„Bezoek Lubbers zou steun zijn
voor vredelievende Israëliërs"
Nederland niet blij met
campagne VS tegen FAO
EeicLeSomcmt
Ook mensenrechten ter sprake op NAVO-top
P O hangt vlag
niet halfstok
ISRAËLISCH PARLEMENTSLID ZUCKER (VREDE NU):
Georgiërs
betuigen
steun aan
Armeniërs
Koude
campagne
BUITENLAND
WOENSDAG 2 MAART 1988 PAGINA 5
Berucht IRA-lid
gedood door bom
BELFAST Brendan Burns, één
van de twee leden van het Iers Re
publikeins Leger (IRA) die maan
dag bij het plaatsen van explosie
ven om het leven kwamen, was het
meest gezochte lid van de organisa
tie. Burns (33) werd onder meer ge
zocht in verband met een hinder
laag van de IRA bij Warrenpoint in
County Down in augustus 1979, die
aan achttien Britse soldaten het le
ven kostte. Hij zou hebben meege
werkt aan meerdere hinderlagen
waarbij eveneens doden vielen.
Burns en Brendan Morley (30)
kwamen om het leven toen een
bom te vroeg af ging.
Walesa mag niet
naar Australië
WARSCHAU Lech Walesa krijgt
geen paspoort om naar Australië te
reizen, waar later deze maand een
congres gehouden wordt van het in
ternationale verbond van vrije vak
verenigingen (IVVV). Dit heeft rege
ringswoordvoerder Jerzy Urban giste
ren verklaard. Walesa, die verlof had
gekregen op de Leninwerf in Gdansk
waar hij elektromonteur is, mag niet
vertrekken ómdat het „tegen de be
langen van Polen is" een papspoort te
verstrekken aan de voorzitter van een
verboden vakbond. Walesa heeft zeer
teleurgesteld gereageerd op de afwij
zing.
BRUSSEL Op het
hoofdkwartier van de
NAVO in Brussel zijn
staatshoofden en rege
ringsleiders van de zestien
NAVO-landen begonnen
aan een tweedaagse top
conferentie.
De bijeenkomst is bedoeld
om de eensgezindheid van
het bondgenootschap te on
derstrepen, met het oog op
de mogelijke top van presi
dent Reagan en partijleider
Gorbatsjov, later dit jaar in
Moksou.
Hoewel voornamelijk zal
worden gesproken over wa
penbeheersing en ontwape
ning, komen ook onderwer
pen als de mensenrechten
aan de orde. In de verschil
lende visies op mensenrech
ten ligt immers een kern van
de spanningen tussen Oost
en West. Tijdens de top zal
zeker ook worden gesproken
over het NAVO-budget. Het
zit er niet in dat veel NAVO-
landen dit jaar aan de afge
sproken drie procent groei
van hun defensie-budget zul
len toekomen. In tegendeel,
in sommige landen, waaron
der de VS, zal op de defen
siebegroting worden bezui
nigd.
De komst van de staatshoof
den en regeringsleiders heeft
in Brussel geleid tot uiterst
strenge veiligheidsmaatrege
len. Zo wordt president bege
leid door driehonderd eigen
veiligheidsagenten. Zijn au
tostoet telt bijna twintig wa
gens, waaronder die van het.
team tegen sluipschutters,
zijn bepantserde limousine
en volgauto's, allemaal spe
ciaal overgevlogen uit Was
hington.
LONDEN De Britse rederij P O, de moe
dermaatschappij van European Ferries (vroe
ger Townsend Thoresen) weigert zondag op al
haar schepen de vlag halfstok te laten hangen
in verband met de ramp met de Herald of Free
Enterprise, precies een iaar geleden. Nabe
staanden van de slachtoffers hadden hierom
gevraagd. De rederij wees het verzoek af om
dat Townsend Thoresen pas enkele weken
vóór de veerramp van Zeebrugge door haar
werd overgenomen. Al het TT-kaderpersoneel
is vervangen door nieuwelingen, die nooit iets
te maken hebben gehad met de tragedie. Op
initiatief van P O reizen zondag wel een
aantal nabestaanden naar Zeebrugge.
FJffflfrt ttn Mn£
ttumumim MUI
10HUK MMOt SUH>
tiaar met
komen
kijken,he1
i
ïètf
ROME Amerika schiet
met scherp op de Wereld-
voedsel- en Landbouwor
ganisatie van de Verenig
de Naties (FAO) in Rome.
Door geen bijdrages meer te
betalen hebben de Amerika
nen de 6.000 man tellende or
ganisatie in een houdgreep ge
nomen. Het wordt met de dag
duidelijker dat de Amerikaan
se actie er op gericht is de Li
banese topman van de FAO,
Edouard Saouma, tot aftreden
te dwingen.
Na de Unesco in Parijs, met
zijn verfoeide topman
M'Bow, nemen de Amerika
nen de FAO op de korrel. In
hun strijd tegen M'Bow kre
gen de Amerikanen uitein
delijk zoveel steun, dat de
Afrikaan niet herkozen
werd. Zal het ze ook lukken
Saouma weg te krijgen? De
Libanees is immers eind vo
rig jaar voor een derde ter
mijn van zes jaar herkozen.
Mensen in de directe omge
ving van de FAO-topman
merken dat hij de laatste we
ken steeds nerveuzer wordt.
De FAO werkt met een jaar
lijks budget van ruim een
miljard gulden, waarvan de
Verenigde Staten meer dan
een kwart voor hun reke
ning nemen. De Amerikanen
hebben op dit moment echter
al een schuld van een slordi
ge 250 miljoen gulden bij de
organisatie. Door middel van
dat geldgebrek hoopt de re-
gering-Reagan Saouma op de
knieën te krijgen.
V riendjespolitiek
Volgens de VS heeft Saouma
op grote schaal vriendjespoli
tiek bedreven. Fred J. Ec-
kert, de Amerikaanse verte
genwoordiger bij de FAO:
„Het is interessant om na te
gaan hoeveel familieleden
van landen vertegenwoordi
gers bij de FAO baantjes bij
de organisatie hebben gekre
gen". Saouma heeft volgens
zijn tegenstanders het perso
neelsbeleid steeds georuikt
als een machtig wapen voor
de versterking van zijn posi
tie. „Toen hij een tijd gele
den in Nederland op bezoek
was? had hij twee hoge FAO-
banen te vergeven", zo
beaamt een Nederlandse
functionaris.
Maar het is niet alleen het
personeelsbeleid. De Ameri
kanen wijzen ook op het zo
genaamde Technische Hulp
programma. Met de fondsen
van het Technische Hulppro
gramma kan FAO snel te
hulp komen wanneer er er
gens acute nood optreedt.
Uiteindelijk beslist maar één
man waar de miljoenen naar
toe gaan: Saouma. Ook op
die manier zou hij invloed en
prestige kopen.
De Amerikanen vergroten
nu de druk op de ketel. Zij
hebben een aantal andere
landen, waaronder Enge
land, Australië en Canada
aan hun kant gekregen.
Saouma komt daarom straks
voor een simpele keuze te
staan: of de FAO kapot laten
gaan of de handdoek in de
ring gooien. Voor de Liba
nees lijkt het breekpunt be
reikt wanneer hij door geld
gebrek zou moeten gaan snij
den in de vaste staf experts
van de organisatie. Deze des
kundigen, zo zei Saouma on
langs, zijn „het kapitaal van
de FAO
De Nederlandse vertegen
woordiger bij de FAO, Leo
Hertog, ging onlangs met
pensioen. Tijdens een af-
scheidsborrel maakte hij dui
delijk weinig waardering te
hebben voor de Amerikaanse
actie. „Een heel onaangena
me zaak". „Het grote punt is:
treiteren de Amerikanen net
zo lang tot Saouma opstapt?
Bij hoge FAO-beambten be
staat de indruk dat Saouma
uiteindelijk de handdoek in
de ring zal gooien".
Ook Nederland heeft enige
moeite met de manier waar
op Saouma de FAO leidt.
Maar dat was niet de reden
dat ons land vorig jaar zijn
kandidatuur niet meer te
steunen. Nederland be
schouwt Saouma, ondanks
alle kritiek op zijn regerings
stijl, als een behoorlijk mana
ger die de mammoet-tanker
FAO met strakke hand leidt.
Vooral landbouwminister
Braks waardeert Saouma.
Maar na twaalf jaar vond het
kabinet het welletjes. Van
Afrikaan Mensah werden
nieuwe impulsen verwacht.
ben de mensen genoeg van.
Ze staan op en zeggen: luister
naar ons! Maar het kost tijd
voordat de PLO-leiders zich
dat realiseren. Het is niet een
voudig toe te geven dat je ge
faald hebt, dat geldt ook voor
onze Israëlische leiders".
„Arafat faalt zolang hij ons
recht op zelfbeschikking niet
erkent, want zolang raakt hij
zelfs niet in gesprek met ons,
de progressieve partijen en
Vrede Nu. Want ook wij pra
ten niet met hem zolang hij
ons bestaan niet erkent. Sha
mir faalt omdat hij op zijn
beurt weigert land op te ge
ven in ruil voor vrede. Onge-
lukkeriger hebben we nog
geen antwoord op de vraag
kunnen vinden met wie we
het land moeten ruilen Jor
danië, de PLO? Maar laten we
ons voorlopig concentreren op
de vraag hoe we de verschil
lende partijen aan eenzelfde
tafel krijgen".
Niet kiezen
De Nederlandse publieke opi
nie, ooit goed voor onvoor
waardelijke steun aan het be
loofde land, geeft op dit mo
ment de voorkeur aan de pa-
lestijnen boven de Israeli, zo
blijkt uit peilingen. Daar
maakt Zucker zich ernstige
zorgen over. „Omdat het onze
eigen fout is, maar meer nog
omdat ieder menselijk wezen
beide partijen zou moeten on
dersteunen. Dat kan, want ik
doe het en ik ben jood en zio
nist. Je moet voorstander zijn
van zelfbeschikking voor Pa-
lestijnen én joden. Je moet
niet kiezen tussen die twee, ze
hebben dezelfde rechten". Als
premier Lubbers het daarmee
eens is, doet hij er goed aan de
viering van veertig jaar Israel
bij te wonen en geen gehoor
te geven aan de roep om de
festiviteiten in Jeruzalem te
boycotten, aldus Zucker. „Wat
is het nut van een boycot?
Dan heb je geen invloed. Laat
jullie premier de goede repu
tatie van Nederland gebrui
ken om de vrede te bevorde
ren. Dat kan hij beter vanuit
Jeruzalem doen dan vanuit
Den Haag. Als hij niet komt,
verandert er zeker niets..
Maar als hij komt en spreekt,
kan hij de vredelievende
krachten een duwtje in de rug
geven".
STEVO AKKERMAN
(Vervolg van de voorpagina)
MOSKOU In kringen
k van Russische dissidenten
is vernomen dat in Tiblisi
in de republiek Georgië
de afgelopen week beto-
gingen zijn gehouden om
steun te betuigen aan de
eis van bevolking van Na-
gorno Karabach.
Ook in Rostov en zelfs in Mos
kou zouden pogingen onderno
men zijn te komen tot solidari
teitsbetuigingen aan de Arme
niërs. Deze berichten zijn ech
ter niet door onafhankelijke
bronnen bevestigd.
De hoofdstad van Azerbajd-
San, Bakoe, de hoofdstad van
2 republiek Armenië, Eri-
i wan, en Rostov in het zuiden
van Rusland zijn momenteel
voor buitenlanders afgesloten.
Ook met Karabach is geen
verbinding mogelijk. Het zou
er nu overigens rustig zijn, na
dat afgevaardigden van de be
togers het afgelopen weekein
de met partijleider Michaïl
Gorbatsjov hebben gesproken.
Deze zegde toe dat hij de
kwestie zal bestuderen.
Volgens woordvoerder Gerasi-
mov in Moskou, die op zijn
wekelijkse persconferentie
werd overstelpt met vragen
over Armenië, is de onrust het
t gevolg is van een „fout" die 65
1 jaar geleden werd gemaakt.
Toen werd Nagorno-Karabach
bij Azerbajdzjan gevoegd.
AMSTERDAM In 1947
stelde de Verenigde Na
ties voor het mandaatge
bied Palestina te verde
len in twee naties: een
joodse en een Palestijnse.»
David Ben Goerion stem
de met dit voorstel in, de
Palestijnen wezen het af.
Nu, aan de vooravond
van het veertigjarig jubi
leum van de staat Israel,
liggen de kaarten omge
keerd: de Palestijnen
véchten voor een deel
van Palestina, de Isreali-
sche regering weigert die
claim te honoreren.
Ontvoerde
VN-ambtenaren
weer vrij
in Bayrut
BAYRUT De Unwra,
de hulporganisatie van de
Verenigde Naties in Liba
non, heeft met grote op
luchting gereageerd op de
vrijlating gisteravond van
twee van zijn medewer
kers. De Zweed Jan Ste
ning (44) en de Noor Wil
liam Jorgensen (58) ston
den vanmiddag al, wat
bleekjes maar „in goede
conditie" de pers te woord
in een hotel in Oostbay-
rut
Waarom de Scandinaviërs 5
februari bij Sidon ontvoerd
werden, is nog steeds niet dui-
delijk. In een geschreven ver-
j klaring liet de Libanese Orga
nisatie van Revolutionaire
j Cellen weten dat gebleken was
,t dat beide mannen „onschul-
dig" waren. Zowel Jan Stening
als William Jorgensen werk-
e ten in Libanon voor Pale
stijnse vluchtelingen.
Kort na de ontvoering op 5 fe-
f bruari besloot de Unwra zijn
operaties in Zuid-Libanon gro-
tendeels op te schorten. Over
voortzetting van de operaties
,t moet volgens een woordvoer-
der van de Unwra nader over-
leg worden gepleegd. „We
moeten bepaalde garanties
hebben voor de veiligheid van
p onze medewerkers hebben",
n aldus een woordvoerder,
e
SUSKEENWISKE
Raket Iraq
raakt bijna
Turkse premier
TEHERAN De opgelaaide
stedenoorlog tussen Iran en
Iraq heeft bijna het leven ge
kost van de Turkse premier
Özal, die gisteren met een gro
te delegatie op bezoek was in
Teheran om over vrede te pra
ten. Een Iraakse grond-grond-
raket miste het hotel waarin
Özal verbleef op een paar me
ter en richtte grote schade aan.
Na koortsachtig diplomatiek
overleg wist Turkije Iraq ertoe
te beweging zijn beschieting
van Teheran een paar uur te
staken. Totaal heeft Iraq de af
gelopen 24 uur 19 raketten op
Teheran afgevuurd. Twee
Iraanse raketten troffen van
morgen doel in Baghdad.
DE EDELE ELFEN
Heel onverstandig, vindt Ded-
di Zucker, lid van het Israëli
sche parlement. Gisteren was
hij op uitnodiging van Neder
landse „Vrienden van Vrede
Nu" in Amsterdam om uit te
leggen hoe „verantwoordelijk
en gewetensvol" de opstande
lingen te werk gaan en waar
ompremier Lubbers vooral
wél naar Jeruzalem moet.
Als mede-oprichter van de Is
raëlische vredesbeweging
Vrede Nu en parlementslid
voor de progressieve Burger
rechtenpartij, gruwt Zucker
van wat er op dit moment in
zijn land gebeurt. Terwijl pre
mier Shamir niets beters kan
verzinnen dan geweld met ge
weld te beantwoorden, pre
senteert -Zucker (evenals de
staat Israel geboren in 1948)
een alternatief scenario. Sha
mir moet de bezette gebieden
opgeven, de PLO moet Israel
erkennen, de westelijke Jor-
daanoever moet wapenvrij
blijven en de rest moeten de
Palestijnen zelf maar weten:
„Al sluiten ze een verbond
met Mexico".
Schokkend rapport
Zes weken geleden kwam
Zucker met een collega van
de vijfmans-fractie van de
Burgerrechtenpartij met een
schokkènd rapport naar bui
ten over de situatie in Gaza.
Hoewel hij achteraf vindt dat
hij nog wel wat scherper uit
de hoek had mogen komen,
zegt Zucker toch trots te zijn
op zijn werk. „Wij hebben als
eersten laten zien dat sommi
ge soldaten uit sommige een-
Dedi Zucker tijdens zijn toespraak In Amsterdam. Op de achtergrond leden van de Nederlandse afdeling van „Vrede Nu", die hem
hadden uitgenodigd.
FOTO: ANP
heden het slaan met knuppels
gebruiken als straf. Let wel,
het is zeer legaal geweld te
gen te gaan door te slaan.
Maar het is onwettig te slaan
als straf. Dat sommige Israe
li's dat toch doen, heeft de
mensen geschokt. Straf is een
zaak voor de rechtbank, niet
voor soldaten".
Toch keert Zucker zich niet
in de eerste plaats tegen de
soldaten. Hun optreden is het
gevolg van het beleid van mi
nister Rabin, vindt hij. Ge
weld tegen Palestijnen is geen
ongelukkige incident, maar
het gevolg van een politieke
lijn. „De knuppel ligt in de
handen van Rabin, niet in de
handen van de soldaten. Het
leger kreeg eerst helemaal
geen orders en nu onmogelij
ke. Het is oneerlijk, onverant
woordelijk en gevaarlijk dit
probleem op de schouders van
het leger te leggen. Alleen po
litici kunnen het oplossen,
maar zij zijn vastgelopen en
wentelen de zaak af op het le
ger".
Humanitair
Mensen die zeer begaan zijn
met het lot van Israel, in Ne
derland en daarbuiten, heb
ben de kritiek op het optre
den van het Israëlische leger
„eenzijdig" genoemd, zich
verontwaardigd afvragend
waarom aan Israel zulke hoge
morele eisen worden gesteld
en aan de rest van regio (men
neme de martelingen in Sy
rië, de uithongering van
vluchtelingenkampen in Li
banon) niet. Daar herkent
Zucker zich niet in. „Ik wil
beoordeeld worden aan de
hand van westerse en huma
nitaire criteria, want dat zijn
ook de criteria waarmee ik
zelf ook anderen beoordeel, of
het nu gaat om Israel, Korea
of Afganistan".
Zucker gaat er vanuit dat de
helft van zijn landgenoten de
zelfde criteria hanteert en
derhalve zoekt naar een dia
loog met de Palestijnen. „Dat
blijkt ook weer uit de jongste
peiling van de krant Yedioth
Ahronoth, volgens welke 51
procent van de bevolking
vindt dat er onderhandeld
moet worden. Wij van Vrede
Nu zijn niet de enigen die ge
schokt zijn, minstens de helft
van de bevolking is geschrok
ken van het gezicht in de
spiegel die de media ons heb
ben voorgehouden".
„We hebben tijd nodig gehad
om te ontdekken wat er pre
cies aan de hand was", zegt
Zucker. „Maar nu is duidelijk
dat het niet gaat om relletjes,
niet om demonstraties. Er is*
een volksopstand gaande.
Daar gaat het om. Het is een
revolutie, een opstand van
een natie. Goed georgani
seerd, verantwoord uitge
voerd. Het komt niet gemak
kelijk over mijn lippen, maar
ik moet toegeven dat onze vij
anden zich hebben laten ken
nen als verantwoordelijke en
gewetensvolle mensen. Nee,
niet door het gooien van ste
nen. Maar door niet te schie
ten! Dat is verbazend. Onge
twijfeld beschikken ze over
pistolen en geweren en toch
hebben ze in die drie maan
den nooit geschoten. En ver
gis je niet: het gooien met ste
nen is niet hun voornaamste
activiteit. Dat is de actie van
burgerlijke ongehoorzaam
heid".
Falende PLO
Overigens komen de'palestii-
nen volgens Zucker.niet al
leen in verzet tegen de bezet
ting („hoe gematigd die ook
was") van Gaza en de weste
lijke Jordaanoever, maar ook
tegen de falende PLO-leiding.
„De mensen in de bezette ge
bieden zaten klem tussen de
bezetter en hun eigen leiders.
Die leefden buiten de gebie
den en lieten zich van hot
naar her vliegen. Daar heb-
door Jo Wijnen
WASHINGTON Het was
zondagmorgen en we waren
op verkiezingscampagne
ergens in het noordoosten van
de VS. Het was onbeschrijflijk
koud en het licht van de
dunne, bleke morgenzon lag
bevroren op een dik pak
sneeuw. We waren met een
handjevol collega's op weg
naar Bedford, een klein dorpje
in het midden waarvan een
kerk moest staan, alwaar
presidentskandidaat Jack
Kemp de zondagsdienst zou
bijwonen. Bedford bleek
uiteindelijk een handjevol
hellingen te beslaan, waarop
hier en daar een huis was
gebouwd. Het houten kerkje
stond op een zeer winderige
heuveltop. Verkleumde
cameramannen waren er op
zoek naar stemmige beelden.
Mensen van Kemps
campagneteam liepen af en
aan. Toen gebeurde er iets
vreemds. Over de bochtige
weg naderde een lange rij
auto's, die voor het kerkje tot
stilstand kwam. Uit een
zwarte limousine stapte
niemand minder dan
presidentskandidaat Robert
Dole en zijn echtgenote
Elisabeth. Tot grote schrik van
de Kemp-mensen liepen Dole
en Elisabeth regelrecht naar
de voordeur van het kerkje en
gingen binnen. Twee
kandidaten in een en dezelfde
kerk! Het was geen religieuze,
maar in elk geval wel een
politieke ongerijmdheid.
Omdat mijn soms zeer
vreemde beroep mij
noodzaakte op dat moment
naar Nederland te bellen,
klampte ik de koster aan, een
man die door de
gebeurtenissen volkomen was
overrompeld. Ik mocht
gebruik maken van het
kantoortje van de dominee,
dat zich onder het kerkje
bevond. Het houten plafond
boven mij kreunde onder de
last van de kerkgangers. Ik
hoorde de stem van de
dominee, het hoesten van de
kerkgangers, het schuifelen
van voeten. Ergens boven
mijn hoofd zat misschien wel
de toekomstige president van
de Verenigde Staten. Een paar
minuten later stond ik weer
voor de deur van de kerk, in
de snijdende kou. Eerst kwam
Dole naar buiten, gewoon in
zijn grijze pak. Ik wilde hem
iets vragen, maar ik werd
omvergelopen door een
overactieve cameraploeg. Toch
was ik dicht genoeg bij hem
om te zien dat hij zich op dat
vroege ochtenduur al had
laten schminken. Elisabeth
lachte alleen en ze kreeg
meteen vuurrode kou-vlekjes
op haar wangen. Even later
kwam Kemp te voorschijn,
maar de cameraploegen
dromden nog steeds rond de
Dole's. Ik zag dat Kemp
knarsetandend die kant
uitkeek. Voor hem waren
alleen een eenzame amateur
met een piepklein video-
cameraatje en een paar
buitenlandse journalisten
overgebleven, waarvan ik er
een was. Kemp had zich niet
geschminkt. En hij droeg een
dikke jekker. Zijn vrouw
stond klappertandend naast
hem, de schouders tegen haar
hals getrokken. Hier was
duidelijk hoe wreed een
presidentscampagne is. Dat
kandidaten elkaar voor de
voeten lopen en naar het
leven staan. Als het een
kandidaat goed uitkomt laat
hij zich schminken, loopt hij
gewoon in zijn pak, ook al is
het 25 graden onder nul en
lacht hij tegen de verdrukking
in. Hij graait de aandacht weg
van een collega die hij
vervolgens „'mijn vriend"
noemt, of schuift zijn vrouw
naar voren in een frivool
mantelpakje, waarin ze alleen
maar een longontsteking kan
oplopen. Toen Kemp en Dole
goed en wel vertrokken
waren, zag ik pas hoe mooi het
in Bedford was. Zonder de
twee presidentskandidaten
was het een soort kerstkaart
vol met helder winterlicht,
hoog oprijzende sparren, witte
huizen, boerenschuren en
sneeuw. Lang kon ik er niet
van genieten. We moesten een
eindweegs naar het noorden
om met de verkiezingstrein
van Jesse Jackson mee te
reizen. oen we vertrokken
luidden de klokken van het
kerkje over de besneeuwde
heuvels. De wreedheid van de
campagne loste op in het ijle
gebeier. De limousines waren
achter de heuvels verdwenen.
Een eindje verderop bewogen
de dominee en de koster zich
voorzichtig voort over de met
sneeuwkorsten bedekte weg.
Het begon alweer stil te
worden in Bedford.
