KGB voert „personeelsbeleid' voor Russisch-orthodoxe kerk £eidóe(3oma/it Vaticaan overstelpt met kritiek op normen voor r.k. universiteiten kerk wereld beroepingen Kardinaal haalt Poolse priesters naar aartsbisdom >weer GEESTELIJK LEVEN/OPINIE CckUcSouocmt WOENSDAG 16 MAART 1988 PAG1 Raad van Kerken tegen executie ,zes van Sharpeville' AMERSFOORT De Raad van Kerken in Nederland heeft minister Van den Broèk van buitenlandse zaken per telegram gevraagd alles in het werk te stellen om de terechtstelling van zes zwarte Zuidafrikanen (,de zes van Sharpeville') komende vrijdag te voorkomen. Volgens informatie die de Raad heeft ontvangen van de Wereldraad van Kerken, is niet overtuigend bewezen dat de zes medeplichtig waren aan de moord op een zwarte loco-burgemeester van Sharpeville. De Raad zegt ver ontrust en verontwaardigd te zijn over de voorgenomen execu tie van Mojafela Reginald Sefatsa. Reis Malebo Mokoena, Oupa Moses Diniso. Theresa Ramashola, Duma Joshna Khumalo en Francis Don Mokhesi. De Zuidafrikaanse regering heeft inter nationale pleidooien voor gratie afgewezen. Boek van Catharina Halkes verschijnt in de DDR LEIPZIG De protestantse uitgeverij EVA in de DDR heeft op de 'Leipziger Buchmesse' een vertaling gepresenteerd van het boek „Met Mirjam is het begonnen" van de feministische theologe dr. Catharina Halkes uit Nijmegen. Het boek. dat in 1980 in Nederland verscheen en de wortels van de feministi sche theologie schetst, heeft als titel „Gott hat nicht nur starke Söhne" (God heeft niet alleen sterke zonen). Onder dezelfde titel is Halkes' boek in 1980 reeds in de Duitse Bondsrepubliek verschenen. De uitgeverij prijst het boek aan als een „op de toekomst gericht model voor interconfessionele samenwer king". Het bevat een nawoord van Annemarie Schönherr, de vrouw van de vroegere evangelische bisschop van Oost-Berlijn, Albrecht Schönherr. Geen mensen die vaker ongelijk hebben dan zij die het niet kunnen uitstaan ongelijk te hebben. La Rochefoucauld Studiebijeenkomst DPC over gedeeld leiderschap in plaatselijke kerk ROTTERDAM Het Dioce saan Pastoraal Centrum (DPC) van het bisdom Rot terdam houdt aanstaande za terdag in het congrescentrum Leeuwenhorst tér gelegen heid van het twaalf en een half jarig bestaan van het DPC een studiebijeenkomst over gedeeld leiderschap in de rooms-katholieke kerk. Vanouds berust de leiding over de kerk ter plaatse bij de gewijde pastor maar nu steeds meer gelovigen gaan deelnemen aan kerkewerk en kerkbestuur ontstaat van zelf de behoefte om ook de leiding met leken te gaan de len. zo schrijft de persdienst van het bisdom. Via de sa menwerking van pastores, bestuurders en leiding geven de vrijwilligers krijgt ..ge deeld leiderschap" feitelijk reeds gestalte op diverse plekken in hte bisdom. De ervaringen, en in het bijzon der de mogelijkheden en moeilijkheden die zich daar bij voordoen, staan op het symposium centraal. Inleidingen worden gehou den door de Rotterdamse pastor W. Froger. mevr. I. Weitenberg. bestuurslid van de Algemene Kerkeraad van de Merenwijk Leiden en me vrouw E. Boogaerts-Vanden- bauw, centrale contactper soon van de H. Bonifaciuspa- rochie in Rotterdam. Verder zullen er een aantal work shops gehouden worden om over de belangrijkste onder werpen in parochies te dis cussiëren. De dag wordt be sloten met een gebedsdienst geleid door mgr. R. Bar. MOSKOU Aan de vooravond van de dui zendste verjaardag van het christendom in Rus land is Glasnost, een dis sidente Russische krant, van plan documenten te publiceren die uiterst vernederend zijn voor de Russisch-orthodoxe kerk. De documenten zijn uit de archieven van de Raad voor Religieuze Zaken gelicht en onthullen dat de kerkelijke hiërarchie al zeer lange tijd geestdriftig samenwerkt met de KGB. Bovendien staat in de papieren te lezen dat pa triarch Pimen, het bejaarde hoofd van de Russisch-ortho doxe kerk. in zijn jonge jaren bekend stond als een rokken jager en dat hij wegens deser tie uit het Rode Leger twee jaar in de gevangenis heeft gezeten. De documenten zijn voorna melijk officiële aantekenin gen van gesprekken tussen leden van de kerkelijke hië rarchie en KGB-funetiona- rissen. Sommige verslagen lijken verdacht veel op on dervragingen. De parate steun van de or thodoxe kerk aan de Sovjet- russische vredesinitiatieven en de buitenlandse politiek die het Kremlin voert worden in het algemeen ge zien als een tegenprestatie voor de concessies van de at heïstische staat aan de kerk. Uit de documenten blijkt dat de relatie tussen kerk en staat in de Sovjetunie een soepel verlopend bureaucra tisch huwelijk is. De kerk is Patriarch Pimen in dit geval de mindere part ner die zich gedwee laat lei den door de staat. Alle gehei men van de kerk worden ge deeld en Pimen is al jaren de slaaf van de KGB. Respect Eén rapport bevat de notulen van een gesprek in de Raad voor Religieuze Zaken, ge voerd op 21 februari 1967. Hierin verklaart patriarch (toen nog metropoliet) Pimen „dat hij er altijd naar heeft gestreefd open en eerlijk te zijn tegenover de raad en dat hij ook bij deze gelegenheid bereid is alles te vertellen wat van eventueel belang zou kunnen zijn". In hetzelfde gesprek zegt Pi men: „Ik verklaar in alle eer lijkheid, en ik vraag u mij te geloven, dat ik de raad enorm respecteer en erg dankbaar ben voor alles wat deze voor mij gedaan heeft". Waarschijnlijk werd Pimen. in ruil voor zijn nuttige in formatie, benoemd tot patri arch in 1971. Theoretisch zijn kerk en staat gescheiden in de Sovjet unie en de Raad voor Reli gieuze Zaken heeft tot taak FOTO: TASS „te controleren of de grond wet nageleefd wordt, die ge wetensvrijheid waarborgt". Maar uit de archiefstukken blijkt dat de raad in wezen optreedt als de „personeelsaf deling" van de kerk, die mo gelijke kandidaten voor hoge functies doorlicht en selec teert. Bovendien onderwerpt de raad geestelijken aan een verhoor om op die manier al lerlei persoonlijke gegevens over hun collega's te weten te komen. Personeelsafdelin gen van alle Sovjetrussische ministeries worden geleid door de KGB. Klaarblijkelijk geldt dat ook voor de Rus sisch-orthodoxe kerk. De documenten dateren wel iswaar van zo'n twintig jaar terug, maar de verhoudingen tussen kerk en staat zijn in tussen nauwelijks veranderd. Het persoonlijke KGB-rap- port over Pimen meldt dat hij in 1937 en opnieuw in 1944 tot een gevangenisstraf was veroordeeld omdat hij desertie gepleegd had. Op verscheidene door hem inge vulde formulieren heeft hij de waarheid verdraaid en valse informatie verstrekt. Weer een ander rapport, ook daterend van februari 1967, gaat over een gesprek tussen aartsbisschop Aleksei (die nu metropoliet van Leningrad en Tallinn is) en een ambte naar van de raad. Daarin spreekt Aleksei over „ge ruchten dat Pimen een gezin heeft in Rostov" en voegt daaraan toe dat „het in Mos kou bekend is dat Pimen er vrouwen op na houdt. Ooit was ik getuige van een tele foongesprek dat Pimen voer de met een liefje". In het eigen commentaar vermeldt de krant Glasnost dat deze feiten al sinds 1967 bij de autoriteiten bekend zijn, maar dat Pimen even goed tot patriarch benoemd werd. Een deskundige, die de originele documenten heeft gelezen, zegt dat als dit alle maal waar is, het erop lijkt dat Pimen tot patriarch is ge kozen omdat de staat hem in haar macht heeft en hem kan chanteren als ze iets van hem gedaan wil hebben. VATICAANSTAD Het Vaticaan bezint zich op de vraag of het moet vasthou den aan zijn norm dat alle rooms-katholieke universitei ten juridische banden met de kerkelijke hiërarchie moeten hebben. Dat heeft pater Ja mes Sauve van de Vaticaanse congregatie voor het onder wijs gezegd in een reactie op de vaak scherpe kritiek van bisschoppenconferenties en katholieke universiteiten op de normen voor katholieke onderwijsinstellingen die het Vaticaan in 1985 heeft opge steld. De samenvatting die de con gregatie van de reacties heeft gemaakt, toont aan dat veie bisschoppenconferenties en universiteiten de normen on hanteerbaar vinden om juri dische, historische, culturele en sociale redenen. De nor men zijn te westers georiën teerd en houden geen reke ning met de situatie in ont wikkelingslanden en landen waar katholieken slechts een kleine minderheid zijn. Ver der wordt eerder om „pasto rale" dan om „juridische" normen gevraagd en wordt erop gewezen dat er onder scheid moet worden gemaakt tussen kerkelijke universitei ten die rechtstreeks onder het gezag van de bisschoppen staan en niet-kerkelijke in stellingen die door de kerke lijke autoriteiten zijn goedge keurd, maar waarover de bis schoppen geen directe macht hebben. Ook heeft het Vati caan van verscheidene kan ten te horen gekregen dat het de academische vrijheid en de vrijheid van onderzoek moet respecteren, althans als het wil dat katholieke uni versiteiten invloed op de sa menleving uitoefenen. Deze eerbiediging van de academi sche vrijheid zou ook moeten gelden voor theologen die het niet in alles eens zijn met de leer van de RK Kerk. Nijmegen Volgens de woordvoerder van de bisschoppenconferen tie hebben de Nederlandse bisschoppen niet op de nor men gereageerd. De Katho lieke Universiteit te Nijme gen liet het Vaticaan in sep tember 1985 in een reactie weten weinig voor een pau selijk document over de ka tholieke universiteiten te voelen. Volgens de universi teit zou het hoogste kerkelij ke gezag zich beter kunnen toeleggen op het zoeken naar wegen om de echte waarden van het evangelie door de wetenschapsbeoefening op een realistischer wijze inzich telijk te maken. Volgend jaar wordt in het Vaticaan een bijeenkomst ge houden om te komen tot de opstelling van een document over de universiteiten. Sauve meende dat de congregatie misschien een oplossing voor de problemen kan vinden door algemene normen op te stellen, die op alle katholieke universiteiten van toepassing zijn en vervolgens aparte richtlijnen kan formuleren voor kerkelijke en niet-ker- kelijk universiteiten. Mgr. Eugene Marino FOTO: AP Eerste zwarte aartsbisschop benoemd in VS ATLANTA De zwarte mgr. Eugene Marino is giste ren benoemd tot aartsbis schop van de stad Atlanta. Hij is daarmee de eerste zwarte aartsbisschop van de Verenigde Staten. Marino noemde zijn benoeming „een groots teken van hoop voor ons hele volk." Hij zei dat zwarten een rijke religieuze traditie hebben, maar nog „geen rijke traditie die de ka tholieke kerk verrijkt". Ma rino werd in 1934 geboren in Mississippi. Hij studeerde in New York en Washington. Nederlands Hervormde Kerk Beroepen te Barendrecht B.J.S. Jonker te Nieuw-Helvoet, te Baren drecht (toez.) A.J. Hammer te Rijk- Rijsenhout. Aangenomen naar Wieringermeer (part-time) mevr. D. Woudt, kand. te Koog aan de Zaan. Gereformeerde Kerken Beroepbaarstelling mevr. drs. H. Hoogenkamp, Stolwijkstraat 59 III, 1059 XV Amsterdam, tel: 020- 177921 - MOGELIJK SCHORSING CELEBRANT ROZE MIS AMSTERDAM De pries ter, die afgelopen zondag in Amsterdam in de Mozes en Aëronkerk een zogenaamde roze mis op speciaal verzoek van de homobeweging op droeg, wacht mogelijk een. schorsing. Het gaat om de pa ter Franciscaan J. Seegers uit Maastricht. Mgr. Bomers, bis schop van Haarlem, wil hier over eerst echter een gesprek hebben met pater Seegers. In een radio-uitzending voor de KRO zei de Haarlemse bis schop dat de Kerk mensen niet uitsluit vanwege hun geaardheid, maar slechts om' hun handelwijzen. De Amsterdamse deken J. Suidgeest valt de bisschop in- zoverre bij, dat hij er op wijst, dat er in Amsterdam voldoende gelegenheid is, ook voor homoseksuelen, om de eucharistie bij te wonen. In alle parochies zijn homo's welkom. De roze mis ziet hij als een manier om de homo beweging aan publiciteit te helpen. Dat kan niet het doel van een H. Mis zijn. UTRECHT Drie jonge priesters uit Polen zullen vanaf september mee gaan functioneren in het parochiepastoraat van het aartsbisdom Utrecht. Ze komen naar ons land op uitnodiging van kardinaal dr. A.J. Simonis, die tot deze „tij delijke oplossing" heeft besloten vanwege een groeiend te kort aan priesters. De drie Polen zullen voorlopig drie jaar in ons land werk zaam zijn. Aan de hand van hun verblijf zal kardinaal Simo nis bekijken of het tijdelijk inzetten van buitenlandse pries ters het priestertekort in Nederland kan opvangen. Tussen nu en vijftien jaar zal er in de Nederlandse r.-k. Kerk een nijpend tekort ontstaan aan jongere, vitale priesters. Mo menteel zijn 25 parochies in het aartsbisdom zonder priester. Indien de .Poolse ervaring' positief uitvalt, kan de benoe ming van de drie Polen verlengd worden tot vijf jaar, met de mogelijkheid van een tweede beperkte termijn. De drie priesters zijn rond de dertig jaar oud en afkomstig uit het bisdom Opole. Waar ze zullen worden ingezet, is nog niet bekend. Na het volgen van een Nederlandse taalcursus zul len de drie vanuit hun nieuwe woonplaats een „kennisma kingsprogramma" gaan volgen, dat hen vertrouwd moet maken met het reilen en zeilen in het aartsbisdom. In de zomer van 1987 sprak kardinaal Simonis tijdens zijn bezoek aan Polen met zijn ambtsgenoot mgr. A. Nossol over de mogelijkheid van gastpriesters. Na diens positieve reactie heeft de bisschop in oktober het plan voorgelegd aan het ka pittel en vervolgens in een vertrouwelijke vergadering aan de priesterraad. Die reageerde terughoudend en sprak de vrees uit dat „de geringe verlichting die het inschakelen van Poolse enkele priesters zou kunnen geven, niet op zou we gen tegen de negatieve psychologische effecten in bisdom en de kerkprovincie". De priesterraad noemde het priestertekort „relatief" in ver houding tot het buitenland en zag meer heil in een „sane ring" van de huidige taken van Nederlanse priesters. Ook werd de vrees geuit dat het inschakelen van gastpriesters de huidige bezinning op het ambt zou toedekken en het ver wachtingspatroon naar een bepaald priesterlijk functioneren zou versterken. Ten slotte vroeg de raad zich af waarom aartsbisschop Simonis enkel heeft gekozen voor Poolse priesters en niet voor priesters uit bijvoorbeeld de Derde Wereld. In de brief die de aartsbisschop deze week aan de priesters, diakens, pastoraal werkers en parochiebesturen van het aartsbisdom heeft geschreven, zegt hij begrip te hebben voor de in de priesterraad geuite bedenkingen. „Maar sterker nog voel ik de pijn van parochies zonder priester, die daarom dringend vragen", aldus mgr. Simonis. „Ik besef dat hier niet de oplossing van de problematiek ligt; hoogstens bete kent het een tijdelijke oplossing voor een paar parochies." Lubbers/Euthanasie Dat is nu toch allemaal voor bij". we vliegen elkaar niet meer naar de strot om de euthanasie". Aan het woord in onze krant is de heer drs. R.F.M. Lubbers, minister-pre sident. Wanneer de heer Lub bers ons wil doen geloven dat er met betrekking tot wat euthanasie wordt genoemd, in Nederland geen noemens waardige tegenstellingen meer bestaan, gaat hii in ieder geval voorbij aan de bezwaren, wel ke met niet aflatende intensi teit tegen de legalisering van de euthanasie worden aange voerd vanuit de pro-life-bewe- ging. Ook gaat hij dan voorbij welk men in de Conciliedocu menten als volgt geformuleerd kan vinden: „Al wat verder tegen het leven zelf ingaat, zo als alle soorten van moord, uit roeiing, abortus, euthanasie en vrijwillige zelfmoord; zijn onmiskenbaar schandelijk". (Pastorale Constitutie over de Kerk in de wereld van deze tijd - paragraaf 27 - Neder landse tekst in „Consituties en Decreten van het Tweede Va ticaans Concilie - uitgave Ka tholiek Archief - Amersfoort 1967). Nog heeft de heer Lub bers de mogelijkheid om zich aan de hand van dit oordeel van de R.K. Kerk nader te be zinnen op hetgeen het onder zijn leiding staande kabinet met de legalisering van eutha nasie bezig is te doen. Dr. Th. A. M. van der Horst, DEN HAAG. Gepensioneerden In de krant van 9 maart stond de kop „Pleidooi voor advise rende stem ouderen in pensi- oenbestuur" boven een stuk dat ging om gepensioneerden. Na de kamerzitting van 8 maart had toch minstens ver meld dienen te worden dat in derdaad alle fracties het recht van gepensioneerden op verte genwoordiging verdedigden of althans beleden, maar dat twee fracties (CDA en PvdA) uit de boot moesten vallen om vakbondsbelangen te ontzien. De vakbonden zeggen wel dat ze ook voor de belangen van de gepensioneerden opkomen, maar niets is minder waar. Door de regering voor het blok gezet: salariskorting of gappen uit het ABP, wordt al jaren het laatste gekozen. Leest u het complete jaarver slag van president-directeur Snijders van het ABP er maar op na. Het negatieve advies van de SER is tot stand geko men op speciaal verzoek van staatssecretaris De Graaf die n.b. als souffleur optrad. Uw krant heeft de laatste jaren veel uitstekende artikelen ge publiceerd van Aijen Broek huizen, Rik in 't Hout of Mar ga Rijerse over het dwaze on derscheid tussen de marktsec tor en de collectieve sector, over het ABP als Rudings melkkoe, over pensioenen in het algemeen. Maar nimmer over de ABP-gepensioneerden. Wat de verenigingen voor ge pensioneerden vragen is slechts een bescheiden begin van inspraak en ik hoop dan ook dat uw krant bij de verde re behandeling uit zal gaan van het wetsontwerp zelf en niet van een destructief amen dement van Alders en Paulis. DEN HAAG, Mr. J.F. Engels. Crisis binnen de IRA DOOR de begrafenisstoet met de drie in Gibraltar do schoten IRA-leden op demonstratieve wijze langs een g 150 km lange route van de Ierse hoofdstad Dublin nair. Noordierse Belfast te laten trekken, heeft het verboden 'd( republikeinse leger weer eens bewezen m#t veel dram talent gebruik te kunnen maken van benarde situaties T E IN de gespannen situatie is het verwachte effect v v rouwstoet niet uitgebleven. Bij voor- en tegenstanders vst IRA heeft de demonstratieve tocht grote bewogenhe r£ weeg gebracht: er was applaus van medestanders en er den stenen en flessen gegooid door tegenstanders. Al c winding kan echter niet verheimelijken dat de verbode roristische organisatie een moeilijke periode doormaak neerschieten van de drie IRA-leden in Gibraltar bete een nieuwe nederlaag in de meedogenloze strijd te^i Britse veiligheidstroepen, waarin de IRA steeds vaké het kortste eind trekt. De kentering begon ongeveer een jaar geleden, toen 1 troepen in Noord-Ierland een acht man sterk IRA-corf do onderschepten en neerschoten. Maar het echte keel was de moorddadige IRA-aanslag in november vorig ja dens de wapenstilstandsherdenking in Enniskillen. weerzinwekkende terreurdaad, waarbij elf willekeurig den vielen, kostte de IRA niet alleen veel sympathie en tieke steun, maar leidde er ook toe dat de Britse cam] tegen het terrorisme drastisch werd opgevoerd. Het was opvallend hoezeer de IRA de afgelopen mail- zijn activiteiten drastisch heeft moeten terugschroe\ het lijdt geen twijfel dat de nieuwe tegenslag op Gilj het moreel en de organisatie van het ondergrondse lege der heeft ondermijnd. De IRA maakt zijn zwaarste, door sinds negentien jaar geleden de onlusten in Noor land uitbraken. In een jaar tijd heeft men vijftien belari leden verloren en voor een militaire organisatie die s uit enkele honderden manschappen bestaat, moet het! moeilijker worden die te vervangen. DaT betekent geenszins dat de IRA kan worden afgei ven. In het verleden heeft de organisatie meermalen lva zen het gevaarlijkst te zijn, wanneer zij sterk in het defar wordt gedrongen. Gevreesd moet worden dat de IRA o<er door terug te slaan zal willen bewijzen dat hij nog niet geschakeld. Bij de lange tocht van de rouwstoet en dil?' wikkelingen er omheen zijn al kleine, maar belan overwinningen behaald op de Britten. ve BIJVOORBEELD bij het geharrewar over de vlaggen drie kisten. De Britse politie wilde de driekleur bij het ie schrijden van de grens met het noorden verwijderen na geëmotioneerde onderhandelingen die onder het oo de tv-camera's werden gevoerd, mochten de vlaggen b 0j liggen, mits ze maar waren opgevouwen. Ze kregen daa ja meer effect dan wanneer zij tijdens de tocht voluit h<n, gewapperd. Het lijdt geen twijfel of de IRA kans heeft j het moreel onder medestanders enigszins te herstellen. Q] mee zal de crisis binnen de organisatie echter niet zijn heven. v/ ±t Maartse buien. DE BILT (KNMI) Een de pressie boven Denemarken zorgt bij ons voor de aanvoer van vochtige lucht vanuit het noordwesten. Vannacht en morgen kan er mogelijk wat natte sneeuw in buien vallen. De wind zal krachtig zijn van uit het noordwesten en in de loop van de nacht van morgen op vrijdag afnemen. Morgen middag wordt het rond de 7 graden. De nacht van morgen op vrijdag is koud met minima rond de min 1 graad. In het weekend gaan de temperatu ren omhoog naar een maxi mum van 10 graden op zon- Zuid-Skandmavie: Opklaringen maar morgen in zuidoost Zweden eerst nog Middagtemperatuur rond of West en zuidwest-Frankrijk: ,nl toe zon. Vrijdag vooral meer n Ne noorden enige regen. Middag ta ratuur 10 tot 14 graden, op pa iets hoger. daj Alpengebied: Aan de noordzij k tijd tot tijd sneeuw, aan de zu aa flinke opklaringen. Nulgrade n overdag op tussen 1000 en 150(1 op vrijdag vanuit het westen st Spanje en zuid-Portugal: Zon KI het noorden wolkenvelden. »n temperatuur van 16 graden noorden tot 23 graden in zuid' en zuid-Portugal; Franse Middellandse-zeekust, Joegoslavische kust. Perioden met zon, in zuid-I plaatselijk buien. Middagtempt van 12 graden in noordoost-I 14 a 18 graden elders. ekust, Ig (Mul mPT' «-«e «ïi: "sla Britse Eilanden: Op veel plaatsen re gen. In Schotland ook sneeuw. Mid dagtemperatuur van 6 graden in het noorden tot 11 graden in het zuiden. Denemarken: Enkele sneeuwbuien, afgewisseld door opklaringen. Vrij dag in het zuidwesten sneeuw ge volgd door regen Middagtempera tuur van 2 graden in het noorden tot 5 graden in het zuidwesten. Noordwest-Duitsland, Benelux: Mor gen regen en sneeuwbuien, vrijdag regen, soms voorgegaan door sneeuw. Middagtemperatuur van 4 graden in het noordoosten tot 8 graden in het zuidwesten. Noordoost-Frankrijk, midden en zuid-Duitsland: Morgen opklaringen en een enkele regen of sneeuwbui; vrijdag regen; in Duitsland ook sneeuw. Middagtemperatuur van 5 graden in het oosten tot 9 graden Las Palmas l.bew Stort uw bijdrage op postgiro 50500 of bankgiro 70.70.70.929 Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding/Amsterdam Wibautstraat 135,1097 DN Amsterdam. Tel. 020 - 93 89 73

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2