op
Goat zitt 'n jong en rie
n een auto
an 7 5 piek
ach je
edereen uit
y
Gratis rijles 60-plussers
Schone benzinemotor
na gas-ombouw goed
Jongste garagehouder
is een vrouw (20)
THRIS ORDELMAN (75) NOG STEEDS RIJ-INSTRUCTEUR:
CcidócGoirtmit
Ordelman uit Veessen", zegt
hij niet zonder trots.
SECUURDER
„Je had vroeger in Zwolle
twee examinatoren: Olland en
Honing. In de mensenmond
was examen doen bij Olland
het zwaarst; die was wat se
cuurder. Daarom liet ik mijn
leerlingen altijd bij hem afrij
den. In Zwolle slaagt gemid
deld 35 procent van de kandi
daten die voor de eerste keer
examen doen. Ik heb altijd
boven de 65 procent ge
scoord. Bij theorie heb ik ze
er bijna allemaal in één keer
door gekregen. Er zijn er
maar vier geweest die de eer
ste keer zijn gezakt".
Het geheim van de smid? „Je
moet de mensen zo goed mo
gelijk helpen en dat betekent
ook dat ze zo goedkoop mo
gelijk uit moeten zijn. Het
helpt nogal als je kort voor je
examen meer lessen neemt. In
een uurtje rijles doe je geen
routine op. Als je kort voor je
examen een paar uurtjes ach
ter elkaar les neemt, voelen
de mensen zich tijdens het
examen veel geruster. Ik zeg
altijd maar dat ze in het eer
ste uur kunnen rijden, het
tweede uur wat handiger
worden en dat ze in het derde
uur pas rustig worden. Als
chauffeur moet je alles zien,
maar mag je niets echt zien.
Ik bedoel maar: als een boer
tijdens het autorijden een koe
in het weiland ziet, is dat
goed, maar als hij gaat kijken
hoe dat beest er uitziet, gaat
het fout. Daardoor gaan de
meesten de sloot in", tipt de
ervaren rij-instructeur, die
elke vijf jaar een medische
keuring moet ondergaan voor
automobilisten.
Hij heeft ook zo zijn eigen
manier om zijn leerlingen op
hun gemak te stellen: „De
meeste rij-instructeurs zijn al
tijd heel formeel. Zo van:
'goedemorgen meneer, is alles
naar genoegen?' Maar bij mij
is het altijd: 'Goei'ndag. Goat
zitt'n jong en rié op'. Dat is al
een heel andere benadering".
JAN STENVERD
De Groninger gedepu
teerde voor verkeer
heeft deze week in Ha
ren het startschot gege
ven voor een drie dagen
durend experiment met
een gratis rijles voor 60-
plussers. Dank zij dat
experiment, waarmee
een bedrag is gemoeid
van 9000 gulden, krij
gen honderd Groningse
ouderen een gratis rijles
in hun eigen auto aan
geboden.
Een speciaal opgeleide in
structeur geeft hun aan
wijzingen hoe ze hun rij
stijl kunnen verbeteren en
hoe ze het beste kunnen
handelen in het drukke
verkeer. De „seniorenrit"
is georganiseerd door het
Regionaal Orgaan Ver
keersveiligheid Groningen
(ROG). Aan het experi
ment werken ook de
Rijksuniversiteit Gronin
gen, de ANWB, de BO-
VAG en twaalf BOVAG-
rij scholen mee. Als het
experiment goed bevalt,
wordt de seniorenrit mo
gelijk landelijk ingevoerd.
Als schone benzine-auto's
worden omgebouwd op
gas, voldoen zij eveneens
aan de scherpere Europese
normen voor de uitlaatgas
sen. Dit blijkt uit een on
derzoek van het Instituut
voor Wegtransportmidde
len TNO. Op dit moment
gebruikt ongeveer 10 pro
cent van het Nederlandse
wagenpark autogas als
brandstof, maar de ver
wachting is dat dit percen
tage de komende jaren zal
stijgen.
Het onderzoek werd uitge
voerd in opdracht van de
Vereniging van Specialisten
voor Autogassystemen (VAS),
maar ook de ministeries van
milieubeheer en economische
zaken steunden het onder
zoek. De resultaten kunnen
van belang zijn voor het over
heidsbeleid op het gebied van
de energie en het milieu. Te
vens kan het onderzoek lei
den tot een richtlijn voor de
toekomstige ontwikkeling van
autogasapparatuur.
Ze is groot geworden tus
sen de auto's van haar va
der, de 20-jarige Jeannet
Hartgers uit Hoogeveen.
Van kindsaf aan keek ze
vol bewondering naar al
die glimmende auto's om
haar heen en het was dan
ook voor de familie hele
maal niet vreemd dat Jean
net besloot een opleiding in
de autobranche te volgen.
Na haar havo-opleiding
ging ze naar het Instituut
voor Autotechniek in Drie
bergen. Na twee jaar deed
ze met succes examen.
Daarmee had ze nog niet de
papieren om zelf een garage
bedrijf te mogen beginnen,
maar het duurde niet lang of
ze had die ook. Eigenlijk had
ze er avondcursussen voor
moeten volgen, maar dat
deed ze niet. Met haar twintig
jaar is Jeannet zo goed als ze
ker de jongste garagehouder
van Nederland die over alle
benodigde papieren beschikt.
„Ik denk wel dat ik de jongste
ben". Overdag staat ze in de
zaak van haar vader in Hoo
geveen. Ze houdt zich bezig
met verkoop, verhuur en re
clame voor het bedrijf. In de
toekomst wil ze dat blijven
doen. „Natuurlijk heb ik wel
geleerd auto's te repareren,
maar daar gaat niet in de eer
ste plaats mijn belangstelling
naar uit".
18 MAART 1988 PAGINA 5
n tijd tot tijd gaat er iets
s met oude tweedehands
io's, maar wie een aantal
Diwaarden in acht
:mt, kan er jarenlang
genieten. Allereerst is
niet raadzaam tot aan-
laf over te gaan, voordat
;n in de kennissenkring
handige doe-het-zelver
:ft weten te ontdekken,
figuur moet zich bij be
lering kunnen meten
it een volwassen auto-
inteur. Als dan ook nog
verhelderende Vraag
je voor auto's van Ol-
ig (voorheen Olyslager)
ingeschaft, kan er wei-
meer misgaan.
Imiddeld één zaterdag per
je maanden een reparatie
oeren, is goed te doen. Bij
juentere operaties wordt
situatie ergerlijk en is de
'eging gerechtvaardigd
auto van de hand te doen.
ten slotte: een enkele mis-
behoort tot de risico's,
de miskoop volgt steevast
ikoop van de eeuw. De
tegenslag mag dus niet
maagzweren, frustraties en
rdneigingen leiden. Wie
niet tegen kan, wende
tot de showroom.
:h nog één belangrijk punt:
is wenselijk geen rekening
iouden met op uiterlijkhe-
gebaseerde meningen van
en en andere bekenden.
JAl^e dat wel doet' heeft Seen
leven. Dan kan het gebeuren,
dat zich - bijvoorbeeld - al
lereerst een charmant Renaul-
tje-4 van achthonderd gulden
aandient. De rest gaat vanzelf.
DE MISKOOP
Eigenlijk moest het voertuig
950 gulden kosten, maar de
verkoper was de beroerdste
niet. Hij verkocht het rode
autootje uit naam van een
oude dame. Met pijn in het
hart ging zij akkoord met de
voorgestelde prijs. Dat was
dus boffen. Maar toen wisten
we niet beter en hadden nog
vertrouwen in de mensheid.
Het Renaultje was een ideaal
middel om een onuitwisbare
indruk te maken op een
vriendin. Zij had juist een
vage studie afgerond en had
recht op een buitengewoon
cadeau. Dus snel het autootje
in de was gezet, van lakens
een paar enorme strikken er-
omheen geknoopt en een af
spraak geregeld in de onbe
hoorlijk grote bos-tuin van
haar familie in Den Haag.
Mooi moment. Zij zat niets
vermoedend in de zon, in het
gras. Fluitende vogeltjes.
Rust. Geen verkeer (op de
rode Renault na). Groot was
de verbazing toen plotseling
het fonkelende, versierde au
tootje de tuin binnen kwam
rijden. Eerst een paar rondjes
zelfverzekerd over het gras -
om duizelig van te worden -
zodat zij het cadeau van alle
kanten kon bewonderen,
waarna het attribuut ritueel
werd overgedragen. Het suc
instructeursbewijs
jft je hele leven geldig,
instructeurs kunnen in
ncipe tót hun honderd-
actief blijven. Maar ie-
ind van 75 die nog
eds elke dag in de auto
uipt om les te geven, dat
ct me vrij uniek. Ik kan
althans niet voorstellen
er nog meer instruc-
ïrs van die leeftijd zijn
nog werken. Dat is al-
:n de sterken gegeven".
ure woorden van woord
erder Boon van de BO-
Uj in Rijswijk, die het
chitterend" vindt dat er in
lessen een man, Chris Or-
Iman, is die na driekwart
uw nog steeds actief- les
:ft. „Er is wel een flink con-
igent instructeurs van tus-
u de 50 en 60 jaar, maar
arna wordt het al snel min-
We houden er geen gege-
ns over bij, maar ik ver-
oed dat de meesten er met
n 65ste wel een punt achter
tten. En met zijn percentage
ect-geslaagden zit Ordel-
in ook ruim boven het ge-
Iddelde. Hij moet wel een
el bijzondere instructeur
n".
inaf zijn achttiende reed
ins Ordelman op de bus-
ïnst Apeldoorn-Zwolle van
firma G. van Dijk uit Epe.
j was een jaar of 32 toen hij
lor zichzelf een taxi- en zie-
nvervoerbedrijfje begon,
m paar jaar later werd hij
•instructeur. En dat is hij
g steeds.
"oen ik begon", vertelt
iris Ordelman, „waren er
>g geen monteurs, want er
iren ook bijna geen auto^s.
is er iets met onze bus aan
(ADVERTENTIE)
Autobedrijf
C. van Rijssel
Al 25 jaar MAZDA specialist
Rijswijkseweg 6 Den Haag
Tel. 070-891225
de hand was, moesten de baas
en ik zelf aan het sleutelen.
We hadden alleen een hamer,
een knijptang en een schroe-
vedraaier. En als de band op
gepompt moest worden, de
den we dat nog met de fiets
pomp. Verkeersregels waren
er ook nog niet. Alleen: halt
zodra de bel luidt; zodra de
bomen dalen, zal de trein na
deren. En alles van rechts
ging voor. Het is nu wel wat
drukker geworden - ze sjezen
je soms links en rechts voor
bij - maar in wezen gaat alles
nog hetzelfde".
50 KM/U
Epenaar Van Dijk begon in
1923 met zijn autobusdienst.
Hij reed met twee T-Fords,
busjes die pakweg 50 km/u
als topsnelheid hadden en een
hele bezienswaardigheid wa
ren. Chris Ordelman mocht er
op rijden toen hij 18 was. Hij
deed examen bij een archi
tect. Theorielessen waren er
nog niet. Veel verkeer was er
ook niet. Als je een stukje kon
rijden, achteruit de brug over
kon en op de weg kon keren,
was dat al voldoende om je
rijbevoegdheid te krijgen.
Ordelman: „Ik heb ze hier
huis aan huis leren autorij
den. Van sommige gezinnen
heb ik wel een stuk of zeven
mensen les gegeven. Ik,ben
nu bij sommige families aan
de derde generatie toe. Vroe
ger kreeg ik ook veel leerlin
gen van verder weg. Tussen
Apeldoorn eri Zwolle was ik
de enige rij-instructeur. Ik
had eerst een oude Oldsmobi-
le, zo'n Amerikaan. In 1949
kreeg ik een nieuwe Ford.
Daar heb ik veel mee gereden.
Daarna heb ik in een Vaux-
hall gereden en later altijd in
een Opel. Fijne wagens zijn
dat. Eerst waren ze een beetje
slap op de weg. Zwabberen en
zo. Ach, ze hoefden in die tijd
ook niet zo goed te zijn als
nu, want je kon er toch niet
hard mee rijden en er was
ook weinig verkeer". Tussen
de lessen door moest hij de
koeien melken, want hij was
tevens boer. Tegenwoordig
runt zijn zoon de boerderij.
Een diploma als rij-instruc-
teur had Ordelman niet. „Je
kon er zo mee beginnen. Bij
het les geven heb ik altijd ge
dacht: zo is het het veiligste,
zo ga ik het ze leren. Later, in
1951, heb ik vrijwillig wel een
diploma behaald bij de
ANWB/FNOP/KNMV, die
toen samenwerkten. Een beet
je theorie, een eindje rijden
en het was voor elkaar. Weer
later kwam het Vamor-diplo-
ma, maar daar heb ik nooit
examen voor gedaan. Ze wil
den de beunhazen eruit heb
ben, maar ik heb ontheffing
gekregen. Ik weet nog dat er
een keer een bijeenkomst was
in Zwolle. Westerlaken, een
belangrijke man van het
CBR, zei toen dat de rij-in
structeurs met een Vamor-di-
ploma de besten waren, maar
dat er toch nog één beter was:
ces was groot. Die dag kon
niet meer stuk.
Tijdens de derde rit begonnen
allerlei mede-weggebruikers
heftig naar het linker achter
wiel te gebaren. Een dag later
bood een sloopbedrijf vijftig
gulden. In kort bestek zat de
vork als volgt in de steel: de
koper was naïef, de verkoper
een notoire oplichter, het
oude dametje bestond niet,
het chassis van de auto ver
toonde een destijds onzicht
bare, tijdelijk weggewerkte
breuk en de politie kon er ook
niets aan veranderen.
Je kon jezelf niet hard genoeg
voor je kop slaan. Maar na
enkele dagen rouw besloot je
je voordeel te doen met nare
ervaringen Uit het leven. Je
had een les geleerd en was
weer iets wijzer geworden.
Achthonderd gulden voor een
levensles (vertrouw nooit een
mens) was achteraf nog wel
een schappelijk bedrag.
KOOP VAN DE EEUW
Het volgende hoofdstuk be
gon in een studentenflat in
Delft, waar een broer op de
dertiende verdieping een aan
tal studieboeken had staan. In
de hal het bekende prikbord.
Eén van de annonces was te
mooi om waar te zijn: „Te
koop: besteleend. Negen jaar
oud. Motorisch 100 Prijs:
750 gulden. Inlichtingen: 6e
etage, vragen naar Hans".
Stel je eens voor: een beste
leend. Ongekende mogelijkhe
den. Ideale kampeerauto voor
flexibele mensen, makkelijk te
repareren en gunstig benzine
verbruik (1:18).
Hans (6e verdieping) wilde
met vakantie en had geld no
dig. Ook deed hij de eend
weg, omdat zijn vriendin
werkte en een nieuwe auto
had gekocht. Met de levensles
nog vers in herinnering werd
voorgesteld het voertuig eerst
in een garage aan een vluchtig
onderzoek te laten onderwer
pen. „Veilig autootje, motor
lijkt goed, maar kan geen ga
ranties geven", aldus de gara
gehouder. Na dit oordeel een
gat in de lucht gesprongen en
vijfhonderd gulden geboden.
Zoals bekend had Hans snel
geld nodig en dus ging hij ak
koord. Ondanks de ervaring
met de onbetrouwbare, gladde
Hagenaar, had de koper intuï
tiefeen goed gevoel van Hans
en zijn vriendin. Toen ze de
besteleend overdroegen, na
men ze enige minuten de tijd
voor een roerend afscheid.
Met de vlakke hand beklop
ten ze het voertuig en met een
blik vol nostalgie lispelden ze
enkele dankwoorden.
Aanvankelijk wekte elk ge
luidje argwaan en zat je ver
steend achter het stuur. Maar
dat is inherent aan een eend.
Hij zucht, steunt en puft; dat
zegt allemaal niets.
Zoals verwacht was het een
ideale kampeerauto. In twee
minuten tijd waren de voor-
stoelen omgedraaid en kon
den de slaapzakken worden
uitgerold. Er zaten kastjes in
en een tafeltje. Tijdens vakan
ties reed je een eind weg en
wanneer je er genoeg van had,
parkeerde je hem en creëerde
je een aangename sfeer. Zelfs
midden in een stad was het
volkomen veilig, want nie
mand vermoedde dat mensen
ertoe te bewegen zouden zijn
in zo'n blikken doos te gaan
slapen. Gouden tijden waren
dat.
Eén keer een rubbertje ver
vangen en verder geen centje
pijn. Twee jaar lang deed het
voertuig dienst. Tot dat fatale
ongeluk (menselijke fout,
geen gewonden) plaats greep.
Emotionele motieven maken
het onmogelijk daarover nog
verder uit te weiden.
BEKENDE
In de prijsklasse van enkele
honderden guldens kon in de
jaren daarna beslag gelegd
worden op een aantal uitste
kende auto's. Die gingen lang
genoeg mee, maar konden
geen van alle het niveau en
woonplezier van de beste
leend evenaren.
Even dreigde de apk-keuring
roet in het eten te gooien,
maar dat bleek achteraf nogal
mee te vallen. De laatste aan
winst is een gifgroene, elf jaar
oude Toyota. Acht maanden
geleden gekocht voor 75 gul
den. Prima auto, maar enkele
Zojuist goedgekeurd. De laat
ste aanwinst is een gifgroene,
elf jaar oude Toyota. Acht
maanden geleden gekocht voor
75 gulden. Prima automaar
deze collega voelt zich geroe
pen het vehikel met keiharde
vooroordelen te vernederen.
FOTO'S: MILAN KONVA-
LINKA
collega's schijnen zich geroe
pen te voelen het vehikel met
keiharde vooroordelen te ver
nederen. „Vijf en zeventig
gulden? Die is leuk. Als je er
een week mee rijdt, mag je
van geluk spreken. De keu
ring haalt-ie zeker niet" en
meer van dat soort hartver
warmende opmerkingen.
Nu wil het geval dat-ie al ze
ven maanden probleemloos
rijdt en dat-ie wel degelijk de
keuring heeft gehaald. Zo
doende is thans het moment
aangebroken voor bovenbe
schreven lieden tussen neus
en lippen door informatie in
te winnen: „By the way, wat
zijn nou jouw maandelijkse
vaste lasten...?" Eindelijk ge
rechtigheid. Opmerkingen in
de trant van „handig die ga
ten in de carrosserie, kan je je
skies doorheen steken"
worden slechts geplaatst om
tenminste nog iets negatiefs te
kunnen zeggen. Wel was één
hunner bereid de collega af te
zetten bij een garage waar
enig laswerk was verricht. Die
vlaag van welwillendheid is
deels te verklaren: de persoon
in kwestie wilde met eigen
oren horen wat er allemaal
aan de brik mankeerde (dat
het een prima auto is, ging er
niet in). De garagehouder had
na het laswerk geen aanmer
kingen. De collega voelde zich
geroepen nog te wijzen op en
kele roestplekken („...daarmee
kan hij toch zeker de weg niet
op?!"). Maar de monteur wist
te vertellen dat het aangewe
zen onvolkomenheidje abso
luut geen kwaad kon.
Zo kan het lopen als men een
handige kennis heeft, de
Vraagbaak ter hand neemt,
frustraties kan verwerken en
zich niets aantrekt van buren
en bekenden. Want ogen
schijnlijk lelijke dingen kun
nen feitelijk razend mooi zijn.
Er is alleen een geoefend oog
voor nodig. Glans en lakwerk
zeggen zo weinig. De man
van het apk-keuringsstation
was het er roerend mee eens.
WIM BUNSCHOTEN
rechts voorbij - maar in wezen
FOTO: PERS UNIE
Het is nu wel wat drukker geworden - ze sjezen je soms links en
gaat alles nog hetzelfde", meent Chris Ordelman.
