Nr. 7 - Cryptogram
AW*
<KI
if E#
MkM
m m
msLiLk k
k
mk
mm
mm
a
mm
I
R
it
#1
i
na
mk
w
A
i
iS°
k
m
1
w
O
u
fi
Oplossing vorige puzzel
De winnaars van puzzel 6 zijn:
J. Krijger, Elzenstraat 24, 2371 TP Roe-
lofarendsveen.
N. Burgemijer-Verschoor, Marnixstraat
75, 2316 SJ Leiden.
Zij krijgen hun prijs binnen drie weken
per cheque toegestuurd.
Oplossingen onder vermelding van puz
zel nr. 7 moeten uiterlijk woensdagmid
dag a.s. in bezit zijn van:
HORIZONTAAL:
1. Ervoor komen is onmogelijk als men 'm
kwijt is! (5).
3. Dat touw betekent een tegenvaller voor
iemand die garant staat! (9).
7. Daarvan ben ik de kluts kwijt! (5).
8. Zo duidelijk als een klontje! (5).
10. Zo slaagt men naar het schijnt (5).
11. Hoofd in een mandje? (5).
12. Machtige omschrijving van een ademloze
toestand? (8).
13. Beroep waardoor de lichamelijke gesteldheid
gunstiger wordt (6).
16. Van streek door een adres? (6).
18. Wat we eten bij het ontbijt en wat er op
komt! (8).
21. Bevalt de tent je goed? (5).
23. Als de donateurs geen rust krijgen is het
positief! (5),
24. Van de binnenplaats wordt optimaal geen gek
gebruik gemaakt (5).
25. Dat is mogelijk zonder het te maken! (5).
26. Ronduit gezegd is dit normaal verdwenen (9).
27. Verzacht de pijn op soepele wijze! (5).
VERTICAAL:
1Dat moet hij zijn, ook al is een gewonde nog
zo zwaar! (9).
2. Doe niet zo gek: daar was geen slee te zien!
(5)-
3. Dat dier in het steengruis is een echte
domoor! (8).
4. Deugniet die 'r het land in heeft (6).
5. Maak je niet dik om 'n weekdier! (5).
6. Grappige riviergravure? (5).
7. De oude in heldere taal? (5).
9. 'n Tere vrucht? (5).
14. Hoorbare afstraffing? (9).
15. Kopie van een drevel? (8).
17. Groot exemplaar om in de kleren te steken?
(5).
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1988
19. Muziekinstrument uit Noord-Holland? (5).
20. Inspectie van een stookplaats? (6).
21. De baas hiervan is zeker waard zijn zaak te
houden! (5).
22. Vervoermiddel waarmede een Europeaan een
wereldstad verlaat? (5).
23. 't Is van weinig waarde als ik gewicht verlies
(5).
Fouten afstraffen
Mixed pairs is in Nederland geen
populaire speelsoort en gezien de
aanpak van de bond zal dat wel zo
blijven ook. Door de selectieproce
dure ontbreken er tijdens de halve
finale nogal wat kanshebbers op
het appèl en dat is een treurige
zaak.
Vorige week heb ik u een uiterma
te merkwaardig eindspelletje laten
zien, waar de leider zich moet
trachten te realiseren wat er aan de
hand is.
W/OW
NOORD
B 9 3
A 10 2
OV9864
*10 5
WEST
OOST
A H 10
4 2 8 5
<?B 9 8 5
3 "H V
oB 2
OAH 10 7 5
6
*A V 9 4
ZUID
V 7 6
<?764
o 3
♦HB8 7 32
Na een minder fraaie biedserie eindig
de west in 6 harten en noord startte
met klaver 10 voor het aas. Harten na
voor noord die weer klaver inspeelde,
Hekstelling
In het onlangs te Moskou gehouden
toernooi om de Europese titel, is in
nogal wat partijen de hekstelling op
het bord gebracht. En mede gelet op
het spel van andere recente toernooi
en, lijkt de conclusie gerechtvaardigd
dat dit aloude genre, waarover onder
anderen al is geschreven door Van
Dartelen, Eekhoud en Moser, zich in
een toenemende belangstelling mag
verheugen.
Zag u op deze plaats al de hekstelling-
partij tussen de nieuwe Europese titel
houder, G. Jansen, en Clerc uit het ge
noemde toernooi, nu volgen nog een
aantal hekstellingpartijen van de Ne
derlandse deelnemers. Om te beginnen
de vlotte overwinning die Jansen met
behulp van de hekstelling op de Portu
gees Machado boekte,
D. MACHADO-G. JANSEN
Elfde ronde E.K. 1987.
1.32-28 18-23 2.34-29 23x32 3.37x28
20-25 4.41-37 15-20 5.38-32 17-21
6.31-26 19-24 7.26x17 11x22 8.28x17
12x21 9.47-41 21-26 10.43-38 10-15
11.49-43 5-10 12.40-34 13-18 13.45-40
7-12 14.32-27? Dit bezetten van veld
27 is zeer slecht. Veel beter was 14.32-
28 met een interessante stand.
14...6-11 15.50-45 9-13 16.37-31
26x37 17.14x32 11-17! Wit staat nu
hopeloos verloren: 18.32-28 mag niet
vanwege de dam 17-22 enz.
18.36-31 4-9 19.46-41 17-21 20.41-36
I-6 21.31-26 14-19 22.26x17 12x21
23.36-31 2-7 24.42-37 10-14 25.48-42
21-26 26.32-28. Wit lijkt nog spel te
krijgen, maar dat is slechts schijn.
26...7-12 27.38-32 16-21! 28.27x16 18-
22 29.28x17 12x21 30.16x27 19-23
31.29x18 13x22 32.27x18 24-30
33.35x24 20x36. Dit is beslissend.
34.40-35 14-20 35.35-30 6-11 36.45-40
II-17 37.18-12 17-22 38.34-29 25x45
39. 12-7 8-12 40.7x27 45-50 41.27-22
20-24 42.29x20 15x24 43.22-17 24-29
en wit gaf op.
G. JANSEN-O. VERPOEST
Vierde ronde E.K. 1987.
1ut i
la o
ohmji
Ook in zijn partij tegen de Belg Ver-
poest maakte Jansen dankbaar gebruik
van de mogelijkheden die de hekstel
ling biedt. Na zijn 36ste zet, 39-34!
ontstond de positie van het diagram.
In tijdnood maakte zwart nu een be
slissende fout. Wit dreigt uiteraard
met 32-28, 23x21 enz., en 22-28? faalt
op 37.34-30! 28x39 38.30x6.
In de diagramstand is 11-17 gedwon
gen, want op het in de partij gespeelde
36...24-30? volgde: 37.32-28! 30x37
38.28x6 met winst.
Dezelfde Belg ging tegen Van der Zee
eveneens in een hekstellingpartij ten
onder. Overigens eindigde Van der
Zee samen met Clerc op een zeer ver
dienstelijke gedeeld derde-vierde
plaats. In een herkamp over zes partij
en zullen zij moeten gaan uitmaken
wie van hen een plaats krijgt voor het
wereldkampioenschap dat dit jaar op
het programma staat.
H. VAN DER ZEE-O. VERPOEST
Zevende ronde E.K. 1987.
I.34-29 19-23 2.40-34 14-19 3.45-40
10-14 4.50-45 5-10 5.31-26 20-25 6.37-
31 15-20 7.41-37 19-24 8.46-41 13-19.
9.32-28 23x32 10.37x28 9-13 11.38-32
17-22 12.28x17 11x22 13.31-27 22x31
14.26x37 7-11 15.42-38 1-7 16.36-31
16-21 17.31-26 10-15 18.26x17 11x22
19.48-42 7-11 20.41-36 4-9 21.32-28 2-
7 22.28x17 12x21 23.37-32 21-26
24.32-28 8-12 25.38-32 12-17 26.42-37
17-22? Dit geeft direct verlies; de zet
26... 18-22 had daarentegen tot interes
sant spel geleid.
27.28x17 11x22 28.37-31! 26x28
29.35-30 24x35 30.29-24 20x38
31.43x1 en wit won het afspel.
Won hier juist de speler die opgesloten
was, dat is ook in de volgende partij
het geval. Een hekstelling biedt dus, en
dat maakt het genre zo aantrekkelijk,
beide spelers kansen.
R. CLERC-D. ISSALÈNE
Derde ronde E.K. 1987.
1.33-29 16-21 2.31-26 11-16 3.39-33 7-
11 4.44-39 1-7 5.50-44 18-22 6.37-31
20-25 7.32-27 21x32 8.38x18 13x22
9.41-37 14-20 10.43-38 19-24 11.37-32
9-13 12.46-41 10-14 13.32-28 13-18
14.48-43 8-13?
Na deze fout neemt wit een grote af
wikkeling die hem uiteindelijk schijf
winst zal opleveren (zie het diagram).
15.26-21! 17x46 16.28x10 5x14 17.35-
30 24x35 18.29-24 20x29 19.34x1 2-7
20.1x5 4-10 21.5x14 46x10 22.33-29
10-4 23.36-31 4x36 24.47-41 36x47
25.38-33 47x38 26.33x42. Wit is nu
een schijf voor. Het afspel was slechts
een formaliteit:
26...16-21 27.42-37 11-17 28.39-33 17-
22 29.43-38 15-20 30.40-34 6-11
31.45-40 20-24 32.29x20 25x14 33.34-
29 11-16 34.40-34 14-19 35.38-32 21-
26 36.49-43 16-21 37.43-38 21-27
38.32x21 26x17 39.34-30 35x24
40.29x20 3-9 41.20-15 9-14 42.33-29
17-21 43.44-39 22-27 44.39-33 21-26
45.38-32 27x38 46.33x42 en zwart gaf
op.
Kandidatenmatches
De kandidatenmatches hebben twee
enorme verrassingen opgeleverd.' Aller
eerst versloeg de Canadees Kevin Sprag-
gett, die alleen mocht meedoen omdat
de matches in zijn land werden gehou
den, de finalist van de vorige WK-cyclus
Sokolov. Laatstgenoemde speelde vorig
jaar in de diverse toernooien al onzeker
en ook nu maakte zijn spel geen indruk.
Na tien partijen was de stand gelijk en
moesten er vluggertjes gespeeld worden
om een winnaar aan te wijzen. Spraggett
had de sterkste zenuwen en moet nu te
gen een andere Russische beul: Arthur
Joesoepov.
De IJslander Johann Hjartarson zorgde
eigenlijk voor twee verrassingen. In de
beginfase van zijn match tegen Kortsjnoj
gaf hij zijn gerenommeerde tegenstander
geen schijn van kans, met als resultaat
een 3-1 voorsprong. Toen hij daarna wat
onzeker werd sloeg de oude vechtersbaas
genadeloos terug: 3-3! Niemand twijfelde
eraan dat Kortsjnoj zou doorgaan en
zich zou plaatsen voor de tweede ronde.
In de zevende partij had Hjartarson zich
echter hersteld en bracht de ex-Rus in
grote problemen. Ternauwernood hield
Kortsjnoj remise, maar vermoedelijk
met zijn laatste krachten; oordeelt u zelf
over de laatste partij:
V. KORTSJNOJ-J. HJARTARSON
l.c4 Pf6 2.d4 e6 3.g3 d5 4.Lg2 Le7 5.PO
0-0 6.0-0 dxc4 7.Dc2 a6 8.a4 Ld7 9.Dxc4
Lc6 10.Lf4 a5 ll.Pc3 Pa6 12.Tael Pb4
13.e4 Pd7 14.Tal?
Een vreemde zet. Vermoedelijk antici
peerde Kortsjnoj op de manoeuvre
...Pb6 en ...De8. Hij had beter direct
14.Db3 kunnen doen om na ...De8 pas
Tal te spelen, nu lijkt de zet te veel op
tijdverlies.
14...Ld6 15.Le3 Pc2 16.Lg5 Pb6!
Door deze tussenzet trekt zwart het initi
atief naar zich toe. De zet is taktisch
mogelijk door 17.De2? lPxd4! 18.Pxd4
Lxg5 enz. en 17.Dxc6? bxcó 18.Lxd8
Pxal! met kwaliteitswinst.
17.Dd3 Pb4 18.De2 De8 19.b3 f5
20.Tacl h6 21.Le3 Dh5.
22.d5?
Berust op een misrekening. Na
22....exd5? 23.e5! Le7 24.Pb5 staat wit
voortreffelijk, maar zwart laat zich in op
de „desperado"-combinatie en komt als
winnaar te voorschijn.
22...fxe4! 23.dxc6 exf3 24.Ddl bxc6
25.Lxb6 cxb6 26.Dxd6 fxg2.
Wat Kortsjnoj precies in de voorgaande
(geforceerde) zettenreeks heeft overzien
is niet duidelijk, maar vast staat wel dat
nu 27.Dxe6+ Kh8 28.Kxg2 niet gaat
vanwege 28...Tae8 29.Dc4 Df3+ 30.Kgl
Pd3 31.Tc2 Pel! en zwart wint. Nu dit
niet mogelijk is blijft zwart een gezonde
pion voor bij betere stelling!
27.Tfdl Df5 28.Dd2 Pd3 29.Tc2 Pe5
30.De2 Tad8 31.Kxg2 PD 32.Txd8 Txd8
33.Tcl Pd4 34.De3 c5 35.Tdl Dc2 36.h4
Tf8 37.Txl Txf2+! 38.Dxf2 Dxcl.
In deze verloren stelling overschreed wit
de tijd.
Onze landgenoot Jan Timman toonde
zich eindelijk rijp voor het zware WK-
werk. In een match waarin niet alles
naar wens verliep bleek zijn hardheid in
de laatste partij. In een voor hem, als fa
voriet, uiterst belangrijke partij wist hij
met fraai spel de taaie Rus Salov op de
knieën te krijgen.
J. TIMMAN-V. SALOV
Bogoljuoebo v-Indisch.
I.d4 Pf6 2.c4 e6 3.PD Lb4+ 4.Pbd2 d5.
Een onbekend zijvariantje. Speelbaar te
gen goede theoriekenners, maar zwakke
schakers; onverstandig tegen iemand die
dit soort stellingen ook goed begrijpt!
5.Da4+ Pc6 6.a3 Lxd2+?! 7.Lxd2 Pe4
8.Dc2 a5 9.e3 0-0 10.Ld3 f5?!
Met 10...Pf6 zou zwart moeten toegeven
dat zijn opening is mislukt. Toch was
dat verstandiger dan een Stonewall-ach-
tige stelling te hebben, waar topspelers
over het algemeen wel raad mee weten.
II.0-0 a4 12.Lb4!
In de „normale" Stonewall heeft wit
problemen met zijn zwartveldige loper,
nu heeft zwart die door het ontbreken
daarvan.
12...Tf6 13.Pe5 Ld7 14.D Pg5 15.Tacl
Pf7 16.f4 Le8 17.Lel! Th6 18.cxd5 Dxd5
19.Le2 Pxe5 20.dxe5 Lh5.
Het enige om LD, met zware druk langs
de diagonaal hl-a8, te voorkomen.
Zwart speelt het vervolg echter met een
toren minder, want de toren op de h-lijn
presteert niets.
21.Tdl Da2 22.Lxh5 Txh5 23.Td7 Tc8.
n
M
Igf
24.Tf2 Db3 25.Dcb3 axb3 26.Tfd2 Kf8
27.T2d3 Pe7 28.Lb4 c5.
Salov moet het verlies nög even verwer
ken, vandaar dat het opgeven nog even
wordt uitgesteld. 28...Te8 ging niet van-,
wege 29.Txe7! Txe7 30.Td7 enz.
29.Td8+ Txd8 30.Txd8+ Kf7 31.Lxc5
Pd5 32.Td7+ Ke8 33.Txb7 g5 34.g3 gxf4
35.exf4 Kd8 36.Lf8 Ke8 38.Lg7.
Zwart geeft het op.
Correspondentieadres: Leo Hofland, C.
Fockstraat 113, 2613 DE Delft.
in west getroefd. Harten naar tafel, via
schoppen terug en de laatste troeven
gehaald. Nu volgde ruitenboer en tot
verbazing van drie van de vier tafelge
noten hield die!
Ruitenvrouw zit natuurlijk goed, maar
waarom werd zij niet gelegd? Noord
verkeerde in de veronderstelling dat
west een singleton ruiten had. Van
daar. De leider moet er bijtijds achter
zien te komen wat er aan de hand is:
het lijkt erop dat noord is begonnen
met een doubleton klaver, drie troe
ven is zeker. Dus waarschijnlijk 8
kaarten in ruiten en schoppen. Als dat
vijf ruitens zijn en 3 schoppen, moet
er niet meteen met de herhaalde rui
tensnit worden doorgegaan, maar
moet noord eerst in dwang worden ge
bracht via het spelen van de laatste
troef:
A WEST
H 10 4 2
9
o 2
♦HB87
Wat moet noord op die laatste troel
wegdoen? Een schoppen en daarmee
transporteert hij de dwangpositie van
noord naar zuid.
Op tafel gaat nu een ruiten weg, ge
volgd door ruiten naar de 10, ruite
naas en ruitenheer:
O A
V
H
De noordhand, die het spel simpel
down had kunnen spelen door ruiten-
boer te dekken - hij ging van de veron
derstelling uit dat ruitenboer een sin
gleton was - doet in de eindfase niet:
meer mee. Op de laatste ruiten kan
zuid niks meer missen: of klaver
vrouw wordt de twaalfde slag of
schoppen 10.
Nog even terug naar noord. Was er
een zitsel mogelijk waarbij het niet
dekken van ruitenboer goed was? Als
west met een singleton ruiten was be
gonnen, heeft daar dus een zeskaart
schoppen gezeten en als dat AHV-zes-
de is geweest, kan 6 harten toch niet
down! Als het minder is dan AHV-zes-
de, gaat 6 harten altijd down, want op
de twee hoge ruitens kunnen maar
twee schoppens weg, waardoor NZ al
tijd nog een schoppenslag maken.
Een denkfout dus, maar in de praktijk
werd die door west niet afgestraft. Die
vervolgd emet de herhaalde ruitensnit
en ging één down.
Ook dit was een leerzaam spelletje:
WEST
OOST
A 5 3
8
O V 7 6 5 3
<?H92
o 8 2
oH V B 9
10 5 3
AHV82
Oost opent 1 klaver, zuid volgt
schoppen en west (nonforcing) 2 har
ten, door oost gezien haar fraaie hanc
opgehoogd naar 4 harten. Noord kom
uit met schoppen voor het aas var
west. Hoe moet west verder spelen?
(Oplossing volgende week).
Correspondentie: p/a Leharstraa
10, 2162 AC Lisse.
Kerstzegel
plagiaat genoemd
In postzegelland is beroering ont
staan over de Decemberzegel van
vorig jaar die in de volksmond de
naam 'Kerstzegel' heeft gekregen.
Het ontwerp van de zegel is niet
nieuw, zo suggereert ondermeer B.
Hijlkema van de Contactgroep van
■het kind en maxima-filatelie. Ge
wezen wordt op het logo van de
Stadsschouwburg in Utrecht dat
van 1973 tot 1987 is gebruikt. Zo
wel de kerstzegel als het logo gaan
uit van cirkeltjes die naar buiten
toe steeds kleiner worden. Plagiaat
in filatalieland?
Kerstzegelontwerper Henk Corne-
lissen ontkent de namaak. Hij zegt
het logo van de Utrechtse Stads
schouwburg niet te kennen. Wat
bits reageert hij op de beschulding
met de woorden: „Tuurlijk heb ik
het ontwerp zelf bedacht". De Bre
dase kunstenaar zegt dat aan de
hand van de diverse stadia van het
ontwerp te kunnen bewijzen. Ver
der verdedigt hij zich door te wij
zen op zijn werk van de afgelopen
15 jaar waarin veel circelvormige
patronen gebruikt worden.
Dat de beide ontwerpen veel op el
kaar lijken vindt Cornelissen niet
vreemd. Volgens hem werken er
veel meer mensen met cirkels. „Al
licht zijn er overeenkomsten, maar
dat heeft niks met plagiaat te ma
ken". De kunstenaar, die de ethiek
van het vak „het hoogst in het
vaandel heeft staan", merkt op dat
de vorm van het ontwerp van on
dergeschikt belang is. „Het essen
tiële van deze zegel is niet de vorm,
maar zijn de kleuren. De vorm is
op zichzelf niet zo bijzonder".
De PTT zegt de aantijging niet te
kennen. Het logo van de stads
schouwburg is bij de woordvoerder
van de dienst niet bekend. De ont
werper van het logo van de stads
schouwburg, Benno Wissing,
woont tegenwoordig in Amerika.
Hij was niet te bereiken.
TWEE KERSTZEGELS
De PTT wilde in eerste instantie
twee totaal verschillende kerstze
gels: een voor christenen en een ze
gel voor niet-christenen. Zo hoopte
de postdienst niemand in het har
nas te jagen. In overleg met Corne
lissen is uiteindelijk gekozen voor
één zegel waarin gelovigen en niet-
gelovigen zich in kunnen herken
nen. Zo verwerkte de kunstenaar
een ster, een kaars en andere sym
bolen van kerst in zijn ontwerp
zonder dat de zegel doorsloeg naar
puur christelijk of niet-christelijke
symbolen.
In het postzegelboekje komt de
kerstzegel in vijf kleuruitvoeringen
ivoor. Cornelissen heeft nog veel
•mt
'J'IJIIO JllH I 1 11)
NfDERLAND
j
Plagiaat? Rechts de postzegel, links het l
meer variaties. „Ik heb wel 80 ver
sies van de zegel". Hij staat de ont
werpen af aan het Postmuseum in
Den Haag.
VEILING
Drie kleine veilinghuizen gaan ko
mende weken postzegels verkopen.
SO CENT,;
i
i van de stadsschouwburg in Utrecht.
Postzegelveiling A.A. van der Meij
(27 februari in Rijswijk) onder
scheidt zich door de vele kavels die
ingezet worden voor een paar tien
tjes. Nederland wordt gewoon 'los'
geveild, ook de na-oorlogse series.
Maar een enkele verzameling
wordt ingezet boven de 250 gul
den. Van der Meij heeft erg vee
'bijzaken' in de aanbieding zoal
bijzondere stempels, kaarten en en
veloppen. Er zijn 1867 kavels.
Nog kleiner is de veiling van post
zegelhandel Philatelia in Enschedi
met 813 kavels die 27 februari ge
veild worden. Ook hier een lage fï
nanciële drempel waarbij series
ook van enkele tientjes, los geveili
worden. Kavels van boven de 1001
gulden komen niet voor. Philatelii
biedt naar verhouding veel buiten
land aan.
Bijna 4400 kavels biedt de Bra
bantse Postzegel- en Muntenveilini
26 en 27 februari aan in Eindho
ven. Er wordt veel oud-Nederlani
en buitenland (los en verzamelin
gen) aangeboden.
Uit de lijst van onverkochte kavel
van postzegelveiling Leopardi blijk
dat zo'n 40 van de kavels van d
veiling van 6 februari niet verkoel
zijn.
CcidócCouAdtit
