hultz en S jevardnadze
Villen vlotte START
3
Aanhoudende strijd in Angola
Palestijnse
leiders zullen
Shultz mijden
Verenigde Staten moeten blijven investeren in NAVO
Onderzoek
blijft uit
na „bijna
botsing"
ITENLAND
£etdóc Commit
DINSDAG 23 FEBRUARI 1988 PAGINA 5
"BC voorgedragen
or Nobelprijs
IDEN Een initiatiefgroep van alle partij-
het Britse Lagerhuis heeft de buitenlandse
it van de BBC officieel kandidaat gesteld
de Nobelprijs voor de vrede. De buiten-
e dienst van de BBC, waarvan het meest
lommeerde onderdeel de World Service is,
irgt dagelijks nieuws- en andere uitzendin-
Ên 37 talen en heeft een dagelijks luisterpu-
van zo'n 120 miljoen mensen. In hun voor-
it schrijven de Lagerhuisleden dat zij de
willen eren voor 55 jaar van buitenlandse
mdingen, waarbin objectieve informatiever-
iking, bevordering van cultureel begrip tus-
ie volken en het dienen van de vrede in de
Ipd steeds een grote plaats hebben ingeno-
Reagan wil alle
gijzelaars vrij
WASHINGTON De dier
baarste wens van president
Reagan vóór zijn vertrek uit
het Witte Huis (in januari
1989) is de vrijlating van alle
Amerikaanse en andere bui
tenlandse gijzelaars in Liba
non. Dat heeft het Amerikaan
se staatshoofd verklaard in
een toespraak tot een groep
gouverneurs van Amerikaanse
staten. „Wij doen het onmoge
lijke, en laten niets aan het
toeval over" om hun vrijlating
te verkrijgen. „Maar het is
heel moeilijk", aldus Reagan.
Oostenrijkse
socialisten willen
van Waldheim af
WENEN De socialistische partij van
de Oostenrijkse kanselier Franz Vra-
nitzky heeft laten weten dat president
Kurt Waldheim vanwege de voortdu
rende onrust over zijn oorlogsverleden
niet kan aanblijven. De partij roept de
conservatieve coalitiegenoot ÖVP op
te praten over „een nieuw begin" voor
het presidentschap. De verklaring die
neerkomt op een verzoek aan Wald
heim af te treden moet gezien worden
als een nieuwe tegenslag voor de Oos
tenrijkse president, wiens morele ge
zag zowel in eigen land als in het bui
tenland ernstig is aangetast.
Strategische computer
met omweg naar Moskou
WASHINGTON De Amerikaanse re-
gering heeft bevestigd dat er een onder
zoek gaande is naar de levering van een
Amerikaans computersysteem aan de
Sovjetunie. Met de apparatuur kan een
kernaanval worden gesimuleerd. Ook is
het apparaat geschikt om doelen vast te
stellen bij een eventuele kernaanval. De
levering van dergelijke apparatuur aan
de Sovjetunie en andere Oostbloklanden
is verboden.
De apparatuur zou geleverd zijn door een
firma in Los Angeles aan een technische
hogeschool in Zagreb, Joegoslavië. Via
Belgrado en Oost-Berlijn belandde de
computer in Moskou.
Moskou gaat bezit
woning stimuleren
MOSKOU Sovjetburgers zullen in de
toekomst hypotheken kunnen afsluiten bij
de banken om zelf huizen te bouwen. Dat
heeft de regering aangekondigd. De maat
regel betekent een belangrijke hervorming
in de strijd tegen de nijpende woningnood
in de Sovjetunie. Op dit moment woont een
op de vijf gezinnen in de Sovjetunie in een
gemeenschappelijke woning. Daarmee
wordt gedoeld op zowel een brits in een
slaapzaal op een collectieve boerderij, als op
een met een ander gezin gedeelde flat in de
stad. Partijleider Michail Gorbatsjov heeft,
overigens net als zijn voorgangers, beloofd
dat hij de woningnood zal oplossen en dat
elk gezin in het jaar 2000 een woning voor
zichzelf zal hebben.
Armeniërs eisen
teruggave grondgebied
MOSKOU In Erevan, de hoofdstad van
de Sovjetrussische republiek Armenië,
hebben gisteren 50.000 mensen gedemon
streerd voor de teruggave van de autono
me gebied Karabakj, zo is uit dissidente
bron in Moskou vernomen. Dit bergachti
ge gebied, dat voor vier vijfde deel door
Armeniërs wordt bevolkt, werd onder
Stalin toegevoegd aan de naburige repu
bliek Azerbaidjan. Volgens de Armeense
partijleider Demirtsjian, die gisteren op
televisie verscheen, zal de kwestie onder
de loep worden genomen. Er is al geruime
tijd sprake van nationalistische spannin
gen, zowel in Armenië als in Azerbaidjan,
maar de officiële media in Moskou gaan
er geheel aan voorbij.
ii e
velSSEL MOSKOU
8a<optimistisch gestemde
?'.%ikaanse minister van
lei|nlandse zaken Geor-
nsjhultz heeft vandaag in
aatsel de NAVO-bond-
■n^ten ingelicht over zijn
Neirekken met de Sovjet-
'®„ers in Moskou.
Shultz in Brussel zijn
■collega's inlichtte,
I president Reagan via
jdnet, de informatie-zen-
der van de Amerikaanse over
heid, een tv-toespraak tot
Westeuropese journalisten
over de onderhandelingen met
de Sovjetunie.
In Brussel verklaarde minister
Shultz dat in Moskou vooruit
gang is geboekt op het gebied
van de beperking van lange-
afstandswapens (START). Te
vens zei Shultz ervan over
tuigd te zijn dat Moskou van
plan is de Sovjettroepen snel
uit Afghanistan terug te trek
ken. De Amerikaanse be
windsman kondigde verder
aan dat zijn ambtgenoot Sje-
vardnadze in maart een tegen
bezoek brengt aan Washing
ton.
De delegaties van beide lan
den bij het START-overleg in
Genève hebben opdracht ge
kregen te werken aan de in
houd van zo'n raketten-ak
koord. Deze documenten
moeten klaar zijn, voordat Sje-
vardnadze volgende maand
naar Washington komt.
Op het gebied van ruimtewa
pens kon Shultz minder voor
uitgang melden. Hij gaf aan
dat er sprake was van weinig
toenadering in de meningsver
schillen over de Amerikaanse
SDI-plannen. Wel zijn er vol
gens hem „enige misverstan
den over ruimtedefensie" uit
de weg geruimd, die waren
ontstaan na de vorige topont
moeting tussen Reagan en
Gorbatsjov.
Terwijl minister Shultz naar
Brussel reisde, vertrok zijn
ambtgenoot Sjevardnadze naar
Praag. In de Tsiechoslowaakde
hoofdstad heeft hij vandaag
zijn collega's van de landen
van het Warschau Pact op de
hoogte gesteld van zijn bespre
kingen met Shultz.
Intussen heeft de Sovjetunie
aangekondigd dat het nog voor
het einde van deze maand alle
SS-12-raketten uit de DDR en
Tsjechoslowakije zal weghalen.
De raketten worden eerst naar
de Sovjetunie getransporteerd
Lachende gezichten in Moskou bij het gesprek tussen Shultz en
Gorbatsjov.
FOTO: AP
ter. De raket valt daarmee on
der het INF-verdrag, dat geldt
voor raketten met een bereik
van ongeveer 500 tot 5500 ki
lometer.
en na de ratificatie van het
INF-verdrag door de VS ver
nietigd.
De SS-12 heeft een bereik van
ongeveer achthonderd kilome-
homyko:
ao wilde
5 op
Tnaanval
Mhalen
YORK De vroe-
Chinese leider Mao
iong heeft in 1958 aan
Sovjetunie voorgesteld
helpen Amerikaanse
>en naar het hart van
lokken. Daar
!en ze worden vernie-
j bij een aanval met
■wapens.
ihrijft de Russische presi-
ndrej Gromyko in zijn
lires, waaruit al eerder
iwondering voor actrice
lyn Monroe was opgeval-
Eromyko schrijft dat hij
!hinese voorstel afwees
een geheim bezoek aan
Shg in augustus 1958. In
bestonden grote inter-
bale spanningen rond de
■ese eilanden Quemoy en
Hu. Mao meende dat de VS
He verleiden waren tot een
Hel op China om wille van
(eilanden. Als het eenmaal
f was zouden de Chinese
|en zich op het vasteland
|_jtrekken met de Amerika-
z<n hun kielzog. De Sovjet-
L;zou dan haar kernwapens
zetten om de Ame-
welen een vernietigende ne-
&g toe te brengen. Toen
<iovjetunie hier niet aan
meewerken besloot Chi-
!jn eigen kernwapens te
ikkelen.
Ravage
inRio
In de Braziliaanse
Stad Rio de Janeiro
wordt nog steeds
met man en macht
gezocht naar slacht
offers van de aard
verschuivingen en
overstromingen, die
de stad het afgelo
pen weekeinde heb
ben getroffen (foto).
„Het is alsof een
reus de stad ver
woest heeft", aldus
burgemeester Sa-
turnino Braga. Dui
zenden mensen zijn
dakloos geraakt en
gevreesd wordt
voor het uitbreken
van besmettelijke
ziekten. Ook aan de
andere kant van de
Oceaan, in Zuidafri-
ka, heeft men te
kampen met hevige
regenval en waters
nood, waarbij zeker
twaalf mensen om
het leven zijn geko
men.
FOTO: AP
JOHANNESBURG Tijdens
gevechten in Angola zijn op
nieuw drie Zuidafrikaanse mi
litairen om het leven geko
men. Dit heeft een leger-
woordvoerder in Pretoria be
kendgemaakt. De Zuidafri
kaanse verliezen tijdens mili
taire operaties in Angola in de
afgelopen week zijn daarmee
gekomen op negen.
Eerder was in Pretoria be
kendgemaakt dat een Zuid
afrikaans gevechtsvliegtuig tij
dens luchtaanvallen in het zui
den van Angola was neerge
schoten. De Zuidafrikaanse
luchtaanvallen, zaterdag en
zondag, volgden op een vergel-
dingsaanval tegen bases van
de guerrilla-organisatie SWA
PO, die voor onafhankelijk
heid van het door Zuidafrika
bestuurde Namibia strijdt. Met
de aanvallen reageerde Zuid
afrika op een bomaanslag in
een bank in het noorden van
Namibia, die aan negentien
mensen het leven kostte. Pre
toria stelt de SWAPO verant
woordelijk voor de aanslag,
maar de SWAPO ontkent elke
betrokkenheid.
Pretoria stuurde vorig jaar een
troepenmacht naar Angola om
een offensief van het Angolese
regeringsleger en Cubaanse
troepen tegen de verzetsbewe
ging organisatie UNITA af te
slaan. Zuidafrika is nu naar
zijn zeggen bezig zijn troepen
uit het land terug te trekken,
maar de gevechten gaan on
verminderd voort.
(Vervolg van de voorpagina)
JERUZALEM Voorlopig lijkt de kans klein dat de
Amerikaanse minister van buitenlandse zaken, George
Shultz, tijdens zijn komende bezoek aan Israël Pale
stijnse leiders te spreken zal krijgen. Enkele vooraan
staande Palestijnen zeiden maandag dat veel Palestij-
nen in de bezette gebieden, de Westelijke Jordaanoe-
ver en de Gaza-strook, niets voelen voor een gesprek
tussen hun leiders en Shultz.
Professor Sari Nusseibeh van de universiteit van Bir Zeit zei dat
niet alleen de waarschuwing van de PLO om Shultz te mijden
daarbij een rol speelt, maar ook de sfeer op straat in de bezette
gebieden. Hij verweet de Amerikaanse minister het probleem te
beschouwen als een conflict tussen twee staten. Volgens hem
gaat het om de strijd van een volk voor de oprichting van een
eigen staat.
Burgemeester Elias Freij van Bethlehem verklaarde daarente
gen dat prominente Palestijnen wel met Shultz willen praten,
maar niet om te onderhandelen over een vredesplan. Volgens
Freij zouden de Amerikaanse plannen voor een vredesregeling
veel verder gaan dan het Camp David-akkoord. Zo zou de Ame
rikaanse afgezant Cluverius die vorige week tien palestijnse lei
ders benaderde, gezegd hebben dat over de vorming van een on
afhankelijke Palestijnse staat moet worden beslist door de Ara
bische wereld buiten een internationale vredesconferentie om.
Verder zou hij een suggestie hebben gedaan voor de verkiezing
van een interimraad van vijftig leden, van wie twaalf een soort
ministerspost toebedeeld krijgen.
PLO-leider Yasir Arafat hekelde gisteren het Amerikaanse vre
desinitiatief in het Midden-Oosten als een „knechting van mijn
volk".
De Israëlische premier Shamir verklaarde gisteren nog eens
duidelijk dat de bezette gebieden in zijn visie onderdeel vormen
van het bijbelse Beloofde Land. „Voor mij is het belangrijk dat
het volk van Israel dient te heersen over het land van Israel",
aldus Shamir.
'e huidige vice-
resident George Bush
één van de
Zangrijkste
andidaten voor de
pvolging van president
eagan. Een van de
erwijten die allé
merikaanse
residentskandidaten
eft, is dat het in hun
ampagnes vooral gaat
m het uiterlijk, terwijl
Ie inhoudelijke kant
an hun prograiyima
auwelijks is
itgewerkt. In een serie
rtikelen in onze krant
roberen Amerikaanse
residentskandidaten
ie kritiek te pareren,
andaag in de tweede
Revering is het de
eurt aan George Bush
ie zegt dat het INF-
erdrag niet betekent
at de positie van
uropa verzwakt.
7T-
(Door George Bush)
WASHINGTON In
maart 1986 hield ik een
toespraak op het West
minster College in Mis
souri. Die dag was de
veertigste verjaardag van
Winston Churchills be
roemde „IJzeren Gor
dijn" speech. Ik realiseer
de mij toen plotseling dat
de Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie
NAVO sindsdien zo
enorm veel bereikt heeft:
ruim veertig jaar van on
onderbroken vrede.
Vrede in een eeuw die tot
twee maal toe verscheurd
werd door wereldoorlo
gen die op Europese bo
dem uitbraken; vrede in
een tijd die gekenschetst
wordt door meer dan
honderd oorlogen in an
dere delen van de we
reld. Het is aan ons de
taak om die successen
van de afgelopen veertig
jaar te transporteren naar
de jaren negentig en de
eenentwintigste eeuw.
Terwijl wij hier nog nagenie
ten van de nieuwe wapen
overeenkomst met de Sovjetu
nie, merk ik dat sommigen in
Europa zich een beetje onge
makkelijk voelen. Er wordt
gesproken over een vermin
dering van de Amerikaanse
verplichting aan de NAVO en
er doen geruchten de ronde
dat de Verenigde Staten zich
willen „loskoppelen" van Eu
ropa. Tegelijkertijd tonen opi
niepeilingen aan dat veel Eu
ropeanen en Amerikanen
vertrouwen stellen in Michail
Gorbatsjov en schijnen te ge
loven dat we een nieuw tijd
perk zijn binnengetreden
waarin vrede en welwillend
heid vanzelfsprekend zegevie
ren. In ben tot de conclusie
gekomen dat ik in de Vere
nigde Staten de enige Repu
blikeinse presidentskandidaat
ben die het INF-verdrag vol
mondig steunt, ook al berei
ken we nu eindelijk een doel
dat president Reagan al sinds
1981 nastreeft.
West-Europa noch de Vere
nigde Staten hebben een ho
mogene politiek. De enige
manier om onze alliantie bij
elkaar te houden is door ons
steeds te blijven richten op
onze gemeenschappelijke
doelstellingen. Ik denk dat we
het erover eens zijn dat we de
stabiele afschrikking willen
voortzetten, de integriteit en
de vrijheid van de NAVO
willen behouden en een gelei
delijk vrijheidsherstel in
Oost-Europa en de wederop-
komst van het vroegere „Mid
den-Europa" nastreven.
Het INF-verdrag is de eerste
overeenkomst met de Sovjetu
nie dat daadwerkelijk kern
wapens verwijdert uit Ameri
kaanse en Sovjetrussische ar
senalen. Terwijl deze stap
brede steun van het volk ge
niet, worden sommige be
leidsmakers er een beetje ner
veus van. Zij vrezen voor een
verzwakking van de afschrik
middelen; een verstoring van
het nucleaire machtseven
wicht dat zo bepalend is voor
het bewaren van de vrede.
Hun vrees wordt niet door mij
gedeeld. Ik put vertrouwen
uit de nieuwe verificatie-pro
cedures die in het INF-ak-
koord zijn afgesproken. Onze
natuurkundigen zullen toe
stemming krijgen de Sovjet
russische wapenfabrieken te
bezoeken die tot een paar we
ken geleden nog verboden
terrein waren voor Westerlin
gen. En Sovjet-inspecteurs
zullen toegang hebben tot de
Amerikaanse militaire bases.
Dit is véél meer dan het uit
oefenen van toezicht op een
bepaald verdrag. Het is een
nieuw hoofdstuk in de Oost-
West relaties.
Tijdens Gorbatsjovs recente
bezoek aan Washington ver
keerde ik regelmatig in zijn
gezelschap. Ik zie hem als de
man die de Sovjetunie hoogst
waarschijnlijk de jaren negen
tig zal binnenloodsen. Hij is
bijzonder intelligent, inne
mend en duidelijk uit op de
erkenning van zijn status als
staatshoofd van een super
macht.
Hij maakte grote indruk op
het Amerikaanse volk, maar
hij is ook een toegewijde mar
xist en een onbuigzame on-
derhandelaar. Hij weigerde
concessies te doen op het ge
bied van de mensenrechten of
regionale problemen, waaron
der tevens de bezetting door
de Sovjets van Afghanistan.
Deze onderwerpen blijven be
langrijke punten op de agen
da. Ik geloof dat er nog wel
enkele decennia over heen
zullen gaan eer de relatie met
de Sovjetunie zoveel verbe
terd is dat we onze defensieve
wapensystemen in belangrijke
mate kunnen verminderen.
Wat we nog dit decennium en
het volgende zouden moeten
doen, is een nieuw en meer
stabiel afschrikkings-concept
realiseren, gebaseerd op het
afweervermogen van een be
perkt aantal nucleaire wapens
en defensieve capaciteiten die
naar we hopen verwe
zenlijkt zullen worden door
het SDI-oriderzoek.
We zullen ook nieuwe be
leidslijnen moeten bepalen
voor het testen van de Sovjet
russische retoriek over open
heid en gematigdheid. Maar
allereerst moet de NAVO het
voorbereidende werk doen
waardoor het voor ons moge
lijk is de Sovjetunie te bena
deren over de redukties van
conventionele strijdkrachten.
Gorbatsjov heeft te kennen
gegeven dat hij een asymme
trische vermindering van de
conventionele wapens zal
aangaan en sprak zijn afkeu
ring uit over het feit dat wij
niet bereid waren daarover te
discussiëren.
Gorbatsjov weet heel goed dat
de NAVO anders te werk gaat
dan het Warschau Pact en dat
onderling overleg één van de
sterkste en meest bindende
krachten van de alliantie is.
We moeten er evenwel voor
waken dat het raadgevende
proces zich maar voortsleept
en we niet meer in staat zijn
Gorbatsjovs bereidheid tot het
FOTO: AP
Oost-Europa, maar het is wel
zo dat glasnost en perestrojka
het klimaat scheppen voor
een „revolutie van de stijgen
de verwachtingen", zoals we
in de jaren zestig en zeventig
zagen gebeuren in Afrika,
Azië en Latijns Amerika. We
moeten daarom bereid zijn
vluchtelingen aan te nemen
herstellen van het evenwicht en humanitaire hulp te bie-
voor de conventionele wapens den.
op de proef te stellen.
Een andere test voor Gorbats
jovs nieuwe beleid zal de ma
nier zijn waarop hij omgaat
met de onrust in Oost-Europa.
De geschiedenis leert ons dat
de volken van Oost-Europa
tekeergaan tegen de tekortko
mingen van de marxistische
economieën. Wij hebben nooit
overwogen in te grijpen in
Intussen moeten we goed in
onze oren knopen dat de
Amerikaanse NAVO-verbin
tenis en de verdediging van
Europa de beste investeringen
vormen voor vrede en veilig
heid. Ik geloof dat deze inves
teringen alleen door onafge
broken aandacht en overleg
hun meest essentiële rente op
brengen: vrede.
(c) The Sunday Times
(Van onze correspondent)
LONDEN Er komt
geen uitgebreid onderzoek
naar de oorzaken voor de
recente „bijna botsing" af
gelopen zondag van twee
passagierstoestellen in het
luchtruim voor de Britse
kust. Dit heeft de Britse
minister van verkeer Paul
Channon gistermiddag in
het Lagerhuis meege
deeld.
Channon sprak in zeer relati
verende termen over de ernst
van de „bijna botsing"; hoewel
zich twee weken eerder in
hetzelfde gebied een soortge
lijk incident had voorgedaan.
Het feit dat een Brits lijnvlieg-
tuig op weg naar Schiphol bo
ven het graafschap Essex een
Boeing 727 die van Oslo naar
Londen vloog op een haar na
miste, was een „incident waar
aan geen risico's waren ver
bonden", aldus Channon.
De Britse bewindsman zag
geen reden om een apart over-
heidonderzoek in te stellen
naar de nieuwste onregelma
tigheid in het Britse lucht
ruim. „Dergelijke onderzoeken
behoren tot de verantwoorde
lijkheid van ons hoge gezag
sorgaan van de burgerlijke
luchtvaart", zei de minister.
„Automatisch wordt het toe
zicht verscherpt en betrokken
verkeersleiders desnoods ge
schorst".
Evaluatie
Volgens de Britse verkeerslei
ders treft hen ditmaal geen
blaam. De piloot van de Ame
rikaanse Boeing 727 zou lager
zijn gaan vliegen dan door de
luchtvaartleiding in Drayton
was opgedragen. Als gevolg
daarvan vlogen de 727 van
PanAm en het toestel van Bri
tish Caledonian in een recht
lijn en op gelijke hoogte op el
kaar af. Toen de verkeerslei
der dit merkte, zou hij de
Boeing onmiddellijk opdracht
gegeven hebben zijn koers te
wijzigen. Zodoende werd een
fatale botsing voorkomen.
De bandopnamen van de ge
sprekken tussen de „toren" en
de cockpit van het PanAm-
toestel zullen uitsluitsel
moeten geven, want de Ameri
kaanse maatschappij ontkent
krachtig dat er bij het jongste
incident sprake was van een
„pilot error". Gezien deze twee
tegengestelde visies is het aan
nemelijk dat de communicatie
tussen piloot en verkeerslei
ding niet vlekkeloos en zonder
misverstanden is verlopen.
De verkeersleiders van West
Drayton klagen al geruime tijd
over ernstige stress, overwerk
en sterk verouderde, of falen
de modernere apparatuur.
Daarentegen behoren de Brit
se luchtcorridors, vooral in de
aanvliegroutes naar Heathrow,
tot de drukste ter wereld. Ge
zien de ernst van de situatie
zal het Britse hoge gezagsor
gaan van de burgerlijke lucht
vaart aanstaande zomer ver
moedelijk opnieuw strenge be
perkende maatregelen toepas
sen om het risico van bijna-
botsingen tot een minimum te
beperken. Verwacht wordt dat
het burgerlijke luchtverkeer
hierdoor ernstig zal worden
vertraagd. Op betere appara
tuur zullen de verkeersleiders
nog wel even moeten wachten.
(ADVERTENTIE)
HEBT U
OOK LAST VAN
TE VEEL LAWAAI
OP UW WERK?
BEL GRATIS:
06-0228338*
VOOR 'T TE LAAT IS.
von 9 tot 21 uur
