1
Witte dood: gevaar
voor en door skiërs
t
Verkrampte Shamir zoekt
zijn vrienden in de VS
Van den Broek
gaat graag
naar Suriname
Verkeerschaos in Oostenrijk compleet
Band
Nederlan
Iran
kan word<
verbeterd
Joegoslavië
verwelkomt
Gorbatsjov
BUITENLAND
ScidócSotmant
MAANDAG 14 MAART 1988 PAGI1
Aanval op
camera-man
Rebellerende burgers
vallen in de de Pana
mese hoofdstad een
camera-man aan, die
opnamen wilden ma
ken van vechtpartijen.
In Panama City vin
den de laatste dagen
regelmatig opstootjes
plaats tussen voor- en
tegenstanders van ge
neraal Noriega, die
twee weken geleden
president Delvalle af
zette. De VS hebben
het aftreden van No
riega geëist.
FOTO: AP
Vredesvoorstel
Angola en Cuba
HARARE De regeringen in Luan
da en Havanna zijn bereid de circa
40.000 Cubaanse soldaten uit Angola
terug te trekken. Voorwaarde is wel
dat ae Amerikanen en de Zuidafrika
nen hun militaire steun voor de pro-
Westerse Angolese verzetsbeweging
Unita staken. De Cubaanse militairen
zullen overigens pas daadwerkelijk
allemaal uit Angola vertrekken als
voor het naburige Namibië, waar de
Swapo al sinds 1966 strijdt tegen de
Zuidafrikaanse overheersing, een de
finitieve oplossing is gevonden. De
Amerikaanse onderminister Crocker
voert deze week overleg over de
kwestie met de Zuidafrikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Botha.
Personeel Alitalia
akkoord met lonen
ROME Na bijna zeven maanden
van stakingen, werkonderbrekin
gen en demonstraties is er een
CAO voor het grondpersoneel van
de Italiaanse vliegvelden. De ac
ties hebben de nationale lucht
vaartmaatschappij Alitalia behalve
tientallen miljoenen guldens ook
veel goodwill bij de passagiers ge
kost. Het akkoord werd gistermor
gen bereikt na een mammoet-ver
gadering van meer dan dertien
uur. Tijdens de turbulente verga
dering dwongen de werknemers
zo'n driehonderd gulden loonsver
hoging per maand af. Met een
werkweek van 37 uur gingen de
wrekgvers niet akkoord.
Doden Iran na
aanval raketten
NICOSIA De Iraanse hoofd
stad Teheran is de afgelopen
nacht getroffen door vijf Iraakse
raketten. Iran meldde dat er
iminstens 16 doden en 27 gewon
den waren gevallen. Iran kondig
de represailles aan voor de aan
vallen op de hoofdstad. Een
Iraakse woordvoerder zei giste
ren dat een raket was afgescho
ren als represaille voor een
Iraanse beschieting op grens
plaatsen, waarbij 21 doden zou
den zijn gevallen. Met de aanval
len van gisteren kwam een eind
aan een wankel bestand in de
stedenoorlog, dat twee dagen had
geduurd.
Spaans protest
tegen NAVO en
Sp,g
MADRID Vele duizenden
jaarden hebben gisteren buitei
drid deelgenomen aan een d(
stratieve optocht tegen het
lidmaatschap van de NAVO
verhuur van vier militaire
aan de Verenigde Staten. He
het achtste opeenvolgende j;
de betoging werd gehouden
mars ging van Madrid naar
jon de Ardoz, elf kilometer
de Spaanse hoofdstad, waar zi< t
van de drie Amerikaanse vliej
bevindt. De socialistische ref
van premier Gonzalez won in
1986 een referendum, waarl
Spaanse volk handhaving va
NAVO-lidmaatschap goedkeui
i'
trde
ng
'b i ha
a me
ego
(Van onze correspondent
Fred Hoogezand)
BERN Tientallen men
sen, ieder jaar weer, ster
ven onder het geweld
van vallende sneeuw in
de bergen. Van honder
den meters hoogte soms,
baant de witte massa zich
met een niets en niemand
ontziende kracht een weg
naar beneden. Bomen
breken af en worden
meegesleept, huizen
worden vernield en weg
gevaagd, auto's als cola
blikjes in elkaar gedrukt.
De verwoestende kracht
van een lawine is huive
ringwekkend, zo is afge
lopen weekeinde weer
gebleken.
Een lawine op een veilige af
stand te zien vallen is een
prachtig gezicht. Indrukwek
kend ook, zoals zij vergezeld
gaat van een grote sneeuw-
stofwolk en een onheilspel
lend gerommel, anders dan
dat van onweer. Angstig
wordt het bij de gedachte, dat
de sneeuw ook mensen met
zich mee kan slepen. Want
spontane „catastrofelawines'
komen veel minder vaak voor
dan de zogeheten „Schnee-
brett-lawines', die meestal
door de skiënde mens worden
veroorzaakt. Uit onkunde,
overmoed of onachtzaamheid.
Elke winter weer.
Een ïawine kan zich onder
bepaalde omstandigheden
voordoen op bergterreinen
met een helling van meestal
zo tussen ongeveer 25 en 50%.
In het algemeen kun je stel
len: hoe steiler, hoe vaker la
wines. Bij de Schrieebrett-la-
wine glijden de versere
sneeuwlagen plotseling
zonder opvallende waarschu
wing voor de niet-gerouti-
neerde skiër weg op een
bijvoorbeeld verijsde en daar
door gladde onderlaag.
Lawinedienst
Rond negentig procent van de
skiërs die in een Schneebrett-
lawine om het leven komen,
hebben die lawine zelf ver
oorzaakt doordat zij met hun
gewicht het vaak al labiele
sneeuwevenwicht verstoor
den. In het parcours van de
normale skipiste komen ter
reinen, waar een Schneebrett-
lawine dreigt, niet voor. Er is
daar geen gevaar. Maar terzij
de van de pistes moet voor de
skiër het bord „Achtung La-
winengefahr" (pas op lawine
gevaar) een absoluut verbod
betekenen. De lawinedien
sten, die voor de veiligheid
van de -pistegebruikers ver
antwoordelijk zijn, plaatsen
die borden alleen als het echt
nodig is.
In het Zwitserse Kanton Bern
functioneert al sinds 1955 een
goed georganiseerde lawine-
dienst. De chef daarvan is
Walter Schwarz, één van de
pioniers op dit gebied in Zwit
serland. Hij stelt: „Catastrofe
lawines kunnen ontstaan na
een periode van intensieve,
lang aanhoudende sneeuwval,
begeleid door stormachtige
winden. Dat zijn, zoals het af
gelopen weekeinde, grote la
wines die over een breed vlak
naar beneden komen en tot in
de dalen van bewoonde gebie
den doordringen. Deze lawi
nes barsten vanzelf los, zon
der dat er een skiër aan te pas
komt. Als er steeds meer
sneeuw valt, wordt een keer
het punt bereikt dat de nor
maal beschikbare steunpun
ten voor de sneeuwlaag niet
meer voldoende zijn en dan
komt de boel naar beneden.;
Dat gebeurt af en toe: we had
den ze in het Berner Ober
land sinds 1951 acht keer".
Kunstmatig
„Als zo'n situatie zich dreigt
te gaan voordoen, wat meestal
maar niet altijd te voorzien is,
dan moeten de plaatselijke la
winediensten actief worden.
Dat wil zeggen dat ze in het
begin nog zullen proberen een
lawine kunstmatig te laten
komen, waarbij ze het betrok
ken gebied kunnen afbake
nen om te voorkomen dat er
nog grotere lawines ontstaan.
Pistes die gevaar lopen zullen
worden afgesloten met bor
den; men zal wegen afzetten
en spoorlijnen nauwlettend
bewaken. Als dat nodig is
worden bedreigde gebouwen
en zelfs hele dorpswijken geë
vacueerd".
Als zich in of bij het pistege-
bied een lawine voordoet,
gaan de mensen van de lawi
nedienst er direct heen. Zij
zijn over het hele gebied ver
deeld en staan per radio met
elkaar in contact. Deze „ski-
patrouilleurs", die piketdienst
hebben en vanuit een strate
gisch gelegen steunpunt ope
reren, leiden dan de zoekac
ties naar eventuele slachtof
fers.
Walter Schwarz wijst er op,
dat de skischolen de toeristen
weinig kennis bijbrengen
over terreinomstandigheden
en veiligheidsrisico's buiten
de skipistes. „Bij skitoeristen
moet men eigenlijk aannemen
dat zij beschikken over een
zeker beoordelingsvermogen
ten aanzien van het terrein,
als ze inderdaad tochten bui
ten de pistes willen onderne
men. Helaas is dat niet altijd
het geval".
Voor wie zich wél goed wil
informeren verwijst Schwartz
naar bijvoorbeeld Zwitserse
Alpen Club (SAC) of de Ne
derlandse Alpenvereniging,
de zusterorganisatie. Die ge
ven opleidingscursussen en
publiceren praktische folders
met trefwoorden voor allerlei
tips. Die folders zijn ook ver
krijgbaar bij de bergstations
van de skiliften. Het is ook
raadzaam in geval van twijfel
vóór het begin van een ski-
toer raad te vragen aan de
plaatselijke mensen over het
weer, de route die men ne
men wil en de zwaarte daar
van.
Blijkens de lawines die vorige
week prins Charles verrasten
en de gebeurtenissen van het
afgelopen weekeinde is dat
bepaald geen overbodige luxe.
(Vervolg van de voorpagina)
INSSBRUCK Bij St. Anton in Arl-
berg waren zaterdag bij afzonderlijke
lawines drie andere toeristen omgeko
men: een Zweed en twee Westduitse
vrouwen. Bij Ischgl in de buurt van
Innsbruck werden zeven auto's door
een lawine 80 meter mee de diepte in
gesleurd; één persoon werd daarbij
zwaar gewond. Bij andere lawines wa
ren toeristen er met weinig of geen ver
wondingen van af gekomen.
In Noorditalie werden zaterdag al twee Zwit
serse skiers door een lawine gedood. Ook in
Zwitserland bestond lawine-gevaar, reden
voor de autoriteiten om sommige wegen af te
sluiten. In Unterallgau werd zaterdag een jon
getje van twee door een lawine gedood. In
Ehrwald in Tirol werd een stoeltjeslift door
een lawine meegesleurd waarbij een 17-jarige
Westduitse om het leven kwam.
In Tirol en Vorarlberg zijn ongeveer 50.000
toeristen ingesloten. Plaatsen zoals St. Anton,
Stuben, Lech en Ztlrs kunnen alleen met heli
kopters bereikt worden. De verkeerschaos was
zaterdag al met geen pen te beschrijven. De
Autobahn Muenchen-Salzburg raakte als eer
ste volkomen overbelast nadat zeker een halve
meter sneeuw was gevallen. In Oostenrijk wa
ren veel automobilisten in hun voertuig inge
sneeuwd.
De ANWB in Den Haag schat dat zich een
paar duizend Nederlanders in Oostenrijk be
vinden. Voor zover bekend zijn geen Neder
landse slachtoffers gevallen bij de sneeuwlawi-
nes van het afgelopen weekeinde. Het zwaar
getroffen St. Anton wordt vooral door Scandi-
naviërs en Britten bezocht.
De Westduitse meteorologische dienst waar
schuwde gisteren dat de komende week reke
ning moet worden gehouden met hoge water
standen, omdat de temperatuur morgen tot 9
graden kan stijgen en veel sneeuw zal smelten.
WASSENAAR N( C
land is een van de
europese landen waai
Iran goede betrekkii
kan onderhouden. Et
staan „uitgebreide ra li
lijkheden" om de bsu tij
tussen Den Haag en T ge:
ran nader te ontwikki ha
Dat verklaarde Ali Al ge
directeur-generaal B jJJJ
pese en Amerikaans^ uit
ken van het Iraansé av>
nisterie van buitenls) stij
zaken zaterdag in W| Jjrj
naar. 5*
de
Iran „verwelkomt" de mc kei
ke terugtrekking van eei ge'
de twee Nederlandse mijr jar
gers uit de Perzische Gol be:
dus Ahani. Volgens de In
directeur-generaal is he^^
nodig dat andere lande^^
veilige doorgang van dezC-
terweg beschermen, aang
Iran meent hiervoor zelfQJ
te kunnen dragen.
richtte voorts een waarj
wing aan het adres
Sovjetunie, dat vorige
liet weten de raketten tel
ben geleverd, waarmee p|
Teheran bombardeert. Va
de Iraanse directeur-gen]"
dient Moskou „voorzichtig IJ
zijn en erop toe te zien
„andere landen" de ba^ID!
tussen Iran en de Sovje^ge
niet „verstoren". De Ir,®,
meent dat Moskou „nietjf
genoeg" stappen heeft
om de Iraakse aanvalleietn
steden in Teheran te stoj w
Het korte bestand in dez^lcja
denoorlog is gisteren door j
verbroken met een nir
aanval op de Iraanse hP e
stad. aap)
raar!
valni
?e I
DEN HAAG Minister van buitenlandse zaken Van
den Broek zal „gaarne ingaan" op de uitnodiging van
de Surinaamse regering eind maart een officieel be
zoek aan Suriname te brengen, zo heeft het ministerie
in Den Haag bevestigd.
De afgelopen weken had de minister meermalen laten blij
ken een bezoek aan Suriname te willen brengen nadat het
parlement in Paramaribo haar instemming heeft betuigd met
de regeringsverklaring. De Assemblee gaat de verklaring,
die vrijdag werd gepresenteerd, vanaf 15 tot 23 maart behan
delen. Suriname heeft voorts toestemming verleend voor de
benoeming van de nieuwe Nederlandse ambassadeur in Suri
name, drs. D.J. Hoekman. Hij vertrekt nog deze week om het
bezoek van Van der Broek voor te bereiden. Diens bezoek
maakt ook de weg vrij voor de komst van minister Bukman
naar Paramaribo. Hij kan daar overleg gaan voeren over de
hervatting van het ontwikkelingshulp, die werd stilgelegd na
de december-moorden in 1980.
Fouilleren in Bogota
Militairen fouilleren burgers in de straten van de Colombiaanse
hoofdstad Bogota. Gisteren werden in dat Zuidamerikaanse land
voor de eerste maal directe burgemeestersverkiezingen gehou
den. Rechtse groeperingen hebben deelname van de linkse UP
proberen tegen te houden door de afgelopen maanden 77 van
hun leden te vermoorden.
FOTO: EPA
SUSKEENWISKE DE EDELE ELFEN
(cl Standaard Uitgeverij. Antwerpen-Weesp.
BELGRADO Partijleider
Gorbatsjov is vandaag voor
een vijfdaags bezoek in Joego
slavië aangekomen. De Sovjet
leider zal aan de hand van
voorbeelden als de hoofdstad
Belgrado en het noordelijke
industriecentrum Lyublyana
kunnen zien wat zijn pere
strojka en glasnost in eigen
land teweeg zouden kunnen
brengen. Joegoslavië kent
sinds 1948 een systeem van
zelfbesturend markt-socialis-
me. Belgrado heeft echter te
kampen heeft met een onge
kend hoog inflatiepeil, werk
loosheid en een miljarden
schuld aan westerse krediteu-
ren. De Sovjetunie is de groot
ste handelspartner maar staat
voor 1,4 miljard dollar in het
krijt bij Belgrado. Er gaan
stemmen op dat de Sovjetunie
haar „papieren schuld" zal af
lossen door een ondergrondse
te bouwen in Belgrado.
WASHINGTON/TEL
AVIV Premier Shamir
is vannacht in Washing
ton onthaald door onge
veer drieduizend demon
stranten die protesteer
den tegen het Israëlische
optreden in de bezette ge
bieden. Meteen aan het
begin van zijn vierdaagse
missie in de VS werd hij
geconfronteerd met de
weerstanden in de VS te
gen het onverzoenlijke
beleid van zijn Likoed-
partij.
„Palestijnen verdienen een
staat", meldde een van de
spandoeken, maar Shamir
blijft vooralsnog op het stand
punt staan dat bezette gebie
den niet geruild kunnen
worden voor een vredesrege
ling met diezelfde Palestijnen.
In een internationale vredes
conferentie ziet Shamir even
min heil. Hij zal het door mi
nister Shultz zo met vuur ver
dedigde Amerikaanse vredes
plan vriendelijk doch beslist
van de hand wijzen.
De Israëlische leider is er zich
terdege van bewust dat hij de
strijd heeft aangebonden met
de rest van de wereld, waar
onder vrijwel de gehele joodse
gemeenschap in de VS plus de
helft van Israël. Zaterdaga
vond organiseerde „Vrede
Nu" een grote demonstratie in
Tel Aviv, waarbij zeker
100.000 mensen zich uitspra
ken vóór het Shultz-plan.
„Wij zullen niet toestaan dat u
Israel naar zelfmoord leidt",
was de boodschap van de
Vrede Nu-leiding aan Shamir.
Veelbetekenend is de brief
die Shamir van de minister
van buitenlandse zaken Peres
meekreeg. Daarin staat dat de
firemier niet namens de Israe-
ische regering kan spreken,
omdat Shamir ook dit week
einde nog weigerde het vre-
n de
Leden van de „Vrede Nu"-beweging in Israel roepen op tot
aanvaarding van het plan Shultz. „Praat over vrede nu!" meldt
een van de spandoeken.
FOTO: AP
de wereld tegen hen is en be
schouwen het onverkort vast
houden aan eenmaal ingeno
men standpunten als de hoog
ste wijsheid. Shamir is daar
om zeer onaangenaam getrof
fen door de houding van tra
ditionele vrienden van Israël
in de Verenigde Staten, die
bezorgd zijn over de ontwik
kelingen in de bezette gebie
den. Vrijwel de hele joodse
gemeenschap in de VS heeft
zich achter het plan-Shultz
geschaard en enkele tiental
len Israël goed gezinde Con-
fresleden hebben in een brief
hamir openlijk gekritiseerd.
De Israëlische premier vindt
dat joden in het buitenland
beter hun mond kunnen hou
den. „Tot nu toe hadden we
er alle vertrouwen in dat de
ioden in Amerika ons zouden
helpen, maar nu blijkt dat ze
schade kunnen veroorzaken",
zegt hij in een vraaggesprek
in The Jerusalem Post.
desplan van Shultz in het ka
binet in stemming te brengen.
Maar het laatste woord vóór
het vertrek van de premier
kwam van zijn aanhang. On
geveer 200.000 Israëliërs, bus
ladingen vol uit de nederzet
tingen in bezet gebied, waren
naar Tel Aviv gekomen. Aan
hangers van extremistische
groepen als Tchiya, Kach en
lush Emunim, maar ook le
den en leiders van de Likoed,
zoals vice-premier David
Levy. Als de politie het niet
verboden had waren de beto
gers gisteravond naar het
vliegveld gemarcheerd om
hun held een passend af
scheid te bezorgen.
Verkrampt
De leiders van de Likoed zijn
langzamerhand te vergelijken
met de conservatieve nationa
listen in Zuid-Afrika, de
„Verkramptes". Ze putten
steun en troost uit het feit dat
Massaal ontslag^"
Palestijnse polit'g
JERUZALEM Enkele f™
derden Palestijnen die
de Israëlische politie
westelijke Jordaanoever
de Gazastrook werken,
ben dit weekeinde ontsla^W
nomen. Daarmee werd ty.
saai gehoor gegeven aan L
oproep van de Palestijnse"
dergrondse. Eerst was aan!
Palestijnen in overheidsdi^
gevraagd ontslag in te die^^
maar dit werd later hep^
tot de politie-agenten. Z«yr
in Ramallah, Hebron, Jer, j,.;
als Bethlehem leverden ai bjj
ten hun dienstwapen in. 1(je j
gens Israëlische bronnen Sg ;a-
ten zeker 450 van de tyeld!
1000 Palestijnse politiemerinhu
°P- bij
'fcrtse
Shamir vermoedt druk d b:
de Amerikaanse joodse [orisi
meenschap achter het p dr
Shultz. Uiteraard na te ja;
opgehitst door vertegenw, Bij
digers van de Arbeidersp|r ee
die regelmatig toernees F.
ken in de VS. Geen wo|erzc
dan ook dat er een typiscL__
raëlische storm opstak
bleek dat de oud-ministerC
Buitenlandse Zaken J- r
Eban zich de komende V
eveneens in de VS zal opl
den. Bij de Likoed sloegei
stoppen door omdat men
moedde dat de socialistï^!
oud-minister door zijn
op weg was gestuurd oiri
optreden van Shamir te s
teren.
De media-mensen achteftSfj^
Israëlische premier het
allerlei plannen ontwofe
om hun baas de komP
week door lastige televisij^
terviews heen te helpen,
het voortdurend verschif
van de in Amerika zeer j
laire Eban, die ongetwij
zal worden gevraagd fc
woord te voeren namens F
andere kamp" in Israël,)y
van het optreden van Shi
weinig heel laten. hij ti
1 ge'
