Kloof kerkelijk recht en praktijk
in parochies steeds groter
fieidóc
kerk
wereld
Hèt
calvinistisch
Nederland
bestaat niet
Samen op
Weg-kerk
komt er
niet
e
weer
brieven
van
lezers
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
SeidóaQowumt
MAANDAG 7 MAART 1988 PAGINA
Pauselijke onderscheiding voor katholieke jongeren
ROERMOND De pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et
Pontifice is zaterdag in Hilversum uitgereikt aan de Kees
Koopman (29) uit Alkmaar en Hans van Dinther (34) uit Box
tel. Volgens de woordvoerder van het bisdom Roermond gaat
het naar alle waarschijnlijkheid om de jongste personen aan
wie ooit in Nederland een kerkelijke onderscheiding is ver
leend. Koopman en Van Dinther kregen de onderscheiding
vooral voor hun werk voor de Werkgroep Katholieke Jonge
ren (WKJ). Zij hebben deze werkgroep in 1977 opgericht en er
nu al meer dan tien jaar al hun vrije tijd en energie aan gewijd.
De WKJ wil binnen de Rooms-Katholieke Kerk werken in
trouw aan de richtlijnen van het Concilie, zoals deze worden
voorgehouden door de bisschoppen in eenheid met de paus.
Hanoi wil geen Vietnamese heiligen
BANGKOK Hanoi heeft het Vaticaan verweten de betrek
kingen tussen de Vietnamese regering en de katholieke kerk te
schaden door de voorgenomen heiligverklaring van 117 marte
laren voor het geloof. Het Vaticaan wil op 19 juni 117 martela
ren heiligverklaren die tussen 1600 en 1800 stierven bij de ver
kondiging van het katholicisme in Vietnam. Het gaat om 96
Vietnamezen, 10 Fransen een 11 Spanjaarden. Volgens Nguyen
Quang Huy, hoofd van de staatscommissie voor godsdienstza
ken. zal dit optreden van het Vaticaan diepgaande gevolgen
hebben voor ae betrekkingen tussen kerk en staat, tussen de
godsdiensten onderling en tussen katholieken en niet-katholie-
ken in Vietnam.
Waar God een kerk
sticht, bouwt de duivel
een kapel.
Nederlands spreekwoord
Tsjechische
katholieken
zijn muil
korving zat
PRAAG De Tsjechi
sche autoriteiten hebben
het Vaticaan al sinds
1973 geen toestemming
meer gegeven nieuwe
bisschoppen te benoe
men. Er zijn 10 bis
schopszetels vacant in
Tsgechoslowakije. De drie
laatste bisschoppen van
het land zijn allen ouder
dan 75 jaar. Onderhande
lingen tussen het Vati
caan en Tsjechoslowakije
over nieuwe benoemin
gen zijn steeds op niets
uitgelopen.
Het Vaticaan houdt vast aan
het principe dat nieuwe bis
schoppen volledig trouw aan
Rome moeten zijn. Praag
daarentegen wil dat priesters
die milder tegenover het
communistische bewind
staan, tot bisschoppen
worden benoemd.
De afgelopen weken hebben
300.000 Tsjechen een petitie
getekend, waarin wordt ge
vraagd om nieuwe bisschop
pen. meer priesters en schei
ding van kerk en staat. Ook
vragen de gelovigen het
recht te twijfelen aan de
marxistische leer. Op 4 janu
ari sprak de 88-jarige Toma-
sek zijn steun aan de petitie
uit in een herderlijk schrij
ven. De kardinaal heeft zich
geleidelijk scherper opge
steld.
In zijn boodschap aan de
Tsjechen prees de paus de pe
riode van geestelijke ver
nieuwing die Tomasek kort
geleden heeft uitgeroepen. In
dit kader werd de misopge-
dragen voor prinses Agnes
van Bohemia, die in de 13e
eeuw haar titel opgaf en een
klooster stichtte. Naar ver
wachting zal zij later dit jaar
worden heilig verklaard.
Tomasek ging in zijn preek
niet in op de petitie waarin
ruim 300.000 Tsjechen voor
meer godsdienstvrijheid heb
ben gepleit. De door de staat
gecontroleerde media hebben
de petitie een poging tot de
stabilisatie van het commu
nisme genoemd.
Kardinaal Tomasek begroette
na afloop van de eucharistie
viering vanaf het balkon van
het aartsbisschoppelijk paleis
het gejuich van de gelovigen
op het plein, terwijl de politie
lijdzaam toekeek. Tevoren
hadden de autoriteiten gepro
beerd de toeloop naar Praag
te beperken door het televi
sieprogramma voor de zon
dagmorgen te veranderen en
een populaire Franse film te
De politie in Praag heeft de
afgelopen dagen verder ruim
30 vooraanstaande dissiden
ten in hechtenis genomen,
onder wie Augustin Navratil,
opsteller van de petitie. Tot
hen behoren ook de schrijver
Vaclav Havel, woordvoerder
Stanislaw Devati van de
mensenrechtenbeweging
Charta 77 en de rooms-ka-
tholiek Vaclac Benda, even
eens actief in Charta.
De arrestaties in Oost-Duits-
land hebben volgens de
Evangelische Kerk plaatsge
vonden in zowel de hoofd
stad als andere steden en
streken, zoals Leipzig, kust
streken rond de Baltische
Zee en Eichsfeld, een gebied
in het westen van de DDR,
waar voornamelijk katholie
ken wonen. In alle gevallen
zou het gaan om mensen die
aandringen op emigratie. De
leider van de Evangelische
Kerk in de DDR, Werner
Leich, heeft vorige week in
een onderhoud met partijlei
der Erich Honecker zijn on
gerustheid uitgesproken over
het lot van de Oostduitsers
die hun land wensen te ver
laten.
Oud-pastoor
Slots overleden
WANSSUM Jean Slots,
emeritus-pastor te Wanssum
(L.), blijft vorige week op 75-
jarige leeftijd te zijn overle
den. Hij stond bekend als „de
rode pastoor" omdat hij er
geen geheim van maakte op
de PvdA te stemmen. In 1972
werd hem ontslag verleend
waar hij op medisch advies
om had verzocht. Hij kreeg
in de jaren '60 bekendheid
door de zogenaamde AOW-
huwelijken. In striid met de
wet zegende hij kerkelijke
huwelijken in van gepensio
neerden die om hun AOW
niet te verliezen geen bur
gerlijk huwelijk sloten. Hier
voor werd hij in 1969 veroor
deeld tot 200 gulden of vijf
dagen hechtenis.
STUDIEDAG MARIËNBURGVERENIGING
ROTTERDAM Is er
sprake van een funda
mentele gedaanteveran
dering van de kerk ter
plaatse, met andere
woorden functioneert de
parochie niet langer van
ouds als de geografisch
begrensde geloofsge
meenschap en treden
daarvoor andere gemeen
schapsvormen in de
plaats? Deze en soortgelij
ke vragen stonden ter
discussie op de nationale
studiedag die de Mariën-
burgvereniging, de vere
niging van vernieuwings
gezinde rooms-katholie-
ken, zaterdag hield in de
hervormde Prinsekerk in
Rotterdam.
Volgens professor P. van
Hooijdonk, rector van de ka
tholieke theologische univer
siteit van Amsterdam, blijft
de traditionele parochie de
meest consistente vorm om
mensen te verzamelen. Pasto
raat voor speciale groepen is
bijna altijd een aanvulling op
de parochie, aldus Van Hooij-
Nauw verbonden was daar
mee de vraag hoe de plaatse
lijke parochie nog kan func
tioneren, nu leken steeds va
ker functies van gewijde
ambtsdragers moeten overne-
De priester-socioloog Gerard
van Tillo, verbonden aan de
Heerlense universiteit voor
theologie en pastoraat, die in
viel voor de kerkjurist R.
Huysmans, een van de opstel
lers van het betwiste paro
chiereglement, zag de paro
chie als een lekenorganisatie.
Deze zou hoofdzakelijk gedra
gen moeten worden door
mensen uit de parochie zelf
en in staat moeten zijn er
voor te zorgen dat er een
priester beschikbaar is op mo
menten dat dit voor de ge-
Deken E. Stagge van Rotterdam
loofsgemeenschap het meest
belangrijk is. Volgens Van
Tillo zou de plaatselijke kerk
minder bedreigd worden door
het toenemend tekort aan
priesters wanneer de paro
chie-organisatie consequent
zou worden opgezet als een
taak en een verantwoordelijk
heid van leken. Parochies die
geen eigen priester meer tot
hun beschikking hebben zou
den meer de nadruk moeten
leggen op
en diaconie. "Met lel
het roer die zelf door werksi
tuatie en gezinsleven meer in
het leven van alledag staan,
zal de kerk wellicht ter plaat
se beter gemodelleerd worden
naar de behoeften die er le
ven, zo suggereerde Van Tillo.
Versluieren
FOTO: PR
blemen versluierde door de
parochie te zien als een leken
organisatie. „De plaatselijke
kerk is een sacrament en in
de uitwerking van haar sacra-
mentaliteit kan de kerk ge
stalte krijgen. Er zijn voor
gangers nodig om de tegen
woordigheid van Christus
present te stellen. Daarover
sluiten" aldus Van Hooijdonk.
De rol van de Mariënburgver-
eniging komt er volgens Van
Hooijdonk onder meer op
neer te blijven pleiten voor
verruiming van de ambtsmo
gelijkheden. Mariënburgvoor-
zitter P. Jansen meende ech
ter dat het blijven hameren
op een punt als de toelating
van de vrouw tot het ambt
erg onvruchtbaar is „en daar
om doen we dat niet".
Deken E. Stagge SJ van Rot
terdam signaleerde het pro
bleem dat naarmate de pries
ter door het grote tekort aan
priesters geconcentreerd
wordt op zijn specifiek sacrale
taken zijn rol als pastor („her
der") steeds meer in het ge
drang komt. Als voorbeeld
noemde hij het feit dat een
pastorale werker in een zie
kenhuis in Rotterdam wel de
patiënten terzijde mag staan,
maar dat hij de laatste sacra
menten niet mag toedienen.
Voor dat laatste moet dan een
gewijde priester overkomen
van een ander ziekenhuis.
„Wordt de priesterlijke bedie
ning niet losgemaakt van de
pastorale zorg", zo vroeg hij
zich af. Stagge constateerde
ook een steeds verder uiteen
groeien van de juridische re
gels en de feitelijke gang van
zaken in de parochies. For
meel heeft de gewijde ambts
drager de eindverantwoorde
lijkheid, maar in hoeverre
kan hij die waarmaken als hij
drie parochies onder zijn hoe
de heeft? Die zal dan toch
neerkomen op de schouders
van de pastorale werker of
werkster die in zo'n parochie
feitelijk leiding geeft. Stagge:
„Ik voel mij soms als een bur
gemeester in oorlogstijd" om
er direct aan toe te voegen dat
de sfeer in zijn dekenaat er
overigens niet onder lijdt. Hij
wees er ook op dat we leven
met de discrepantie die er be
staat tussen wat het nieuwe
parochiereglement vereist in
zake eindverantwoordelijk
heid en de feitelijke situatie.
„Ze geeft meestal geen pro
blemen, tenzij er een pastoor
komt die heel nadrukkelijk
de leiding van een parochie
weer voor zich op eist. In Rot
terdam is er een parochie
waar zich dit heeft voorge
daan". aldus Stagge.
Naast de problematische taak
verdeling tussen priesters en
al dan niet pastoraal opgeleide
leken wees de Rotterdamse
deken op de nieuwe taken die
parochies krijgen, speciaal
waar het de katechese betreft.
Traditioneel was dit een zaak
van de lagere scholen die tot
een parochie behoorden, maar
lang niet alle parochies heb
ben nog een school tot hun
beschikking. De katechese die
was uitbesteed aan de school,
wordt dus nu een taak van de
parochie en daar is men slecht
op voorbereid. Als parochie
staan we trouwens volgens
hem veel te weinig stil bij het
inhoudelijk aspect van het ge
loof en de geloofsoverdracht.
„Er is een taboesfeer in paro
chies om aandacht te vragen
voor (maatschappelijk gerich
te) problemen. Dat roept soms
aggressie op bij de parochia
nen. De parochiegeemsnschap
komt voor een liturgisch ge
beuren of voor een vergade
ring bijeen. Voor wat de in
houd van het geloof betreft
moeten de meesten het nog
steeds hebben van de zondag
se preek. Velen voldoet dat
niet en daarom moeten we
naar andere vormen zoeken
om het geloof aan de orde te
stellen", aldus deken Stagge.
Bisschop Ernst
Voor de Mariënburgbijeen-
komst waren alle Nederlandse
bisschoppen uitgenodigd. Bis
schop Ernst had gehoor gege
ven aan de uitnodiging en
woonde het eerste gedeelte
van de bijeenkomst bij even-
-generaal J. Zuid
Bar hac
het bui
tenland de uinodiging niet
kunnen aanvaarden. De aan
wezigheid van de Bredase bis
schop werd door de ongeveer
vierhonderd aanwezigen met
een nadrukkelijk applaus op
prijs gesteld. In zijn welkoms
twoord tot de bisschop wees
voorzitter dr. P. Jansen van
de Mariënburgvereniging
erop dat hij de aanwezigheid
van de bisschop niet wilde
uitleggen als een teken „dat u
in alle opzichten de standpun
ten en visies van de Mariën
burgvereniging huldigt". Bis
schop Ernst reageerde niet op
de toespraak van de voorzit
ter maar liet wel weten dat
hij overal aanwezig wil zijn
waar gelovigen beraadslagen.
PAUL VAN VELTHOVEN
DR. G.J. SCHUTTE (VU):
V)
AMSTERDAM Het is maar de vraag of het beeld van een
streng, sober, elk vermaak en vertier als zondig afwijzend
calvinisme, dat met religieuze ijver de straat schoonschrobde
en in materiële rijkdom een verzoeking zag, juist is. Aldus de
historicus prof. dr. G. J. Schutte bij de aanvaarding van het
bijzonder hoogleraarschap van de geschiedenis van het Ne
derlands protestantisme aan de Vrije Universiteit.
Schutte signaleerde in zijn toespraak dat de term calvinistisch
grote populariteit geniet als typering en verklaring van aller
lei eigenaardigheden van het Nederlands volkskarakter. Het
beeld van het typische calvinisme, vloeit voort uit de ge
schiedschrijving van de invloed van het calvinisme op de Ne
derlandse samenleving in de loop der eeuwen. De meeste
aandacht gaat daarbij gewoonlijk uit naar de zestiende en ze
ventiende eeuw.
Het traditionele beeld, dat in de populaire geschiedschrijving
nog steeds geldig is, is dat het calvinisme de drijfkracht ver
leende aan de opstand tegen koning Phillips II en vervolgens
onder dwang de natie tot het protestantisme probeerde te be
keren. In werkelijkheid werden de strenge, aogmatisch-idea-
listische predikanten in hun streven naar de vorming van
„een gereformeerd Israël", gefrustreerd door de rekkelijke,
tolerante, Erasmiaanse maatschappelijke en politieke elite, al
dus de historicus.
Europees
In wezen is „het calvinistisch Nederland" volgens de nieuwe
hoogleraar een restant van de nalatenschap van de negen-
tiende-eeuwse geschiedschrijving. Die had als functie, in het
verleden „de grondtoon van het Nederlandse volkskarakter"
te vinden. Daarbij speelde de toen actuele discussie over de
nationale identiteit een grote rol. De populaire stereotyp be
rust, wat Schutte betreft, op een denkfout en kan maar beter
niet gehanteerd worden.
Het beeld van hèt calvinistisch Nederland is volgens hem te
veel gebaseerd op normstellende theologische geschriften,
vooral van streng-puriteinse zijde en te weinig op de volle
breedte van de dagelijkse werkelijkheid. Ook woraen allerlei
karakteristieken van „fijn" gedrag en het streven naar nor
mering en disciplinering van de publieke samenleving, al te
nadrukkelijk aan de calvinisten toegeschreven; Schutte is van
mening dat het hier om een algemene Europese trend gaat.
De tegenstelling tussen koopman en dominee en die tussen
„rekkelijke overheid" en „precieze kerkeraad", behoorden
eerder tot de uitzonderingen, dan tot de regel, zo betoogde hij.
Bovendien is er volgens de historicus te weinig gekeken naar
andere perioden dan de tijd van de vestiging van de gerefor
meerde kerk als „publieke kerk".
IR. J. VAN DER
GRAAF VAN
GEREFORMEERDE
BOND:
HUIZEN „De Samen
op Weg-kerk van Her
vormden en Gerefor
meerden komt er niet,"
zegt ir. J. van der Graaf,
algemeen secretaris van
de Gereformeerde Bond
in de Nederlandse Her
vormde Kerk. Hij is lid
van de Raad van deputa-
ten (bestuur) van Samen
op Weg, het herenigings
proces van de Neder
landse Hervormde Kerk
en de Gereformeerde
Kerken in Nederland.
Er is een harde kern van
Hervormde gemeenten die
volgens Van der Graaf niet
willen. Ongeveer 40 procent
van de gemeenten zei ,nee' of
,nee tenzij' tegen het Samen
op Weg-proces. Daar heeft
het Hervormd moderamen
rekening mee gehouden. De
weerstanden in de Hervorm
de Kerk waren dermate
groot, dat bij de aanvaarding
van de Intentieverklaring de
verplichting tot samengaan
met de Gereformeerden eruit
is gehaald. Het proces gaat
nu veel minder snel dan men
dacht dat het zou gaan.
De Bond, die een kwart tot
een derde van de belijdende
leden der Hervormde Kerk
omvat, vreest dat na het sa
mengaan van beide kerken
de heersende theologie in de
Gereformeerde Kerken „als
een lawine" de Hervormde
Kerk zal meesleuren. „De
nieuwe kerk zou innerlijk
vreemd zijn aan de kerk der
Ir. J. van der Graaf
i vatte in 1984 de
toenmalige voorzitter, ds.
L.J. Geluk, de bezwaren van
de Bond samen. Hij sloot niet
uit dat Samen op Weg zich
zou afkeren van degenen die
altijd de vaderen trouw zijn
gebleven. Het Samen op
Weg-proces dreigt kerk-
scheurend in plaats van
kerkverenigend te werken,
zo schreven Van der Graaf
en de Leidse (Bonds-)predi-
kant S. Meyers in 1985.
FOTO: SP
Als de Hervormde Kerk in
Samen op Weg-proces een
weg zou gaan die de Gerefor
meerde Bond niet wil, dan is
zowel voor de Kerk als de
Bond „de ramp niet te over
zien", zo meent Van der
Graaf. Na de Afscheiding
van 1834 en de Doleantie van
1886 zou de Hervormde Kerk
opnieuw „levend bloed" ver
liezen. Voor de Bond zou het
betekenen dat hij zelf kerk
zou moeten zijn.
Zondeval Amerikaanse tv-
dominees houdt aan
CHARLESTON Na Jim Bakker en Jimmy Swaggart is op
nieuw een Amerikaanse televisiedominee meegesleurd in de
openbare zondeval. Dominee Michael Agnello moest de lei
ding van de "Kerk van het Nieuwe Leven" neerleggen we
gens een "doodzonde", begaan met de weduwe van een z'n
collega's. Agnello's opvolger, Jim Legg, maakte dat afgelopen
weekeinde bekend in Charleston, West-Virginia. Voor 350 ge
lovigen, onder wie zijn vrouw, bekende Agnello dat hij te ver
was gegaan in zijn toenadering tot de weduwe van Davy His-
som, een geestelijk leider van dezelfde kerk die negen maan
den geleden omkwam bij een vliegtuigongeluk. "Aanvanke
lijk was hun verhouding onschuldig, de vrouw leed onder het
verlies van haar echtgenoot", zei Legg. "Dominee Agnello
heeft zijn zonde opgebiecht voor de gelovigen, berouw ge
toond voor God en de kerk gevraagd hem vergiffenis te
schenken."
Kleiner maar niet beter
HET regeerakkoord voor de periode 1986-1990 schrijft j
naast andere ombuigingen een bezuiniging voor
miljard op de omvang van de overheid. Dat bedrag moet c
gebracht worden door een vermindering van het aantal an
tenaren en het afstoten van taken naar het particulitj
bedrijfsleven: de afslanking van de rijksdienst waarvai
kleinere maar betere overheid het resultaat moet zijn.
VOLGENS minister Van Dijk van binnenlandse zaken
met de algemene coördinatie van de rijksdienst is belast, isL
het afgelopen jaar de doelstelling van de afslankingsoperatl
een vermindering van het aantal ambtenaren bij de rijW
overheid met 4000, gehaald. In financieel opzicht heeft de i
slanking vorig jaar 125 miljoen opgeleverd.
DeZE cijfers geven minister Van Dijk de hoop dat de doi
stellingen van de totale afslankingsoperatie, die nog rul
goed op gang is gekomen, in 1990 alsnog gehaald kunnL
worden. Hij maakt daarbij echter één kanttekening. DoordL
de vereenvoudiging van het belastingstelsel volgens de vocji
stellen van de commissie-Oort niet voor 1992 voltooid
zijn, kan de belastingdienst pas in dat jaar met minder i
tenaren toe. Een tegenvaller van tachtig miljoen, die binnjlj
de eigen begroting van Financiën gecompenseerd
worden.
Het uitstel van de vereenvoudiging van het belastingstel
is echter niet de enige tegenvaller bij de afslankingsoperat
Het ziet er naar uit dat het bedrag dat voor de begeleidij
van de afslanking is gereserveerd, te laag is ingeschat,
levert de decentralisatie van ambtelijke functies naai
meente en provincie geen bezuiniging op omdat de salai
kosten van deze ambtenaren door de rijksoverheid extra
het gemeente- en provinciefonds gestort moeten worden.
AlS gevolg van verdergaande automatisering verdwijn#
op de ministeries vooral banen voor lager geschoolden,
uitgangspunt van de afslankingsoperatie, dat „de trap
bovenaf moet worden schoongeveegd", wordt daardoor
het oog verloren. Het schrappen van een arbeidsplaats vc
een lager betaalde levert bovendien een geringere bezuif
ging op.
rlijl
De afslankingsoperatie verloopt dus helemaal niet volger^et
plan. Die indruk wordt bevestigd doordat het wegvallen vF*
arbeidsplaatsen slechts voor een gering deel het gevolg i
gericht beleid. Vaak worden willekeurige vacatures niet v£
vuld om aan minder ambtenaren te komen. Het feit dat I
overheid het afgelopen jaar 5852 minder ambtenaren koor
dienst had dan is toegestaan, is een teken aan de wand. ron6'
Het is goed dat de overheid de kwaliteit van de dienstW
lening wil bevorderen. Automatisering en vermindering vj"
de bureaucratie zijn hiervoor goede middelen. De overhe
zou er echter, zoals iedere organisatie, goed aan doen zich
gelrrratig te laten doorlichten op de effectiviteit van ha
werkzaamheden. Dat kan leiden tot het afstoten van onj]
genlijke taken. Daarvoor is evenwel een duidelijke visie
de rol van de staat nodig. Het verschuiven van werk als d<j
op zich en het niet vervullen van vacatures leidt niet vanz
tot een kleinere en betere overheid.
lO
LF
Af en toe zon
DE BILT (KNMI) De
noordwestelijke stroming, die
de afgelopen dagen bij ons
voor diverse buien zorgde,
neemt langzaam af. Vannacht
kan er aan de kust nog een en
kel buitje vallen, maar over
dag wordt de noordelijke stro
ming onderbroken door een
zwakke rug van hogelucht-
druk die van het noorden van
de noordzee naar onze omge
ving trekt. De kans op opkla
ringen is dan ook vrij groot,
waarbij de middagtemperatuur
echter niet veel hoger wordt
dan 6 graden. Na morgen kan
de bewolking weer toenemen
en mogelijk valt er wat regen.
Daarna, tegen het weekeinde,
is de kans op droog weer vrij
groot.
Weersvooruitzichten voor de Europe
se landen geldig voor morgen en
Zuid-Scandinavie: Woensdag van het
westen uit regen of sneeuw. Middag-
temperatuur rond het vriespunt, lan-
Briise Eilanden: Overwegend droog
en wolkenvelden. Middagtempera
tuur van 8 graden in het noorden tot
10 in het zuiden.
Denemarken en noord-Duitsland:
Wisselend bewolkt en overwegend
droog. Middagtemperatuur rond 5
graden.
Zuid-Frankrijk. zuid-Duitsland: Af
en toe zon. ook wolkenvelden en
overwegend droog. Middagtempera
tuur ongeveer 4 graden, in zuid-
Frankrijk rond 12 graden.
|n h
T da
Alpengebied: Morgen in het oosteÉgF61
Alpengebied mogelijk wat sneeikcht
rijwel overal droog en
et zon. Nulgraden mveaJ^Ura
de west-Alpen rond 800 meter
oostelijk Alpengebied vrijwel
il h.
■ond.
Italië en Joegoslavische ku:
WEERRAPPORT HEDENMORGEN
!t S<
kor
ze i
gsal;
rdcr
ft da
IsUnboel niet
Brieven graag kort en
duidelijk geschreven De
redactie behoudt zich
het recht voor ingezon-
Mishandeling (2)
Terugdenkend aan het einde
van de veertiger jaren aan de
Juridische fakulteit van de
Gemeentelijke Universiteit te
Amsterdam waaraan toen
evenals elders zovele eminente
Joodse docenten waren ver
bonden doe ik thans een
beroep op de Joodse juristen in
Nederland publiekelijk hun
afschuw uit te spreken over 5
dagelijkse wandaden bedret irjpg
door hun volk in Israël. je(j€
velen van hen herinner ik n p,
de emotionele rede t
!0-ja
'EK
wijlen professor Kisch
concertgebouw aan de vooftjj^
vond van de onafhankeli jer -j
heid van Israël. Thans
veertig jaar later won
wij dagelijks gekonfronte
op televisie en in de pers r
beelden, die in herinnerf
roepen de bezettingsjaren 1
tot 1945. Wij leden dan
maar vijf jaar onder een wr
bezetting en zij de Pales
nen reeds twintig jaar.
zou de Joodse juristen
hoeders van het recht
strijders van het onrecht
sieren, hun volk in Israël
bezinning op te roepen. Tot
heden hebben zij ech
slechts gezwegen!
B.J.J. Schwanebeck,
DEN HAAG.
ir g(
rm i
naak
ag<
ÏSTI
ljuL-n
