Franz Stock,
voorloper van
Pax Christi
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
IKV: accent op
demilitarisen bij
conciliair proces
CU boeken
Petitie voor
godsdienstvrijheid
Tsjechoslowakije
groot succes
£eidóe
>weer
EeidócSotnont
ZATERDAG 20 FEBRUARI 1988 PAGI
NIEUWE PRESIDENT VS MOET STERK GELOOF HEBBEN"
washington Volgens de meeste kie
zers in de Verenigde Staten moet de nieu
we president een „sterk geloof in God"
hebben en de „traditionele waarden" on
dersteunen. Maar veel Amerikanen heb
ben weinig op met een president die tel
kens over zijn geloof praat.
Dat blijkt uit een onderzoek van de Willi-
amburg Charter Foundation, een organisa
tie die onafhankelijk van de kerken
werkt. Van de ondervraagden vindt 70
procent dat de nieuwe president een sterk
geloof moet hebben. Maar 34 procent van
de ondervraagden is het eens met de uit
spraak dat „de meeste politici die over hun
eigen religieuze waarden spreken, huiche
len". De meningen zijn verdeeld over de
vraag of een presidentskandidaat zich in
zijn campagne over zijn geloofsovertuiging
moet uitlaten. Sommigen menen dat de
kiezers er recht op hebben te weten of de
kandidaten godsdienstig zijn. Maar ande
ren zeggen dat het leidt tot huichelachtig
heid en een verdraaiing van de werkelijke
problemen van de Verenigde Staten. Zo'n
60 procent van de ondervraagden wijst een
atheïstische president af. Was dertig jaar
geleden nog ongeveer 30 procent van de
kiezers tegen een rooms-katholieke of
joodse president, nu is dat percentage tot 8,
resp. 10 gedaald. Een op de vijf onder
vraagden laat weten niet op een presi
dentskandidaat te stemmen die binnen zijn
kerk als pastor werkzaam is. Van de hui
dige presidentskandidaten is Jesse Jackson
baptistenpredikant.
Hoe meer hulp iemand
krijgt in zijn korenveld,
hoe minder koren hij
krijgt
ZlmbaDwees spreekwoord
dooi Marimis van der Berg
Honger
Het eerste thema in een
zogenaamd materialenboek
voor meditatieve
bijeenkomsten in de vasten
tijd, is: honger.
Een thema dat allerlei
gedachten kan oproepen.
Honger doet mij nadenken
over de betekenis van eten. „Ik
moet naar huis om mijn kind te
voeden", zei een vrouw naast
wie ik zat. „Dan moet je maar
gauw gaan", zei ik. Ze zat op
het puntje van de stoel te
wachten tot de avond
afgesloten zou worden. Hoewel
ik anders misschien gezegd
zou hebben: „Het is zo
afgelopen", was nu m'n
spontane reactie anders. Dat
voel je aan: een moeder die
haar kind moet gaan voeden,
mag je niet ophouden. Wat
moet het voor een moeder zijn
als er geen eten voor haar kind
is? Eten geven, eten innemen,
is het leven bevorderen, is het
leven mogelijk maken.
Pasgeborenen worden
herhaaldelijk gewogen om te
kijken of ze gegroeid zijn. Dat is
geen louter technische zaak.
Een kind dat niet groeit, baart
zorgen. Een kind dat groeit
geeft aan de moeder een goed
gevoel. Moeders zijn heel nauw
betrokken bij het voeden van
hun kind. In het verpleeghuis
heb ik heel vaak gezien hoe
jonge verzorgenden zeer oude
mensen weer moesten voeden
„als een baby". Lepeltje voor
lepeltje. Ze stootten daarbij
soms op een gesloten mond
van de bejaarde die niet meer
wilde eten. Vaak hoorde ik dan
aansporingen zoals: „Toe nou,
het is goed voor u". Soms
hoorde ik als een
wanhoopsgeluid: „Als u niet
eet, gaat u dood". Eten heeft
alles te maken met leven en
dood. Eten is een bijzonder
emotioneel gebeuren. In tijden
van verdriet kunnen we niet
eten. We zeggen: „Je moet
eten, maar het smaakt niet".
Iemand vertelde: „Mijn moeder
was weduwe geworden en had
heel veel moeite met alleen
eten. Tegenover haar kwam
een weduwnaar wonen.
Iemand die zij van vroeger
kende. Ze liepen regelmatig bij
elkaar binnen en wilden ook
graag samen gaan eten, maar
„het gepraat" in de buurt
weerhield deze twee oude
mensen". Op een haast
schrijnende manier maakt het
verhaal duidelijk dat eten ook
om gemeenschap vraagt. Eten
nodigt uit tot samen. Het is een
hele kunst om alleen te eten en
te zorgen dat je dan het eten
niet verwaarloost.
Het is een joodse gewoonte om
aan tafel een plaats open te
houden. Voor de profeet Elia
die langs kan komen. Het is
onder meer een symbool van
gastvrijheid. Iemand
uitnodigen aan tafel of
uitgenodigd worden, kan een
feest zijn. Het kan het leven
met elkaar rijker maken.
Al jarenlang kent de NOVIB de
actie „Gast aan tafel!" „Voor
60 cent iedere dag een gast
aan tafel" staat er op het
spaardoosje. „Dat is niet
duur", denken sommigen
misschien. Maar ook dit is niet
een louter technische zaak.
Dan kun je gemakkelijker een
keer per jaar een geldbedrag
per giro storten. Het gaat om
denken aan de ander, die
nauwelijks heeft. Elke dag. Je
kunt dat een hedendaagse
vorm van vroomheid noemen.
Het verdiept ook het bidden
voor en na het eten. Dat is niet
slechts een goede gewoonte,
een routinekwestie, maar
herinnert ons aan de diepere
betekenis van eten, gevoed
worden. Het maakt het eten tot
meer dan de maag volstoppen,
tot meer dan honger stillen of
schransen. Samen eten kan
ook troostend zijn. De
veertigdagentijd kan een tijd
zijn om samen na te denken en
samen te praten over de
betekenis van eten, samen
eten, maaltijd vieren, dankbaar
zijn voor het voedsel en voor
diegenen die het dagelijks
bereiden. Soms krijgt de
kokkin of de kok alleen maar
iets te horen als het niet
smaakte. Dat Christus het
Levensbrood wordt genoemd,
is een uitnodiging om elkaar in
deze wereld het leven mogelijk
te maken.
Op 24 februari zal het
veertig jaar geleden zijn,
dat in Parijs de Duitse
priester Franz Stock
overleed. Dit jaar zal
eveneens worden her
dacht, dat veertig jaar ge
leden de Pax-Christi be
weging ontstond. Franz
Stock kan worden be
schouwd als de pionier
van Pax-Christi. Onder
staand artikel werd ge
schreven door J.W.M.
van der Putten uit Was
senaar, die in de jaren
zestig een biografie over
Stock uit het Frans ver
taalde: „Aalmoezenier
van de hel".
DEN HAAG „Franz Stock was een Duitser en toch
in Frankrijk thuis. Hij werd geboren in Neheim, in
Sauerland (Westfalen) en toch hing hij hartstochtelijk
aan Bretagne. Hij werd in Paderborn priester gewijd
en werkte in Parijs. Hij sprak de beide talen Frans en
Duits met gelijk gemak en begrip. Hij bracht geen
scheiding tussen de liefde tot zijn volk en tot het
Franse volk. Stock was bestemd om een bemiddelaar
te zijn en deze bestemming was tot iets van zijn wezen
geworden. Hij leefde tussen mensen, tussen oevers,
tussen twee volkeren die hij bij elkaar bracht. Omdat
hij echter in een tijd leefde waarin de haat regeerde,
werd hij het slachtoffer van zijn bestemming".
op eigen verzoek, onder meer
toegewezen de geestelijke ver
zorging van Fransen, die wa
ren opgesloten in de gevange
nis van Fresnes wegens hun
verzet tegen de Duitsers. Deze
opdracht zou later uitgroeien
tot zijn voornaamste werk
zaamheid.
Hij heeft zijn uitzonderlijk
zwaar werk verricht, dag in
dag uit, nachten achtereen in
dit „voorportaal van de dood".
Hij bracht als Duitse priester
met duizenden ter dood ver
oordeelde Fransen de nacht
door in een cel, sprak met
hen, troostte hen, belastte zich
met allerlei vertrouwelijke
boodschappen voor de familie
van de veroordeelden. In hun
laatste nacht droeg hij voor
hen clandestien de H. Mis op.
Daarna ging hij met hen mee
in de militaire auto die de
veroordeelden moest brengen
naar de plaats van fusillering,
de Mont Valérien; een forse
heuvel ten westen van Parijs.
Hier zijn naar schatting 4000
Fransen ter dood gebracht.
Franz had hen bijgestaan in
Erich Koch karakteriseert
met deze woorden Franz
Stock in zijn boek „Priester
zwischen den Fronten". En in
deze karakterisering herken
nen velen Franz Stock die zij
hebben ontmoet op de pel
grimstocht van de Tochtgeno
ten van Sint Frans in 1931.
Die ontmoeting was in Lu
xemburg op het grensgebied
tussen Frankrijk, België en
Duitsland. Fransen en Neder
landers stonden te wachten op
de Duitsers die met de tocht
mee zouden gaan. Voor de
Fransen een bijzondere erva
ring. Voor hen was de herin
nering aan 1914-1918 nog niet
vervaagd. Voor de Nederlan
ders was een ontmoeting met
Duitsers toen nog niet belast
met onprettige ervaringen.
Franz Stock was een eenvou
dige, hartelijke, rustige jon
gen, een seminarist die zijn
studies mocht voorbereiden
aan de katholieke faculteit
van Parijs en in het Karme
lietenseminarie. Hij was daar
medestudent van prof. Joseph
Folliet die later schreef: „In
Parijs aan de faculteit een
Duitse student opnemen was
iets ondenkbaars in de menta
liteit van 1928. En toch is het
Stock gelukt".
Het is de ontmoeting met Fol
liet die Franz Stock in contact
bracht met de franciskaanse
beweging van de Tochtgeno
ten van Sint Frans. De bewe
ging beantwoordde precies
aan zijn eigen ideeën en aan
zijn jeugdaspiraties.
Na zijn priesterwijding in
april 1932 werd hij om zijn
bijzondere kennis van Frank
rijk in september 1934 als ziel
zorger aangewezen voor de
Duitsers in Parijs. Eind augus
tus 1939 riep men hem we
gens de internationale span
ning terug. Aanvankelijk zou
hij naar Amsterdam gaan,
maar de oorlog maakte dat
onmogelijk. In augustus 1940
werd Stock opnieuw door de
kerkelijke overheid naar Pa
rijs gezonden om daar de ziel
zorg te gaan uitoefenen onder
de Duitse bezetting te Parijs.
En daar begint dan eigenlijk
het epos van zelfverlooche
ning, gevaar, heldenmoed en
heiligheid.
Hij kreeg namelijk in Parijs,
hun cel en hun laatste
woorden gehoord voor de
schoten vielen. Zijn leven is
vier jaar lang een hel geweest.
Dagelijks executies.
Eens schrijft hij: „Ik denk
dikwijls dat ik het niet meer
kan volhouden. Wat ik hier
beleef is zo verschrikkelijk,
dat ik nachten lang niet kan
slapen. Maar het gaat steeds
door. Op 21 Februari 1944 25
executies, op 7 Maart 16 exe
cuties, op 10 Maart 7 execu
ties, op 15 Maart 6 executies,
11 April 22 executies, 20 Mei
11 executies, 22 Juni 15 exe
cuties...".
Talloze mensen, jongeren en
ouderen, katholieken, protes
tanten, joden, ongelovigen
heeft hij bijgestaan. Mensen
van alle nationaliteiten. Hij
wist velen van hen weer tot
het geloof terug te brengen.
Hij was tot het laatste mo
ment de verbindingsman tus
sen deze mensen en hun fa
milie. Hij was als verdacht ge
noteerd bij de Gestapo, maar
kon soms bepaalde tips door
geven naar de ondergrondse
over bepaalde plannen die de
Polizei tegen hen beraamde.
Dit leven vol spanning, dit
meebeleven van een hel van
Franz Stock, „aalmoezenier van de hel".
niet het geval. Hij bekommer
de zich om de priesterstuden
ten onder de Duitse krijgsge
vangenen. Zijn vele en goede
relaties met het Franse epis
copaat deden wonderen. Hij
kreeg een Amerikaans barak
kenkamp in Chartres aange
wezen. Daar verzamelde hij
met de hulp van vele Franse
vrienden de overal verspreide
Duitse seminaristen. Het getal
loopt op tot 500, later zullen
het er bijna 1000 worden.
De toestand in dat kamp is
onvoorstelbaar slecht. Het
hoognodige ontbreekt. Maar
verschrikking en angsten, dit Nuntius Roncalli de latere
machteloos vertoeven temid- Paus Johannes XXIII, spant
den van onrecht en haat was e.r Z1C^ persoonlijk voor in
voor hem een immense be
proeving.
Toen de bevrijding van Parijs
kwam werd hij krijgsgevan
gen gemaakt en opgesloten in
een kamp in Orléans. Men
zou denken dat hiermee een draad de zo noodzakelijke
einde was gekomen aan zijn vorming van de seminaristen
aktiviteiten. Maar dat was voort te zetten. Want er
dit onderkomen leefbaar te
maken. Via Roncalli stromen
giften toe. Uit Duitsland ko
men professoren die zich voor
dit doel krijgsgevangen laten
maken om in dit wonderlijke
seminarie achter prikkel-
moeten priesters komen die in
de door de oorlog geschapen
verwarring zo snel mogelijk
het woord van het Evangelie
kunnen brengen. Uit dit semi
narie in Chartres zijn tal van
priesters voortgekomen: les
Chartrains.
Franz Stock heeft zich letter
lijk doodgewerkt. Hij stierf
eenzaam op 24 februari 1948,
42 jaar oud. Kort tevoren was
hij geëerd met een ere-dokto-
raat in de theologie door de
universiteit van Freiburg im
Breigau. De brief die hem zijn
benoeming meldde tot mon
seigneur werd ontvangen een
dag na zijn dood.
In 1951 zou men de stoffelijke
resten op het Duitse soldaten-
kerkhof van Thiais, waar
Franz Stock begraven was,
gaan opruimen. Maar toen
heeft Joseph Folliet een
vlammend protest gepubli
ceerd en de Fransen duidelijk
gemaakt welk een groot fi
guur Franz Stock was en wat
hij had gedaan voor het Fran
se volk. De actie had tot ge
volg, dat er een waardig mo
nument werd opgericht in
aanwezigheid van kardinaal
Feltin, de ministers Michelet
en Gay, Père Riquet sj. en
d'Harcourt. Op 13 juni 1963
werd zijn stoffelijk overschot
overgebracht naar Chartres.
Nuntius Roncalli had reeds
gezegd: Franz Stock, dat is
niet alleen een naam, dat is
een program! Hij is inderdaad
een heraut van de verzoening
tussen de volkeren. De Pax
Christibeweging ziet in hem
haar grote pionier, wat hij in
werkelijkheid ook was.
Franz Stock zal dit jaar zowel
in Duitsland als in Frankrijk
worden herdacht. In Duits
land door een Congres in Ne
heim van Frans-Duitse vere
nigingen (28 april-1 mei), een
Franse week in Arnsberg (19-
25 sept.); in Frankrijk door
een herdenking op de Mont
Valérien (Parijs) op 21 mei en
in Chartres op 22 mei. In Ne
derland zullen de Tochtgeno
ten van Sint Frans op 28 fe
bruari a.s. hem herdenken op
hun jaarlijks kapittel in Den
Bosch.
J.W.M. VAN DER PUTTEN
DEN HAAG Het Interkerkelijk Vredesberaad
(IKV) wil binnen het „conciliaire proces" van gerech
tigheid, vrede en behoud van de schepping (JPIC) de
nadruk leggen op het demilitariseren van internatio
nale relaties.
Dat blijkt uit een concept-nota over de bijdrage van het IKV
aan het proces, waarover de Campagneraad, het hoogste or
gaan van het IKV, volgende maand discussieert. De nota is sa
mengesteld door een werkgroep, waarin onder anderen zitting
hadden IK V-secretaris M.J. Faber (rapporteur), prof.dr. B.
Goudzwaard en IKON-directeur R. Haan.
De vrees heerst dat een al te actieve deelneming van het IKV
aan het proces van de Wereldraad, tot polarisatie kan leiden.
Daarom werd Faber niet benoemd in de stuurgroep die in op
dracht van de raad het conciliaire proces voorbereidt. Wel heb
ben drie leden van het IK V-beraad, Pax Christi-secretaris drs.
J.J. ter Laak, drs. L.J. Hogebrink en ds. J.E. van Veen, uit an
deren hoofde zitting in de stuurgroep.
Kuy per- herdenking
Dr. G. Puchinger hield diver
se toespraken ter gelegenheid
van de Abraham Kuyper-her-
denking in 1987. Vijf opstel-
lencen en lezingen werden
gebundeld in het boekje: Kuy-
per-herdenking 1987. In het
boekje wordt vooral nadruk
gelegd op de religieuze aspec
ten van Kuypers persoon en
werk.
Uitgave Kok Kampen.
In de Ruimte
in financiële
moeilijkheden
SOEST Het kinderoord
van evangelisch centrum In
de Ruimte te Soest bevindt
zich ernstige financiële moei
lijkheden. Het centrum heeft
voor 1 juli een half miljoen
gulden nodig voor de verhui
zing van faciliteiten voor kin
derkampen en de drukkerij.
De gemeente Soest zal het
huidige terrein per 1 juli opei
sen wegens verlenging van
een weg.
In de Ruimte, dat zich richt
op evangelische vormiiïg en
op onderwijs, heeft het terrein
22 jaar in bruikleen gehad.'
Diverse activiteiten zijn in
middels overgebracht naar
het naburige stuk grond, dat
in 1982 is gekocht. De finan
ciën voor de verhuizing van
de kinderfaciliteiten ontbre
ken echter. Hierdoor dreigen
deze zomer de kinderkampen
niet door te gaan. Ook de toe
komst van de werknemers is
onzeker geworden.
Sinds kort wordt er in de ge
bedskapel van In de Ruimte
dagelijks een kettinggebed ge
houden. Medewerkers trek
ken het land door met een
voorlichtingsfilm. De achter
ban is middels een brief van
de ontwikkelingen op de
hoogte gesteld.
WENEN Bijna 300.000 Tsjechoslowaken hebben
een petitie ondertekend waarin wordt aangedrongen
op meer godsdienstvrijheid. De autoriteiten hebben
verschillende keren gewaarschuwd dat onderteke
ning van de oproep illegaal is.
Minstens 173.000 Slowaken christenen en niet-christenen
en 100.000 Tsjechen hebben via de petitie vervulling van de
tien vakante bisschopszetels en meer mogelijkheden voor gods
dienstonderwijs geëist. Ook kardinaal Frantisek Tomasek be
hoort tot de ondertekenaars. Hij zal de petitie eind februari
aanbieden aan de autoriteiten.
Het dagblad van de communistische partij 'Rude Pravo' be
schuldigde Tomasek vorige week ervan handtekeningen te
vervalsen en ze te verkrijgen onder valse voorwendselen.
Volgens de Rude Pravo staan de meeste ondertekenaars be
kend om hun „strijd tegen de eenheid van Tsjechoslowakije en
hun streven naar een clericale facsistische staat".
Slechts drie van de dertien bisschopszetels in het land zijn be
zet. De drie bisschoppen zijn allen ouder dan 75 jaar en boven
dien niet al te gezond. In januari gingen delegaties van het
Tsjechoslowaakse regime en het Vaticaan na onderhandelingen
over vervulling van de vacatures onverrichter zake weer uit
elkaar. Het regime blijft vasthouden aan de eis dat kandidaten
lid zijn van de regimegetrouwe priestervereniging Pacem in
Terris. Het Vaticaan verbiedt priesters lid van deze beweging
te worden.
Bezuinigingen in kabinet
Vooral de cd a -ministers, maar ook VVD-minister
Eekelen, zullen zich heftig verzetten wanneer het kal
zich maandag buigt over extra-bezuinigingsplannen. Min
Onno Ruding speurt andermaal naar mogelijkheden oi
overheidsuitgaven te beperken. Hij doet dat omdat de gi
gen van de beurskrach en de dollarcrisis ernstiger zijn
aanvankelijk werd gedacht. Het bedrijfsleven aarzelt
nieuwe investeringen en dus zal de economische groei -
daaarmee het inkomen van de overheid achterblijve
wat verwacht werd. De reuzenslalom van de dollar haal
streep door de aardgasrekening. Minister Ruding raan
totale schade voor het rijk op 6,5 miljard gulden. In da
drag zijn de openstaande rekeningen van het vorige bi
tingsjaar overigens meegenomen.
De kortingsplannen van Ruding strekken zich uit tot
onderdelen van de rijksbegroting. De minister van finar
wenst namelijk ook de posten ontwikkelingssamenwer
en defensie niet langer te ontzien. Wat hem betreft doen
nu de „buitengewone omstandigheden" voor die volgem
regeerakkoord een ingreep in beide budgetten rechtva
gen.
DEFENSIE en ontwikkelingenssamenwerking zijn doe
regeringscoalitie indertijd met een politieke draad aan el
gebonden. De VVD beloofde van de hulp aan de Derde
reld af te blijven, zolang het CDA op zijn beurt het lib
troetelkind defensie met rust liet. Alleen als de hoogst
nanciële nood aan de man zou komen, mochten de twe<
partementen in een bezuinigingsronde worden betrokkt
MINISTER Ruding vindt dat het nu zover is. Het defe
budget is tot dusver volgens afspraak jaarlijks verhoogi
het niet met de drie procent waartoe de NAVO-bondgen
zich anno 1983 in Montebello hebben verplicht. Aan di
spraak heeft echter geen van de Atlantische partners ziel
houden. Montebello wijkt in dat opzicht helaas niet af
alle andere „inspanningsverplichtingen" waarover men
binnen de NAVO ooit eens is geworden. Maar het kab
Lubbers liet de Nederlandse defensiebegroting in elk g
wel stijgen, zij het met slechts een tot twee procent per
Daaraan wil Ruding voorlopig een einde maken.
ZlJN collega Van Eekelen van Defensie is uiteraard me
in het defensief gegaan. Hij acht een bezuiniging op defe
uitgaven op dit moment volstrekt uit den boze. Het zo
geloofwaardigheid van ons land binnen de NAVO aanta
en die is net moeizaam hersteld van al het tumult ron
kruisraketten. Bovendien ondergraaft gepraat over het
ten van militaire budgetten de positie van de NAVO i
onderhandelingen met het Warschau Pact over verderg
de ontwapening. Van Eekelen heeft niet helemaal ongi
Hij overdrijft echter schromelijk.
De onderhandelingspositie van de NAVO staat of valt)
met een paar miljoen meer of minder op de Nederlands
fensiebegroting. Daarvoor is bijvoorbeeld de uitslag va
huidige discussies over de in Montebello overeengeki
modernisering van de kernwapens voor korte afstand
bepalender. De geloofwaardigheid van ons land zal ook
nig schade lijden van een eventuele tijdelijke bevriezing
de defensie-uitgaven. Waar het om gaat, is dat de eerste a
riteiten van de NAVO en de Nederlandse bijdrage d'f
worden gewaarborgd.
Het moet niet per definitie onmogelijk zijn dat onze si
krachten een aantal jaren met een geringere of desnoods
nulgroei worden geconfronteerd. Het is ook niet onredtf
Als straks alle sectoren van de samenleving worden aar
slagen voor een extra bijdrage aan het terugdringen vaj
overheidsuitgaven en dat lijkt onvermijdelijk waal
dan niet defensie? Ontwikkelingshulp is een geheel ai
hoofdstuk. De steun van ons land aan de bestrijding van
moede in de wereld dient los te staan van tijdelijke „luxa
blemen" in het eigen welvarende huis. Het zou daarom j
zijn als de politieke draad tussen defensie en ontwikkelii
samenwerking zo snel mogelijk wordt doorgeknipt.
Wolkenvelden
DE BILT (KNMI) - Het weer
in ons land komt geleidelijk
meer onder invloed van een
hogedrukgebied. Het heeft
zich dagenlang opgehouden
boven het zeegebied ten zui
den van Ierland, maar nu is er
meer beweging in gekomen.
Rond het middaguur wordt de
kern van het hogedrukgebied
boven noord-Frankrijk ver
wacht, Voor ons land betekent
dit vrijwel overal droog weer
en een geleidelijk afnemende
wind tot matig of zwak, uit
richtingen tussen west en
noordwest. In de vochtige
lucht die naar ons land
stroomt komt veel bewolking
voor. Af en toe zal echter ook
de zon te voorschijn komen.
De middagtemperatuur
wowrdt omstreeks 8 graden.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, geldig
voor zondag en maandag:
Zuid-Scandinavië: In het oos
ten van Zweden af en toe
sneeuw en lichte vorst, elders
plaatselijk regen of natte
sneeuw en temperaturen van
rond het vriespunt meer lan
dinwaarts tot 5 graden in zuid-
west-Noorwegen.
Britse Eilanden: In Schotland
en noord-Ierland wolkenvel
den, elders perioden met zon
en 's ochtends plaatselijk mist.
Middagtemperatuur van 8 tot
12 graden.
Denemarken, noordwest-
Duitsland, Nederland: Wol
kenvelden. Voornamelijk in
Denemarken af en toe wat re
gen. Middagtemperatuur van 4
graden in Denemarken tot 7 a
9 graden elders.
Midden- en zuid-Duitsland,
Belgie en noord-Frankrijk:
Wolkenvelden. Ook perioden
met zon. Droog. Middagtempe
ratuur van 5 graden in Duits
land tot 9 graden in België en
noordwest-Frankrijk.
Midden- en zuid-Frankrijk:
Perioden met zon. In zuid
west-Frankrijk meer bewol
king- Middagtemperatuur van
oosten tot 14 graden in I
west-Frankrijk.
Alpengebied: Droog weet
veel plaatsen zon. Middatf
peratuur in de dalen tot 7
den. Nul-gradengrens ov|
tussen 1400 meter hoog
het westen en 800 meter I)
te in het oosten van helj
pengebied.
Spanje en Portugal: Veraj
lijk bewolkt. Op enkele
sen een bui. Middagtemj
tuur van 10 graden la)
waarts in noord-Spanje ll
a 18 graden in de kust#
den.
Italië en Joegoslavische f
In zuid-Italië op zondag,
enkele buien, overigens i
den met zon. Middagtemf
tuur van 9 graden lani
Joegoslavische kust en nf
oost-Italië tot 15 graden il
westen en op Sardinië enj
lië.
