Tientallen
nieuwtjes in
Nederland
Vakantieland
TROPISCH WOUD
ROZE TOMATEN
WOESTE CANYON
ari met de bouw van De Ark. Het zestig
meter lange gebouw gaat onderdak bie
den aan een educatief centrum, tentoon
stellingsruimtes en onderkomens voor
jonge dieren. De Ark wordt omringd
door een savannegebied. Vanaf een drie
meter hoge loopbrug kunnen bezoekers
de dieren „vanuit de lucht" bekijken. De
loopbrug is binnenkort gereed. Het edu
catief centrum gaat op 4 oktober, dieren
dag, officieel open.
Ouwehands dierenpark in Rhenen biedt
na twintig jaar weer onderdak aan twee
Kleine Panda's, de roestbruine familiele
den van de goedogende zwart-witte reu-
zenpanda's die in de bamboebossen bij
de Himalaya permanent de aandacht
voor het Wereld Natuur Fonds levend
houden. De dierentuin op de Grebbe-
berg bouwde ook nieuwe voorzieningen
voor de katachtigen en de mensapen. Er
staan plannen op stapel om het park met
zes hectare uit te breiden, een kas te
bouwen met een Zuidamerikaans regen
woud en een nieuw dolfinarium aan te
□Het Dolfinarium in Harderwijk neemt
in juni een nieuw zeeleeuwentheater in
gebruik
Plant-aardig
□„Een permanente Floriade, maar dan
groter", zo typeert directeur H. Walra
ven de Kasteeltuinen Arcen, de jongste
loot aan de stam van plant-aardige dag
attracties. Deze grootste bloemen- en
plantentuin van Nederland is pal boven
Venlo aangelegd op een eeuwenoud, 32
hectare groot landgoed rond het statige
kasteel Arcen. Beekjes en brede grachten
doorsnijden het terrein dat is gestoffeerd
met honderdvijftigduizend vaste plan
ten, driehonderdduizend bolplanten en
twintigduizend rozestruiken. Tuinlief-
hebbers kunnen ideeën opdoen in twaalf
modeltuinen en een subtropische kas.
Dwars door de tuinen loopt een twaalf
honderd meter lange canyon, compleet
met een snelstromende rivier, waterval
len en rotsplanten. De nadruk van deze
nieuwe attractie ligt op het educatieve en
culturele aspect. Het uit 1750 daterende
kasteel doet dienst als informatiecen
trum en expositieruimte. De Kasteeltui
nen gaan op 18 mei officieel open.
Professor L. Bak mikte onlangs een
flink uit de kluiten gewassen steen
in de vaderlandse toeristische vij
ver. In een provocerend artikel in
een recreatief vakblad beweerde
deze planoloog aan de Vrije Uni
versiteit van Amsterdam dat er
over vijfentwintig jaar geen pret
parken meer bestaan. Als een van
de belangrijkste oorzaken noemde
hij de vergrijzing. Op de vloedgolf
van senioren zullen de pretparken
schipbreuk lijden. Ouderen staan
immers niet te trappelen om in
sensationele attracties al buitelend
en koprollend een adrenaline-kick
te krijgen. Bovendien, zo meent
Bak, hebben veel mensen straks
simpelweg het geld niet meer om
prijzige attracties te bezoeken.
Van verschillende kanten worden de we
tenschappelijke stellingen van prof. Bak
aangevallen. Bijvoorbeeld door professor
Th. Beckers die vrijetijdswetenschappen
doceert aan de Katholieke Universiteit
Brabant. Hij deelt Baks pessimistische
visie niet. „Pretparken hebben wel dege
lijk toekomst, mits zij zich instellen op
de veranderende samenleving en op het
veranderende gedrag van de mensen".
Die koerswijziging voltrekt zich al vol
op, zo benadrukt Hans van den Berg, di
recteur van Avonturenpark Hellendoorn
en voorzitter van de sectie dagrecreatie
van de Vereniging van Recreatie-Onder
nemers in Nederland (Recron). „Natuur
lijk, als je stil blijft zitten en niets doet,
kan het inderdaad gevaarlijk worden.
Dat is altijd al zo geweest. Met het
sprookjespark en de speeltuin die mijn
grootvader en vader vijfentwintig jaar
geleden hadden, zou ik nu geen droog
brood kunnen verdienen. Vooral de laat
ste tien jaar is er veel veranderd. De par
ken hebben bewezen flexibel te zijn. Ze
speelden in op wat de bezoekers wen
sten. Als ze dat blijven doen, als ze een
compleet pakket blijven bieden voor
elke leeftijdsgroep, dan zie ik de toe
komst optimistisch tegemoet".
Bakzeil
Ook mr. Hans Cornelissen, algemeen di
recteur van het Nederlands Bureau voor
Toerisme (NBT), is er van overtuigd dat
de pessimistische professor bakzeil haalt.
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor
de Statistiek blijkt dat het aantal geboor
ten de laatste jaren weer toeneemt. Hij
verwacht dat die stijging zich nog enige
tijd zal doorzetten en dan zal stabilise
ren. „Ik zou er dan ook voor willen
waarschuwen dat attractieparken zich
opeens massaal al te veel op al dan niet
.jongere ouderen" gaan richten".
Cornelissen is het tot op zekere hoogte
wel met professor Bak eens dat de be
hoefte aan sensationele attracties ver
mindert. Maar volgens de NBT-baas is
.dat geen nieuw geluid. Al jaren vindt er
bij de attractieparken een koerswijziging
plaats. Dolle pret, sensatie en spanning
zijn niet langer de enige zaligheden
waarmee de dagjesmensen naar de kas
Verkeerspark
Pal naast het TT-circuit van Assen
werd gisteren het grootste verkeerspark
van Europa officieel geopend. Het om
vat onder meer een wegencircuit met
echte verkeerslichten en borden, waarop
kinderen in trapauto's worden gecon
fronteerd met levensechte verkeerssitua
ties. Tieners en ouderen kunnen zich in
motorvoertuigjes uitleven op een behen-
digheidscircuit. In een expositiehal staat
de collectie van het voormalig Automu
seum Drenthe geparkeerd. Verkeerspark
Assen - aanlegkosten tien miljoen gul
den - mikt op 260.000 bezoekers per
jaar.
□Aan de Rotterdamse Maasboulevard
kunnen zwemmers vanaf half juni in
weelde baden in Tropicana. Eigenaar
Center Pares noemt dit meest luxueuze
zwemparadijs van Nederland zelfs „een
toeristische trekpleister van wereldallu
re". In een reusachtige glaskoepel zijn
verschillende attracties samengebald:
tropische zwembaden, watervallen, sau
na's, zonnegrotten, fitness centra, terras
sen, bars, winkeltjes en het eerste draai
ende restaurant van Nederland. Center
Pares denkt eraan ook Tropicana's te
bouwen in Amsterdam, Londen en Pa
rijs, maar alleen als „Rotterdam" een
succes wordt.
Pretparken
In de strijd om de gunsten en guldens
van de dagjesmensen komen de pretpar
ken met verschillende nieuwe troeven
De Julianatoren in Apeldoorn, het
oudste familiepark in ons land, neemt
op 7 mei een 450 meter lange monorail
in gebruik.
Ponypark Slagharen viert het vijfen
twintigjarig bestaan met de ingebruikne
ming van het Mono Labyrint, een hon
derdvijftig meter lange monorail die
door een bizarre fantasiewereld voert,
een reusachtige Octopus en het AVRO-
Wordt-Vervolgd-clubhuis, een theater
met vijfhonderd zitplaatsen.
□Avonturenpark Hellendoorn bouwde
vier nieuwe attracties: een speelkasteel
en een caroussel op het water voor de
kleintjes, Springend Water, een compu
tergestuurde fontein en Jungle Rock: een
centrifuge waarin de bezoekers tegen de
wand kleven om vervolgens in die korf
boven de rotsen te worden uitgetild.
De Linnaeushof in Bennebroek heeft
aan zijn ruim driehonderd attracties on
der meer een superglijbaan en een speel-
dorp toegevoegd.
Duinrell in Wassenaar stak veel geld
in een driehonderd meter lange mono
rail, een reuzenrad en een computerge
stuurde dierenshow.
De Efteling opent in de loop van het
seizoen twee nieuwe attracties. Over een
maand start Monsieur Cannibale, een
wonderlijke draaimolen in Afrikaanse
stijl. Vanaf Pinksteren voorspelt De
Trollenkoning vanuit een boom in het
Sprookjesbos de toekomst.
ZATERDAG 2 APRIL 1988
De dierentuinen hebben een slechte tijd achter de rug. Maar het tij lijkt gekeerd:
steeds meer mensen komen beestjes kijken.
Op de Veluwe schiet een oerwoud
wortel, in Emmen groeien roze to
maten als kool en in Arcen is een
woeste Grand Canyon op Maduro-
dam-formaat in het Noordlimburg
se landschap gekloofd. Het lijkt of
Moeder Natuur de kolder in de
kop heeft. Het zijn echter drie van
de tientallen primeurs die toeristi
sche Nederland in het nieuwe sei
zoen in de aanbieding heeft. Een
greep uit het bonte en rijkgeva-
rieerde aanbod:
„Burgers Bush kent z'n weerga niet".
Directeur Anton van Hooff van Burgers
Zoo Safari is allang niet meer de enige
die deze lofzang zingt. Deskundigen uit
de hele wereld steken de loftrompet over
het overdekte tropische oerwoud dat in
de groene zoom rond Arnhem vorm
krijgt. In de op één na grootste hal van
ons land (150 bij 90 meter) zullen naar
verwachting 1,1 miljoen bezoekers per
jaar de spannende en imponerende ge
heimzinnigheid van het oerwoud onder
gaan. Er zijn drie verschillende routes,
van een simpel wandelingetje over vlak
terrein tot een ware klauterpartij voor
avonturiers. De routes voeren langs tro
pische planten, bomen en dieren, moe
rassen, riviertjes en een vijftien meter
hoge waterval. Een groot deel van de hal
is al voor het publiek toegankelijk. De
officiële opening is op 1 juni, als Burgers
het 75-jarig bestaan viert. De komende
jaren zullen een museum, de verblijven
van warmtebehoevende dieren, een
aquarium, een filmzaal en leslokalen
worden aangeschoven.
Hof van heden
□In het Noorder Dierenpark in Emmen
gaat op 10 mei de Hof van Heden offi
cieel open. Het is een kassencomplex
waarin een beeld wordt gegeven van de
ontwikkelingen in de plantenteelt. Glas
helder worden de modernste technieken
u^t de doeken gedaan. Er zijn ook enkele
spectaculaire „vruchten" van het moder
ne onderzoek te zien, zoals de tomatoffel
(een wetenschappelijk verstandshuwelijk
tussen een tomaat en een aardappel).
Voorts een appelboom waarvan de
vruchten nog dichter bij de stam vallen:
de appels worden namelijk niet door de
takken gedragen, maar groeien aan de
stam. Opzienbarend zijn ook een roze
tomaat en een complete rozeplant in een
reageerbuisje. In de Hof van Heden
groeien en bloeien ook bananen, suiker
riet, pinda's, koffie, thee, rijst, pepers en
honderd andere bekende tropische cul
tuurgewassen. Het Biochron, het mu
seum dat de geschiedenis van het leven
op aarde vertelt, is uitgebreid met een
groot aquarium.
□Artis Natura Magistra, zoals de zon
dagse naam van de Amsterdamse die
rentuin luidt, bestaat honderd vijftig jaar.
De oudste „zoo" van het Europees vas
teland viert dat op 2 mei met de officiële
Hellendoorn. „Elke nieuwe attractie
werkt immers kostenverhogend. Dat
moet worden doorberekend in de toe
gangsprijs. Zoiets kun je niet onbeperkt
doen, want dan prijs je jezelf uit de
markt".
De moordende concurrentie tussen de
dagattracties is voor NBT-directeur Cor
nelissen aanleiding aan te dringen op
méér samenwerking, bijvoorheeld reduc
tietarieven en gezamenlijke promotie.
Hij wil daarmee voorkomen dat de indi
viduele bedrijven elk op eigen houtje de
strijd uitvechten tot uiteindelijk vanzelf
blijkt welke attracties als eerste het lood
je leggen. „In mijn ogen hoeven dat ove
rigens niet per definitie de kleintjes te
zijn, want die hebben vaak lage vaste
kosten".
AAD STRUIJS
CcidócSouAcmt1
baart de toeristische bedrijfstak zorgen.
Omgerekend naar het aantal inwoners
heeft ons land - op de staat Florida in
de Verenigde Staten na - de meeste
pretparken ter wereld. Aan die grote ver
scheidenheid op een klein grondgebied
ontleent toeristisch Nederland een deel
van zijn kracht. Maar de keerzijde van
de medaille is dat elke nieuwe attractie
de spoeling dunner maakt. Daarom
speuren de attractiebedrijven naar nieu
we toeristische melkkoeien. Duitsers bij
voorbeeld.
ult de markt
Overigens kan een park het aantal at
tracties niet onbeperkt uitbreiden, meent
Hans van den Berg van Avonturenpark
sa's worden gelokt. Steeds meer parken
richten zich nu ook op vormen van ont
spanning waarvan de bezoeker iets op
steekt. Want dat is de nieuwe trend in
het dagtoerisme: een dagje uit mag best
leerzaam zijn.
Opvallend is dat vooral de dierentuinen
druk aan het bouwen zijn. „De dieren
parken hebben een achterstand in te ha
len", zegt de heer G. Baars, directeur
van Ouwehands Dierenpark en voorzit
ter van de Vereniging van Dierentuinen.
Omdat de dierentuinen het hele jaar ge
opend zijn, wordt vooral geïnvesteerd in
overdekte voorzieningen.
De Nederlandse dierentuinen hebben
een beestachtig moeilijke periode achter
de rug. In de jaren 1980-1983 bereikte
de belangstelling een dieptepunt. De be
zoekcijfers daalden toen met meer dan
vijftien procent. Maar tevreden stelt
Baars vast dat het aantal bezoekers sinds
1986 weer in de lift zit. Dat gaat, zo to
nen de grafieken aan, ten koste van het
bezoek aan de pretparken. Het aantal be
zoekers aan de toeristische attracties is
door de jaren heen stabiel gebleken.
Maar als het bezoek aan dierentuinen
een opgaande lijn vertoont, gaan de be
zoekcijfers van de pretparken naar bene
den, en omgekeerd.
De winst van de ene attractie gaat dus
ten koste van de andere. Dat probleem
Burgers Busheen tropisch oerwoudje in
Arnhem dat langzaam maar zeker vorm
begint te krijgen. FOTO: PERS UNIE
opening van het Artis Planetarium. In
het „sterrentheater" maken de bezoekers
een half uur durende reis door het heel
al. Het gebouw herbergt ook wisselende
tentoonstellingen. De eerste is gewijd
aan het onderzoek van ons zonnestelsel.
Vaarsafari
□Het Safaripark Beekse Bergen verzette
letterlijk bergen werk. Voor de aanleg
van een twee kilometer lange rivier
dwars door het wildpark in Hilvaren-
beek is een half-miljoen kubieke meter
zand uitgegraven. De vaarweg is op
sommige plaatsen tachtig meter breed.
Op de oever en op kunstmatige eilaiïdjes
bivakkeren 54 verschillende soorten
zoogdieren. Bezoekers kunnen aan
boord van de Livingstone een half uur
durende vaarsafari over de rivier maken.
Het project wordt volgend jaar aanzien
lijk uitgebreid^
Dierenpark Amersfoort begon in janu-
