Biddend door bossen en velden I kerk wereld VAN AKEN NAAR MORESNET-CHAPELLE Maria in de eikeboom Ds. Van der Zee: Betrekkingen met Zuidafrika nu verbreken weer £etd6c6omo4t(^ brieven van lezers GEESTELIIK LEVEN/OPINIE Eeidae (Soman! DONDERDAG 3 MAART 1988 PAGINA 2 BI Verlangen Armeniërs „normaal en legitiem" JEREVAN Het hoofd van de Armeens-apostolische kerk, Katholikos Vasgen I, beschouwt het verlangen van het Ar meense volk naar heropneming van het autonome gebied Na- gorno-Karabach in de republiek Armenië als „normaal, legi tiem en in overeenstemming met de grondwet", De patriarch, die zich ook in een telegram tot de Russische partijleider Mi- chail Gorbatsjov heeft gewend, vertrouwt erop dat „de hoogste autoriteiten in de Sovjetunie" een „rechtvaardige en zakelijke oplossing in de geest van de ontwikkeling der democratie" zul len vinden. Katholikos zegt dat hij het „verdriet" van het Ar meense volk over de situatie van de Armeniërs in Nagorno- Karabach deelt. Het gebied maakt nu deel uit van de gend islamitische repoubliek Azerbajdzjan. Ongelovige vader stuurt gelovige zoon naar inrichting BRATISLAVA De 23-jarige Juraj Lomnicky in Tsjechoslo- wakije is wegens zijn rooms-katholieke geloofsovertuiging in een psychiatrische inrichting opgenomen. De vader van Lom nicky zou daarvoor verantwoordelijk zijn. Lomnicky, wiens ouders overtuigde atheïsten zijn, is al op jonge leeftijd rooms- katholiek geworden. Om godsdienstige redenen wilde hij geen militaire dienst vervullen. Vooral dat laatste zou de carrière van zijn vader in gevaar hebben gebracht. De vader stelde de jongen voor een psychiatrisch onderzoek te ondergaan. Lom nicky junior stemde met dit voorstel in, ervan overtuigd dat hij geheel gezond zou worden verklaard. Maar na het onderzoek kwam Lomnicky niet uit de inrichting terug. Plichtsbesef is nuttig bij arbeid, maar aanstootgevend in persoonlijke relaties VAALS De ochtend is kil en klam. In de bossen rond het Drielandenpunt plakt de mist tussen de bomen. Op Belgisch ge bied is een boer bezig met zijn tractor. Een ge dempt geluid ergens in het dal. Op een landweg, die vanuit Aken omhoog voert over de heuvelf lank, klinken stemmen. Een vaag, monotoon ge murmel, dat langzaam sterker wordt. „Heilige Maria, Mutter Gottes, be- tet für uns Sünder...". In de nevelflarden nadert een stoet mensen. Voorop een jongeman met een kruis. Hij loopt wat voor over gebogen. Achter hem een hele rij pelgrims. Ze zijn op weg van Aken naar Mores- net-Chapelle, een landelijk dorpje in de Ostkantons, het Duitstalig deel van België. Een groep van 190 mensen. Elke week, weer of geen weer, maken ze de voettocht van de oude Keizerstad naar het dromerige bedevaarts plaatsje, waar de laatste hon derd jaar de tijd lijkt stil te hebben gestaan. Hardop biddend, dwars door de velden en de bossen. Een telkens wisselend gezelschap met een vaste kern. Vooraan in de linkse rij loopt Egidius Wermeesters. Hij is de organi sator en heeft de vrome wan delaars de afgelopen vier jaar naar Moresnet geleid. „Vroe ger deed Leo Maletz dat", vertelt hij, „maar die heeft dit moeten opgeven omdat hij een zwaar zieke vrouw heeft. Nu gaat Leo in zijn eentje via een kortere weg door het bos naar Moresnet om daar het lof te volgen. Dan keert hij weer snel terug naar huis. Wij trek ken er iedere woensdag naar- Gemiddeld 'n man of hon- Jongeren Klokslag elf uur die morgen zijn ze vertrokken vanuit Aken. Mannen en vrouwen, voor het merendeel ouderen, maar ook kinderen. Ieder van hen heeft zijn of haar eigen intenties. „Er zijn niet zoveel jongeren die meelopen", zegt Wermees ters. „Dat kan ook niet, want normaal gesproken moeten die naar school of naar het werk. Alleen in de vakantie zie je een grote toeloop van jongeren. Die vinden zo'n wandeling prachtig". Een van de trouwe bedevaartgangers is Hennes. Een man die nu zijn leven aan God heeft ge wijd, zoals hij vertelt. „Ik ben blij dat ik ongeschonden uit Weer of geen weer, hardop biddend door bossen en vel den van Aken naar Moresnet FOTO: FRANS WELTERS de oorlog ben gekomen. Ook mijn twee broers hebben geen schrammetje opgelopen. Daar om dank ik Maria. Ik bid ook dat de verschrikkelijke ziekte Aids gestopt wordt en ik denk dat God dat alleen kan". Dan hervat hij zijn gebed. Met de rozenkrans tussen zijn vin gers geklemd gaat hij eerbie dig prevelend verder. Egidius Wermeesters draagt een zwarte stok waarop een klein kruisje zit. Bijna achter aan loopt een wat oudere man die ook zo'n stok heeft. Beide mannen heffen de stok beur telings van rechts naar links. Daarmee geven zij aan welke zijde van de groep aan de beurt is met bidden. Plotse ling roept iemand: „rechts, rechts!" Het gebed stopt. De groep blijkt zo groot te zijn dat de laatste man niet meer kan zien welke kant aan de beurt is. Er wordt een oplos sing gevonden. Een man met een geruit hoedje gaat in het midden lopen en steekt zijn paraplu met de spitse punt omhoog in de lucht. Zo gaan ze weer verder. „Wees ge- groeit Maria, vol van gena-* de..." De bebouwde kom van Mo resnet komt in zicht. De da mes Stollenwerk vertellen wat hun motivatie is: „Wij vereren Maria omdat zij ons geholpen heeft". En een van de dames vervolgt: „De De pelgrimsgeschiedenis van het dorpje Moresnet begon ruim 200 jaar gele den met de wonderbaarlij ke genezing van de burge meesterszoon Peter Ar nold Franck. De jongen, in 1741 geboren, kreeg tijdens een hevige aardbeving last van epileptische aanval len. De aanvallen steeds vaker terug. Toen hij ne gen jaar was, schonk een vrouw hem een Maria- beeldje met het kindje Je zus op de arm. Elke dag bad hij tot haar in de hoop weer gezond te worden. En na veel bidden genas hij. Het verhaal werd doorverteld in de loop van jaren kwamen steeds meer mensen naar de plaats in het bos waar Arnold met zijn Mariabeeldje had ge beden. Toen de streek eens werd getroffen door een besmettelijke ziekte onder het vee, kwam de bevolking rond de eik met het beeldje bij elkaar voor een gemeenschappelijk ro zenkransgebed. Vanaf dat ogenblik kwam er geen enkel ziek dier meer bij en de epidemie verdween. Uit voorzorg voor de woeste soldaten tijdens de Franse Revolutie haalde Arnold het beeldje uit het bos en stopte het in een kist. Later bleek het beeldje verdwenen uit de kist: het stond als vanouds in de door hemzelf ge maakte houten nis bij de eik in het bos. Na dit wonder werd het „Eichscheneen toe vluchtsoord voor mensen uit de hele streek. In 1823 werd op die plek een be gin gemaakt met de bouw van de kapel, die sinds dien nog tweemaal werd verbouwd. Zes jaar later kwam de eerste georgani seerde bedevaart uit Aken en een iaar later uit het Zuidlimburgse Epen. vrouw van mijn zoon is gek geworden en weggelopen. Wij hebben steeds tot de Moeder Gods gebeden en na negen maanden is zij teruggekomen. Het is een wonder, echt waar. Nu zijn wij hier om haar te bedanken". Biddend naderen de bede vaartgangers de kapel. Dan worden Marialiederen aange heven. De wanden van het kerkje zijn bedekt met gebro ken witte marmeren gedenk- tegels met gouden letters. „In niger Dank Maria" en „Maria Hat geholfen und Maria wi.rd weiter helfen". Links, achter glas op een soort tabernakel, staat Maria met het kindje Jezus, het ori ginele kleinood uit 1750. Een hoog aardewer ken beeldje, omgeven door bloemen, rode potjes met kaarsen, zilveren kruisjes en andere geschenken van pel grims. Rechts staat het beeld van de heilige Franciscus. Vlak voor het opstapje, in het midden onder de achthoek, ligt een gedenktegel, die de plaats aangeeft waar het eikje stond. De gedenkwaardige boom geleden allemaal begon. Op een houten paneel wordt de ontstaansgeschiedenis van het bedevaartsoord uitgebeeld, compleet met het eikje en de biddende Arnold Franck. Plotseling staan twee paters Franciscanen op het altaartje naast het Mariabeeld. Er wordt een lied ingezet, ge volgd dobr een gebed. De oudste van de twee paters roept de mensen op om de eenheid in de kerk te bewa ren en de overleden pelgrims te gedenken. Na drie weesge groetjes worden de pelgrims gezegend met de monstrans en wordt gecollecteerd voor het onderhoud van de kapel. Het is half twee en etenstijd. Vóór ze de „Calvaire" gaan lopen, de befaamde kruisweg op de kunstmatig aangelegde heuvel achter de kapel, heb ben de bedevaartgangers een uur pauze. De meesten gaan naar een van de vier etablis sementen die het dorpje telt of het enige souvenirwinkel tje dat Moresnet nog rijk is. Het eens welvarende dorpje maakt nu een verlaten in druk. De tijd van de grote be devaarten is voorbij. Sommige winkelpanden zijn geblin deerd door zware luiken. Het gaat slecht met de commercie. Wonder Pater Reiner woont in het kloostertje achter de kapel. Zijn orde is daar gevestigd sinds 1875. „In dat jaar wer den door de kloosterwet in Duitsland alle kloosters van de Franciscanen opgeheven", vertelt hij. „Wij vluchtten toen naar Moresnet. Eerst woonden wij in een huis vlak bij het Eichschen en later bouwden we een nieuw kloos ter naast de kapel. In 1887 kregen wij toestemming om terug te keren naar Duitsland. De paters Jezuïeten namen onze taak hier over en huur den het klooster. In 1894 kwa men wij weer terug en toen hebben wij de openlucht kruisweg gemaakt". Even na 2 uur 's middags heb ben de meeste pelgrims zich verzameld voor de ingang van de „Calvaire". De kruis weg bestaat uit veertien sta ties, die zijn gegroepeerd in een heuvelachtig p^rk. Iedere statie is ongeveer 3 meter hoog en vormt een soort grot van lavastenen, waarvan de wanden zijn bekleed met kleurige mozaïekjes. De beel den zijn van witte steen en de hoofdfiguren komen uit de achtergrondreliëfs naar vo- Eerbiedig wordt bij elke statie stil gestaan. Bij de twaalfde statie roept een vrouw plotse ling: „Hier heb ik een wonder gezien. Voor ons stond een vrouw met krukken die aan de vreselijke ziekte MS leed. Plotseling gooide zij de kruk ken weg en riep: „Ik voel niets meer, ik kan weer nor maal lopen". Een andere vrouw uit het gezelschap knikt bevestigend. Zij was er ook bij. Haar motivatie voor deze pelgrimstochten: „Om hier te bidden voor onze kin deren dat zij zonder oorlog en gezond mogen opgroeien en dat het geloof behouden blijft". Dat laatste is ook een intentie van veel andere bedevaart gangers. Ze hopen dat de on zekerheid in de Rooms- Ka tholieke kerk verdwijnt. Dan verspreidt de groep zich. Sommigen nemen de bus te rug naar huis. Anderen worden opgewacht door fami lieleden, die per auto zijn na gekomen. Een aantal van hen wandelt weer terug door de bossen en bidt onderweg nog een rozenhoedje. Volgende week zijn de mees ten er weer bij. Weer of geen HENK RAMAKERS beroepingen Hoorn J. Kok. kand. te Amsterdam die bedankte voor Schore; te Vlaar- dingen A.J. Zoutendijk te Gronin gen. Aangenomen naar Gouda G. Geitenbeek te Poortugaal. Toegela ten tot de evangeliebediening: 6. de Haan. H.A. Lorentzstraat 61. 1782 JG Den Helder, tel: 02230-12037. Toegelaten tot de evangeliebedie ning en beroepbaar: J.H. Brouwer. rsweg 7 gen. tel:050-144719 - Bedankt voor Barneveld A. van de Beek te Genemuiden - Gereformeerde Kerken vrijge maakt Beroepen te Haarlem H. Geertsma te Goes: te Middelburg H. Jagersma te Bergentheim; te Assen-Noord H.J. Siegers te Leek. Beroepen te Heerenveen C. van Bremen te Avereest-Dedemsvaart - HILVERSUM De secretaris van de Raad van Kerken in Nederland, ds. W.R. van der Zee, vindt dat Nederland de di plomatieke betrekkingen met Zuidafrika moet verbreken. „Het Zuidafrikaanse regime is illegaal. Dat wordt nu aan alle kanten duidelijk. Er kan niet worden volstaan met een maat regel als het terugsturen van een paar diplomaten". Hij rea geerde op het besluit van de Zuidafrikaanse regering de poli tieke activiteit van zeventien anti-apartheidsorganisaties te verbieden en op het wetsvoorstel dat de regering in staat stelt alle steun uit het buitenland aan dergelijke organisaties te verbieden. De Zuidafrikaanse Raad van Kerken is voor onge veer 80 procent afhankelijk van financiën uit het buitenland. Van der Zee zei de „vurige hoop" te hebben dat het „eindelijk eens tot de mensen hier doordringt" dat een illegaal, onder drukkend regime zich mede door het beleid van de westerse regeringen kan handhaven. „Wij zijn het die op indirecte wij ze bijdragen aan de onderdrukking van de lijdende meerder heid van het Zuidafrikaanse volk'aldus Van Der Zee. Ds. W. van der Zee Westduitse bisschoppen: priesters mogen mee demonstreren voor werk MAINZ De voorzitter van de Westduitse bisschoppencon ferentie. bisschop Karl Lehmann van Mainz, vindt het goed wanneer priesters in solidariteit met de mijnwerkers in het Ruhrgebied de straat op gaan om voor behoud van de werk gelegenheid te demonstreren. Maar ze moeten wel oppassen dat ze niet voor het verkeerde karretje worden gespannen. De bisschoppenconferentie heeft steun uitgesproken voor de overheidsbijdrage ter hoogte vasn één miljard mark voor het noodlijdende Ruhrgebied. Met het oog op de teruglopende werkgelegenheid moeten er echter naar meer oplossingen worden gezocht, aldus Lehmann. Daarom hebben de bisschoppen een beroep op Westduitse on dernemers gedaan hun kapitaal in de Bondsrepubliek te in vesteren om zodoende meer werkgelegenheid te scheppen. Tegelijkertijd moeten de bedrijven wel op de kosten blijven letten om op de wereldmarkt te kunnen concurreren. Winterse buien DE BILT (KNMI) Tussen een hogedrukgebied ten wes ten van de Britse Eilanden en een depressie boven zuid Skandinavië staat boven de Noordzee het komende etmaal een koude noordwestelijke stroming. De temperaturen zijn vooral in de bovenlucht erg laag. Daardoor vormen zich in deze lucht boven de Noordzee talrijke sneeuw- en hagelbuien. Deze zullen het komende etmaal ook ons land binnendrijven. Tussen deze buien door komen opklaringen voor. De komende nacht val len de minima nog mee, lager dan nul graden wordt het waarschijnlijk vrijwel nergens. Morgenmiddag blijft de tempe ratuur, ook bij zon, bij zo'n graad of 5 steken. De wind waait uit west tot noordwest, matig in het binnenland en af en toe krachtig aan de kust en op het ijsselmeer. Weersvooruitzichten voor de Europese landen geldig voor morgen en zaterdag: Zuid-Skandinavië: Van tijd tot tijd enige sneeuw. Middagtem- peratuur in de kustgebieden rond het vriespunt, meer naar het noorden enkele graden on der nul. Britse Eilanden: In Schotland en langs de Engelse Oostkust sneeuwbuien, elders opklarin gen maar later in noordwest Schotland en noord-Ierland mogelijk regen. Middagtempe- ratuur van 4 graden in Schot land tot 8 graden in het zuid westen. Denemarken, noordwest- Duitsland: Van tijd tot tijd sneeuwbuien. Middagtempera- tuur iets boven nul, 's nachts lichte vorst. Benelux: Hagel en sneeuwbui en. Ook opklaringen. Middag- temperatuur rond 5 graden, in de Ardennen onder nul. Mid den- en zuid-Duitsland: Vooral in midden-Duitsland enkele sneeuwbuien. Middagtempera- tuur van 0 tot 4 graden, in de middelgebergten onder nul. Frankrijk: Op veel plaatsen enkele regen- en in het noord oosten ook sneeuwbuien. Ook af en toe zon. Middagtempera- tuur van 11 graden langs de Middellandse zee tot 4 graden in het noordoosten. Alpengebied: In het noordelij ke en noordoostelijke deel sneeuw of sneeuwbuien, in het zuiden en zuidwesten eerst droog maar op zaterdag moge lijk sneeuw. 0 graden grens aan de noordzijde bij of iets boven het laaglandniveau. Aan de zuidzijde 's middags tot 800 a 1000 meter hoogte boven Spanje, Portugal: Veranderlijk bewolkt. Voornamelijk in het zuiden en in het noorden en kele buien. Middagtempera- tuur van 10 graden in het noorden tot 16 graden in het zuiden. Italië, Joegoslavische kust: Vooral morgen regenbuien met name in het midden en zuiden. Middagtemperatuur van 7 graden in noord-Italië tot 14 graden in het zuiden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Shultz op herhaling zwaa loen rige ie, t< leep De Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shult8®u maakt dezer dagen heel wat vlieguren. Na een bezoek aair^ Moskou begin vorige week, reisde hij via Brussel naar he^n Midden-Oosten, waar achtereenvolgens Jeruzalem, Caïrope c Amman en Damascus werden bezocht. Eergisteren arriveefluk i de hij in Londen. Gisteren en vandaag is hij aanwezig op d^Hefi topconferentie van de NAVO in Brussel. Vanavond vertrekt" hij opnieuw naar het Midden-Oosten, om zijn pendeldiplo^®^ matie voort te zetten. DiE Amerikaanse activiteit doet op het eerste gezicht heel. wat vermoeden. Zo'n vijftien jaar geleden boekte Kissinger, de voorganger van Shultz, immers ook resultaat met zijBv*- pendeldiplpmatie tussen Israel en de Arabische hoofdsteden., Voor de huidige Amerikaanse bewindsman zijn de voortey». kens echter veel minder gunstig. De oorzaak hiervan lig voor een deel in de uiterst verwarde situatie in Israel zelf err: de verdeeldheid onder de Arabische buurlanden. Het sombe»| re perspectief is echter voor een deel ook de eigen schul<$£| van de Amerikaanse regering. BiJNA acht jaar lang hebben de VS zich niet intensief beDEl ziggehouden met de situatie in het Midden-Oosten. De zinloOP^ ze strijd van de Contra's in Nicaragua werd belangrijker geiie I acht dan het kruitvat dat het Midden-Oosten was en is. Dé£ vraag lijkt dan ook gerechtvaardigd of Shultz in actie zoi|eg< zijn gekomen als er geen sprake was geweest van een Palest stijnse volksopstand in de bezette gebieden. Nu heeft WasOJlt' hington opeens haast. kna van DESONDANKS wekt het geen enkele verbazing dat de re^J acties op de Amerikaanse voorstellen tot nu toe weinig enfr. thousiast zijn. De plannen voorzien in voorlopig Palestijns- zelfbestuur in de bezette gebieden. Daarna zouden onder eeif, internationale „paraplu" Arabisch-IsraelisChe besprekingen^ moeten worden gehouden voor een alomvattende, definitiev&jor regeling. Kor Afaa De Israëlische premier Shamir heeft de vredesplannen vaif^ tafel geveegd. Hij wil niets weten van het opgeven van d«aa bezette gebieden noch van een internationale vredesconfeaele rentie. Hij is volstrekt ongevoelig voor het argument dat he?e 2 laten voortduren van de onrust alleen meer haat kweekt on-, der de Palestijnen. Die haat is op den duur veel gevaarlijke^ voor het voortbestaan van Israel dan de vestiging van eei$p Palestijnse staat op bijvoorbeeld de westelijke Jordaanoevemeej Maar ook dat gaat er bij Shamir niet in. Dat vice-premier erpn minister van buitenlandse zaken Peres er totaal anders ove^* denkt, brengt weinig verandering in de situatie. De breub^' tussen de coalitiegenoten in Israel is allang een feit, maajfen geen van beide partijen wil de handdoek in de ring werpenrén, omdat komend najaar verkiezingen worden gehouden. lusl Ier: ISRAELS buurlanden hebben afwijzend op de voorstellend gereageerd omdat zij weinig verwachten van gedeeltelijken regelingen. Bovendien willen zij zelf zo min mogelijk met dee r Palestijnen te maken hebben, net zo min overigens als dat zijp zich de voorbije jaren oprecht voor het lot van de Palestijnei^^ hebben ingezet. je Zo zijn de vooruitzichten voor het vervolg van Shultz' pen^P? deldiplomatie niet bepaald rooskleurig. Intussen duurt de^ Palestijnse volksopstand voort en wordt de veertigste ver-^p, jaardag van de staat Israel nog steeds de enige democratithad in het Midden-Oosten steeds verder overschaduwd dooPve het geweld in de bezette gebieden. TT -f?® LIET vredesproces kan waarschijnlijk alleen écht op gangtpl* komen, als Israel de PLO erkent en de PLO op haar beurten het bestaan van de staat Israel binnen de door de Verenigdé?u Naties vastgestelde grenzen. Dat laatste is voor Israel een ab-or solute voorwaarde voor het eerste: je gaat niet onderhande- 1 len met een groepering die herhaaldelijk heeft verklaard Is-17 rael van de kaart te zullen vegen en tot nu toe heeft gewei-V gerd zich duidelijk van dat standpunt te distanciëren. Overi gens hebben Israel noch de PLO momenteel de krachtige lei ders die tot die ingrijpende stappen kunnen besluiten. En dél Verenigde Staten missen na acht jaar Reagan het politieke! overwicht om dergelijke besluiten min of meer op te leggenj alle bemiddelingspogingen van Shultz ten spijt. Er is nog een heel klein lichtpuntje strohalm. Geen enkele van de betrokken regeringen heeft de deur definitief voor d< neus van Shultz dicht durven slaan. Geen enkel land wil de; gene zijn, die een definitief einde maakt aan de vredespogin gen. Wie uit dat lichtpuntje hoop denkt te putten, moet ech ter wel een grote optimist zijn. inj. >n Schillebeeckx (5) Wanneer je binnen de rooms katholieke kerk je nek uit steekt, dan kun je verwachten dat het hele roomsche geweld over je heen komt rollen. Ook p, pater Schillebeeckx weet dak^ en zal naar ik hoop en ver^l wacht er geen slapelozftfil nachten aan overhoudertJe Wanneer kritiek echter niefö^ verder komt dan boosaardige?' en niet bewezen vóórondepB stellingen, zoals een briefWG schrijver die in Schillebeeck^ei (4) poneert, dan nadert dez^g, kritiek het peil van onwaardig ge roddel. Discussie? - Oke^ Maar wel onderbouwd en op?1 oenlijk peil. -h« lie Kees van Soest, Lid Mariënburg vereniging, Lid 8 Mei Beweging, Vóór alles lid van de Rooms Katholieke Kerk, tT( NOOTDORP. do] Stort uw bijdrage op postgiro 50500 of bankgiro 70.70.70.929 Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding/Amsterdam Wibautstraat 135,1097 DN Amsterdam. Tel. 020-93 8973

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2