kleintes
Mooi dat een turbo geen
vemen hoeft te kosten
ALFA 75
jijde Notenkraker?
071-122244
„Het moest eerst
uit de hand lopen
„Februari-nota"
van kabinet:
maartse buien
met opklaringen
li
Echte sportsedans zijn op één vinger te tellen.
ECONOMIE
CcidócSouxcmt
DONDERDAG 3 MAART 1988 PAGINA 8
ENGWIRDA OVER DE WIR:
DEN HAAG „Het geeft wel een tevreden gevoel om nu
na zoveel jaren toch gelijk te krijgen. Maar er zit toch ook
een beetje bijsmaak aan. Waarom moest het zo lang duren?".
Maarten Engwirda, D66-Kamerlid en voorzitter van de Ka
mercommissie voor de Rijksuitgaven, blikt uit het raam in
de richting van het ministerie van Algemene Zaken, het de
partement van premier Lubbers.
Al op 10 mei 1978, tijdens het debat over de invoering van
de Wet investeringsrekening (WIR), waarmee de overheid
investeringen van ondernemingen wilde steunen, stemde
Engwirda voor een PSP-voorstel om de besteding van de
WIR te veranderen. In de afgelopen jaren heeft hij namens
zijn fractie steeds gepleit voor een andere bestemming van
het geld, zo'n vier tot vijf miljard gulden per jaar. De bood
schap werd echter nooit opgepikt, ook niet door de PvdA.
Tot het kabinet afgelopen zaterdag ineens besloot de WIR
maar af te schaffen.
„Het meest wonderlijke vond ik nog de reacties van CDA en
VVD. De laatste jaren hebben zij altijd een aantasting van
de WIR tegengehouden. Het besluit van het kabinet was nog
niet gevallen of De Vries en Voorhoeve (de fractieleiders
van CDA en VVD, red.) kwamen vertellen wat voor een ge
weldig besluit het toch wel was", zegt Engwirda enigszins
sarcastisch.
Zelf beschouwt de Democraat de WIR als het „ongewenste
kind van de kabinetsformatie". Onder druk van minister De
Korte (Economische Zaken) werd in 1986 in het akkoord op
genomen dat de WIR gedurende de kabinetsperiode niet zou
worden aangetast. Daar hebben CDA en VVD zich tot nu
toe ook keihard aan vastgehouden. Engwirda: „Er was geen
rationele discussie mogelijk. Het moest kennelijk eerst fali-
kant uit de hand lopen".
Mooi meegenomen
In 1978 steunde D66 de invoering van de WIR met name
omdat er door de vele toeslagen een sturing van investerin
gen mogelijk werd. „Dat leek toen interessant. Maar al vrij
snel bleek dat niet te werken. In 1980 heb ik al een motie
ingediend om WIR-geld in te zetten voor lastenverlichting",
herinnert Engwirda zich. „Van het sturen van investeringen
is minder terecht gekomen dan iedereen dacht. Eigenlijk
hebben alleen de toeslagen voor milieuvriendelijke en ener
giebesparende investeringen goed gewerkt".
Ook op een aantal andere punten is volgens Engwirda te
veel van de WIR verwacht. Zo bleek de regeling veel te in
gewikkeld, zeker door de talrijke toeslagen. Belastinginspec
teurs hadden er grote moeite mee. Tegelijk werd de WIR
daardoor fraudegevoelig, hetgeen ertoe leidde dat er fre
quent wijzigingen in de regeling werden doorgevoerd. De
effectiviteit van de WIR bleek ook veel minder dan werd
aangenomen. Bedrijven zagen de steun bij toch al geplande
investeringen als „mooi meegenomen". Echt nieuwe projec
ten lokte de WIR niet uit.
Ronduit als „fout" bestempelt Engwirda het feit dat de WIR
geen financieel maximum kende. Toen bleek dat het
bedrijfsleven meer WIR vroeg dan in het opgezette fonds, te
voeden uit belastingopbrengsten, beschikbaar was, verkocht
de overheid geen „nee". Alle aanvragen werden gehono
reerd. „De fonds-constructie bestond hoogstens cosmetisch",
constateert Engwirda nu.
Eenmalig
Problemen rond het fonds ontstonden echter pas begin 1987
toen bleek dat er in het voorgaande jaar 2,3 miljard gulden
meer aan WIR was uitgekeerd dan begroot. Engwirda: „De
uitleg was toen: het is éénmalig en heeft geen doorwerking
naar latere jaren. De Kamer heeft daar toen genoegen mee
genomen". Een half jaar later werd echter bekend dat ook
over 1987 meer WIR was uitgekeerd dan begroot. Het be
drag van 2,7 miljard gulden viel daarbij. „Ik vond dat on
aanvaardbaar. In een spoeddebat kwam toen een heel tech
nische uitleg van de regering. De tegenvaller was ontstaan
door snellere uitbetaling van WIR als gevolg van automati
sering. Bovendien stonden er extra belastingopbrengsten te
genover. De Kamer aanvaardde dat".
Terugkijkend op de gang van zaken in 1987 en met de we
tenschap dat er verleden jaar 3,9 miljard gulden meer aan
WIR is uitgegeven dan begroot stelt Engwirda nu met spiit
vast dat alle problemen „bewust" zijn toegedekt. Tegelijk
leidde de gang van zaken binnen het kabinet echter tot de
conclusie dat, wilde men nog een minimum aan geloofwaar
digheid overhouden bij pleidooien voor een strakke begro-
tingsdicipline, de WIR weg moest. Hetgeen dus is geschied.
Duidelijkheid
Naast alle kritiek op de WIR is Engwirda toch niet bereid
het instrument achteraf als waardeloos af te doen. „Het had
een goede functie in de jaren 1978-1983. Niet zozeer bij het
tot stand komen van investeringen maar als versterking van
de vermogenspositie van bedrijven. Die stond er toen heel
slecht voor. Maar die functie van de WIR liep af naarmate
de rendementen van de ondernemingen weer aantrokken".
Aan de nu op gang gekomen discussie over de besteding van
de vrijgevallen WIR-gelden wil het D66-Kamerlid zich lie
ver niet branden. De meningsverschillen over lagere sociale
lasten voor werkgevers of lagere vennootschapsbelasting als
bestemming van WIR-geld noemt hij „voor de hand lig
gend". Zelf wil D66 het geld gebruiken voor lagere premies
alhoewel Engwirda een verlaging van de vennootschapsbe
lasting met twee procent ook wel ziet zitten. Reacties als zou
het wegvallen van de WIR erg slecht zijn voor het investe
ringsklimaat noemt het Kamerlid „overtrokken". Wel
meent hij dat er binnen uiterlijk twee weken duidelijkheid
moet zijn over de vervanging van de WIR door andere
maatregelen.
Engwirda tilt niet zwaar aan een doorbreking van het re
geerakkoord: „Ik denk dat dit de juiste weg was. Ik heb enig
begrip voor de houding van de minister president. Als voor
af alleen het voornemen bekend was gemaakt en er had
daarna overleg gestart moeten worden, hadden talloze be
drijven geprobeerd nog snel WIR binnen te halen. En die les
hebben we geleerd toen de WIR voor verliesgevende onder
nemingen wegviel. Dat was ook al maanden bekend en
kostte honderden miljoenen extra".
CAREL GOSELING
Nieuwe vice-
voorzitter Philips
De raad van be
stuur van Philips
heeft besloten
aan de op 12
april te houden
vergadering van
aandeelhouders
voor te stellen Ir.
K. Hubee (foto)
per 1 juni 1988 te
benoemen tot
vice-president
van de vennoot
schap en tevens
tot vice-voorzitter
van de raad van
bestuur en de
Groepsraad. Ir.
Hubee. sinds 1
september 1987
lid van de raad
van bestuur en
de groepsraad
van Philips,
neemt de plaats
in van ir. M. Kuil
man, die per 1
juni a.s. als vice-
president en
vice-voorzitter af
treedt wegens
het bereiken van
de overeengeko
men leeftijds
grens.
(Van
sociaal-economische redactie)
DEN HAAG Als er een moment is geweest dat
dit kabinet de indruk wekte ernst te maken met
het etiket „no nonsense", was dat afgelopen dagen
wel het geval. Het wachten was op de zogenaamde
februari-nota waarin het kabinet de begroting '87
afsluit en aangeeft op welke posten het budget van
de staat uit de hand loopt, dan wel sprake is van
meevallers. Die cijfers geven daarom tegelijk aan
wat er eventueel met de begroting voor het volgen
de jaar gebeuren moet.
Vorige week leidde het reeds lang bestaande besef dat de
Wet Investerings Rekening een onbeheersbaar instrument
geworden was, tot daden. Zo kon het niet langer; de WIR-
miljarden vlogen de toch al zo gehavende schatkist uit. Ooit
bedoeld als middel om meer banen te scheppen, maar dat
was slechts zelden het geval. Voor de ondernemer was de
WIR geen stimulans om te investeren maar iets dat hij „mee
pikte". Niets meer en niets minder. Inmiddels had het kabi
net ook de beschikking over het advies van haar belangrijk
ste sociaal-economische en financieel-economische ambtelij
ke topadviseurs. Over deze twee dingen ging vorige week
vrijdag het kabinetsberaad dat zaterdag in kleine kring
werd voortgezet en dat toch nog tot veler verrassing afgelo
pen weekeinde leidde tot het snelle en roemloze einde van
de WIR. In het regeerakkoord staat dat de WIR zou blijven
bestaan, althans naar de letter. Maar de geest die uit het ak
koord spreekt, ademt eigenlijk al de sfeer waarin het kabi
net nu besloot te handelen.
Premier Lubbers gebruikte zijn wekelijkse persconferentie
om nog eens ouderwets „lubberiaans" (wollig dus) onder
woorden te brengen wat er zou gebeuren door noch ernstig
de indruk te wekken dat de WIR zou blijven bestaan, noch
te laten blijken dat het met de WIR afgelopen was. De in
druk van de eerste optie leek aanvankelijk het meest te be
klijven, maar na enig nadenken bestond toch de neiging
naar de tweede optie over te hellen. Dat zoveel ondernemers
afgelopen weekeinde nog even snel belangrijke investe
ringsbeslissingen genomen hebben zegt iets over de be
trouwbaarheid van de politiek. Maar dat verder terzijde.
Verschillen
Tegelijk werd een pakket opmerkelijke voorstellen gedaan
om de miljarden die anders aan de WIR zouden opgaan voor
andere dingen te gebruiken: verlaging vennootschapsbelas
ting, verlaging van de werkgeverspremies, verlaging van de
loon- en inkomstenbelasting en scholing. De reacties waren
met uitzondering van die van de werkgevers over het alge
meen instemmend, al bleken er tussen de twee regerings
partijen onderling, CDA en VVD, verschillen van inzicht te
bestaan en ook in het CDA zelf. Waar de VVD, sinds jaar en
dag groot beijveraar van lastenverlichting voor het bedrijfs
leven, vooral veel ziet in de verlaging van de vennoot
schapsbelasting, zien velen in het CDA onder wie fractie
voorzitter De Vries meer in het leggen van de nadruk op
het verlagen van de werkgeverspremies en op het terugge
ven van belastingmeevallers aan de burger.
De discussies in en buiten het kabinet hebben het karakter
van „maartse buien": er zijn ernstige financiële problemen,
zoals de uit de hand gelopen kosten van de WIR, de studiefi
nanciering en het nog altijd gevaarlijk hoge financieringste
kort, maar er zijn ook opklaringen die het kennelijk moge
lijk maken bedrijfsleven en burgers iets in het vooruitzicht
te stellen. Na alle dramatische berichten over de financiële
nood van de staat, blijft het wonderlijk klinken dat er geld
beschikbaar is voor een verdere verlaging van de belastin
gen.
Is dit nu het begin van een nieuwe tijd? Of maakt dit kabi
net zich toch ook schuldig aan het ooit zo vermaledijde „pot
verteren", de kreet waarvan de officieuze VVD-leider Wie
gel zich graag bedient als hij herinneringen ophaalt aan het
kabinet-Den Uyl uit de jaren zeventig?
Nog niet binnen
Het kabinet is er nog niet uit, maar ingewijden op het minis
terie van financiën willen wel kwijt dat het toch op „potver
teren" lijkt. De meevallers die nu in een onverwacht gul ge
baar terug lijken te gaan vloeien naar de burger, die uitein
delijk het geld ook heeft opgebracht, zijn nog niet in volle
omvang binnen.
Er was belastinggeld over uit de begroting '87, maar dat is
naar het financieringstekort gegaan dat daardoor verder
daalde, al werd net niet het geplande niveau gehaald. De
belastinggelden waar het nu over gaat zijn gebaseerd op de
eerder vermelde ramingen van de ambtelijke top-adviseurs
en op ontwikkelingen zoals die zich in de februari-nota afte
kenen. Het geld is nog niet „in kas".
Er waren tegenvallende inkomsten uit het aardgas, maar zo
als een ingewijde zei „het blijft in de aardgasbaten geen te
genvallers regenen". Verder zal de eerder ingevoerde bud
get-discipline vruchten afwerpen: ministers die hun begro
tingen overschrijden moeten voortaan zelf compensatie zoe
ken. Zo zit de arme minister Deetman van onderwijs opge
scheept met een blijvend tekort van een half miljard op de
studiefinanciering dat hij zelf zal moeten wegwerken. Aan
kloppen bij minister Ruding (financiën) is zinloos.
Voorts is er economische groei en als er economische gro^i
is, komt er ook meer belasting binnen. En zelfs zijn er mee
vallers in de sfeer van de uitkeringen, want in de februari-
nota staat ook dat het aantal echtscheidingen daalt en daar
mee het aantal bijstandsmoeders. Maar opmerkelijk feit
blijft dat net kabinet met de voorstellen, zoals die nu zijn
uitgelekt, lijkt te mikken op inkomsten die nog niet daad
werkelijk binnen zijn. Het is Ruding zelf geweest die daar
meerdere malen tegen heeft gewaarschuwd, zoals vorige
week nog op zijn geruchtmakende spreekbeurt in Leid-
schendam waar hij in gespierde taal zijn bedoelingen duide
lijk maakte. Fraudeurs zonder pardon aanpakken en uitga
ven zeer scherp in de hand houden. En wat gebeurt nu?
„Het kabinet extrapoleert", wilde een financieel deskundige
wel fluisterend kwijt, wat zoveel wil zeggen als: het kabinet
hoopt dat niet ongunstige ontwikkelingen uit het vorige jaar
zich zullen doorzetten. „Dat is hachelijk", voegde hij er aan
toe.
ED FIGEE
Nieuw grondradarsysteem
Havenmeester Biemond (links) van Schiphol wijst op de nieuwe
mogelijkheden die het nieuwe grondradarsysteem de luchthaven
biedt. Het geavanceerde systeem is gisteren in gebruik gesteld.
FOTO: DIJKSTRA
I AUTOMARKT
BMW 728
antraciet grijs, bjr. "78. APK tot
9-'88. get. glas. stuurbekr.. orig.
velg., nw. band. en uitlaat, mot.
vr.pr. 7.000.-. Tel. 070-
LEIDSE COURANT
Ford Granada Riche 2.0 L
'84. 70.000 km. vr.pr. f 10.500.
Tol. 070-773369. na 19.00 uui
248853.
AUTO'S TE KOOP GEVR.Q
Met spoed alle merken sportwagens, personenwagens en busjes
Kadett Station
De allerhoogste prijs contant vrijwaring.
Wij zijn de gehele week geopend, ook in weekend en
Tel. 053-338831.
Toyota Tercel 1.3 XG
76.000 km. bj. 1984. lichtbl. me-
tall.. zonnedak. APK t/m mei
'88. vr.pr. 7.750.-. Tel. 020-
17.08.33. 's avonds 070-
99.18.80.
AUTO'S T/M/3500
SAAB 99 GL. b|. '79. APK tot 2-
•89, i.g.st. 1950.-. Tel. 070-
601338.
gasstel, afzuigkap
Tel. 070-601338.
AUDI 100 GL 5 aut., Ipg, APK
9-"88. Vr.pr. ƒ2250,-. Tel.
070-930829 na 18.00 u.
GOLF '79. APK gek. 6-
Dankzij baanbrekend werk wan Subaru hoeft u voor een turbo geen vermogen
uit te geven. Al die extra prestaties en betrouwbaarheid vindt u immers in de
4WD Turbo Coupé. Ook leverbaar in GL en GT uitvoering. Een flitsende auto
die toch voordelig blijft in het dagelijks gebruik. Een klasse apart in minimaal
onderhoud. En mooi dat deze Subaru betaalbaar is. n
Kom hem bezichtigen. Maar eerst hier z'n prijs be- 20 495
kijken. De Subaru Coupé met schone motor. Vanaf
SUBARU ^BETAALBAAR. EN GEBOUWD OM ZO TE BLIJVEN.
AUTOBEDRIJF DE WIT
ZIJLSINGEL 36 LEIDEN 071-223635/224509
x tt t va nt a f ft 2 a ooo - Een proffrit in de Ai.fa 75 maakt ai.le andere proefritten
IN U V-rilN/ir ri_. JV./7W, overbodig. Dit is het echte autorijden. Sportief en snel
MAAR TEGELIJKERTIJD MET DE ZEKERHEID VAN EEN VOLMAAKTE CONTROLE. De AlFA 7 5 TOONT KARAKTER
IN ALLES. EEN VAN DE ZEER ZELDZAME AUTO's METEEN EIGEN GEZICHT MET EEN SUPERIEURE TECHNIEK, EEN
PERFECTE WEGLIGGING EN BOVENDIEN ALLE RUIMTE EN COMFORT. COMPLEET UITGERUST VOOR TOP
PRESTATIES EN ONGEKEND RIJPLEZIER. MET KEUS UIT MAAR LIEFST 7 SCHITTERENDE MOTOREN; INCLUSIEF DE
REVOLUTIONAIRE 2.0 TwiN SPARK, 1.8 TuRBO, 2.0 TURBO DlESEL EN 6 CILINDER 3.0i. KOM DE ALFA 75
BELEVEN EN MAAK EEN PROEFRIT DIE BEWIJST DAT ECHTE SPORTSEDANS OP één VINGER TE TELLEN ZIJN.
Alfa 75 v.a. fl. 30.990.- incl. btw af importeur. Leaseprijzen va. fl. 895,- excl. btw gebaseerd op
20.000 km/48 mnd
£Z£ci< maaAx c/e tyzivinc/értc/
L.I.A.M. BV
Vondellaan 45, Leiden,
071 -769303
Dat zoeken we even op.
In de 'Uit'bijlage natuurlijk^^
