i
Pil tegen darmmalaise op reis
„Het is verschrikkelijk
Solidariteit hard nodig
om Botha te verslaan
binnenland/buitenland
Voorwaardelijke straf ex-verpleegkundigen VU
TEST BIJ TOERISTEN IN TUNESIE
Aspirine
vergroot kans
overleven
hartaanval
ARRESTATIE UIT ANGST VOOR
ZUIDAFRIKAANSE SPIONAGE:
AVONTUREN VAN KAPITEIN ROB
Echoscopie vóór
geboorte kan
kinderen helpen
3®
Ceidae Coulant
DONDERDAG 31 MAART 1988 PAGINA 9
Kijkdag
politiebureau
Een vrouw past een ge
stolen horloge op een
kijkdag van de Amster
damse politie. Omdat
het vaak moeilijk is de
buit van een inbraak bij
«de juiste eigenaar terug
'eiJï|l te brengen, hield de
Amsterdamse politie
gisteren een kijkdag. De
8 bewoners van Amster-
?n dam-Zuid konden daar
onder meer sieraden en
>rob| munten, die bij 21 in
braken werden buitge
maakt, terugvinden.
AMSTERDAM - De recht
bank in Amsterdam heeft vier
ex-verpleegkundigen van het
Academisch Ziekenhuis van
de Vrije Universiteit (VU) in
de hoofdstad veroordeeld we
gens het medeplegen van
moord tot geheel voorwaarde
lijke gevangenisstraffen. De
straffen varieren van twee tot
zes maanden met een proeftijd
van twee jaar.
De rechtbank acht bewezen
dat zij in 1983 en in 1986 in to
taal drie coma-patiënten om
het leven hebben gebracht.
„Uit het oogpunt van preven
tie en normhandhaving" acht
de rechtbank het niet passend
voor dit „duidelijk normover
schrijdend handelen" te vol
staan met een schuldigverkla
ring zonder toepassing van
straf of een symbolische straf.
Maar gezien de omstandighe
den waaronder de verpleeg
kundigen tot hun daden zijn
gekomen, is geen onvoorwaar
delijke vrijheidsstraf opgelegd,
zoals de officier van justitie
had geëist.
De rechtbank uit in haar moti
vering van de straf duidelijke
kritiek op het VU-ziekenhuis.
Het heeft volgens de recht
bank ontbroken aan begelei
ding op de afdeling Intensive
Care van de neurochirurchi-
sche afdeling waar de vier
verpleegkundigen werkten.
„De behoefte daaraan is ken
nelijk niet voldoende onder
kend", meent de rechtbank.
Zij wijst er in dit verband op
dat de verpleging van een co
mateuze patiënt een moeilijke
opgave is en naarmate de ont
luistering van de patiënt ver
der gaat een steeds zwaardere
psychische belasting met zich
meebrengt.
Het beroep op' noodtoestand
verwerpt de rechtbank, even
als het beroep op psychische
overmacht. Van de verpleeg
kundigen had volgens de
rechtbank mogen worden ver
wacht dat zij aan de druk van
het geweten en het lijden van
de patiënt en de familie weer
stand konden bieden.
Na de uitspraak zei advocaat
Hamer: „Ik hoop dat het me
disch bestel en met name het
VU-ziekenhuis natuurlijk, zich
deze kritiek zal" aantrekken.
Het is duidelijk dat zij iets aan
deze situatie zullen moeten
doen". Het VU-ziekenhuis zegt
in een reactie dat in het zie
kenhuis wel degelijk regelge
ving bestaat met betrekking
tot de levensbeëindiging van
comateuze patieënten.
UTRECHT Er is een
kleine revolutie op komst
in de bestrijding van de
ziekte die veel reizigers
in warme landen teistert.
Tegen de zo gevreesde
„reizigersdiarree" die tot
dusver door geen enkel
middel kon worden voor
komen, is een pil gevon
den die de kans op ziek
worden met „minimaal
tachtig procent" kan ver
minderen. Dat betekent
dat de miljoenen Neder
landers die jaarlijks voor
zaken of vakantie naar
landen als Spanje, Italië,
Griekenland, Noord-Afri-
ka of verder gelegen oor
den gaan, minder angst
hoeven te hebben voor de
malaise die vaak door be
smet eten ontstaat.
Dat zegt prof.dr. J. Verhoef,
hoogleraar besmettingsleer
aan de Rijksuniversiteit van
Utrecht. Het middel, dat Ci
profloxacin heet en gemaakt
wordt door Bayer, zal deze zo
mer onder vakantiegangers in
Tunesië worden getest. De pil
zal vermoedelijk nog dit jaar
in Nederland officieel worden
geregistreerd. Het is in 27 lan
den al op recept bij de apothe
ker verkrijgbaar. „Het middel
wordt in Nederlandse zieken
huizen bij operatiepatiënten al
met groot succes toegepast em
infecties te voorkomen en te
bestrijden. Het werkt zo goed
dat ik de tijd rijp acht om de
capaciteiten van Ciprofloxa
cin eens op een breder terrein
te testen'aldus prof. Ver
hoef.
De ziekte waartegen de pil in
stelling wordt gebracht is
vooral onder toeristen die
naar zuidelijke gebieden gaan
zeer berucht. Er worden over
de hele wereld tal van bloem
rijke namen aan gegeven, zo
als Turista, Delhi Belly, Mon
tezuma's Wraak en Rangoon
Runs. Ze komen alle op het
zelfde neer: een ontsteking
van de dunne darm waarbij
veel vocht wordt geprodu
ceerd, dat het lichaam in hoog
tempo verlaat.
In Zuid-Europa en Noord-
Afrika raken jaarlijks tiendui
zenden toeristen en zakenrei
zigers twee tot vijf dagen van
hun kostbare tijd kwijt aan de
reizigersdiarree die, eenmaal
begonnen, nauwelijks meer te
stuiten is. In ontwikkelings
landen loopt naar schatting
twintig procent tot de helft
van de reizigers de ziekte op.
Van werkelijk gevaar is
meestal geen sprake, wel
dwingen de verschijnselen
vele pechvogels tot bedrust en
verandering van de reisplan
nen.
Testprogramma
De Ciprofloxacin die daarin
verandering moet gaan bren
gen behoort volgens prof.
Verhoef tot een nieuwe groep
antibiotica. „Het is zeer actief
gebleken tegen de bacteriën
die de darmen binnendringen
en voedselvergiftiging kun
nen opleveren".
Om het middel aan de prak
tijk te kunnen toetsen werkt
prof. Verhoef met het Insti
tuut U-Gene B.V. (gespeciali
seerd in contractresearch) aan
een uitgebreid testprogram
ma, waaraan tweehonderd
toeristen zullen deelnemen.
Deze toeristen, die geboekt
hebben voor een vakantie
naar Tunesië met Arke Rei
zen, zullen worden benaderd
om op vrijwillige basis mee te
doen met het onderzoek. „De
helft van de deelnemers krijgt
dagelijks Ciprofloxacin te
slikken, de rest krijgt een
nepmiddel, zodat we een goe
de vergelijking kunnen ma
ken. Tijdens de volle twee
weken van de vakantie zal
een arts aanwezig zijn om me
disch toezicht te houden", al
dus prof. Verhoef.
Veelbelovend
Als de uitkomsten zo veelbe
lovend zijn als ze nu lijken te
worden, voorziet de hoogle
raar grote mogelijkheden
voor de toekomst. „Dan kun
nen we het middel op grotere
schaal gaan voorschrijven.
Vooral voor zakenlieden, di
plomaten en sportlieden die
in dergelijke landen in korte
tijd zaken moeten doen of een
andere belangrijke prestatie
moeten leveren, kan het een
uitkomst zijn. Deze mensen
kunnen zich geen verlies van
twee dagen permitteren".
Kan dan elke vakantieganger
bij zijn huisarts een receptje
halen voordat de reis begint?
„Dat lijkt me vooralsnog niet
de bedoeling. Het is en blijft
een antibioticum. Als ieder
een die pillen maar gaat slik
ken kunnen de bacteriën in
het lichaam resistent worden
en is het effect weg".
Woordvoerder Rob Admiraal
van Arke Reizen erkent dat
het benaderen van de klanten
van deze reisorganisatie voor
een dergelijk experiment
hoogst ongewoon is. „Deson
danks hebben we toch ge
meend aan de test mee te
moeten werken. Onze vakan
tiegangers zullen best het goe
de doel van de proef begrij
pen. Uiteindelijk gaat het toch
om het welzijn van de men
sen die met die vervelende
ziekte op reis te maken kun
nen krijgen", aldus Admiraal.
Volgens woordvoerder R.
Zikkenheimer van fabrikant
Bayer moet Ciprofloxacin niet
in eerste instantie worden ge
zien als het geneesmiddel dat
het „wat luxe probleem" van
de toerist en zakenman op
reis moet oplossen. „De toe
passing in de ziekenhuizen
Prof.dr. J. Verhoef: Het lijkt me niet de bedoeling dat iedere
vakantieganger straks bij zijn huisarts een receptje gaat halen
voordat de reis begint. Het is en blijft een antibioticum.
FOTO: 't STICHT
blijft het allerbelangrijkst, kampen hebben met zeer ern-
hoewel we blij zijn dat de stige, zelfs levensbedreigende
werking zich ook tot het wat infecties kan het middel een
populairder vlak uitstrekt, rol spelen", aldus Zikkenhei
mer.
Met name bij patiënten die te ARJEN VAN DER SAR
ATLANTA Een internatio
naal onderzoek onder meer
dan 17.000 hartpatiënten toont
aan dat het innemen van aspi
rine in combinatie met het
stolsel-ontbindende genees
middel Streptokinase, het aan
tal sterfgevallen onder mensen
met hartaanvallen doet terug
nemen. Het onderzoek laat
zien dat een tablet aspirine of
Streptokinase de overlevings
kans vergroot. De resultaten
zijn beter als beide middelen
samen worden ingenomen of
toegediend. De conclusies van
het onderzoek dat in zestien
landen plaatsvond, werden be
gin deze week bekend ge
maakt.
De aspirine kwam onlangs in
het nieuws na onderzoeken
naar een eventuele preventie
ve werking van het middel.
Die preventieve werking is
niet bewezen. Tijdens dit laat
ste onderzoek is wel vast ko
men te staan dat het sterftecij
fer onder mensen die hartaan
vallen hadden gehad, bij toe
diening van de combinatie as
pirine Streptokinase 7,8 pro
cent was na vijf weken, verge
leken met 12,8 procent voor
patiënten die een placebo had
den ontvangen. De combinatie^
van beide middelen zou ook de
kans op een tweede hartaan
val doen verminderen en de
kans op een beroerte met bijna
een derde doet afnemen. Voor
patiënten met een hartaanval
is het kauwen op een aspirien
tje „een heel redelijke bezig
heid" terwijl zij op hulp wach-
GRATIS ELKE WOENSDAG DE
BIJLAGE BIJ UW KRANT MET
INFORMATIE OVER FILMS.MUZIEK
THEATER. RECREATIE.EXPOSITIES
EN EEN COMPLETE AGENDA
ieiniEen beeld van de uit zijn voegen gebarste IJssel.
SIBOEREN ZIEN HUN LAND ONDERLOPEN
dew
fijnt
te WILP „Het is ver-
^^schrikkelijk. Nog nooit zo
iets meegemaakt. Terwijl
3|wjj op de dijk het water
met behulp van zandzak-
|ken proberen tegen te
^acJ houden, breekt de sluis
.neen stuk verderop. Onbe
grijpelijk. Zoiets zie je toch
voiï aankomen?"
'eet
Veehouder A. Klunder jr. (37)
uit Wilp heeft er eigenlijk
geen woorden voor." Samen
met zijn vader en twee broers,
andere boeren en vrijwilligers
heeft hij de handen uit de
mouwen moeten steken om de
onl' zomerdijk op te hogen. Maar
,®jwie had nu gedacht dat de
zou doorbreken. „We zija
als een gek direct naar huis
gegaan", zegt Klunder. „We
zijn enorm geschrokken.'
Machines
De 170 stuks vee zal verlopig
in de stal moeten blijven. Mo-
C1 gelijk dat het maïsvoer voor
;eni het vee onder water komt te
'heli staan. Dat voer heeft een
waarde van 6000 gulden, maar
^ejj kuilvoer is er nog voldoende,
on 'fin allerijl zijn ook machines op
het droge gebracht.
Klunder vreest dat het nog
wel een week kan duren,
voordat de polder droog zal
komen. Dat betekent een grote
strop. De boer wilde bieten
zaaien, maar dat kan hij nu
wel voorlopig vergeten. „Als
de dijk het nu maar verder
houdt", zegt hij, voordat hij
verder aan de slag gaat met
het barricaderen van de boer
derij. Volgens hem kan de dijk
nu doorweekt raken en instor
ten.
„Extra levensmiddelen in
huis? Nee, daar hebben we
geen moment bij stilgestaan.
We gingen ervan uit dat de
boel het zou houden. Maar met
die helicopters van tegenwoor
dig zullen ze ons toch wel
kunnen bereiken?"
Boer J. Hassink probeert
nuchter te blijven. „We heb
ben jarenlang het geluk aan
onze zijde gehad. Nu is het
misgegaan. Pech. Ik heb het
wel even moeten verwerken,
maar je leeft bij het water, je
weet dat zoiets kan gebeuren.
Onze enige zorg is dat we
elektriciteit houden".
Waterstand
Lerares Ricky van der Vleu
ten woont in een huis dat in
1926 net na de vorige overstro
ming is gebouwd. „Ze zijn toen
zo slim geweest om een paal te
slaan om de hoogste water
stand aan te geven. De bouw-
plek is opgehoogd tot dat ni
veau, dus we moeten het droog
kunnen houden. Maar voor de
veiligheid hebben we allerlei
spullen achter slot en grendel
gezet om wegdrijven te voor
komen. Verder wachten we
maar af: voor de boeren die
met hun vee op sjouw moesten
is dit veel erger". Vandaag zou
ze op haar basisschool in Apel
doorn de rapporten moeten
uitreiken aan twee klassen,
maar dat zal er niet van ko
men. „Dat zullen kinderen
niet zo erg vinden", denkt ze.
Of haar buren het water bui
ten de woning kunnen hou
den? Ze betwijfelt het. „Vol
gens de overlevering is onze
woning net iets boven het wa
terpeil van 1926 gebouwd.
Maar bij de buren hebben ze
met opzet de paaltjes wat die
per geslagen zodat ze niet zo
veel zand hoefden te sjouwen.
Dat wordt gezegd: vandaag
zullen we weten of het verhaal
klopt. Maar eigenlijk wil ik
het helemaal niet weten".
Het Haagse PvdA-raadslid Jaap Huurman maakt deel uit van een Nederlandse de
legatie, die in de Zambiaanse hoofdstad Lusaka eën conferentie bijwoont, georgani
seerd door de Associatie van Westeuropese Parlementariërs tegen Apartheid (Aawa-
pa). Huurman is daar als vertegenwoordiger van de ruim zestig anti-apartheidsge
meenten, die Nederland momenteel rijk is. Huurman bezoekt ook enkele andere
Frontlijnstaten en doet hiervan speciaal voor onze krant verslag.
HARARE De donkere
stem van president Ken
neth Kaunda van Zambia
bleef nog een paar dagen
nagalmen: „Waarom was
Westeuropa er als de kip
pen bij destijds Polen te
boycotten?" „Waarom
stelden de Verenigde Sta
ten een boycot in tegen
Cuba en tegen Nicara
gua?" „En waarom wacht
het Westen nu zolang met
de totale isolatie van
Zuidafrika?"
Even liet hij zijn toehoorders
op de conferentie tegen de
apartheid gissen naar het ant
woord. Na een korte stilte ver
volgde hij: „In de landen rond
om Zuidafrika, die zo de dupe
zijn van de apartheid en in
Zuidafrika en Namibië zelf,
krijgen we bijna het idee, dat
het verschil te maken heeft
met het feit dat de onderdruk
ten en slachtoffers zwarten
zijn". Met zijn onafscheidelijke
witte zakdoek had hij die ge
dachte gelijk weer wegge
wuifd: „Reagan is een per
soonlijke vriend van mij en
met Margaret Thatcher kan ik
het uitstekend vinden op de
dansvloer. Maar over bestrij
ding van het verwerpelijke
apartheidsysteem ben ik het
met hen totaal oneens". De
charmeur en tegelijk de grote
politicus ten voeten uit.
Ondanks grote economische
problemen in eigen land,
steunt Kaunda het verzet in
Zuidafrika en in Namibië. In
de Zambiaanse hoofstad Lusa
ka zijn de hoofdkwartieren ge
vestigd van het ANC en de
Swapo. Overal in het land zijn
vluchtelingenkampen. Kaunda
daarover: „We kunnen niet
anders, want we zijn allen
zwart en allen broeders en
zusters".
Foto's
Maar die gastvrijheid levert op
haar beurt nieuwe problemen
op. Niet zelden valt net Zuida-
frikaanse leger het land bin
nen om een vluchtelingen
kamp te vernietigen. Bomaan
slagen in Lusaka vinden met
een tragische regelmaat plaats.
Buiten het rijke hotel Pamodzi
was de angst niet direct zicht
baar. Maar toen ik in het cen
trum van de stad nog wat fo
to's wilde maken, werd mij
duidelijk dat ik dat maar beter
had kunnen laten.
Ik had miin toestelletje nog
niet voor ae dag gehaald of
wachters snelden toe en dwon
gen mij in een wachtlokaaltje
op de grond. Na een half uur
praten en schreeuwen ging het
naar het politiebureau, waar
het ondanks een nette behan
deling een uur kostte voordat
de rechercheur geloofde dat ik
géén spionerende Zuidafri
kaan was, maar gewoon een
erg onnozele Nederlandse
deelnemer aan een deftig anti-
apartheidscongres. Direct
daarna op weg naar het State
House, waar de deelnemers
aan de conferentie een lunch
kregen aangeboden. Hier kon
ik zomaar doorlopen, midden
tussen de diplomaten en ande
re hoge genodigden door. In
de tuin kreeg ik uit handen
van president Kaunda zelf
mijn bord aangeboden.
Eerder op de dag was er een
ontmoeting met Thomas Nko-
bi, de tweede man van de
Zuidafrikaanse bevrijdingsbe
weging ANC. Hij toonde grote
belangstelling voor het cultu
reel akkoord, dat de anti-
apartheidstad Den Haag met
zijn organisatie heeft afgeslo
ten. Nkobi: „Het Zuidafrikaan
se volk heeft de solidariteit en
de steun van Europa hard no
dig, want we zijn waarschijn
lijk niet in staat zonder jullie
hulp de regering van Botha te
verslaan".
Broederschap
Het tweede deel van de confe
rentie van Westeuropese par
lementariërs tegen aparteid
vindt plaats in het Zambia's
zuidelijke buurland Zimbab
we, het voormalige Rhodesië.
Daar kostte de afschaffing van
de apartheid ook veel bloed
vergieten, maar pakte uitein
delijk goed uit. Er hebben na
de onafhankelijkheid in 1980
geen vergeldingen plaats ge
vonden. De blanken in Zim
babwe zijn ongemoeid gelaten.
Is het niet om humanitaire re
denen, dan toch zeker vanwe
ge de economische noodzaak.
De vaardigheden en de rijk
dom van de blanken heeft
Zimbabwe nodig voor de ver
dere ontwikkeling.
„Natuurlijk hebben de witten
de betere banen, want die heb
ben veel betere opleidingen",
vertelt Annemiek Jenniskens
uit Den Haag, die sinds een
half jaar in Harare het vrou
wenwerk ondersteunt, „De
vrijheid van de afgelopen acht
jaar heeft die verschillen nog
niet weg kunnen werken".
Volgens Annemiek hebben in
1980 veel blanken het land
verlaten „maar de laatste jaren
komen er met name uit Zuid
afrika meer terug dan er weg
gaan. En ondanks dat sommige
witten zich superieur voelen
aan de zwarten, weet de rege
ring in Harare de bevolkings
groepen dichter bij elkaar te
brengen".
Spoorweg
Op de conferentie wordt
steeds weer ingegaan op de rol
van Zuidafrika. „Het Westen",
zo zegt een woordvoerder van
de Frontlijnstaten „moet ons
niet alleen helpen door Zuid
afrika te isoleren, maar ook
met militaire middelen om ons
te kunnen verdedigen tegen
de aanvallen van Zuidafrika"
Gek genoeg, zo wordt ons ver
teld, heeft de Britse premier
Margaret Thatcher, die van
economische sancties niets wil
weten, het initiatief in Europa
genomen de gewenste militai
re hulp te bieden.
Tijdens de conferentie wordt
stilgestaan bij de recente aan
slagen op ANC-ers in Botswa
na, Venda en Brussel. Hevig
geëmotioneerd wordt gerea
geerd op de moord op Dulcey
September, de vertegenwoor
digster van het ANC in Parijs.
Het congres neemt een minuut
stilte in acht voor de dood van
deze vrouw, die hier vele
vrienden had. In een resolutie
belooft het congres, de strijd
tegen Zuidafrika op alle fron
ten te verhevigen. „La Luta
Continua" vat een vertegen
woordiger van Mozambique
kort samen, ofwel: De strijd
gaat door.
JAAP HUURMAN
Het zeilschip De Vrijheid
27) Kapitein Rob zet zijn oren op als een waakhond, maar be
halve het geklots van de golven tegen de scheepswand, is er
9een enkel geluid. „Rob jongen," zegt onze Kapitein tegen zich
*elf, „2et je kiezen op elkaar en doe iets. We zullen aan boord
•NSiT°®,en want hier komen we 00k niet verder!" Als hij wat om het
'rttii >chiP manoeuvreert, ontdekt hij een lijn, die naar beneden hangt.
™j)at is een bof! Zo geruisloos mogelijk begint hij zich op te trek
en Af en toe botst hij tegen de scheepswand en dan blijft hij
met bonzend hart als een soort slingeraap doodstil hangen. Het
lukt! Als hij op het dek klautert, is alles muisstil. Uit een patrijs
poort schijnt licht.... Hij sluipt er heen en als hij door het raampje
gluurt, begint hij te knarsetanden van narigheid. Daar zitten de
kapitein en zijn adjudant bij een heerlijke borrel en lekkere siga
retten over zijn kostbare kaart gebogen! Rob zou zeker uit zijn
vjol zijn gesprongen, als het maar itfet zo'n lawaai maakte. Als de
adjudant opstaat om naar kooi te gaan, is Rob's tijd gekomen...
NIJMEGEN - Momenteel
wordt in drie academische
ziekenhuizen (Nijmegen,
Rotterdam en Utrecht)
onderzocht of het econo
misch verantwoord is alle
zwangere vrouwen te
screenen met behulp van
echoscopie. Met zo'n on
derzoek - via geluidsgol
ven in de baarmoeder
naar de foetus kijken -
kunnen allerlei afwijkin
gen bij het kind in een
zeer vroeg stadium
worden opgespoord.
Een van de velen die aan het
onderzoek meewerkt is de
kinderuroloog dr. J.D.M. de
Vries van het Nijmeegse Sint
Radboudziekenhuis. Hij
vendt vroegtijdig onderzoek
van zwangere vrouwen spe
ciaal voor zijn vakgebied
zeer zinvol. „In de eerste zes
tot acht weken na de geboor
te zijn nieren in staat zichzelf
te herstellen, als er schade
aan is ontstaan. Weten wij al
voor de geboorte dat de nie
ren of de urinewegen niet in
ofde zijn, dan kunnen wij
kinderen met zulke aandoe
ningen heel goed helpen. Als
wij te laat zijn met ingrijpen
- meestal pas als het kind
ziekteverschijnselen gaat
vertonen - moeten sommige
kinderen, als zij al niet over
lijden, minstens tot en met
de puberteit worden behan
deld. Dat is voor het kind
heel erg, maar het kost de sa
menleving ook schatten".
Kinderen bij wie te laat
wordt geconstateerd dat een
nier niet of maar gedeeltelijk
werkt, vertonen dwerggroei.
„Ik heb hier een jongen van
dertien met een nieuwe nier,
die hooguit 1,40 meter zal
worden. Als wij hem eerder
hadden geholpen, had hij
normaal op kunnen groeien.
Bovendien moest hij tot nu
toe aan de (nier)dialyse, ter
wijl dat niet nodig was ge
weest als hij meteen na zijn
geboorte geopereerd was",
zegt De Vries die een groot
voorstander is van gespecia
liseerde centra voor chirur
gie voor kinderen in Neder
land. „Ik krijg hier kleine
kinderen, die elders tien tot
twaalf keer geopereerd zijn,
terwijl ik ze in één keer had
kunnen helpen".
