Men meent
dat het stelsel van minimum
prijzen uit de tijd is. Die bo
dem in de markt, zo zegt men,
is er oorzaak van dat de kwe
kers met die steun in de rug
meer opplanten dan de markt
wel aan kan. Of die groepe
ring zijn zin zal krijgen, staat
nog te bezien. Maar hoe het
ook zij: de resultaten van 1987
hebben duidelijk gemaakt dat
er in elk geval geen reden is
om het areaal uit te breiden.
Maar passen-op-de-plaats-ma-
ken is een bezigheid, die maar
heel weinig bollenkwekers op
het lijf is geschreven.
Supermarkt favoriet bij koop versgroenten
In Nederland, Engeland en Frankrijk
wordt meer dan de helft van de totaal
aangeboden verse groenten verkocht
via de supermarkt. West-Duitsland is
de uitschieter op dit gebied: de consu
menten daar kopen maar liefst drie
kwart van de verse groenten in hun
favoriete supermarkt. De groentewin
kels in ons land nemen een kwart van
de totale verkoop van verse groenten
voor hun rekening. In ons land wordt
slechts vijftien procent van de verse
groenten op de markt gekocht.
Overigens bestaat in de meeste landen
de tendens dat het aandeel van de su
permarkten bij de verkoop van verse
groenten verder toeneemt.
OMZETDALING EXPORTBOLLEN
De totale geldomzet van de najaars-
handel in export-bloembollen is in
het najaar van 1987 ten opzichte
van het jaar ervoor gedaald met een
procent tot bijna 750 miljoen gulden.
Naar gewicht bezien nam de export
met een even groot percentage toe.
Binnen de Europese Gemeenschap
is de exportomzet minimaal geste
gen, maar buiten de EG daalde de
export met drie procent. De belang
rijkste oorzaak daarvan was de for
se, acht procent grote daling van de
exportomzet, die zich in het afgelo
pen jaar naar de Verenigde Staten
voordeed.
Bloemen houden van mensen... en andersom.
In de snijbloemen Top 10
staat de freesia vrij stabiel op
de vijfde plaats. Dat betekent
een veilingomzet van zo'n
slordige 147 miljoen gulden
per jaar. Daarvan wordt een
aanzienlijk deel geëxporteerd,
want Nederland is één van de
grootste freesia-producenten
ter wereld. Van oorsprong
komt dit knolgewas uit de
Zuidafrikaanse Kaapprovin
cie. In het wild groeien daar
zo'n 17 verschillende variëtei
ten. Freesia refracta werd al
in 1815 in Engeland inge
voerd. De bloem is roomkleu
rig en de bloeistengel onver
takt. Natuurlijke botanische
variëteiten hebben later bij de
kruisingen uiteenlopende ei
genschappen ingebracht. Zo is
een intens gele kleur een ei
genschap van variëteit odora-
to en sterke geur van variëteit
leitlinii. In 1898 kwam Free
sia armstrongii in handen van
Van Tubergen, een Neder
lands bollenbedrijf. Het ge
slacht Freesia is genoemd
naar een Duitser, Dr. Freese.
het is dus onjuist om de naam
met een enkele e te schrijven,
zoals nog wel eens gebeurt bij
straatnamen.
Freesia wordt het hele jaar
verkocht, maar dat is niet zo
gewoon als het misschien wel
lijkt. Onder natuurlijke groei-
omstandigheden is de levens
cyclus zeer seizoengebonden.
De bloei in Zuidafrika valt in
de winter en bij ons is dat in
de zomer (juli-augustus). Er
was veel onderzoek en vere
deling voor nodig om rassen
te krijgen die voor een bloe-
menteler het hele jaar rond te
produceren zijn. Afzetpieken
zijn immers niet aantrekke
lijk. Weliswaar is de aanvoer
in het voorjaar het grootst,
maar in de andere seizoenen
kan ook worden geprodu
ceerd. In de zomer en herfst
wordt steeds meer grondkoe-
ling toegepast, want de eerste
weken van de teelt moet de
grondtemperatuur op 15 a 17
JS'
graden Celsius worden gei
den. In beperkte mate ui
aangevoerd van de br
grond, de buitenfreesia's. I
De hoofdkleur bij de free^E
wit (43 procent), gevolgd t
geel (29 procent), blauw
procent) en roze-rood (9L
cent). In beperkte f
worden dubbel- en semi-f
belbloemige rassen
voerd, maar ze maken sltjor
20 procent van de totale L
voer uit. Voor gemengde L
ketten en bloemwerk cijiT
vulde vormen wel -zo aant£
kelijk.
De hyacint bracht aan het begin van de achttiende eeuvf(
hoofden al op hol.
KERKDIENSTEN
LEIDEN O.L. VR. HEMELVAAR^/
ST. JOZEF: za. 19.u., zo. 9.30 u.. 11
u. Hoogmis.
H. LEONARDUS. za. 19 u. Euch. vie
ring; zo. 10.30 u. Euch.viering.
H. MIDDELARES: za. 19 u. Euch. vie
ring; zo. 9.30 u. Hoogmis.
H. LODEWIJK: za. 10 u.. 19 u.. zo.
8.30 u.. 10 u. Hoogmis, 11.30 u.. 18
u.. 19 u. Lof.
H. ANTONIUS VAN PADUA: za. 19 u.;
zo. 9.30 u., 11 u. Hoogmis.
H. PETRUS: za. 19 u. Euch.viering;
zo. 9 u. Euch.viering. 10.30 u. Hoog-
O.L. VR. ONB. ONTV.: za. 19 u.. zo.
10.30 u. Hoogmis. 12.15 uur.
OUD KATHOLIEKE KERK: zo. 10 u.
Eucharistieviering.
Elk weekend zondag 10 uur. behalve
2e weekend in de maand, dan zater
dag 19.00 uur en zondag geen dienst.
AARLANDERVEEN HEILIGE PE
TRUS EN PAULUS: za. 19 u.; zo.
10.30 u. Hoogmis.
TITUS BRANDSMAKAPEL: ZO. 9 u.
Hoogmis. 12 u.
ALPHEN AAN DEN RIJN H. PIUS:
za. 19 u.; zo. 9 en 10.30 u.
H. BONIFATIUS: za. 19 u.; ZO. 9.45 U..
11.30 u.
DE HEILIGE GEEST KERK (De Bron):
za. 19 u.; zo. 9 u.. 11 u. (Op de vakan
tiezondagen 17. 24, 31 juli en 7 en 14
augustus één viering om 10 uur.
BOSKOOP ST. JAN DE DOPER:
za 17.30 u. (de Stek). 19 u. (Kerk); zo.
10.30 uur. (10.30 uur alleen in juli en
augustus 9.30 en 11 uur).
HAZERSWOUDE H.H. ENGELBE
WAARDERS: za. 19 u.; zo. 10.00 u.
Hoogmis. 11.30 u.
HAZERSWOUDE RIJNDIJK BER-
NARDUSKERK: zo. 10 u. Met ingang
van 7 mei: zo: 9.00 uur H. Mis
DEP. HET ANKER: za. 19 u.; zo. 8.45
u., 11.15 u. (Met ingang van 7 mei: za.
19.00 uur H. Mis; zo. 10.30 uur H.
Mis).
HILLEGOM ST. JOZEFPAROCHIE:
za. 19 u. Ned. liederen; zo. 10.00 u.
Ned. liederen. 11.30 u. Ned. liederen
H. MARTINUS: za. 19 u.; zo. 9.00 en
11 u.
HOOGMADE O.L. VR. GEBOOR
TE: za. 19 u.; zo. 10 u.
KATWIJK AAN DEN RIJN H. JO
HANNES DE DOPER: za. 19 u. Eu
charistieviering; zo. 10.00 u. Eucharis
tieviering met parochieel koor.
DEP. RIJNSBURG (Chr. Tuinbouw
school): zo. 10.30 u. Euch. viering.
BUITENKAAG JOHANNES EVAN
GELIST: za. 19 u.; zo. 9.30 u. LANGE-
RAAR H.H. ADRIANUS: za. 19 u..
zo. 9.30 en 11.30 uur.
LEIDERDORP DE MENSWOR
DING: za. 19 u. Eucharistieviering; zo.
10 u. en 11.30 u. Eucharistieviering.
LEIMUIDEN ST. JAN DE DOPER:
za. 19 u.; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11.15
u. samenzang.
LISSE ST. AGATHA, za. 19 u.
Euch. viering; zo. 10 u. Hoogmis (kin-
dernevendienst); 11.30 u. H. Mis.
DEP. POELPOLDER: za. 19 u. Euch.
viering; zo. 10.30 u. Euch. viering.
MARIAKERK: za. 19 u. H. Mis; zo. 9
u. Stille Mis. 10.30 u. Hdogmls.
H.H. ENGELBEWAARDERS (Beek
brug): za. 19 u.; zo. 10.30 u.
NIEUWKOOP O.L. VR. HEMEL
VAART: za. 19 u.; zo. 9 u., 10.45 u.
NIEUWVEEN H. NICOLAAS: za. 19
u.; zo. 9 u.. 11 u.
NIEUW VENNEP MARIA ONB.
ONTV.: za. 19 u.; zo. 10 u.
NOORDEN ST. MARTINUS: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u.. 10.30 u. Ge
zongen Mis.
NOORDWIJK BINNEN ST. JE
ROEN: za. 19 u. H. Mis; zo. 9.30 u.
Hoogmis. 11.00 H. Mis.
NOORDWIJK AAN ZEE MARIA
TER ZEE: za. 19 u. Euch.viering; zo.
ST. JOZEF: za. 19 u.. zo. 9 u.. 10.30
OEGSTGEEST ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 9 u., 10.30 u. Hoogmis.
OUDE ADE ST. BAVOKERK: za. 19
u. Avondmis; zo. 9 u. Hoogmis. 10.30
u. H. Mis in Rijpwetering.
OUDE WETERING JAC. DE MEER
DERE: za. 19.00 uur. zo. 10.00 (win
tertijd) en 11.30 u. (Van 10-4 tot eind
sept. zomertijd: 9. i5 u. en 11 u.)
ROELOFSARENDSVEEN MARIA
PRESENTATIE: za. 19 u.; zo. 9 en 11
ST. PETRUS BANDEN: za. 19 u.; ZO.
9.30 u. Hoogmis. 11.30 u.
RIJPWETERING O.L. VR. GE
BOORTE: za. 19 u. in Oud Ade; zo. 9
u. Hoogmis. 10.30 u. Laatste H. Mis.
SASSENHEIM ST. PANCRATIUS:
za. 19 u.; zo. 9.30 Hoogmis en 11 u.
STOMPWIJK H. LAURENTIUS: za.
19.30 u. Eucharistieviering met sa
menzang; zo. 9.30 u. Hoogmis. 11 u.
Stille H. Mis.
VOORHOUT. ST. BARTHOLOMEUS-
KERK: za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u. Zo
mertijd begint 26-3 zondag 9 en
10.30 uur.
VOORSCHOTEN H. LAURENTIUS:
za. 19 u.; zo. 11.30 u. (wintertijd). Zo
mertijd 11 u.
H. MOEDER GODS: 19 u.; zo. 10 u.
(wintertijd). Zomertijd 11 u.
WARMOND ST. MATTHIASKERK:
za. 19 u.; zo. 9 en 11 u. Hoogmis (win
tertijd). Zomertijd: 8.30 en 10 u., gaat
in op 4 april.
WASSENAAR ST. WILLIBRORD:
za. 19 u.; zo. 9.30 en 11 u.
DE GOEDE HERDER: za. 17 u.. zo.
10.30 u.
ST. JOZEF: za. 19 u., zo. 9.30 en 11
WOUBRUGGE GOEDE HERDER:
za. 19 u.; zo. 10 u.
ZEVENHOVEN HEILIGE JOHAN
NES GEBOORTE: za. 19 u. H. Mis; ZO.
9 u. Stille Mis, 10.45 u. Hoogmis.
ZOETERWOUDE-RIJNDIJK MEER
BURGPAROCHIE: za. 19 u. Misvie
ring; afwisselende koren; zo. 10 u.
(wintertijd) met wisselende koren,
11.30 u. (wintertijd) met orgel en
Volkszang. (Zomertijd vanaf 11 april:
9.30 uur hoogmis. 11 uur late mis.
ZOETERWOUDE ST. JAN'S ONT
HOOFDING: za. 9 jan. 19.30 uur H.
Mis met zang. zo. 9.30 u. Woord- en
Communieviering.
CHR. DIENAARKERK: za. geen H.
Mis; zo. 10 u. Hoogmis.
DE ZILK HEILIGE HARTKERK: za.
19 u.; zo. 10.30 u.
STAD LEIDEN Herv. Gemeente:
Hooglandse kerk: 10.00 u. ds. A. Th.
Kramer; 11.45 u. Oec. Studenten-
dienst. Oude Vestkerk: 10.00 u. ds. P.
de Bruyn. Marekerk: 10.00 u. dr. S.
Meijers; 17.00 u. ds. M. van Campen,
Woerden. Maranatakerk 10.00 u. ds.
M. v.d. Velden. Regenboog: 9.30 en
11.15 u. pastoor J. A. A. v. Well.
Bethlehemkerk: 10.00 u. in de Petra-
kerk ds. P. W. Spruyt, A'dam, Open
Deurdlenst m.m.v. The King's Com
bo, Woubrugge. Bevrijdingskerk:
10.00 u. ds. K. J. Jansen. Vredeskerk:
10.00 u. ds. J. Nauta, m.m.v. het kin
derkoor. Stevenshof: 10.00 u. kand.
C. Blok. Eglise Wallone: 10.30 u. M.
Spindler. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u.
ds. J. Bovenberg. Diaconessenhuls:
10.30 u. ds. H. J. van Achterberg.
Jeugdkapeldlensten: Vredeskerk:
10.00 u. dienst in de kerk.
STAD LEIDEN Gereformeerde en
andere kerken: Vredeskerk: 10.00 u.
ds. J. Nauta. Petrakerk: 10.00 u. ds.
P. W. Spruyt, Open Deurdienst. Oude
Vest: 10.00 u. ds. P. de Bruyn. Oegst-
geest. Maranathakerk: 10.00 u. ds. M.
v.d. Velden. Bevrijdingskerk: 10.00 u.
ds. K. J. Jansen; 17.00 u. ds. Mac-
kaay. Bejaardenhuis Groenhoven:
10.00 u. ds. K. Vegter. Chr. Geret.
Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. G. C. den
Hertog. Geref. Kerk Vrijgem.: 10.00
en 17.00 u. leesdienst. Doopsgez./
Rem. Kerk: 10.30 u. ds. Mw. Kolff-
Vos. Bapt. Gem.: 9.30 u. ds. A. H. Ag-
tereek in de Kooikapel (Bethlehems-
kerk) H.A. Evang. Luth. Kerk: 10.15 u.
ds. S. T. de Mey-Meulendijk. Nieuw
■Apost. kerk: Diensten 9.30 en 16.00
u. Evang. Gemeenschap: 9.00 u.
evang. R. Sussenbach; 10.30 u.
Evang. J. Faber. Leger des Heils:
10.00 en 19.00 u. Samenkomsten. Ze
vende-Dag-Adventisten: zaterdag:
10.00 u. bijbelstudie. 11.00 u. ere
dienst. Evang. Centrum Zijlsingel 2a:
10.00 u. dhr. J. Zijlstra.
Zendingsgroep „Jeruel": Samen
komst 17.00 u.
Pinkstergemeente Oude Vest 13:
10.00 u. Evang. Joh. v. Wieringen.
AARLANDERVEEN Herv. Gemeen
te: 10.00 u. ds. J. Bogers, Alphen;
19.00 u. ds. L. F. de Graaff, Nleuw-
veen. Gerei, kerk: 10.00 u. ds. P. W.
van Wijngaarden; 18.30 u. ds. F. J.
Boer. Chr. Geref. kerk: 9.30 ds. W.
Steenbergen; 18.30 u. ds. H. de
Graaf. Ouderkerk a.d. A.
TER AAR Herv. Gemeente: 9.30 u.
ds. J. Haitsma, Boskoop; 18.30 u. ds.
Chr. J. Sjoilema. Geref. Kerk: 9.30 u.
G. Zijl. O. en N. Wetering; 18.30 u. ds.
N. de Reus.
ABBENES Herv. Gemeente: 9.30 u.
ds. W. F. v.d. Staat. Uithoorn.
ALPHEN AAN DEN RIJN Herv. Ge
meente: Opstandingskerk: 10.00 u.
ds. F. Boer; 18.30 u. ds. H. Omme-
ring. Adventskerk: 10.00 u. ds. A. L.
Laprê, Koudekerk; 17.00 u. ds. H. v.d.
Gronden, dienst met en voor verstan
delijk gehandicapten. Kruiskerk:
10.00 u. ds. G. van Driel. Geref. Kerk:
Maranathakerk: 10.00 u. drs. J. J.
Lamme. Delft, dienst met doven en
slechthorenden; 18.30 dienst des
Woords. Salvatorikerk: 10.00 u. ds.
H. Ommering; 17.00 u. zie Advents
kerk. Baptistengemeente: 10.00 u. en
18.30 u. Dienst des Woords. Leger
des Heils: 10.00 en 19.00 u. samen
komsten. Volle Evangelie Gem.: 10.00
u. dhr. W. v. Putten.
ALPHEN NOORD (Herv./Geref.
diensten) Heilig Avondmaal. Goede
Herder: 10.00 u. ds. F. Moll; 19.00 u.
ds. P. Taselaar. De Bron: 9.15 u. ds.
P. Taselaar, 10.30 u. ds. R. Nieuwen-
huis; 18.30 u. ds. F. Moll. Ashramcol-
lege: 10.00 u. ds. N. Hoogendijk.
Driehoorne: geen opgave. Herv. Gem.
Sionskerk: 9.30 u. ds. C. Trouwborst.
Vlaardingen; 18.30 u. ds. J. Ouwen-
dijk. Oudhoornseweg: 10.00 u. ds.
N. C. Smit, Beverwijk.
BODEGRAVEN Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 10.00 u. ds. R. J. v.d.
Hoef; 18.30 u. ds. J. Wieman. Salva-
torkerk: 10.00 u. ds. L. Terlouw;
18.30 u. ds. R. J. v.d. Hoef. Bethle
hemkerk: 10.00 u. ds. J. Wieman;
18.30 u. ds. H. Jansen. Heukelum.
Geref. Kerk: 10.00 u. ds. W. A. v.d.
Berg. 18.30 u. ds. K. H. Wigboldus.
Voorburg.
BOSKOOP Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 9.30 u. ds. H. A. v.d. Pol;
18.30 u. ds. Z. de Graaf. Hazerswou-
de. Jeugdd. De Stek (Herv./Geref.):
9.30 u. ds. J. C. W. v.h. Hoff. Geref.
Kerk: 9.30 u. ds. G. de Jong; 17.00 u.
ds. J. C.W. v.h. Hoff. Chr. Geref.
Kerk: 9.30 en 17.00 u. ds. P. N. Rib-
bers.
HAZERSWOUDE Herv. Gem.: 9.30
u. ds. Z. de Graaf; 18.30 u. ds. P. J.
Stam. Ter Aar. Geref. Kerk: 9.30 u. en
17.00 u. ds. P. Huisman. H.A.
HOOGMADE Herv. Gem.: 10.00 u.
ds. H. L. Boonstra.
DE KAAG Herv. Gem.: 10.00 u. ds.
Chr. Koldewijn.
KATWIJK AAN DEN RIJN Herv.
Gemeente: Dorpskerk: 10.00 u. Prof.
dr. A. v.d. Beek. Valkenburg; 18.00 u.
ds. A. Makkenze. Voorhout. Ontmoe-
tingskerk: 10.00 u. ds. M. J. Aarents;
18.30 u. Interk. Evangelisatiedienst,
ds. A. Christ.
KATWIJK AAN ZEE Herv. Ge
meente: Nieuwe Kerk: 10.00 u. ds. A.
Christ; 18.00 u. ds. H. Visser. Oude
Kerk: 10.00 u. ds. J. R. Volk; 18.00 u.
ds. Ch. J. Sjoilema. Ichtuskerk: 10.00
u. Dienst des Woords; 18.00 u. ds. D.
Driebergen. Pnielkerk: 9.30 u. ds.
Ch. J. Sjoilema; 18.00 u. J. R. Volk.
Maranathakerk: 10.00 u. ds. W. Chr.
Hovius; 18.00 u. ds. C. B. Schuurman.
Kapel Overduin: 14.15 u. ds. E. J.
Bergmans.
Geref. Kerk: Open Hof: 9.30 u. en
17.00 u. ds. J. Van Breevoort, H.A.
Triumphator: 10.00 u. en 17.00 u. ds.
A. C. Kersten. H.A. Vredeskerk: 10.00
u. en 17.00 u. ds. P. C. Koster. H.A.
Chr. Gerei, kerk: 10.00 en 17.00 u.
ds. D. Slagboom.
KOUDEKERK AAN DEN RIJN
Herv. Gem.: 10.00 u. ds. W. E. den
Hertog. Den Haag; 19.00 u. drs. A.
Mak, Westzaan (gez.d.) In Herv.kerk.
Geref. kerk: 10.00 u. drs. A. Mak.
Westzaan; 19.00 u. drs. A. Mak. gez.
dienst Herv. Kerk.
LEIDERDORP (Herv./Geref. diensten):
Dorpskerk: 10.00 u. ds. Tj. Doesburg;
15.00 u. ds. J. Bovenberg, dienst met
verst, gehand.; 18.30 u. ds. J. J. v.d.
Born. Hoofdstraat: 10.00 u. ds. A.
Knorth. Schepplngskerk: 9.00 en
10.30 u. ds. J. J. v.d. Born, H.A.
LEIMUIDEN Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. H. de Vree. Geref. kerk: 9.30 u.
en 19.00 u. ds. C. v.d. Kooi; N.B. za
terdag 9 april om 15.00 u. H.A. voor
hen die zondag niet kunnen komen.
LISSE Herv. Gemeente: Dorps
kerk: 10.00 u. ds. B. C. de Gelder.
Pauluskerk: 10.00 u. en 19.00 u. ds.
P. C. 't Hooft. Geref. kerk: 10.00 u.
ds. E. Boswijk; 17.00 u. ds. R. S. El-
gersma. Noordwijk. Chr. Geref. Kerk:
10.00 en 16.30 u. ds. J. van Dijken.
Geref. Gem.: 10.00 en 16.00 ds. A. M.
den Boer. Ned. Geref. Kerk (Salvato-
ri): 10.00 u. ds. J. van Dijken, ge-
comb. met Chr. Ger. Kerk; 17.00 u.
kand. J. van Es. Rijssenhout.
NIEUWKOOP Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. J. Goedhart; 18.30 u. dhr. N.
Stam. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. S.
Schoon. Mijdrecht; 17.00 u. geen
NIEUWVEEN Herv. Gem.: 9.30
Kand. A. Lagendijk. Leiden; 18.30 u.
Kand. N. M. Tramper, Zeist.
NIEUW VENNEP Herv. Gem.: 9.30
u. ds. M. Bergsma. Lekkerkerk; 19.00
u. ds. W. H. B. ten Voorde. Geref-
.kerk: 9.30 en 18.30 u. ds. N. Wijn
gaarden. Chr. Geref. Kerk: 9.30 en
16.30 u. Kand. J. van Mourik, Goes.
NOORDWIJK Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 10.00 ds. W. v.d. Lee;
17.00 u. ds. J. Blom, Ridderkerk.
Kerk aan Zee: 10.00 u. ds. D. Keu-
ning; 17.00 u. ds. R. S. Elgersma. De
Rank: 10.00 u. ds. L. Roetman, Erme-
lo. Geref. Kerk: Hoofdstraat (Buurt
kerk): 10.00 u. ds. C. Warner. Henge
lo. Vinkenlaan: 10.00 u. ds. R. S. El
gersma; 19.00 u. ds. W. v.d. Lee.
Stichtingskerk: 11.00 u. ds. G. J.
Bach. Amsterdam. Sole Mlo: 9.00 u.
ds. G. J. Bach. Amsterdam.
NOORDWIJKERHOUT Herv. Gem.:
10.00 u. ds. J. Streefland, Nijkerk.
OEGSTGEEST (Herv./Geref. dien
sten): Endegeest: 10.00 u. ds. L- H. C.
Friederich. Mauritskerk: 10.00 u. ds.
W. v.d. Zwaan. Groene Kerkje: 10.00
u. ds. M. B. Blom. Pauluskerk: 10.00
u. ds. J. J. van Lienden. Gemeente
centrum: 10.30 u. gtw. E. Hagen;
19.00 u. ds. C. Visch-Tonsbeek, The-
madienst. Acad. Ziekenhuis: 10.15 u.
ds. J. Bovenberg. Genootschap der
Vrienden (Quakers): Alleen 1e zondag
v.d. maand dienst om 10.30 u. Ned.
Geref. Kerk: 8.45 u. en 16^00 u. ds. G.
v.d. Brink, R'dam. H.A.
OUDE EN NIEUWE WETERING
Herv. Gem.: 9.30 u. Dienst des
Woords. Geref. Kerk: 9.30 u. ds. G.
Zijl; 18.30 u. Idem. Remonstrantse
gem.: geen opgave.
RIJNSATERWOUDE Herv. Gem.:
9.30 u. ds. J. Wegerlf, Nieuwkoop;
19.00 u. ds. M. D. Geuze, Noorden.
RIJNSBURG Herv. Gemeente:
Grote Kerk: 9.30 u. ds. Van Niel,
17.00 u. ds. Smaling. Bethelkerk: 9.30
u. ds. Smaling. Geref. Kerk: Petra-
kerk: 9.30 u. ds. Snel; 19.00 u. ds.
Ribberink. H.A. met Jong Bel. leden.
Immanuelkerk: 9.00 en 10.30 u. ds.
Cziria; 17.00 u. ds. Snel. Maranatha
kerk: 9.30 u. ds. Ribberink; 17.00 u.
ds. Cziria. Chr. Geref. Kerk: 9.30 u.
en 17.00 u. ds. W. van Sorge.
SASSENHEIM Herv. Gem.: 9.00 en
10.30 u. Dhr. Hoffenaar, Voorhout;
19.00 u. Open Deur dienst in Geref.
Kerk m.m.v. het Chr. Mannekoor. Ge
ref. Kerk: 9.30 u. ds. G. W. Rijksen,
Sassenheim; 19.00 u. ds. A. Westra,
Beilen, Opend.d. in Geref. Kerk. Chr.
Geref. Kerk: 10.00 en 17.00 u. ds. J.
M. Aarnoudse. Ned. Prot. Bond Sas-
senheim/Lisse: geen opgave.
VALKENBURG (Z.H.): Herv. Gem.:
10.00 u. dr. W. Wagter, Rijnsburg;
18.30 u. ds. H. J. van Achterberg, Lei
den. Geref. Kerk: 9.30 u. drs. J. Eer
beek. Den Haag; 18.30 u. drs. L. J.
Koning-Polet. Gouda.
VOORHOUT Herv./Geref. Kerk:
10.00 u. ds. C. J. de Jong.
VOORSCHOTEN Herv. Gem.:
10.00 u. ds. A. K. v.d. Schoot; 19.00
u. Jeugddienst in de 'Ontmoeting'.
Geref. kerk: 10.00 u. ds. G. de Zeeuw;
19.00 u. Jeugddienst in de 'Ontmoe
ting', ds. v.d. Grijp. Ontmoeting
(Herv./Geref): 10.00 u. ds.'W. Blan
ken; 19.00 u. Jeugddienst.
WARMOND Herv. Gem.: 10.00 u.
ds. P. J. Mackaay, Lelden.
WASSENAAR Herv. Gemeente:
Dorpskerk: 10.00 u. Prof. Dr. E. J. Be
ker. Bilthoven; 16.30 u. ds. G. H.
Abma. Gouda. Kievietkerk: Samen-
op-weg diensten: 10.00 u. ds. J. Vis
ser. Messiaskerk: 10.00 u. ds. W. van
Waasbergen. Dorpscentrum: 9.30 u.
ds. G. de Fijter. Wagenborgen.
Geref. Kerk: Zijllaankerk: 10.00 u. ds.
J. van Leeuwen. Maassluis; 19.00 u.
mw. drs. M. W. M. Janse de Jonge.
Kievietkerk. Samen-op-weg diensten:
10.00 u. ds. J. Visser. Ned. Prot.
Bond: 10.30 u. dr. L. Leertouwer, Lei
den.
WOUBRUGGE Herv. Gem.: 9.30 u.
ds. W. J. J. Koelewijn, Krimpen; 18.30
u. Prof. A. v.d. Beek. Geref. Kerk:
9.30 u. drs. N. de Reus, Ter Aar;
18.30 u. drs. M. J. Aalders. Ned. ProL
Bond: 10.30 u. ds. F. H. Fockema-An-
dreae, Wassenaar.
ZEVENHOVEN Herv. Gem.: 9.30 u.
dhr. J. de Haan. Geref. Kerk: 9.30 u.
en 19.00 u. ds. A. J. G. Dronkert.
ZWAMMERDAM Herv. Gem.:
10.00 u. ds. T. A. Eijsenga; 18.30 u.
ds. S. L. v. Deventer. Houten, gez.
jeugdd Geref. Kerk: 10.00 u. drs. N.
Scheps. Heerlen; 18.30 u. drs. S. L.
van Deventer. Hoyten, gez. jeugd
dienst in Herv. kerk.
dienstverlening
ARTSEN Leiden: Groep 1: Tan.
Janssen. Zwijnenburg. Meyer. R. van
Leeuwen, Verhage, Groeneveld en De
Ruiter: za. dr. De Ruiter, tel. 125096
en zo. dr. Groeneveld, tel. 218661.
Groep 2: Bergmeyer, Pieterse, Van
Gent. Taytelbaum, Van Luyk, Klaas-
sen, Rus. Kruis en E. de Lange: za.
dr. Kruis. tel. 126371 en zo. dr. Rus,
tel. 132500. Groep 3: Pleiter, J. van
Leeuwen, Smit, W. de Bruijne, J. de
Bruijne, Stolk, Jürgens, Fogelberg en
Muysenbergh: za. dr. Lely, tel.
120412 en zo. dr. Stolk, tel. 125820.
Groep 4: Van Wingerden. Lahr, Van
Rijn, Bènit, Nieuwenhuis, Roos, Boer,
Van de Waardt, Arnou, J. Zaaijer en
R. Zaaijer: za. dr. Zaaijer, tel. 316008
en zo. dr. Van Wingerden, tel.
310047. Groep 5: Schaefer, Jasper-
se. Crul, Kooyman. De Jong, Prince,
Reinders, D. Hammerstein en A.
Hammerstein: za. dr. Reinders. tel.
760947 en zo. dr. Hammerstein, tel.
720936. Oegstgeest: vanaf za. 8.00
uur: dr. Hugenholtz, tel. 155666,
Spreekuur za. en zo. 11.30-12.30.
Kaag Abbenes -Nieuw Vennep: tel.
02526-72850. Leiderdorp: za. en
zo dr. Van der Leden. tel. 894539.
Spreekuur van 12.30 tot 13.00.
Voorschoten: za. dr. Meiman, tel.
01717-2118 en zo. dr. Platteel, tel.
01717-5417. Warmond - Voorhout:
za. en zo. dr. De Gijzel, tel. 01711-
10834. Noordwijk: Groepspraktijk
tel. 19300. Katwijk aan Zee: dr
Lodder, tel. 13466. Katwijk - Rijns
burg - Valkenburg: dr. Rietbroek. tel.
21818. Sassenheim: dr. De Graaff
en dr. Van der Salm, tel. 12479. Al
kemade - Rijnsaterwoude: dr. Beek
huis. tel. 01712-8202. Roelofa-
rendsveen Praktijk Saeys/van Mier-
lo/Roelen/Brock: dr. Roeien en dr.
Brock, tel. 01713-2329. Alphen:
groep 1. za. dr. Wijnmaalen, tel.
72079 en zo. dr. Herzberger, tel.
73264. Groep 2. za. dr. Visser, tel.
22088 en zo. dr. Hoogendoorn, tel.
22425. groep 3, za. dr. Smit. tel.
01720-45371 en zo. dr. Varkevisser.
tel. 21767. Hazerswoude-Koude-
kerk: dr. Bosch. tel. 01728-9281.
Benthuizen - Boskoop: dr. Leeuwen-
burgh, tel. 01727-5700. Langeraar -
Nieuwveen - Ter Aar - Woubrugge:
dr. Van Sprang en dr. Zandstra, tel.
01722-2811. Nieuwkoop Noorden:
dr. Sluis, tel. 01725-9301. op za. en
zo. voor dringende zaken spreekuur
tussen 11.00 en 11.30 en tussen
17.00 en 17.30 uur. Hillegom: za. en
zo. dr. Van der Kaaden, tel. 15114.
TANDARTSEN Leiden - Leider
dorp - Oegstgeest - Warmond: dr.
Wieringa, tel. 071-762925. za en zo
spreekuur om 13.00 uur. Zoeter-
woude: dr. Freeke. tel. 071-
414547/410950. Alkemade - Lei-
muiden: eigen tandarts bellen voor
15.00 uur. Leidschendam: Voor
spoedgevallen tel. 974491. Bollen
streek: dr. Schimberg, tel. 02520-
17036.
APOTHEKEN Leiden Leiderdorp
- Oegstgeest - Voorschoten: Apo
theek Zuid-West, Brahmslaan 18-20,
Leiden, tel. 071-763134 en apotheek
Linnaeus, Kempenaerstraat 31,
Oegstgeest. tel. 071-173330. Alke
made: Apotheek Alkemade, open: zat
12-13, 17.30-18 u, zon feestdagen
12.30-13 en 17.30-18 u. Noordwijk
- Katwijk - Rijnsburg: Apotheek Kat
wijk aan den Rijn. Rijnstraat 38. Kat
wijk, tel. 01718-30833. Leidschen
dam: Apotheek Prinsenhof, Prins Fre-
deriklaan 201, tel. 200999. Noord-
wijkerhout: za geopend van 9-13. u.
en van 17-18 u. en zo van 12-13 u. en
17-18 u. Spoedrecepten tel. 3511 of
dienstbel. Sassenheim: 02522-
10169.
WIJKVERPLEGING Leiden -
Noordwijkerhout - De Zilk - Voor
hout: tel. 071-122222. Bollen
streek: Wijkverpleging Gezondheids
centrum. tel. 02522-14147. Hille
gom: Opgave via het antwoordappa
raat, tel. 02520-16217. Leidschen
dam: Kruisvereniging, tel. 070-
455300. Oegstgeest: Kruisvereniging,
tel. 071-177444.
DIERENARTSEN Leiden: dr. Van
der Wouw, tel. 764058 en dr. Muur-
ling, tel 071-125057. Voorschoten -
Leidschendam: dr. Frencken, tel.
070-271110. Bollenstreek: dr.
Scheele, tel. 02521-10847. Katwijk:
Opgave via het antwoordapparaat, op
zaterdag tussen 11.00 - 12.00 uur
spreekuur bij dr. Snel. Sassenheim:
dr. Scheele, tel. 02521-10847. Lei
derdorp: Dr. Muurling. tel. 071-
125057.
KLACHTENMELDPUNT Ambulante
Psychotherapie Zuid-Holland Noord.
Spreekuur donderdag 18.00-19.00
uut. Tel. 071-141808.
ONGEVALLENDIENST ZIEKENHUI
ZEN LEIDEN Ongevallendienst
elke dag Academisch Ziekenhuis be
halve van dinsdag 13.00 u. tot woens
dag 13.00 u. (Diaconessenhuls polikli
nieken tel 155543, afdeling S.C.U. tel
175639) en van vrijdag 13.00 u. tot
zaterdag 13.00 u. (Elisabeth-zieken-
huis).
De Geneeskundige Dienst Leiden is
verhuisd van de Roodenburgerstraat
in Leiden naar de Cronestelnkade
18a in Leiden.
VERENIGING BESCHERMING ON
GEBOREN KIND Hulpverlening bij
ongewenste zwangerschap voor moe
der en kind. Bel tel. 071-897762, 071-
142201 of 033-620244. Het laatste
nummer is dag en nacht bereikbaar.
BEZOEKUREN ZIEKENHUIZEN
Diaconessenhuis: Bezoekuur dage
lijks van 16.00 tot 17.00 uur en van
18.30 tot 19.30 uur. Kinderafdeling
dagelijks van 14.00 tot 20.00. Niet
meer dan twee bezoekers per patiënt.
Sint Elizabeth-ziekenhuis: Volwas
senen dagelijks van 14.00-14.45 u. en
van 18.30-19.30 u.; klasse-afdelingen
ook 11.15-12.00 u. Kraamafdeling:
dag. van 15.00-16.00 u. en van 18.30-
19.30 u. en van 19.30-21.00 u. alleen
voor vaders. Kinderafdeling dag.
15.00-18.30 u. CCU (hartbewaking)
dag. van 14.00-14.30 u. en van 19.00-
19.30 u. Intensieve verpleging: dag.
van 14.00-14.30 u. en van 18.30-
19.00 u. Sport-Medisch Adviescen
trum: Spreekuur ma. 19.30-20.30 u.
in het St. Elisabeth-ziekenhuis. En
degeest: Di. en vr. 13.00-14.30 u.; zo.
11.00-12.00 u. en 14.00-15.00 u.; eer
ste klasse: de gehele dag. Jelgers-
makliniek: Jongerenteam: za. en zo.
14.00-17.00 u. Opname:-werkdagen
16.45-17.45 u.; za. zo en feestdag.
10.00-11.30 en 14.00-16.30 u. Team
A. C en D: dag. tot 21.00 u. met uit
zondering van behandeltijden en
etenstijden. Academisch Zieken
huis: Voor alle patiënten (behalve kin
deren) zijn de bezoekuren als volgt:
Dagelijks 14.15-15.00 u. en 18.30-
19.30 u. Avondbezoekuur afdeling
verloskunde: 18.00-19.00 u. De Prae-
maturenafdeling: voor ouders en fa
milie is na overleg met patiënten
doorlopend bezoek mogelijk. Bezoek
aan ernstige patiënten: wanneer aan
ernstige patiënten doorlopend be
zoek wordt toegestaan kan de hoofd
verpleegkundige hiervoor speciale
kaarten verstrekken. Kinderkliniek:
zalen voor peuters, kleuters en grote
kinderen 15.15-17.00, babyzaal en
boxenafdeling: volgens afspraak met
het verpleegkundig hoofd. Bezoektij
den kinderafdelingen: voor ouders
van opgenomen kinderen na overleg
met verpleegkundig hoofd. Voor an
dere bezoekers van kinderen: Keel-,
neus- en oorheelkunde en neurologie:
14.15-15.00 en 18.30-19.30. Oogheel
kunde en heelkunde: 14.15-15.00 en
18.30-19.00. Rijnoordziekenhuis:
Dagelijks 14.30-15.15 u. en 18.30-
19.30 u. Extra bezoek hartbewaking:
11.00-11.30 u. Extra bezoek vaders
kraamafdeling: 19.30-20.30 u. Kinder
afdeling 15.00-15.30 u. alleen voor
ouders 18.00-18.30 u.
CENTRALE REGISTRATIE KINDER
OPVANG (Koornbrugsteeg 2. 2311
EK Leiden, tel 254810.) Informatie
over en aanmelden voor kinderop
vang in Leiden. Geopend: ma t/m vr
dag 9-12.
ANTI-DISCRIMINATIE CENTRAAL
MELDPUNT LEIDEN. Ketelboeter-
steeg 10. Ma. t/m vr. telefonisch be
reikbaar van 10.00 tot 16.00 via 071-
120903. Spreekuur ma. 13.00-15.00
en do. 18.80-20.30.
LEIDSE RECHTSWINKEL Juri
disch Adviesbureau, Ketelboeters-
steeg 10. tel. 130775; afdeling belas
tingen: alleen op afspraak, klachten
bureau: di. en do. 18.30-20:30, afde
ling vreemdelingenrecht: ma. 13-15
en do. 18.30-20.30, afdeling vrouw:
vr. 10-12.
SOS Telefonische Hulpdienst Lei
den e.o. Voor een gesprek van
mens tot mens. Vertrouwelijk. Dag en
nacht bereikbaar. Telefoori
achterop de telefoongidJ
125202).
bureau voor rechtsh
Herengracht 50, tel. 123942; I
ren ma. en di. 10.00-12.30l
13.30-16.00 u.; do. 18.30-20f
dierenhulp- en ambu)
dienst Hulpverlening i
Leiderdorp. Oegstgeest,
Valkenburg. Voorschoten,
en Zoeterwoude. Tel. 071-174 Ei
burgerraadslieden l pi
brugsteeg 2. tel. 143171 (kj
ren). Spreekuren ma., di. I
11.00-12.00 u.. do. 18.30-20 0 Ti
gezinsverzorging 3 d
gezinsverzorging Leiden,
hulp voor bejaarden en larr
zieken en gezinsverzorging, t£
brandtstraat 17, tel. 149441 (I
vr. 9.00-10.00 u. en 13.00-141
kinder- en jongerenteli d
Dagelijks geopend van 1(
20.00 uur. Het nummer i M
120611. O'
maatschappelijk werk -
ting Maatschappelijk Werk,
gracht 1b, spreekuur ma.
9.00-10-00 en volgens afspra
142144. Gezondheidscentrum' D
wijk, spreekuur ma. 11.00-1; 9'
do. 14.00-15.00, tel. 212195. C
heidscentrum Stevenshof. sf) n
do. 10.00-11.00. tel. 311506,
Noord: Herensingel 53, sp
ma. t/m vr. 9.00-10.00, tel. c
Sector Zuid: Morsweg 83. spi v'
ma. t/m vr. 9.00-10.00 en voty 9'
spraak, tel. 316167. >e
Algemeen Maatschappelijk V
geval van directe nood* c
's nachts en in het weekeinde!—
baar onder nummer: 06-8212fT
meldlijn agressie en dis*
Natie homosexualiteit
221008. zo. 20-24. i o
raad van arbeid Hogel Vl
306, Leiden, tel 071-899375. Ij
geopend ma. t/m vr. 9-12 u. t
Telefonische Informatie oven d,
bijslag: 8-12 u. I hi
sociale raadsvrouw 0
schoten Spreekuren: md Y
20.00 u. wo. en vr. 9.00-10.30: h
seweg 33, Voorschoten. Tel. i W
sp hulp- en informatie! o
Groenesteeg 33. Leiden. Tl n
134640 of 071-144600. Hulp
matie op medisch, juridisch er) k
gebied, werk. sociale verzeké
huurkwesties. Spreekuur: elk» P
derdag van 20.00-21.00 u. R
stichting vrijwilligers) t
trale Pallasstraat 1. AlpD si
den Rijn. Tel. 01720-33033. E K
ding en opvang van mensen, I e
welke reden dan ook. tijdel? f
nodig hebben. Bovendien wort! ti
matie verstrekt over andere rr) e
heden van hulpverlening en
reikbaarheid daarvan. bi
vrijwilligers centrale dl
gegracht 246a, Leiden. Tel. JB
Dagelijks bereikbaar van 9.0k
u. voor informatie over vrijw p
werk en cursussen of een pert
gesprek.
werkende jongeren
ten- en informatieuur Elke
avgnd van 17.00 tot 20.00 li
kantoor Koppenhinksteeg 2,
Tel, 071-121139.
Bórstvoeding Begeleiding
Leiden. Telefonische hulpdien*]
praktische hulp en Informal!
170083, 215332 of 312556.
