Eindelijk de bergruimte
die ik zocht...
„Ik wil voorkomen
dat het een soort
Volendam wordt"
Vlaamse literatuur krijgt nog
Ie weinig kansen in Nederland
■r
NOG MAAR 6 KEER!
VROOM DREESM ANN
Belg restaureert sterfhuis van Vincent van Gogh
«f
EeJdaeSoutcwtt
WOENSDAG 16 MAART 1988 PAGINA 17
|et nieuwe beeld van Vlaanderen in Nederland 1
it het oog op het thema van de Boekenweek, de relatie Ne-
riand-Vlaanderen, schreef onze Belgische medewerker
ert van der Speeten een serie artikelen over „het nieuwe
eid van Vlaanderen in Nederland". Vandaag de eerste afle-
ring: Nederlandse critici over de hedendaagse Vlaamse lite-
Van Boeken Krijg Je Nooit Genoeg.
Jaap Goedegebuure
(Haagse Post):
„Nederlanders
selecteren uit het
aanbod wat aansluit bij
hun interesse".
literatuur kan op dit
lent op een grotere be
itelling in Nederland re
in dan ooit tevoren.
en die steevast naar voor
loven worden als het over
Vlaamse golf" of „Belgi-
renaissance" gaat, zijn die
Tom Lanoye en Herman
selmans: jonge, ietwat
ocerende auteurs die en-
jaren geleden bij een Ne-
ndse uitgever werden
ingehaald en ook het
in Nederland respectabe-
•koopcijfers scoorden,
aantal jonge Vlamingen
literatuur zit echt in de
lart Peeters", zegt Jaap
legebuure, recensent van
laagse Post. Hij verwijst
een Vlaamse mode zoals
!ich ook op andere vlak-
manifesteert. „Het gaat
lotte, turbo-achtige types
iet enige zwier de media
indonderen en een heel
beeld van Vlaanderen
Iragen dan de gemiddelde
rlander zich had ge-
broekerij
komt het dat deze jonge
en, waar soms ook wel
het etiket van „literaire
oekerij" opgeplakt wordt,
^^ed aanslaan bij het lezers-
ek en ook door de Neder-
e kritiek werden gekoes-
zijn aardige schrijvers,
ze hebben toch „body",
Carel Peeters, recensent
Vrij Nederland. „Ik per-
ijk voel me in relatie tot
laamse literatuur vaak ge
en door een soort mede-
Je weet immers dat het
ire klimaat zo droevig is,
dat er toch talent voor-
en is dat niet de gelegen
heid krijgt naar voren te tre
den"
Jaap Goedegebuure denkt niet
dat de belangstelling voor
Vlaamse literatuur of cultuur
in zijn geheel er op vooruit is
gegaan met de „Vlaamse
Golf". „Nederlanders selecte
ren uit het aanbod wat aan
sluit bij hun eigen interesse",
zegt hij. „Of het de goeie kren
ten zijn die er uit gepikt
worden? De Vlaamse litera
tuur wordt zeker niet drastisch
vernieuwd met figuren als
Brusselmans en Lanoye. Het
zijn gewoon leuke schrijvers
en daar blijft het bij".
Zowel Carel Peeters als Jaap
Goedegebuure vinden dat wat
doorsijpelt van Vlaamse litera
tuur betrekkelijk mager is. „Ik
vraag me soms af", aldus Pee
ters, „of er niet meer talent in
Vlaanderen zit dan blijkt naar
de buitenwereld. Het is een
curieuze kleine wereld: er is
blijkbaar wel een piek, maar
geen basis voor een schrijver
spiramide".
„De hedendaagse Vlaamse li
teratuur lijkt me behoorlijk
geschakeerd, met uitschieters
als Claus, Michiels, Boon, Van
den Broeck, De Wispelaere en
Van Paemel. Ze is wel niet erg
breed: het aantal belangrijke
schrijvers is miniem", zegt
Goedegebuure. „Naast het duo
Lanoye-Brusselmans zitten er
bij de jongste lichting ook an
deren, zoals Stefan Hertmans
en Kristien Hemmerechts,
maar die worden door veel
minder mensen opgemerkt.
Vaak gebeurt dat dan nog via
oneigenlijke argumenten: Her
tmans omdat hij aansluit bij
het postmodernisme. Hemme
rechts omdat ze een vrouwe
lijk auteur is."
Reputatie
Hoe komen Nederlandse re
censenten te weten of er zich
in het aanbod Vlaamse boeken
wat waardevols bevindt? Een
vaak gehoorde oprisping van
Vlaamse zijde is dat alleen
boeken die bij Nederlandse
uitgevers verschenen, kans
krijgen om aan bod te komen.
„Dat is een bekend feno
meen", zegt Jaap Goedege
buure, die toegeeft dat hij het
afgelopen jaar maar een drie
tal boeken van Vlaamse au
teurs besproken heeft. „Recen
senten gaan nog steeds af op
de reputatie van de grote hui
zen als De Bezige Bij, Meulen-
hoff, Bert Bakker. Querido,
Arbeiderspers of Van Oor
schot. Misschien denken re
censenten de laatste tijd in ter
men van: „Die auteur kan niet
veel wezen, want hij zit maar
bij Manteau". Het heeft echter
niet met slechte wil te maken:
ik word dikwijls in het voor
oordeel bevestigd dat het ni
veau van Vlaamse of kleine
Nederlandse uitgeverijen ge
woon lager is."
Volgens Carel Peeters is het
aanbod uit Vlaanderen zo be
perkt dat, als er iets van talent
tussen zit, dat er zo kan uitge
pikt worden. „Ik ben geneigd
te vermoeden dat het te ma
ken heeft met structuren",
zegt hij. „Als er afgezien van
Manteau twee of drie uitge
vers zouden bestaan met een
fonds aan interessante auteurs,
dan zou dat subiet opgemerkt
worden. Er schort bovendien
wat aan het distributiesysteem:
sommige mini-uitgeverijtjes
moeten hun boekjes om zo te
zeggen per fiets verspreiden.
Bovendien blijf ik mij ergeren
aan dat oude euvel van de mi
serabele vormgeving van
Vlaamse boeken. Je wordt al
een beetje troosteloos bij de
aanblik alleen al."
Ook Goedegebuure heeft kri
tiek op zwakke schakels in het
Vlaamse boekbedrijf zoals de
verspreiding, maar stipt toch
ook de minder stevige leescul
tuur en gebrekkige begelei
ding in de media aan als zwak
ke punten. „Eigenlijk mag je
nog blij zijn dat het zo goed
gaat met de Vlaamse litera
tuur", zegt hij, „want de be
perkingen lijken me niet ge
ring."
GEERT VAN DER SPEETEN
Jules Deelder, een onbekende dame en Slmon Vinkenoog vermaken zich zo te zien uitstekend op
het boekenbal, de traditionele opening van de boekenweek. De boekenweek staat dit jaar in het
teken van de relatie Nederland-Vlaanderen.
FOTO: ANP
NEDERLANDS DANSTHEATER
TABULA RASA ballet van OHAD NAHARIN op muziek van Arvo Part
'Naharins eigen genschap danst dit werk goed, de mensen van het Dans Theater dansen
het magnifiek(Ine Rietstap in NRC/Handelsblad)
'Sterk en boeiend.enorm dynamische bewegingen.
(Nico S. de Wal in de Haagsche Courant)
'Aanbevolen.dansers, wiegend als de klepel van een klok. .'(De Volkskrant)
PSALMENSYMFONIE en FRANKENSTEIN II van Jiri Kylian - SOLISTEN. KOOR EN ORKEST
W016 t/m ZA19 Dl 22 en WO 23 maart - 20.15 uur
DANSTHEATER aan 't SPUI - DEN HAAG
Kassa open van 10 tot 3 uur en telefonisch: 60.49.30. Avondkassa vanaf 7 uur
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
bioscopen
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO-
CINEMA I (Van Bostzelaerstraat 6.
tel. 01720-20800): Amatardamrwd
(12); 18.45, 21.15. wo. ook 13.45.
EUROCINEMA II: Laat amparor
(al); 20.15. Troatalbaertjaa in won
derland (al); wo. 14.00. EUROCI
NEMA III: Dirty dancing (al); 18.30,
21.00. wo. ook 13.30. EUROCI
NEMA IV: Fatal Attraction (12);
18.30. 21.30. wo. ook 13.30. zo.
ook 16.00.
LEIDEN LUXOR (Stationsweg 19,
tel. 071-121239): Dirty dancing
(al); 19.00, 21.15. wo. 14.30.
LIDO en STUDIO (Steenstraat
39. tel. 124130): Laat amparor (12):
20.00. Barfly (12): 14.30. 19.00,
21.15. Dragnet (al); Amaterdam-
ned (12); Fatal attraction (12);
14.30. 19.00, 21.15. Raddartjaa
(al); wo. 14.30. TRIANON (Bree-
straat 31. tel. 123875): Radio daya
(al); 14.30, 19.00. 21.15. REX
(Haarlemmerstraat 52. tel. 071-
125414); Wild things II (16); 14.30.
19.00. 21.15.
NOORDWIJK LIDO THEATER
(Pr Bernhardstraat 56. tel. 01719-
12800): Witches of Eastwick (12);
ma. 19.00, 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075);
Night on the town (al); ma. di. wo.
19.00, 21.15. Cara Baars H (al); wo.
14.45.
CITY THEATER II: Untouchables
(al); do. t/m wo. 14.45, 19.00. ma.
di. 19.00. Raising Arizona junior
(al); 21.15.
VOORSCHOTEN GREENWAY (tel.
01717-4354): Out of Africa (alY.
20.15. Jaaua Christ superstar (al);
ma. di. wo. 20.15. Flodder (al); wo.
14.30. Big loot and the Hender
sons (al); wo. 15.45.
KINDERVOORSTELLING
Bambi; wo. 14.00
WASSENAAR e ASTRA (tel.
KINDERVOORSTELLING
Gullivere reizen (al); wo. 14.00.
ZOETERMEER e PROMENADE
1.2,3 (Promenade 7, tel. 079-
511313): Am «ter damned (12); ma.
dl. 20.00 wo 14.00. 20.00. Fatal
attraction (16); ma. dl. wo. 20.00.
Dirty dancing (al); ma. di. 20.00.
wo. 14.00, 20.00. De raddertjes
(al); wo. 14.00.
DEN HAAG* AST A 1 (Spui 27. tel.
463500): Wall street (al); 14.00.
18.45, 21.30. e ASTA 2: Fatal at
traction (12Y, 14.00, 18.45, 21.30.
ASTA 3: September (al); 14.00.
19.00, 21.30. BABYLON 1 (Win
kelcentrum Babylon, tel. 471656):
Nute (al); 14.00, 19.00, 21.30.
BABYLON 2: Fatal attraction
(12); 14.00. 18.45, 21.30. e BABY
LON 3: Cant buy me lovel (al);
14.00. 19.00, 21.30. wo. 19.00,
21.30. e CINEAC 1 (Buitenhof 20.
tel. 630637): Ameterdamned (12);
14.00, 18.45, 21.30. CINEAC 2:
Dirty dancing (al); 14.00. 18.45,
21.30. e CINEAC 3: Beat sailer
(16); 14.00, 18.45, 21.30. ME-
TROPOLE 1 (Carnegielaan. tel.
456756): Cry freedom (al); 14.00.
20.15. METROPOLE 2: The last
emperor(al); 14.00, 20.30. ME
TROPOLE 3: Dirty dancing (al);
14.00, 18.45, 21.30. METROPO
LE 4: The dead (16); 14.00, 18.45.
21.30. METROPOLE 5: Barfly
(12); 18.45, 21.30. ma. di. ook
14.00. ODEON 1 (Herengracht
13. tel. 462400): Amsterdamned
(12); 13.45, 18.45, 21.30. ODE
ON 2: Dirty dancing (al); 13.45,
18.45. 21.30. ODEON 3: The last
emperor (al); 14.15, 20.00. ODE
ON 4: A nightmare on Elmatreet
(16); 13.45, 18.45, 21.30. STU
DIO 1 (Kettingstraat 12b, tel.
656402): Oct ciornie (16); 19.15,
21.45. wo. ook 14.45. STUDIO 2:
The witchee of Eastwick (12);
19.00, 21.30. STUDIO 3: La fa-
miglis (16); 19.00. 21.30. HAAGS
FILMHUIS (Denneweg 56. tel.
459900): Zaal 1: Zegen; 19.30,
21.45. Zaal 2: Prick up your ears;
19.30. Sammy and Roaie gat laid;
21.45. Zaal 3: 19.30. 21.45. Adora
ble menteuee; ma. China teas; dl.
Ask any girl; wo.
KINDERVOORSTELLINGEN
BABYLON 3: Benji; wo 14.00.
METROPOLE 5: Da reddertjee;
za. wo. 14.00. STUDIO 2: Peter
Pan; wo. 14.30.» STUDIO 3: De
troetel beertjes 3; wo. 14.30.
Gouden Handen
onderscheidt
Anthony van Kampen
's-HEERENBERG De avonturier en schrijver
Anthony van Kampen (76) is de jaarlijks onder
scheiding van de Stichting Gouden Handen in 's-
Heerenberg toegekend. Van Kampen heeft zich ja
renlang ingezet tegen lepra. Hij krijgt daarvoor op
29 maart een kunstwerk aangeboden. Met de on
derscheiding eert Gouden Handen personen of
groepen die zich uitzonderlijk inzetten voor de
meest kwetsbaren in onze samenleving. Van Kam
pen deed schokkende ervaringen op in Brazilië,
schreef erover en begreep dat lepra een wereld
probleem is met mogelijkheden tot genezing, in elk
geval tot verlichting van de ellende.
De ideale linnenkast Prachtig soepel lopende
schuifdeuren opgehangen in een metalen
railsysteem. Uitvoering in wit Kasten met een
zee aan ruimte; zowel leg- als hangruimte
uiteraard. Zomaar een voorbeeld uit onze
kollektie.
3 deurs: breedte 180 cm,
hoogte 220 cm. COC
diep 60 cm, zf/ t
2 deurs: breedte 120 cm, hoogte
220 cm, diep 60 cm. JWT- 325.-
Tegen geringe meerprijs geplaatst en afgesteld.
(Door onze correspondent
Bob van Huët)
PARIJS Door een bij
na fatale speling van het
lot werd de Bruggenaar
Dominique Janssens (39)
eigenaar van de oude
herberg Ravoux in
Auvers-sur-Oise, waar
Vincent van Gogh zijn
laatste 70 dagen door
bracht. Op 21 juli 1985
werd zijn auto in Auvers
frontaal geramd door een
dronkeman. De revalida
tie duurde twee maan
den, waarin Janssens alle
brieven van Van Gogh
las.
Na het ongeluk moest hij te
rug naar Auvers. Het viel
hem op hoeveel toeristen het
sterfhuis van de de geniale
schilder fotografeerden. Te
leurgesteld in het leven had
Vincent zich op 27 juli 1890
een kogel in het hart probe
ren te schieten. Twee dagen
daarna stierf hij. Janssens. ex
port-manager bij de Franse
multinational General Bis
cuits, kreeg het Van Gogh-vi
rus te pakken. Hij nam ont
slag en stak al zijn energie in
de aankoop en restauratie van
de auberge. Daarin moet
straks het Instituut Van Gogh
komen. De opening is 29 juli
1990, een eeuw na de sterfdag.
De beroemde zolderkamer
waar Vincent stierf blijft ui
teraard gehandhaafd. De her
berg wordt behalve opge
knapt ook uitgebreid. Er komt
een tweede restaurant en een
gigantische kluis annex expo
sitiezaal, waar de verwachte
400.000 bezoekers vijftien in
Auvers geschilderde meester
werken bewonderen. „Maar
het belangrijkste is de ambi
ance", vindt de Bruggenaar.
„Niet alleen Van Gogh maar
ook Cezanne, Pissaro en Corot
hebben in Auvers geschil
derd. De huisjes van Cezanne
staan er nog altijd." Reden
waarom Auvers volgens Jans
sens „het Barbizon van het
jaar 2000 kan worden"
Zelfportret
Op dit moment staat de 150
jaar oude herberg te drogen
(er zijn problemen met het
grondwater) onder een groot,
groen doek. De Franse kun
stenaar Pierre Manguin heeft
daarop een reproduktie ge
schilderd van Vincents laatste
zelfportret. De aanpak is teke
nend voor de manier waarop
Janssens werkt. „De eerste
fase was het inpakken van
het huis en de organisatie van
een grote persconferentie. Dat
is betaald door een Engelse
verffabrikant, ongeveer
150.000 gulden. Nu zitten we
in de tweede fase: het conser
veren van het huis. Verschil
lende Japanse, Amerikaanse
en Europese firma's zijn geïn
teresseerd in de restauratie.
Het bedrijf waarmee ik op dit
moment onderhandel eist dat
er niet meer dan drie sponsors
zullen zijn. De enige met wie
ik in Nederland heb gespro
ken is Anton Dreesmann. Hij
heeft mij twee uur ontvangen
en gezegd: „Dominique, je
moet het zo en zo doen, dan
pas kun je mijn hulp krijgen."
Architect Bernard Schoebel
werd aangetrokken voor de
restauratie. Hij ontwiep
eerder Musee Chagal in Nice
en het Picasso-museum in
Vallauris.
Janssens zegt onlangs een bod
op de herberg te hebben afge
slagen. „Ik heb geluk gehad
dat ik het huis in '85 kon ko
pen. Dat was nog voor de vei
ling van de Zonnebloemen en
de Irissen. Ze kunnen nooit
zeggen dat ik de herberg om
wille van speculatie heb ge
kocht. Geld is voor mij een
middel, geen doel. Als dat wel
zo was had ik het huis al lang
verkocht. Een grote Japanse
firma heeft me er drie mil
joen gulden voor geboden,
terwijl ik het zelf voor een
miljoen heb gekocht. Een
Zwitserse bedrijf ging nog
verder en stelde voor het hele
project af te koper
verkoop het niet".
Dominique Janssens zegt met
zijn Van Gogh-instituut geen
wetenschappelijke pretenties
Verscholen onder een immense reproductie van Van Goghs
beroemde zelfportret ligt de herberg in Auvers-sur-Oise. waar
de schilder zich bijna honderd jaar geleden het leven benam.
FOTO: AP
te hebben. „Ik zeg altijd maar
dat het Van Gogh-museum in
Amsterdam, Kröller-Möller
op de Veluwe en het Musee
d'Orsay in Parijs de moeder
huizen zijn van de herberg. Ik
ben aanvullend. Bij mij vindt
men de schilderijen niet maar
de sfeer waarin de kunstenaar
heeft geleefd Dat kan ons
wat dichter bij de man bren
gen die hier rondliep. Bezoe
kers die me vragen 'is dit nu
echt het bed waar Van Gogh
in stierf?' begrijpen volgens
mij niet helemaal waar het
om gaat. Maar de mensen die
wat verder zien stellen zich
heel andere vragen. Die van
het leven. Waarom heeft Van
Gogh zo gevochten om zich in
schilderijen te kunnen uit
drukken. Waarom leefde hij
als een kluizenaar? Hij was
niet zo arm als algemeen
wordt gedacht. Zijn broer
Theo gaf hem iedere maand
150 frank. Ik heb Van Gogh
niet begrepen als een karakte-
rieel, een alcoholist die zijn
oor afsneed, maar als een heel
lucide mens. Een man met
idealen".
Pelgrims
De toekomstige bezoekers in
Auvers-sur-Oise zullen vol
gens Janssens net als nu „pel
grims" zijn. „Zoals men vroe
ger naar Rome en Lourdes
ging, zo gaan de mensen nu
naar Giverny waar Monet
woonde en naar Pontoise
waar de impressionisten
werkten. Dat beetje elitaire,
„intellectuele toerisme" is
geen kermis. We hebben
daarom een associatie gesticht
die moet verhinderen dat er
in Auvers om het even wat
wordt gedaan. Van Gogh-
sjaaltjes, asbakjes met gezicht
van de schilder, dat soort din
gen hopen we te vermijden.
Ik zou nooit willen dat
Auvers een soort Volendam
werd".
Een aantal reisorganisaties -
waaronder Nederlandse
heeft Janssens de deur gewe
zen. „Het bezoek aan de her
berg was een voorwendsel om
de Eiffeltoren of Pigalle te be
zoeken. Dat is mijn clientèle
niet".
