Edgar Degas kon meer
dan „vlinders" maken
GROTE OVERZICHTS-EXPOSITIE IN PARIJS
bioscopen
0% rente
KUNST
CeidaeOou/Kwi
VRIJDAG 4 MAART 1988 PAGINA 8
Henryk Szeryng overleden
PARIJS De violist Henryk Szeryng is gisteren
tijdens een concerttournee door Westduitsland
overleden aan een hersenbloeding. Hij werd 69
jaar oud. Szeryng werd beschouwd als een van de
grootste na-oorlogse violisten. De in Polen gebo
ren violist kreeg z'n opleiding in Duitsland en
Frankrijk. In 1946 werd hij Mexicaans staatsbur
ger, maar hij bleef zijn hele leven in Europa wo
nen. Szeryng verwierf zich internationale roem
en werd vooral bekend omdat hij vergeten wer
ken onder de aandacht van het publiek bracht.
Ook voerde hij geregeld hedendaags werk uit.
Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog
werkte Szeryng, die acht talen sprak, als tolk voor
de Poolse regering. In 1941 volgde hij de Poolse
premier in ballingschap naar Mexico waar onder
dak werd gezocht voor 4000 Poolse vluchtelingen.
In 1946 nam Szeryng daarop de Mexicaanse natio
naliteit aan. Het was Arthur Rubinstein die de
virtuoze violist aanmoedigde zich meer internatio
naal te manifesteren.
Westduitse
componistenprijs
voor Hagenaar
HANNOVER De Hage-
naar Nicolaas Hopkins (24)
heeft op een muziekwedstrijd
in Hitzacker in de Westduitse
deelstaat Niedersachsen de
eerste prijs gekregen. Hij ont
vangt 4000 mark voor een
werk voor drie instrumenten:
klarinet, cello en piano. Dit
heeft de „vereniging van
vrieden van de muzikale zo
merdagen in Hitzacker" gis
teren meegedeeld. De compo
sitie van Hopkins gaat begin
augustus in première tijdens
de „muzikale zomerdagen in
Hitzacker".
PARIJS Balletdanse
resjes zijn het handels
merk geworden van Ed
gar Degas. De lichtvoeti
ge sterren en „kleine rat
ten" (leerlingen) van de
Parijse Opera inspireer
den de Franse schilder
tot meer dan 1500 schil
derijen, tekeningen, gra
vures en beeldhouwwer
ken; bijna de helft van
zijn totale oeuvre. Een
populair thema, want tot
op de dag van vandaag
worden Degas' „vlin
ders", zoals hij de danse
ressen zelf eens noemde,
gebruikt door chocolade
en koekfabrikanten voor
de verpakking van hun
lekkernijen.
Dat de latere pralinenblik-il-
lustrator toch een buitenge
woon schilder was wordt dui
delijk op een grote aan hem
gewijde retrospectieve in het
Grand Palais in Parijs. Ver
spreid over drie etages zijn
meer dan 400 werken van de
all-round schilder-beeldhou
wer-fotograaf te bewonderen,
waarvan sommige stukken na
lange tijd voor het eerst weer
in Frankrijk. Flink wat schil
derijen komen uit Ameri
kaanse collecties. Na Parijs
zullen ze de oceaan weer
oversteken. De komende zo
mer en herfst zal deze grote
Degas-expositie te zien zijn in
respectievelijk het Musée des
beaux-arts du Canada in Otta-
Edgar Degas: „Vrouw komt uit bad", te zien op de overzicht
stentoonstelling in het Grand Palais in Parijs.
Madame Gobillard.
Typerend
Van de welgestelde - net als
Cezanne, zoon van een bank
directeur - Degas wordt ge
zegd dat hij per se niet bij de
impressionisten gerekend wil
de worden. Zijn werk is toch
typerend voor de stroming, al
was hij in tegenstelling tot de
meeste impressionisten dan
'beslist geen landschapsschil
der. Op zijn beroemde ren
baanschilderijen lijkt het
landschap een verplicht num
mer, een ongeinspireerd decor
voor paard en mens. Als een
fotograaf (Degas was zeer ge
ïnteresseerd in „moderne" ex
pressietechnieken en gebruik
te die ook voor ziin schilderij
en) joeg hij op het moment
van de beweging. Vanuit de
orkestbak, tussen de muzi
kanten, „knipt" hij zo het mo
ment waarop het toneeldoek
aan het einde van de voorstel
ling valt. We zien nog net de
benen van de ballerina's. Een
revolutionaire invalshoek en
een origineel werkstuk.
Schetsen
De schilder verbracht minder
FOTO: PR
uren in de Opera dan vaak
wordt verondersteld. Slechts
weinig danstaferelen blijken
ontleend aan werkelijke uit
voeringen. Degas „gebruikte"
voor zijn schilderijen meer
dan eens dezelfde personages;
van de danseressen maakte
hij tekeningen tijdens de re
petities.
Het oog van de meester zoekt
en vindt het detail. Op zijn
beroemde doek „De dansklas"
uit 1876 geeft een op een stok
steunende, oude, dansmeester
aanwijzingen aan een klas
vermoeide leerlingen. De
meisjes kunnen hun aandacht
er nog moeilijk bij houden. Ze
plukken aan hun haar, frum
melen aan een oorbel of krab
ben hun rug. Hun ambitieuze
moeders wachten aan de
kant. Het tafereel is met een
kil scepticisme vastgelegd.
Opvallend is dat Degas' bal-
letmeesters bijna allemaal op
een stok steunen. De meisjes
lijken te zweven, de leraar
staat daarentegen vastgena
geld aan de grond. Hun tijd is
voorbij.
Eigen tijd
Net als veel tijdgenoten begon
Degas carrière met academi
sche thema's. Uit een werk als
„Semiramis sticht Babyion"
kan men afleiden dat de
schilder niet echt geboeid is
door het verleden. Snel loopt
zijn ontwikkeling naar het
uitbeelden van zijn eigen tijd.
Maar veel minder dan Cezan
ne heeft Degas daarbij wegen
geopend voor volgende gene
raties.
Behalve balletmeisjes had hij
ook een zwak voor wasvrou
wen en prostituees. Maar ze
worden allemaal heel afstan
delijk geportreteerd. Enige
erotische uitstraling is ver te
zoeken. Volgense de dichter
Paul Valéry probeerde Degas
hardnekkig het beeld te re
construeren van het „gespeci
aliseerde vrouwelijke dier,
slavin van de dans, het werk,
of de stoep". De vrijgezelle
schilder was een hardvochtig
mens zoals blijkt uit zijn doek
„Interieur", ook wel „De ver
krachting" genoemd. Niet
verwonderlijk dat Degas voor
Geen parfum
Degas was moeilijk voor zich
zelf en zijn omgeving. In zijn
lange leven (1834-1917) heeft
hij veel vrienden verloren
door zijn onhebbelijke gedrag.
Kwam hij bij iemand dineren,
dan eiste hij dat er geen bloe
men in de kamer stonden, kat
en hond werden buiten geslo
ten, de dames zich niet parfu
meerden en dat het eten
klokslag half acht werd opge
diend. Maar moeilijker dan
dat alles verteerde zijn omge
ving zijn stellingname in de
roemruchte Dreyfus-affaire.
De schilder maakte geen ge
heim van zijn anti-semitisme.
Maar heel ontroerend en te
der is ondanks alle verwijten
het beeld van de „Kleine dan
seres van veertien jaar", dat
door de kunstenaar werd ge
presenteerd op de zesde ten
toonstelling van de impressio
nisten in 1881. „Een aap", zo
vonden velen in die dagen.
De schoonheid van het kunst
werk werd, evenals de schep
per ervan, niet begrepen. Een
geshockeerde Parijse gravin
adviseerde het beeld een
plaats te geven in een mu
seum gewijd aan de menselij
ke pathologie.
De expositie "Degas" is tot
16 mei te zien in het Grand
Palais in Parijs. Metro:
Champs Elysées-Clémen-
ceau. Het museum is dage
lijks van 10.00 tot 20.00 uur
geopend, woensdag tot 22.00
uur. Dinsdag gesloten.
Toegang: 32 franc, zaterdag
21 franc.
Voor een uitgebreide agen
da, ook voor de komende
dagen, raadplege men
„UIT", de gratis wekelijkse
bijlage van deze krant.
ALPHEN AAN DEN RIJN EURO
CINEMA I (Van Boetzelaerstraat 6,
tel. 01720-20800): Amsterdamned
(12); 18.45. 21.15. za. wo. ook
13.45. zo. ook 13.45, 16.15. EU
ROCINEMA II: Amaterdamned
(12): 18.45. 21.15. zo. ook 13.45,
16.15. Troetelbaarljea in wonder-
18.30, 21.00. za. zo. wo. ook 13.30.
zo. ook 16.00. EUROCINEMA IV:
Fatal Attraction (12); 18.30. 21.30.
39. tel. 124130): Last Emporor
(12); 20.00. zo. ook 14.30. Barfly
(12); 14.30, 19.00, 21.15. zo. niet
14.30. Blue velvet (16); Amater
damned (12); Fatal attraction (12);
14.30. 19.00, 21.15. Reddertjeo
can ninja II (12); 14.30. 19.00,
21.15. REX (Haarlemmerstraat
52. tel. 071-125414): Beyond desi
re (16); 14.30, 19.00. 21.15.
12800): American ninja II (12); z
zo. ma. 19.00. Full metal jacket
(16); za. zo. ma' 21.15.
KATWIJK CITY THEATER I
(Badstraat 30. tel. 01718-74075):
Tough guys don't dance (12); do.
"4.45. 19.00, 21.15.
14.45.
VOORSCHOTEN GREENWAY (tel.
01717-4354): Big foot and the
Hendersons (al); do. t/m zo. 19.00.
zo. 21.15. Crazy love (16); do. t/m
wo. 20.30. Out ot Africa (al); ma.
di. wo. 20.15.
511313): Amsterdamned (12);
ma. di. 20.00. vr. 19.00, 21.30.
zo. 14.00, 19.00, 21.30. wo. 14.<
20.00. Fatal attraction (16);
dl. 20.00. vr. 19.00, 21.30. za. zo.
14.00, 19.00, 21.30. wo. 14.00,
20.00. De reddertjes (al); za. zo.
wo. 14.00. Jesua Christ, superstar;
18.45, 21.30. 13.15, 16.00, 18.45,
LOO, 19.00, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 19.00, 21.30. BABYLON 1
(Winkelcentrum Babylon, tel.
471656): Nuts (al); 14.00, 19.00,
21.30. zo. 13.15, 16.00, 18.45,
21.30. BABYLON 2: Fatal attrac
tion (12); 14.00, 18.45. 21.30.
4.00, 19.00, 21.30.
19.00, 21.30. CINEAC 1 (Buiten-
18.45, 21.30.
(al); 14.00, 18.45, 21.30.
The last emperor (al); 14.00,
20.30. La traviata (al); zo. 11.00.
METROPOLE 2: Beat teller (16);
14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. METROPO
LE 3: Dirty dancing (al); 14.00,
14.00, 18.45, 21.30. zo. 13.15,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 1
(Herengracht 13. tel. 462400): Am
sterdamned (12); 13.45, 18.45,
Elmstreet (16); 13.45, 18.45,
(al); 13.45, 18.45, 21.30. zo. 13.30,
16.00, 18.45, 21.30. ODEON 4:
Schorem van de school (al); 13.45,
STUDIO 3: La famiglia (16);
19.00, 21.30. HAAGS FILMHUIS
(Denneweg 56, tel. 459900): Zaal 1:
Zegen; 19.30, 21.45. zo. 14.00,
16.15. Het land van mijn ouders;
Micki Maude; di. Celine et
Julie vont en bateau; wo.
NACHTVOORSTELLINGEN
CINEAC 1: Amsterdamned (16);
za. 00.15. CINEAC 2: One flew
over the cuckoo's nest (16); za.
00.15. CINEAC 3: Beverly Hills
Cop II (16); za. 00.15.
13.00. 16.00. METROPOLE 5:
De reddertjea; za. wo. 14.00. zo.
13.00. 15.30. STUDIO 2: Peter
Pan; zo. 13.30, 15.30. wo.
14.30.» STUDIO 3: De troetelbeer
tjes 3; zo. 13.15, 15.15. wo. 14.30.
den haag Barry White
Soul-artiest Barry J
White komt met naar
zijn Love Unlimi- TT
ted Orchestra Den Haag
naar Nederland
lig optreden in
het Congresge- Het optreden is
bouw in Den onderdeel van
Haag. Dat vindt zijn Europese
plaats op 17 april. tour.
VLOOIENMARKT
Iedere zaterdag de bekende en gezellige Z-H. vlooienmarkt. Groe-
noordhal. Leiden van 10.00-16.00 uur. Kraampje huren? 01718-
24503.
Open haardhout t.k. Gratis
thuisbezorgd. Ook in zakjes.
Van Wijngaarden. Rijneveld
130. Boskoop. 01727-4382.
Draadloze telefoon, kleinste
model ter wereld, binnenzakfor
maat met tlptoetsen 250,-.
incl. Tel. 01714-3759.
Kajuitbed met laden, nachtkas
tje, boekenplank, hang/hobby-
kast en 2 boekenkastjes. Te
vens diverse Mërklin treinen
toebehoren i.pr.st. Tel. (071)-
896127, na 18.00 uur.
TJ<. burootje, 3 laden. 1 kastje,
st. frame. pr. 65.-. Tel.
220375.
Korg DRUMCOMPUTERS -
595,- nu 240.- Tana X-
drumstellen extra goedko
Zildjian bekkens, opruiming
•65,- co
1095.-
digitale piano (ook v
j 3700,-. Tevens Yama
ha FB-01. Nw.pr. 1200,-. nu
ƒ600.-. In één koop ƒ4100.-.
Tel. 079-416350.
I KENNISMAKING
iedere zaterdag- en zondaga
vond dansen. Aanvéng 19.30
u. Iedere zondagmiddag kla
verjassen. Zaal open om
12.30 u. en éénmaal in de 2
weken woensdagavond bin-
fot ziens.
igavond bin-
015-147102.
nr. SP 91382 bur. v.d. bl.
Camping reizen voor Jongeren'
incl. staanplaats centrum Salou.
luxe bus. Voorj. 199.-. juli
slechts 249,-. Bel Solmar
Tours. 040-551166.
T.k. 250 nieuwe RADIOBUI
ZEN. 85 Amerikaanse buizen,
div. transformatoren en an
dere apparatuur. Tel. 01740-
I LESSEN EN CLUBS
Verkeersschool
Tempo
31,90 per les. div. auto's, ook
automaat. Tel. 01717-4823,
b.g.g. 070-457626.
Ie les/3,95
Informatica
Cursusduur: 4 maanden
Mis niks! De lessen beginnen
maandag 7 maart a.s.
Inlichtingen: maandag t/m vrij
dag tussen 9.30 en 17.30 uur:
Onderwijs-lnstituut MEAB
o.l.v. M. van der Horst, Heren
gracht 4, Leiden, tei. 071-
130660.
Cursus
MS Dos
beginners
Kosten 100.-. Voor inschrij
ving; Vitex Computeropleidin-
gen. tel. 070-648733
Zonder omwegen uw RIJBE
WIJS. Bel voor een spoedcur
sus. rechtstreeks (en gratis) het
centrale nr.: 06-022.92.29
Dessert couverts in zilver model
glad/glad nok/parelrand ge
vraagd. Geven tot 1.50/gram.i
Van Ruiten, Antiquair, Kort Ra-
penburg 12. Leiden.
Sloopgoud ƒ11.- voor 14 kt., bi)
Inruil 15.- per gram. Van Rui
ten. Antiquair. Kort Rapenburg
12. Leiden (ma. dl. gesloten!).
ADVERTEER
MEER!
Alles Niets
Met een 5-stappen financiering (tot
juni 1989) die u niets kost. kunt u nu
de auto kopen die alles heeft De Seat
Marbella. Met een 4- of 5-versnellings-
bak.'n pittige 903 cc motor, comfortabele
voorstoelen met hoofdsteunen en spor
tieve bekleding, een opklapbare achter
bank. 'n ruitenwisser met intervalscha-
kelaar en uiterst schappelijke prijzen die
al beginnen bij f 12.495,-.
Dat alles kunt u nu ook nog voor
delig financieren met een voorschot tot
f 10.000,- tegen een rente van 0%. U
betaalt dat voorschot in 5 stappen te
rug. waarbij de laatste termijn pas in mei
of juni 1989 valt.
Dit aanbod geldt voor alle Seat
modellen. Dus niet alleen voor de afge
beelde Marbella GLX of bijvoorbeeld
de LE Special, die tijdelijk met veel
gratis extra's wordt geleverd. Maar ook
voorde Ibiza Match en de Ibiza del
Soldie tijdelijk ook extra compleet zijn.
En niet te vergeten, de comfortabele race
reiswagen de Seat Malaga
U ziet het; we hebben er alles aan
gedaan om de exclusiviteit van een
Seat voor iedereen bereikbaar maken.
Dus staat niets een proefrit in de weg.
Zo blijf Je natuudljk niet Ung exdu&lef.
LEIDEN Autobedrijf Huisman BV, Levendaal 80, Tel.: 071-144345. KATWUK A/D RUN Autobedrijf Bellcar, Valkenburgseweg 28a, Tel.: 01718-71961
