Alleen Witte Huis
nog in
SDI
WIE 'T EERST KOMT,
DIE 'T EERST LACHT
Geduld Washington
met Panama raakt op
„Dit is geen
Vietnam, dit
is Suriname!
f
FOUTE OPLOSSING
THEORAMA FERMAT
Eftëiing
Meeste beleggers
hebben niet
verkocht na krach
-^BUITENLAND
fiiidacSowiard
WOENSDAG 30 MAART 1988 PAGINA 7
Vi
d(
1st.
-jï
•Hi
ïSlf
44"
Bush heeft Republikeins
veld voor zich alleen
HARTFORD De gouverneur van Massachu
setts, Michael Dukakis, heeft bij de Democraten
de voorverkiezingen in Connecticut gewonnen
van de zwarte dominee Jesse Jackson. Dukakis
had de twee vorige voorverkiezingen van Jackson
verloren. Bij de Republikeinen won George Bush
met een grote meerderheid, nadat senator Robert
Dole zich als kandidaat had teruggetrokken. Hij
>af zijn steun aan Bush, die nu praktisch zeker is
)an de Republikeinse nominatie voor de presi
dentsverkiezingen van november. „Je moet je in
stinct vertrouwen als het je zegt dat het voorbij is.
[n mijn hart weet ik dat die tijd er nu is", aldus
iole. die er nu alles aan gaat doen „om het Witte
uis voor de Republikeinen te behouden". Dole
on de eerste voorverkiezingen in Iowa. Maar
rerloor daarna al snel terrein
Ook in Georgië
betoogverbod
MOSKOU In de Sovjetrepubliek
Georgië is gisteren evenals in Azer-
bajdzjan en Armenië een verbod
afgekondigd op spontane betogin
gen. Volgens het Georgische partij
blad „Zarja Vostoka" kunnen men
sen die de nieuwe regels overtre
den drie jaar gevangenisstraf of
een boete van bijna 900 gulden
krijgen. In de Armeense enclave
Nagorno-Karabach in Azerbajdzjan
bleef het gisteren onrustig. Het
openbare leven kwam vrijwel ge
heel tot stilstand door een algeme
ne staking. Ook in de Armeense
hoofdstad Jerevan bleven veel
mensen thuis.
Nobelprijzen
worden hoger
STOCKHOLM De No-
belprijzen zullen met 15
procent worden verhoogd
en winnaars kunnen in
het vervolg rekenen öp 2,5
miljoen kronen (circa
800.000 gulden). De verho
ging is mogelijk gemaakt
door de goede resultaten
die het beleggingsfonds
van de Nobelstichting
heeft geboekt. Volgens
Stichtingsdirecteur Stig
Ramel heeft de stichting
haar vermogen weten op
te schroeven tot 416 mil
joen gulden.
Iraq dreigt met
chemisch offensief
NICOSIA Iraq heeft gisteren gedreigd
chemische wapens in te zetten tegen een
groot aantal Iraanse steden. De directeur
van het officiële Iraakse persbureau, Nuri
Nayef, zei dat de maatregel bedoeld zou
zijn „ter afschrikking en als straf". Een
woordvoerder van defensie zou Iran ver
antwoordelijk hebben gesteld voor het
chemisch bombardement op de stad Ha-
labja in het grensgebied waarbij naar
schatting 5000 burgers om het leven zijn
gekomen. Het Iraanse persbureau IRNA
ontkende de beschuldiging en meldde dat
onder anderen de 16-jarige zoon van par
lementsvoorzitter Rafsanjani bij de aanval
op Halabja gewond raakte.
Geheime dienst VS
faalt in Saudiarabië
WASHINGTON Saudiarabië wist
de aankoop van Chinese middellange-
afstandsraketten meer dan twee jaar
geheim te houden voor Washington,
wat kan duiden op falen van de Ame
rikaanse inlichtingendienst, zo heeft
de Washington Post gisteren gemeld
uit diplomatieke bron. Saudiarabië
heeft verklaard dat de raketten uit
sluitend dienen voor verdediging en
dat ze niet zijn uitgerust met kernkop
pen. Israel heeft inmiddels gedreigd
een aanval te willen uit voeren als de
raketten niet worden verwijderd. Ko
ning Fahd heeft geantwoord dat Sau-.
diarabië zijn „defensieve program
ma's" zal voortzetten.
Akkoord over
neutrale zones
in Nicaragua
SAPOA De Sandinistische
regering van Nicaragua en de
Contras, de anti-Sandinistische
opstandelingen, zijn het giste
ren bij hun onderhandelingen
in de Nicaraguaanse grens
plaats Sapoa eens geworden
over plaats en oppervlakte van
vijf neutrale zones, waarbin
nen de Contras zich dienen te
rug te trekken tijdens het be
stand van zestig dagen dat 1
april moet ingaan. In het noor
den van Nicaragua komen
twee zones, aan de kust ook
twee en in het zuiden één.
Rechts wint
opnieuw in
Zuidafrika
JOHANNESBURG
De blanke, ex
treemrechtse Conser
vatieve Partij in
Zuidafrika heeft gis
teren een nieuw suc
ces behaald in haar
strijd tegen de rege
ringspartij Botha. In
een slechts voor
blanken bestemde
deelverkiezing in
Randfontein behaal
de de CP ongeveer
tweemaal zoveel
stemmen als de NP
(Van onze correspondent
Jo Wijnen)
VASHINGTON Een
dein groepje feestelijk
litgedoste mensen de-'
Hlnonstreerde vorige week
jroor het Capitool in de
Amerikaanse hoofdstad
Vashington. Ze lieten bal-
onnen los en toonden
rots hun spandoeken
f vaar „Happy Birthday,
IDI" op stond. Een enkel
ongreslid ging een praat-
maken. Een enkele toe-
ist maakte een foto.
)e demonstranten vierden het
ijfjarig bestaan van een
A| room. Op 23 maart 1983 kon-
igde president Reagan aan,
lat de VS een fantastisch wa-
msysteem zouden gaan ont
wikkelen dat hij „Star Wars"
^Jioemde. dat alle atoomwapens
^^■verouderd en overbodig" zou
^Kiaken en dat de Amerikaanse
«Bevolking volledig zou be-
^Hfchermen tegen elke nucleaire
anval van welke vijand dan
nh >°k-
technologische aspecten
'an dit „nucleair verdedi-
ngsschild in de ruimte" of
iet „Strategisch Defensie Ini-
iatief (SDI)" overtroffen na-
Ienoeg alles wat ooit was be-
acht en gedroomd. Vijandige
lernraketten zouden, onmid-
lellijk na hun lancering, door
ypergevoelige ruimtesensors
Minder geld voor ruimteschild
WASHINGTON De commissie voor de strijdkrachten
van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft gis
teren voorgesteld minder geld uit te trekken voor de ont
wikkeling van een Amerikaans defensieschild in de ruim
te, het Strategisch Defensie Initiatief (SDI). Het komend
begrotingsjaar wil de commissie hiervoor 3,7 in plaats van
4,5 miljard dollar besteden. Het oorspronkelijke budget
voor SDI in 1989 bedroeg 6,2 miljard dollar. De Ameri
kaanse minister van defensie Frank Carlucci had evenwel
reeds besloten dit terug te brengen tot 4,5 miljard, in het
kader van de bestrijding van het Amerikaanse begrotings
tekort.
worden opgespoord en met la
sers worden vernietigd. We
tenschappers togen aan de
slag. De propagandamachine
begon op volle toeren te draai
en. Het Amerikaanse Congres
legde het eerste geld op tafel.
In Moskou was sprake van een
onmiddellijke schrikreactie als
gevolg waarvan SDI het grote
struikelblok werd van de
Amerikaans-Russische ontwa
peningsonderhandelingen.
Vijf jaar en t\Vaalf miljard dol
lar later is van Reagans droom
niet zo erg veel meer overge
bleven. De vele geleerden die
waarschuwden dat SDI nooit
volledig zou kunnen worden
gerealiseerd en zeker geen af
doende verdediging zou vor
men, kregen gelijk. De techni
sche problemen die bij de ont
wikkeling van een volledig
ruimteschild opdoemen blijken
oneindig groot. Te groot.
Het Amerikaanse dagblad The
Washington Post onthulde
deze week het bestaan van een
geheim document, dat overi
gens al vorig jaar door de
chefs van staven is opgesteld
en onderschreven. In dat rap
port is sprake van nog slechts
een uiterst beperkt SDI, dat
niet in staat is alle grote Ame
rikaanse industriële- en bevol
kingscentra tegen invliegende
vijandelijke kernraketten of
kernkoppen te beschermen.
Het is slechts gericht op het
verdedigen van enkele belang
rijke militaire gebieden.
Bij een totale Russische ker-
naanval kunnen niet meer dan
1500 van de 3500 aanstormen
de kernkoppen onschadelijk
worden gemaakt. Een derge
lijk beperkt systeem zou, in
het beste geval, rond 1996 ope
rationeel kunnen zijn. Maar
daarvoor moet dan wel het bij
na onoverkomelijk hoog be
drag van 150 miljard dollar op
tafel worden gelegd. Enkele
vooraanstaande Amerikaanse
wetenschappers hebben al ge
zegd dat zelfs deze beperkte
SDI-doelstellingen niet haal
baar en betaalbaar zijn. Het
Witte Huis heeft de berichten
in de Washington Post tegen
gesproken. Maar er zijn in
Washington maar weinigen,
die aan die ontkenning veel
geloof hechten.
De vraag is vooral wat er gaat
gebeuren als de grootste voor
vechter van SDI, president
Ronald Reagan zelf, eenmaal
van het toneel is verdwenen.
De nieuwe minister van de
fensie, Frank Carlucci, gaat al
hevig met het rode potlood
door de uit de hand gelopen
defensiebegroting. En het is
geenszins zeker dat een vol
gende president hetzelfde en
thousiasme voor Reagans
droom aan de dag legt, vooral
niet als de VS tot verdere ont
wapeningakkoorden met de
Sovet-Unie komen.
Wetende dat SDI in zijn oor
spronkelijke opzet onhaalbaar
is, hebben de Russen hun
grootste bezwaren tegen het
project al laten varen en con
centreren ze zich op andere,
veel realistischer militaire
plannen van de VS, zoals de
ontwikkeling van een nieuwe
generatie vanaf schepen af te
vuren kruisvluchtwapens. In
de wereld van de alledaagse
financiële en militaire realitei
ten, is ook de SDI-droom be
drog gebleken. Dat is de reden
waarom zelfs de grootste voor
standers van het SDI-project
wijselijk een stap terug hebben
gedaan.
WASHINGTON De
Amerikaanse regering
heeft gisteren met een
scherpe waarschuwing
aan het adres van de Pa
namese militaire leider
generaal Noriega, gerea
geerd op de incidenten in
Panama-stad waarbij on
der andere Amerikaanse
verslaggevers werden ge
slagen en gearresteerd.
„Het is duidelijk dat er gren
zen zijn aan de activiteit van
mijnheer Noriega en grenzen
aan ons geduld", verklaarde
de woordvoerder van presi
dent Reagan, Marlin Fitzwa-
ter. Op een vraag of Washing
ton denkt aan militair ingrij
pen zei hij: „het is altijd onze
principe geweest dat wij Ame
rikaanse staatsburgers zo goed
mogelijk beschermen".
Tientallen Panamese opposi
tieleden en verscheidene bui
tenlandse verslaggevers wer
den gisteravond geslagen en
aangehouden toen de rellenpo-
litie het grootste hotel in Pa
nama-stad binnenviel, waar de
oppositionele Burgerkruistocht
een persconferentie wilde hou
den. Ook een Nederlandse te
levisieploeg van het VPRO-
programma Diogenes werd
korte tijd vastgehouden. De
Nederlanders wisten in tegen
stelling tot sommige van hun
collega's, hun apparatuur en
materiaal uit Panama te krij
gen.
De invloedrijke rooms-katho-
lieke kerk van Panama heeft
generaal Noriega gevraagd af
te treden en bemiddeling aan
geboden tussen de „sterke
man" en zijn tegenstanders.
Palestijnen
demonstreren
ondanks „staat
van beleg"
JERUZALEM Ondanks de
feitelijke staat van beleg die
voor ten minste drie dagen is
afgekondigd in de bezette ge
bieden, kwam het gisteren op
nieuw tot een treffen tussen
demonstrerende Palestijnen en
Israëlische soldaten. Aan de
vooravond van de Palestiinse
„Landdag" die vandaag
herdacht wordt raakten ze
ven demonstranten door ko
gels gewond.
Het incident deed zich voor in
het dorp Zeita op de Westelij
ke Jordaanoever. Een aantal
dorpelingen gooide brandbom
men naar Israëlische voertui
gen, waarop de strijdkrachten
antwoordde met rubberkogels
en traangas en uiteindelijk
met scherp besloot te schieten.
Ook, in de steden Ramailah en
Al-Bireh en rond Hebron zou
den Palestijnen en soldaten
slaags zijn geraakt. Volgens
een bericht van de Israëlische
radio werden zeker 600 Pale
stijnse „activisten" opgepakt
Legerstafchef Dan Shomrom
zei dat de regering mogelijk
zal besluiten de bezette gebie
den langer van de buitenwe
reld afgesloten te houden. In
de huidige situatie mag nie
mand tot vrijdagochtend 03.00
uur zijn huis verlaten. De pers
wordt geweerd en de bruggen
over de Jordaan zijn gesloten.
Het verbod de bezette gebie
den binnen te gaan heeft ook
betrekking op buitenlandse
toeristen. Buitenlanders die ter
gelegenheid van Pasen de hei
lige plaatsen in Bethlehem
hadden willen bezoeken,
moeten van die plannen af
zien. Er is alleen een uitzonde
ring gemaakt voor de joodse
kolonisten.
15
WOEDE OVER BRAND IN KLM-
KANTOOR:
(Van onze verslaggever
Mare de Koninck)
'ARAMARIBO Als de
tad ontwaakt gaat het
ieuws als een lopend
uur door Paramaribo.
C" Met KLM-kantoor is uit-
ebrand! Onbekenden
ebben in het holst van
e nacht het Nederlandse
ïachtssymbool bij uitstek
lichterlaaie gezet,
onderden mensen zijn ïn-
liddels samengestroomd rond
et pand. Binnen staat KLM-
recteur in Paramaribo, dr.
lamdani, te trillen van de ze-
uwen. „Dat is verschrikke-
jk", stamelt hij. Alles om hem
,^3 een is zwartgeblakerd en on-
er zijn schoenen knerpen de
lassplinters in het bluswater.
>e half gesmolten telefoons
een schilderij
an Salvador Dali op de bu-
au's. Een groot KLM-model-
iegtuig ligt neergestort op
KMC ;n tafelblad. Aan de muur
hangt een verkoolde poster
waarop nog de afbeelding is te
onderscheiden van een fles
benzine met een rode streep
erdoor: „Geen gevaarlijke stof
fen aan boord."
Buiten kan een Creoolse
vrouw haar emoties niet meer
de baas. Driftig gebarend stapt
ze voor de zwijgende toeschou
wers heen en weer en
schreeuwt: „Het zijn crimine
len die dit doen. Wij hebben
honger. Wij hebben Nederland
nodig". Een andere vrouw valt
haar bij. Ze slaat zich op de be
nen en roept: „Ik heb zo'n ver
driet van deze- dingen. Dit is
toch geen Vietnam, dit is toch
Suriname!".
De brand is een van de inci
denten die zich hebben afge
speeld rond het bezoek van
minister Van den Broek; door
de bewindsman zelf tot dus
verre consequent afgedaan als
onbetekende voorvallen. Nu
kan hij de ernst van de acties
niet meer ontkennen. Als bij
aankomst bij de Nederlandse
ambassade zijn lange gestalte
Minister Van den Broek luidde de bel voor het vertrek van een boottochtje over de Suriname-rivier.
Naast hem president Shankar.
FOTO: ANP
uit de Mercedes is gerezen en
hij op luttele meters afstand
het zwarte venstergat van
KLM ziet, zegt hij met lichte
verbetenheid in de stem: „Ik
heb zojuist de aandacht van de
Surinaamse minister van justi
tie op het gebeurde gevestigd.
Het is buitengewoon betreu
renswaardig dat zo wordt om
gesprongen met het eigendom
van anderen".
Op straat staat een groepje te
genstanders van de nieuwe re
gering Shankar/Arron. Een
van de knapen komt de jour
nalisten zijn bezwaren toelich
ten. „Deze regering wil Suri
name verkopen aan Neder
land. Laat Nederland eerst zijn
hulpverplichting aan ons na
komen en laat Suriname dan
pas de betrekkingen met Ne
derland herstellen. Nu gebeurt
het andersom, alsof wij nog
een kolonie zijn". Omstanders
zijn het daar niet mee eens.
„Jouw minister komt ons hel
pen, maar die mannen daar
die willen dat ons land kapot
blijft".
Hoe kapot Suriname is, ziet
Van den Broek even later in
de haven en tijdens een boot
tocht over de Suriname-rivier.
De haven is een lange steiger
van verrotte planken, met aan
weerszijden tot staketsels ver
teerde schepen. Als Van den
Broek en president Shankar
op de voorplecht verschijnen,
wijst Shankar met een brede
armzwaai op de moeilijk te be
schrijven verzameling roest en
wrakhout, die samen het ha
vencomplex vormen. „U heeft
hier een goed overzicht van de
problemen van Suriname",
zijn zijn woorden, die in een
hete bries wegwaaien over het
brede water.
M >USKE EN WISKE DE EDELE ELFEN
(c> Standaard Uitgevent. Antwerpen-Weesp.
NEW YORK De oplossing die een Japanse wiskundige
heeft bedacht voor het legendarische Theorema van Fer-
mat, een van de grootste rekenkundige raadsels uit de ge1-
schiedenis, is onjuist. Dat is het oordeel van een van de
wiskundigen aan wie de Japanner Yoichi Miyaoka zijn
twintig pagina's tellende manuscript ter beoordeling heeft
voorgelegd. Fermats stelling luidt dat als X tot de Nde
macht plus Y tot de Nde macht gelijk is aan Z tot de Nde
macht, er geen oplossing te vinden is voor een geheel getal
N groter aan 2, als ook X,Y en Z integere getallen zijn.
Wiskundigen zouden nu wel heël dicht bij de oplossing
zijn.
Hoofd
ANC-bureau
Parijs
vermoord
PARIJS In Parijs is gis
teren de vertegenwoor
digster van het Afrikaans
Nationaal Congres (ANC)
vermoord. De 45-jarige
Dulcie September werd
met kogels doorzeefd toen
zij de deur van haar kan
toor instapte.
Het ontzielde lichaam werd la
ter in de hal teruggevonden,
hetgeen bij de politie doet ver
moeden dat de dader haar in
het gebouw heeft opgewacht.
Er waren geen getuigen bij de
moord.
Mevrouw September, die in
Frankrijk ook Zwitserland en
Luxemburg vertegenwoordig
de, was eerder met de dood be
dreigd en had er aangifte van
gedaan dat zij de laatste dagen
werd gevolgd. Het ANC heeft
de regering van Pretoria er
van beschuldigd de hand te
hebben gehad in de aanslag.
Zuidafrika heeft herhaaldelijk
gedreigd aanslagen op ANC-
ers in het buitenland niet te
schuwen. Afgelopen zondag
werd voor het kantoor van het
ANC in Brussel een bom ge
vonden, die op tijd door de po
litie onschadelijk kon worden
gemaakt. Overigens werden
vorige maand schoten afge
vuurd op het Brusselse kan
toor; één van de kogels miste
de ANC-vertegenwoordiger,
Godfrey Motsepe, op een haar
na. Maandag doodde het Zuid-
af rikaanse leger bij een actie
in Botswana vier ANC-ers en
gisteren werden nog eens vier
vermeende leden van de ver
boden organisatie in het thuis
land Venda vermoord.
(ADVERTENTIES)
PEUEBOERSWEEHUJH
•91091091
PASEN
doetwondIren
U BENT VANAF MORGEN WEER HARTELIJK WELKOM
AMSTERDAM - De beurs
krach die op zwarte maandag
19 oktober vorig jaar inzette,
heeft bij de particuliere beleg
gers vrijwel geen paniek ver
oorzaakt. De meeste beleggers
wachtten een paar weken of
nog langer gewacht alvorens
veranderingen in de porte
feuille aan te brengen, als men
dit al deed. Met deze conclu
sies is de in de laatste maan
den veelal gehoorde theorie
dat de particuliere effectenbe
legger de beurs de rug zou
hebben toegekeerd als gevolg
van de krach van oktober, ge
logenstraft.
Dit blijkt uit een in opdracht
van de Robeco-groep ingesteld
onderzoek naar de reacties
van particuliere beleggers op
de beurskrach.
Tweederde van de beleggers
heeft in de periode van l9ok-
tober 1987 tot half februari
1988 geen veranderingen in
hun effectenportefeuilles aan
gebracht. Zestien procent heeft
zelfs alleen gekocht terwijl 6
procent alleen verkocht. Der
tien procent deed beide.
Het onderzoek is uitgevoerd
door het Instituut voor Psy
chologisch Marktonderzoek
IPM via een telefonische en
quête. Bij het onderzoek wa
ren drie verschillende groepen
van elk ongeveer 300 mensen
betrokken, een steekproef uit
het bestand van rekeninghou
ders bij de Robeco-groep, een
landelijk representatieve
steekproef van ter beurze ge
noteerde effecten inclusief be
leggingsfondsen en een steek
proef van niet-beleggers.
Optimisme
Een grote meerderheid van de
beleggers (meer dan 80 pro
cent) is niet van plan in de na
bije toekomst aandelen te gaan
verkopen, ook niet als de
koersen wat zouden aantrek
ken. Bovendien kijkt drie
kwart optimistisch aan tegen
de koersontwikkelingen op
korte termijn. Verder is ruim
de helft van plan om in de ko
mende vijf jaar extra te beleg
gen.
De mate waarin beleggers
denken persoonlijk meer ver
liezen op aandelen te hebben
geleden dan de gemiddelde da
ling van de aandelenkoersen
op de beurs in oktober, ver
schilt niet tussen beide groe
pen beleggers. Slechts 8 pro
cent van de beleggers in beide
groepen meent dat zij meer
verlies hebben geleden op hun
aandelenportefeuille dan de
gemiddelde daling van de
beurskoersen. Ongeveer twee
derde van de beleggers uit bei
de onderzoekgroepen zegt de
berichtgeving over de krach
zeer geïnteresseerd te hebben
gevolgd. Nederlanders die toen
geen belegger waren, zeiden
maar voor 23 procent interesse
in de berichten te hebben ge
had.
Het onderzoek heeft aange
toond dat half februari 1988
ongeveer 11 procent van de
Nederlandse huishoudingen
effecten bezat. Op basis van
een onderzoek uit 1983 schat
Robeco dit percentage in 1983
op 7 procent. Binnen de groep
Nederlandse beleggers zijn er
meer personen die ter beurze
Genoteerde effecten bezitten
an binnen de groep Robeco-
rekeninghouders. Voor de
aandelen in beleggingsfondsen
geldt precies het omgekeerde.
Hagenaar
bekent
mishandeling
pompbediende
WASSENAAR Een 27-jari-
fe Hagenaar heeft bekend dat
ij met twee anderen de
pompbediende van het benzi
nestation aan de Van Zuylen
van Nyeveldstraat gisteroch
tend heeft verwond.
De man deed gistermiddag in
Den Haag aangifte van diefstal
van zijn auto. Dat voertuig
was door de drie daders ach
tergelaten op het Raadhuis
plein en daar door de politie
aangetroffen. De Haagse agen
ten Icregen argwaan en brach
ten de man naar Wassenaar
Daar werd hij door de politie
verhoord en gisteravond be
kende hij dat hij bij de mis
handeling betrokken was. Het
is nog niet bekend welk aan
deel de Hagenaar heeft gehad.
Van de andere twee daders
ontbreekt nog elk spoor.
De 56-jarige Haagse pompbe
diende is erger verwond dan
aanvankelijk werd aangeno
men. Hij moet een kaakopera-
tie ondergaan. De Hagenaar
werd zonder enige aanleiding
door het drietal geslagen in
zijn kantoortje. Er werd niets
ontvreemd