NAVO eist forse inkrimping
conventionele Oostblok-macht
Voorzichtig optimisme
over Afghaanse oorlog
Iraq wil doorbraak forceren
met bombardement op Teheran
Shultz weer op
pad voor vrede in
Midden- Oosten
Westduitse politie in actie tegen neo-nazi's
BUITENLAND
ZeidótQowiant
DONDERDAG 3 MAART 1988 PAGINA 4
"BI
BRUSSEL De Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken George Shultz is vandaag na het
afsluiten van de NAVO-bijeenkomst in Brussel op
nieuw op pad gestuurd om het vredesproces in het
Midden-Oosten op gang te brengen.
De bewindsman vloog naar Londen voor een on
derhóud met de Jordaanse koning Husayn en van-
daaruit ging de reis naar Jeruzalem. De Ameri
kaan praat morgen met premier Shamir en minis
ter van buitenlandse zaken Peres. Hij wil proberen
de partijen nader tot elkaar te brengen en de me
ningsverschillen weg te nemen over de vraag
zouden moeten deelnemen aan
desconferentie over het Mid
den-Oosten.
De twee Palestijnen die vorig
week ernstig werden mishan
deld door Israëlische militai
ren, en waarvan de mishande
ling via een televisiefilm over
de hele wereld verontwaardi
ging wekte, worden juridisch
vervolgd voor het gooien van
stenen naar Israëlische solda
ten. De betreffende soldaten
zijn gedurende het onderzoek
op vrije voeten gesteld.
Israëlische troepen zijn giste
ren een dorpje op de bezette
westelijke Jordaanoever bin
nengevallen dat zichzelf tot
„bevrijd gebied" had ver
klaard. Jongeren gooiden met
stenen naar auto's van joodse
nederzetters en in een mum
van tijd leverde nagenoeg het
gehele dorp slag met de mili
tairen. Het ziekenhuis van Ra-
mallah, eveneens op de Jor
daanoever is opnieuw door Is
raëlische militairen met rub
berkogels en traangas be
stookt. Tientallen patiënten
werden naar buiten gebracht
vanwege de verstikkende
rookontwikkeling.
eventuele i
ORTEGA SCHUIFT
KARDINAAL OPZIJ
MANAGUA De Nicaraguaanse
president Daniel Ortega heeft giste
ren voorgesteld directe besprekin
gen te beginnen met de Contra' s
over een wapenstilstand. Daarmee
heeft Ortega aartsbisschop kardi
naal Obando y Bravo als bemidde
laar in de burgeroorlog opzij gescho
ven. „De stier moet bij de horens
gevat worden", zei Ortega, die het
feit hekelde dat de kardinaal tot
dusverre nog geen resultaat bij de
besprekingen boekte. De derde on
derhandelingsronde op 10 en 11
maart zou volgens Ortega in het Ni
caraguaanse stadje Sapoa kunnen
plaatsvinden. Het zou het eerste
rechtstreekse overleg tussen de San
dinisten en de Contra's worden.
Elisabeth Waldheim:
Demonstranten zijn
geen Oostenrijkers
WENEN In een vraaggesprek met het Westduitse
volksblad Bild zegt Elisabeth Waldheim dat zij „haar
man nooit aangeraden heeft, af te treden". Zij zegt dat
zij achteraf haar man wel zou hebben afgeraden een
gooi naar het presidentschap te doen als zij „de verla
ging van de politieke cultuur, de spelletjes, de leugens
en de haat die op ons neerkomen, had kunnen voor
zien". Ze spreekt van „een nachtmerrie". Volgens Eli
sabeth Waldheim kan „men aan de tongval vaststellen
dat de demonstranten tegen haar man geen Oostenrij
kers zijn". Ongeveer driehonderd vooraanstaande Oos
tenrijkers hebben aangedrongen op een onderzoek
naar de mogelijkheid president Kurt Waldheim te ver
volgen op verdenking van moord. De volledige oplage
van het weekblad waarin de oproep stond is gisteren
op last van Waldheim in beslag genomen.
Slachtoffers Herald
akkoord met vergoeding
LONDEN Tweederde van de
overlevenden en de nabestaanden
van de slachtoffers van de ramp
met de veerboot Herald of Free En
terprise heeft gisteren een compen
satieregeling aanvaard, die was aan
geboden door de Britse eigenaar van
de veerboot, P O European Fer
ries (voorheen Townsend Thore-
sen). Een woordvoerder van P O
wilde niet zeggen welk bedrag ge
moeid is met de regeling van de
schadeclaims. Eerder hadden de
verzekeraars de kosten van de
scheepsramp geraamd op zeker vier
miljoen pond sterling. Na de ramp
ontving de maatschappij 193 schade
claims van nabestaanden en 343
Zeventien doden bij
rellen Azerbajdzjan
MOSKOU De nationalistische rel
len die zich dit weekeinde voordeden
in Soemgait in de republiek Azer
bajdzjan hebben aan ongeveer zeven
tien mensen het leven gekost. Dat is
gisteren bevestigd door de woord
voerder van Buitenlandse Zaken Ge-
rasimov. In massale betogingen werd
geëist dat het gebied Nagorno Kara-
bach, dat deel uitmaakt van Azer
bajdzjan, wordt teruggeven aan Ar
menië. De rust in Soemgait is inmid
dels weergekeerd. Ook in Armenië is
de situatie weer normaal. In Nagorno
Karabach, waar voor 75 procent Ar
meniërs wonen, wordt een Armeense
•televisiezender geïnstalleerd, maar
het besluit hiertoe was al vóór de rel
len genomen, aldus Moskou.
VN willen kantoor jyj
PLO open houden
NEW YORK De Algemene Ver
gadering van de Verenigde Naties
heeft gisteren een beroep gedaan op
de Verenigde Staten om terug te ko
men van hun voornemen het kan
toor van de Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO bij de Verenigde
Naties te sluiten. De VS namen zelf
geen deel aan de stemming en Israel
stemde tegen. Het Amerikaanse
congres besloot vorig jaar de PLO-
vestiging te sluiten; dit zou uiterlijk
op 21 maart moeten geschieden. Het
geschil hangt rond de vraag over
het geweld dat de PLO gebruikt te
gen Israel. Volgens de laatste is de
PLO uit op vernietiging van een
VN-lidstaat.
Ex-kamermeisje
vorstin klapt
uitt paleis
LONDEN Een gewezen
kamermeisje van koningin
Elizabeth heeft op Buc
kingham Palace grote ont
stemming veroorzaakt,
door uit de school te klap
pen over het privé-leven
van leden van het Britse
Haar onthullingen, die
door een Schots persbu
reau op de markt zijn ge
bracht. verschijnen bin
nenkort in een Frans ma
gazine. Koningin Eliza
beth is niet bij machte om
daar iets tegen te doen. Zij
probeert wel haar perso
neel een zwijgplicht op te
leggen, maar het (overi
gens nog onbekende)
praatzieke ex-kamermeisje
werkte afgelopen jaar
maar drie maanden op het
koninklijke vakantiekas
teel van Balmoral in
Schotland. Als tijdelijke
kracht was zij niet ver
plicht formeel te beloven
dat zij alles wat zij daar
zag of hoorde zou meene
men in het graf.
Het Franse blad zou voor
het verhaal ruim 15.000
pond (meer dan 50.000 gul
den) hebben betaald. De
vrouw, die momenteel als
kindermeisje werkt in
Londen, vertelt onder
meer dat koningin Eliza
beth zo'n afkeer heeft van
de Britse premier Marga
ret Thatcher, dat deze
laatste met haar man De-
nis nooit mag logeren op
Balmoral. Komen de That
chers toch op bezoek, dan
stopt de vorstin hen in een
huisje op het koninklijke
domein, een flink eind lo
pen van het eigenlijke
kasteel. Verder bevestigt
het ex-kamermeisje dat
koningin Elizabeth een
van de rijkste vrouwen ter
wereld geen royale
werkgeefster is. „Mijn
uurloon als tijdelijke
dienstbode bedroeg slechts
2.25 pond en de inwoning
was Spartaans".
BRUSSEL Het enor
me overwicht aan con
ventionele wapens van
het Oostblok is een van
de grootste bedreigingen
voor de vrijheid van het
Weèten. NAVO en War
schau Pact zullen daar
om snel moeten onder
handelen over vermin
dering van deze wapens.
Daarbij zal het Warschau
Pact bereid moeten zijn
tienduizenden tanks en
artillerie-eenheden
vernietigen.
Deze eis hebben de twee
staatshoofden en vijftien re
geringsleiders van de NAVO-
landen, in Brussel bijeen
voor de NAVO-topconferen-
tie, vastgelegd in een verkla
ring. In de door waarnemers
als „uiterst hard" omschre
ven verklaringen worden
met nadruk „sterk ongelijke
wapenverminderingen' ge
ëist om het evenwicht tussen
Oost en West te herstellen.
Met deze verklaring vanuit
het zwaarbewaakte NAVO-
hoofdkwartier hebben de
NAVO-landen een „duidelijk
signaal naar het Warschau
Pact gegeven", aldus minister
Van den Broek. De NAVO
wijst onder meer op het feit
dat alleen de Sovjetunie al
over vijftig procent van alle
conventionele strijdkrachten
tussen de Oeral en de Atlan
tische Oceaan beschikt.
Premier Lubbers toonde zich
zeer ingenomen met de grote
overeenstemming onder de
bondgenoten. Verrast was de
Nederlandse premier vooral
over de zeer tegemoetkomen
de opstelling van de Franse
president Mitterrand, die zijn
«voorwaardelijke steun gaf
n voortgezet overleg over
wapenbeheersing, en die de
Amerikanen complimenteer
de met het vorig jaar decem
ber ondertekende INF-ak-
koord.
In een verklaring aan het be
gin van de buitengewone
NAVO-top verklaarde de
scheidende secretaris-gene
raal van de NAVO, lord Car-
rington, dat het INF-akkoord
„niet meer dan een eerste
mijlpaal" is en dat één over
eenkomst over wapenver
mindering en één Sovjet-lei
der die bereid is tot ontspan
ning niet genoeg zijn om het
algehele Sovjet-overwicht te
niet te dóen.
In de slotverklaring worden
Gorbatjovs ideeën over een
derde nuloptie het uitban
nen van de korte-drachtwa-
pens (met een bereik tot 500
km) als vervolg op het af
schaffen van de middellange-
afstandswapens afgewe
zen. De NAVO-landen zeg
gen nadrukkelijk dat zij geen
voorstellen zullen doen of ac
cepteren die de nucleaire af
schrikking van het bondge
nootschap zullen aantasten.
Zelfs als op het gebied van de
conventionele bewapening
een evenwicht zou worden
bereikt, is de NAVO niet be
reid af te zien van atoomwa
pens.
Premier Thatcher keek belangstellend toe hoe president
Reagan wat aan zijn gehoorapparaat frutselde, alvorens hij
met de overige leiders van de NAVO-landen op de foto^ginc^
Ontsnapping per
parachute
Het lijkt op pols-
stokspringen in de
ruimte, maar in wer
kelijkheid test deze
parachutist een
nieuw ontsnap
pingssysteem uit
voor de Space
Shuttle. De astro
naut glijdt in nood
gevallen eerst een
eindje langs de paal
omlaag, alvorens de
parachute zich
opent.
FOTO: EPA
GENEVE De Afghaanse en
Pakistaanse delegaties in Ge-
nève hebben zich gisteren
voorzichtig optimistisch uitge
laten over het verloop van de
jongste gespreksronde die zij
onder auspiciën van de Vere
nigde Naties houden over de
kwestie-Afghanistan. „Er is
meer begrip voor de positie
van de andere partij", zei de
Pakistaanse minister van bui
tenlandse zaken Zain Noorani.
Ziin Afghaanse ambtgenoot
Abul Wakil volstond met te
zeggen dat de gesprekken
„goed" waren.
De twee landen praten niet
rechtstreeks met elkaar. De
besprekingen worden geleid
door Diego Cordovez, de
van de Pakistaanse regering,
aan één tafel te zitten met de
regering in Kabul, die in de
ogen van Islamabad weinig
meer is dan een marionet van
de Sovjetunie.
Maar sommige onderdelen van
het verzet menen dat Genève
geen oplossing zal opleveren,
omdat de twee miljoen vluch
telingen in Iran niet zijn ver
tegenwoordigd evenmin als de
de strijders in Afghanistan
zelf. Verzetsleider Younis
Khalis zei: „Wij vechten door
tot de laatste Sovjet-soldaat
naar huis is en tot het commu
nistische bewind in Kabul om
ver geworpen is".
de
der-secrefaris-generaal van de terugtrekking van de naar
Verenigde Naties die al zes schatting 115.000 Sovjet-mili-
het al of niet instel-
an een overgangsrege-
o_ w Zonder de Russen, zo
derhandefen is de weigering wordt verwacht, is de regering
jaar tussen de twee landen be- tairen
middelt. Verklaring voor deze len
omslachtige
Najibullah geen lang leven be
schoren. Bovendien wordt
verwacht dat een bloedbad zal
plaatsvinden, wanneer het
verzet zich gaat wreken op al
les dat met Moskou heulde.
De oorlog in Afghanistan heeft
al aan één miljoen mensen het
leven gekost. Cordovez zei
zich te realiseren dat er meer
doden kunnen vallen als er
een burgeroorlog uitbreekt na
de aftocht van ae Sovjet-mili
tairen. Maar gelet op het
bloedvergieten dat gaande is,
acht de VN-bemiddelaar het
de beste oplossing dat het tot
een spoedige terugtrekking
van de militairen uit de Sov
jetunie komt. Vóór de bespre
kingen gisteren begonnen,
voerde Cordovez in Genève
overleg met vertegenwoordi
gers van de Verenigde Staten
en de Sovjetunie, die naar de
Zwitserse stad gereisd zijn om
de besprekingen van nabij te
volgen.
SUSKE EN W1SKE DE EDELE ELFEN
(c) Standaard UltoavarlJ. Antwarpan-Wvaap.
VS betalen niet meer
voor Panama-kanaal
WASHINGTON De Vere
nigde Staten zijn ermee ge
stopt huur te betalen voor het
gebruik van het Panama-ka-,
naai. Via deze „huurstaking"
tracht de VS generaal Noriega,
die nog steeds de touwtjes in
handen heeft, onder druk te
zetten zo werd gisteren in
Washington vernomen. Presi
dent Delvalle, die dit weekein
de werd afgezet, wordt nog
steeds als wettig leider van Pa
nama gezien.
DEN HAAG Acht jaar niqués zijn de grond-grondra-
na de Iraakse inval op ketten met een oereik van 680
Iraans grondgebied is de k,lometcr van e,gen fabrlkaat
Golfoorlog een nieuwe
fase ingegaan. Met massa
le raketaanvallen op Te-
heran en de heilige stad Golfconflict de laatste
Quom. tracht,Iraq sedert
Militaire waarnemers gaan
niettemin van uit dat de raket
ten afkomstig zijn uit de Sov
jetunie, dat zijn politiek in het
antwoordelijke voor
breken van de oorlog,
gebracht moeten worden. Tij
dens verschillende vredesmis
uit- een eigen staat vechten
val Het militaire effect v«
internationaal wapenembargo,
tegen Iran moet verder niet te
maandag de Iraanse aya
tollahs op de knieën te stemmen met
dwingen. Het moment
van dit nieuwe bloedige
offensief is zorgvuldig ge
kozen. Na lang discussië
ren lijken de Verenigde
Naties in te willen stem
men met een wapenem
bargo tegen Iran.
Tot dusverre speelde de „ste
denoorlog" tussen Iran en Iraq
zich hoofdzakelijk af in de
grensgebieden, met een inci
dentele Iraakse bombarde-
mentsvlucht op de verder-af-
gelegen hoofdstad. Maar vol
gens militaire bronnen is Iraq
er in geslaagd een groot aantal
wapens voor de middellange-
afstand te verwerven, die met
redelijke preciesie doelen in
Teheran kunnen treffen.
Daarmee heeft president Sad
dam Hussayn een belangrijke
troefkaart in handen gekre
gen.
Dat de Iraakse raketten hun
doel niet missen, ondervond
de Turkse premier Turgut
özal eerder deze week aan
den lijve. Op een paar meter
afstand van het hotel dat özal
met zijn delegatie in Teheran
had betrokken, sloeg een lange
afstandraket met een daveren
de klap een krater in het weg
dek. Tientallen burgers kwa
men om het leven en de Turk
se delegatie moest in paniek
een veilig heenkomen zoeken.
Volgens Iraakse legercommu-
Zlgd
kige Iraanse weigering in te
?n staakt-het-
die medio vo
rig jaar in een VN-resolutie
werd neergelegd zou ten
slotte ook het geduld van de
Sovjetunie te zeer op de proef
hebben gesteld. Volgens de
Amerikaanse VN-ambassadeur
Vernon Walters zijn de VS en
de Sovjetunie het bijna eens
over een Veiligheidsraadsbe
sluit, waarin een wapenem
bargo tegen Iran wordt afge
kondigd.
Impasse
Over zijn bedoelingen maakt
Iraq intussen geen geheim.
Een Iraakse militaire woord
voerder kondigde zondag aan
dat alle Iraanse steden, met in
begrip van Teheran, voortaan
het doelwit zijn van Iraakse
raketten en vliegtuigen totdat
Iran resolutie 589 van de VN
over een staakt-het-vuren
heeft aanvaard. Volgens waar
nemers tracht Saddam Hus
sayn via de dramatische bom
bardementen weer internatio
nale aandacht op te eisen voor
de Golfoorlog, die door de rel
len in Israels bezette gebieden
wat op de achtergrond is ge
raakt.
Iran bleef tot dusverre eisen
dat Baghdad eerst door de in
ternationale gemeenschap aan
gewezen wordt als de agressor
in de Golfoorlog. Bovendien
zou Saddam Hussayn, die
wordt gezien als de eerst ver-
vergeefs getracht Teheran op
andere gedachten te brengen
Maar gisteren waren er ten
slotte tekenen dat Iran water
de wijn zou willen doen.
angriikt
wapenindustrie opgebouwd
de afgelopen jaren al grote
hoeveelheden wapens geïm
porteerd; óók uit de Sovjetu-
De lading Amerikaanse
Volgens VN-kringen heeft de chemicaliën die zondag in de
Iraanse VN-ambassadeur Mo- haven van Rotterdam werden
i aanvaardbaar acht. gen weet te vinden
handelsembargo's ontsnappen. -
Embargo Los daarvan is het nog maar
Optimisten zien in de woorden de vraag of de leden van de
van Mahallati een teken, dat Veiligheidsraad bereid zijn een
oplossing voor de Golfoor- eventueel wapenembargo ook
in de praktijk af te dwingen; i
bijvoorbeeld door het controle-
ren van scheepsladingen in de
Perzische Golf.
w naderbij komt. Maar dat
lijkt op zijn minst voorbarig.
Iran is immers tot dusverre
nooit gezwicht voor chantage.
Zeker na de bombardementen
op Teheran en de heilige stad
Quom zouden de ayatollahs
Verhoudingen
Hoewel de bombardementen
niet over een bestand willen op Quom en Teheran interna-
praten. De Iraakse aanvallen tionaal grote indruk hebben
op niet-militaire doelen tijdens gemaakt, hebben de Iraakse
de eerste „stedenoorlog" begin
vorig jaar hadden al precies
het tegendeel bewerkt van wat
raketaanvallen de machtver-
houding in het Golfconflict
nog niet drastisch gewijzigd.
raliseerd raakte, meldden
steeds meer burgers uit de ge
troffen gebieden zich
als vrijwilliger i
het front
dienen.
In Teheran wint dan ook de
opvatting terrein dat de Golf
oorlog op den lange duur al
leen maar in het nadeel van
Iraq kan werken. Om die re
den zou Teheran het afgelopen sprong
jaar voor het eerst geen groot- sayn
schalig „beslissend' winterof
fensief begonnen zijn. In
plaats daarvan beperkt Iran
zich tot kleinere militaire ope
raties in Iraq's meest onrustige
provincies, waar Kurden voor
financieren en langs het hele
westfront militair ae druk op
de ketel houdt, wordt het arm
lastige Iraq steeds meer gecon
fronteerd met desertie van
dienstplichtigen en de onrust
in Kurdistan. In dit perspec
tief zou de hervatting van de
bombardementen opgevat
kunnen worden als een nood-
het bewind Hus-
i doorbraak in de
oorlog te forceren nu het nog
kan. Een doorbraak evenwel^
waarvoor burgers in Teheran
én Baghdad de prijs moeteri
betalen.
PAUL KOOPMAN
Hipporace
Nijlpaarden heb
ben niet de repu
tatie vlotte rijdie
ren te zijn; door
gaans voelen hip
po's zich in water
meer thuis. Maar
de organisatoren
van de „Afrika
jungle race" in
Florida hebben
een uitzondering
willen maken. De
oud-jockeys Bud
dy Hasher (I) en
Tim McCannick
(r) konden giste
ren in bijpassend
HELP DE LEPRA BESTRIJDEN
DOE HET NL
STUTTGART De
ten in de Bondsrepubliek zijn
gisteren op grote schaal in ac
tie gekomen tegen neo-nazi's.
Politie-agenten deden invallen
in 86 woningen in 61 steden.
Er zijn mensen aangehouden,
zo deelde een politiewoord
voerder in Stuttgart mee. Er
werden vier personen gearres
teerd op verdenking van lid
maatschap van het sinds 1983
verboden Front voor Natio-
naalsocialistische Actie.
richten om analoog aan Hitiers
SA anti-nazi bijeenkomsten uit
elkaar te slaan, tegenstanders
te vermoorden en aanvallen
uit te voeren op joodse win
kels, woningen en synagogen.
Het Front koesterde plannen Via de grootscheepse actie wil-
SA (Sturmabteilung) op te de de politie meer informele
er de strategie
van het nog immer actieve
Front.
Volgens de Westduitse justitie
zijn leden van het Front sinds
het verbod geïnfiltreerd in an
dere uiterstrechtse extremisti
sche organisaties. Met name in
de Onafhankelijke Duitse Ar
beiderspartij zouden veel
Frontleden zitten. Toen de or
ganisatie werd verboden telde
zij ongeveer 300 leden. Sinds
dien is het ledental van de Ar
beiderspartij verdubbeld tot
400.
