Homoseksuele leefwijze
pastores onaanvaardbaar
CeicLeSotvtanl
GEESTELIJK LEVEN/OPINIE
kerk
wereld
Bisschoppen aan werkverband homopastores:
Overheid mag geen
onvoorwaardelijke
gehoorzaamheid van
officieren eisen
Meer ruimte voor
Bonders in hervormd
Werelddiakonaat
>weer
Steidód Somont
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1988 PAGIN
Nastassja Kinski opgenomen in rk kerk
ROME De Westduitse filmactrice Nastassja Kinski, onder
meer bekend door haar rollen in de films „Tess" en „Paris,
Texas" is rooms-katholiek geworden. Zij werd gedoopt in
de parochiekerk van Santa Maria in Traspontina in Rome,
onder de rook van de Sint Pieter. Naar het Italiaanse geïl
lustreerde weekblad "Oggi" in bericht, vond de 27-jarige
dochter van acteur Klaus Kinski de weg naar de rooms-ka-
tholieke kerk door een ernstige ziekte van haar tweejarige
dochtertje Sonja. Bij de doopplechtigheid waren aanwezig
de man van Nastassja Kinski, de 41-jarige filmproducent
Ibrahim Moussa, een moslim, en hun kinderen Aljosja van
drie jaar en Sonja. De actrice noemde zichzelf voordien on
gelovig.
Anglicanen tegen onderwijsplannen regering Thatcher
LONDEN De Anglicaanse synode heeft scherpe kritiek
geuit op de onderwijsplannen van de regering Thatcher.
Het wetsontwerp schenkt volgens bisschop Graham te wei
nig aandacht aan godsdienstonderwijs, dat geen verplicht
vak meer zal zijn. Synodelid John Swallow, hoofd van een
school in Essex, bekritiseerde de regeringspannen omdat
het lesprogramma te weinig ruimte laat voor de ontwikke
ling van de persoonlijkheid. „De regering ziet onderwijs als
een produkt dat je bij wijze van spreken ook in de super
markt kunt kopen. Zo'n beperkte, materialistische benade
ring van onderwijs is het laatste waar onze samenleving be
hoefte aan heeft."
Een mens bekommert
zich om zijn naaste, maar
God ontfermt zich over
iedereen
door Marinus van der Berg
Praten
„Er zit een vogeltje in mijn
buik", zegt Nena. Nena is het
dochtertje van Cornelius Ver
hoeven. Hij maakte aanteke
ningen van de beginnende
taal van zijn eerste kind.
„Neeltje praatte al heel vroeg;
voordat ze een jaar oud was,
bestudeerde ze aandachtig de
stand van onze mond en pro
beerde zij woorden na te zeg
gen", schrijft hij in zijn boek.
„Vloeken is aangeleerd",
staat er op de affiche met een
papegaai. „Bidden ook", heeft
iemand erbij geschreven. Zijn
wij mensen papegaaien in al
lerlei opzichten die slechts na
praten? Of komen we ook tot
eigen inzichten en eigen taal?
Durven we ook ons eigen ge
luid te laten horen? In een
gebed voor een schoolgezins-
mis las ik; „Goede God, wij le
ven in een land waarin je mag
zeggen wat je denkt". Is dat
waar? Of leggen wij kinderen
dit in de mond?
Neem nu de rel rond het liedje
van Robert Long, waarover de
EO boos is en dat de NCRV
niet uit wil zenden. Het is be
ledigende taal, zegt men. Ik
denk dat Robert Long eerlijk
zegt (zingt) wat hij denkt,
maar niet iedereen vindt dat
hij mag zeggen wat hij denkt.
Leven we dan niet in een land
waarin je mag zeggen wat je
denkt? Kennelijk niet. Nog
een ander voorbeeld. Ik sta bij
mijn huis te wachten om op
gehaald te worden. Iemand
die ik niet herken, zegt: „wat
sta je daar alleen te wachten".
Nu sta ik vaak alleen te wach
ten, maar voel me niet altijd
alleen. Soms wel.
Eenzelfde woord kan verschil
lende werelden oproepen.
„We hebben het gisteravond
nog over u gehad", zegt hij. Ik
schrik even. We: hoeveel zijn
er dat? Het klinkt bedreigend.
Waarom schrik ik? Iedere
mens weet dat anderen over
je praten zonder dat je erbij
bent. Je kunt op heel verschil
lende manieren over iemand
praten. Je kunt vertellen wat
je met iemand hebt meege
maakt. Je kunt vertellen wat je
iemand vindt. Het i$ niet ge
makkelijk neutraal over ie
mand te praten. Al gauw
klinkt er ook de waardering
voor de persoon in door. Je
kunt iemand verheffen, prij
zen. loven. Je kunt iemand
naar beneden halen, kritise
ren, afbreken. Taal luistert ge
voelig. Welk vogeltje zingt er
in je buik?
„Mijn vriendin en ik willen vol
gend jaar gaan trouwen...",
vervolgt de jongen die me
aansprak. De bedreiging valt
weg. Ik begrijp dat zij me wil
len vragen voor hun huwelijk
sinzegening. Het is duidelijk
waarover gepraat is. Ik ervaar
het als fijn om gevraagd te
worden, hoewel ik soms ook
nee moet zeggen. Er is een
taal die uitnodigend is en er is
taal waardoor je dichtklapt,
bezeerd wordt. Taal is altijd
relationeel, tussen mensen.
We ontkomen er niet aan om
over elkaar te praten. Het ge
beurt dagelijks. Na een brui
loft wordt gepraat over de
mensen die op de bruiloft wa
ren. Over de levensloop die de
twee zussen brachten. Over
mensen praten, is belangstel
ling voor ze hebben, hoorde ik
iemand zeggen. Het lijkt gun
stiger dan iemand dood-zwij-
gen. Iemand dood-zwijgen is
een vernietigende vorm van
praten. Het is een vorm van
doden. „Gij zult niet doden",
slaat ook hier op. Over ie
mand praten is onvermijdelijk,
maar er is een gevaar dat je
niet meer mèt iemand praat.
Wie niet mèt iemand praat,
loopt het gevaar anderen na
te praten. Mét iemand praten
helpt je om een eigen mening
over iemand te vormen. Wie
iets tegen z'n broeder of zus
ter heeft, moet teruggaan en
hem of haar aanspreken, be
veelt het evangelie aan. Dat
kan veel verhelderen. „Mag je
zeggen wat je denkt?" Ik zou
willen zeggen: ja, als je bij wat
je zegt de ander niet vergeet.
Met de ander praten kan hel
pen te ontdekken wat je wel
en niet kunt zeggen. Het vo
geltje in mijn buik kan eerr an
der vrij maken of gevangen
zetten.
UTRECHT De Neder
landse bisschoppen heb
ben het Werkverband
van Katholieke Homo
pastores duidelijk ge
maakt dat pastor zijn en
homoseksualiteit niet met
elkaar zijn te verenigen.
„Het is onaanvaardbaar
wanneer pastores er door
hun uitingen, hun levens
wijze en optreden blijk
van geven de leer van de
kerk op een belangrijk
punt te verontachtza-
men", zo schrijft kardi
naal Simonis als voorzit
ter van de bisschoppen
conferentie in een brief
aan het in 1980 opgerich
te werkverband.
De directe aanleiding voor de
brief is de „geloofsbrief" (een
soort wandkleed) van het
werkverband, die volgens de
bisschoppen bij hen en bij
veel gelovigen „verwondering
en afwijzing heeft geroepen".
De geloofsbrief, het afgelopen
voorjaar te zien op de mani
festatie van de Acht Mei Be
weging in Zwolle, toont een
pastor die wordt omhelsd
door een naakte man. Tegen
de achtergrond van een grote
roze driehoek is een ikoon af
gebeeld met Jezus, gearmd
met Menas, een Egyptische
heilige. „Een obsceniteit"
vond bisschop Bomers van
Haarlem de afbeelding.
De bisschoppen onderstrepen
in hun brief op dat de pastor
niet op persoonlijke titel „de
leer van de Heer verkondigt,
maar op grond van een amb
telijke en publieke aanstel
ling." Het tweede Vaticaanse
concilie vraagt van iedere
rooms-katholieke gelovige ge
hoorzaamheid aan het „gewo
ne leergezag" en dus „des te
meer van hen die worden ge
acht de gelovigen voor te
gaan". Wanneer hij boven
dien de verkondiging van het
evangelie volgens de leer van
de kerk buiten beschouwing
laat, kan een pastor zijn taak
niet vervullen.
De brief verwijst voorts naar
de verklaring over homosek
sualiteit van de congregatie
voor de geloofsleer van okto
ber 1986, waarin „met respect
over homoseksuele personen
wordt gesproken", maar ho
moseksualiteit wordt veroor
deeld. „De eerbied voor de
mens moet kenmerkend zijn
voor ieder pastoraal contact.
De leer van de kerk over roe
ping en bestemming van de
mens is voor een dergelijke
pastorale benadering funda
menteel en daarom kunnen
belangrijke elementen van die
leer niet als onbetekenend
terzijde worden", zo schrijven
de bisschoppen.
Vorig weekeinde werd be
kend dat kardinaal Ratzinger,
hoofd van de congregatie voor
de geloofsleer, tijdens het ad
liminabezoek van de Neder
landse bisschoppen vragen
heeft gesteld over het werk
verband van homopastores.
„Naar de mening van het Va-
ticaan kunnen zulke dingen
eigenlijk niet", zo zei hulpbis
schop Niénhaus van Utrecht
tijdens de vergadering van de
diocesane pastorale raad van
het aartsbisdom.
Het werkverband stelt zich
ten doel homoseksuele pasto
res de mogelijkheid van ont
moeting en contact te bieden,
de studie naar de seksuele
moraal te bevorderen en te
bereiken dat mensen in de
kerk anders gaan denken
over en zich anders gaan ge
dragen tegenover homoseksu
aliteit.
Tot de initiatiefnemers be
hoorden onder anderen Jan
van Hooydonck, redacteur
van het progressieve rk
weekblad de Bazuin, en drs.
Th.C.J. Beemer, lector in de
moraaltheologie aan de Ka
tholieke Universiteit Nijme
gen. Pax Christi-secretaris
drs. J.J. ter Laak is een van
de leden van het werkver
band.
GEREFORMEERDE DEPUTATEN
AAN SYNODE:
LEUSDEN - De overheid
mag geen onvoorwaarde
lijke gehoorzaamheid ei
sen van officieren. Dat
vinden deputaten (des
kundigen) oorlogsvraag
stukken van de de syno
de van de Gereformeerde
Kerken.
De vraag naar de grenzen van
gehoorzaamheid is aan de
orde gesteld door mr. Mein-
dert J.F. Stelling, luchtmacht
kapitein b.d.. De gereformeer
de ex-militair zocht steun bij
deputaten voor zijn rechts
zaak tegen de overheid, in de
persoon van de minister van
defensie. Inzet is de aan een
officier gestelde eis van on
voorwaardelijke gehoorzaam
heid. Minister De Ruiter
vroeg in 1983 om die gehoor
zaamheid nadat Stelling had
gezegd dat het inzetten van
kernwapens een oorlogsmis-
daakd zou zijn. zodat iedere
militair verplicht is medewer
king daaraan te weigeren.
Na een uitvoerig gesprek met
mr. Schelling hebben deputa
ten onder meer uitgesproken
dat het „nog niet de tijd is om
uit te spreken dat iedere mili
tair, beroeps- of dienstplich
tig, bij voorbaat zou moeten
verklaren dienst te weigeren
bij een opgedsragen inzet van
kernwapens". Dat neemt niet
wet dat zo'n uitspraak er wei
eens kan komen, „bij verder
nadenken of bij nieuwe ont
wikkelingen", aldus deputa
ten in hun rapportage aan de
synode.
Deputaten zijn tot de conclu
sie gekomen, dat Stelling zich
terecht beroept op de synode-
uitspraak van 1978 dat massa-
vernietingswapens „uit den
boze" zijn. Ze tekenen daarbij
evenwel onmiddellijk aan, dat
er geen eenduidige interpreta
tie van de synode-uitspraak
bestaat.
Archief-foto van kapitein Meindert Stelling, nog als militair. Hij
heeft inmiddels ontslag genomen.
FOTO: MILAN KONVALINKA
Anglicanen
discussieren
over begin
van leven
LONDEN De Angli
caanse synode heeft ge
weigerd een verbod uit te
spreken op onderzoek
met embryo's. Op sterk
aandringen van aartsbis
schop dr. John Habgood
van York, in hiërarchie
de tweede man van de
kerk, verwierp de synode
een motie om elk onder
zoek te verbieden.
Zonder onderzoek is er geen
,in vitro fertilisatie' (bevruch
ting in een reageerbuis) moge
lijk, aldus Habgood. Het zou
volgens hem immoreel zijn
deze vorm van bevruchting te
verbieden. Omdat pas 14 da
gen na de conceptie over
menselijk leven kan worden
gesproken, moet zulk onder
zoek onder zeer strikte voor
waarden worden toegestaan,
aldus Habgood.
Hij kreeg steun van een huis
arts uit Manchester, Sheila
Grieve, die de opvatting be
streed dat embryo's al een ziel
hebben binnen de veertien
dagen die bij de wet ziin toe
gestaan voor onderzoek. Het
is volgens haar moeilijk te ge
loven dat God op zo'n ruime
schaal menselijk leven ver
spilt. Daar ongeveer 50 pro
cent van de embryo's een mis
kraam zijn, zou dit inhouden
dat er in de hemel meer zie
len zijn die nooit zin geboren
dan die zijn wedergeboren.
Daarentegen zei synodelid
Gerry O'Brien dat de Kerk,
zolang er nog geen overeen
stemming is over de vraag
wanneer het leven begint, er
van moet uitgaan dat het le
ven direct bij de conceptie be
gint. Om die reden moet elk
onderzoek met embryo's
worden afgewezen.
De synode schaarde zich
voorts achter de plannen van
de regering een onafhankelijk
bureau in te stellen dat toe
zicht houdt op vruchtbaar-
heidsonderzoeken en -tech
nieken. Draagmoederschap
zou niet wettelijk beschermd
moeten worden, vindt de re
gering. En de synode was het
daar eveneens mee eens.
Hongaarse
dienstweigeraar
veroordeeld
BOEDAPEST De rooms-
katholieke dienstweigeraar
Istvan Lukacs is Boedapest
door een militair gerechtshof
veroordeeld tot 2,5 jaar ge
vangenisstraf.
Momenteel zitten in Honga
rije vijf rk dienstweigeraars
een gevangenisstraf uit: Zsol-
tan Lucsmandy, Zsoltan Kesz-
thely, Gyoergy Hegyi, Barna
Csontos en Jozsef Pller.
Dienstweigeren is in Honga
rije alleen toegestaan aan de
Jehova's Getuigen en Nazare-
ner.
Bijbels voor Rusland
Vanuit het kantoor van het Westduitse Bijbelgenootschap zijn onlangs vijfendertigduizend bijbels
verstuurd naar de Sovjet Unie. In totaal worden 110.000 Russische bijbels met toestemming van
Mokou verstuurd, ter gelegenheid van duizend jaar christendom in Rusland.
FOTO: EPA
DEN HAAG Om alle „vleugels" binnen de Neder
landse Hervormde Kerk „bij elkaar te houden" komt
de Generale Diakonale Raad (GDR) met een nieuwe
beleidsnotitie over het werelddiakonaat, waarin ver
ontruste Bondsgemeenten wat meer ruimte krijgen.
Deze gemeenten hebben grote moeite met sommige projec
ten van het werelddiakonaat, die zij echter wel financieel
moeten ondersteunen.
„We gaan zoeken naar vormen waardoor deze projecten
toch worden ondersteund, zonder dat Bondsgemeenten zich
daar direct verantwoordelijk voor voelen", aldus GDR-
voorzitter A.J. Gijsbers. De koers van het werelddiakonaat
blijft echter dezelfde, onderstreept hij. „Als een vleugel bin
nen de kerk problemen heeft, willen we ernaar luisteren.
Maar dat betekent niet dat hij het beleid gaat bepalen."
De secretaris van het werelddiakonaat, drs. G. Boer, zei vo
rig jaar november tijdens de synodevergadering dat de GDR
niet kan toegeven aan de wens van sommige gemeenten al
leen bepaalde projecten te ondersteunen. „We zijn nog op
zoek naar vormen" is alles wat Gijsbers in een reactie hier
op wil zeggen.
De diakonieèn van de hervormde gemeenten hebben zich
verplicht jaarlijks te collecteren voor het werelddiakonaat.
Het bijeengebrachte geld, voor dit jaar begroot op 10,3 mil
joen gulden, komt in een grote pot terecht, van waaruit di
verse projecten worden ondersteund
De GDR heeft al diverse keren gesproken met vertegen
woordigers van diakenen uit verontruste bondsgemeenten.
Mede naar aanleiding van deze gesprekken is tot de beleids
notitie besloten. „Aanpassing" van de bestaande nota uit
1982 was volgens de GDR-woordvoerder nodig, omdat er
onder meer op het gebied van de samenwerking met de Ge
reformeerde Kerken in Nederland nogal wat is veranderd.
De hervormde synode zal zich naar verwachting in novem
ber dit jaar over de nota uitspreken.
Affaire met een staartje
TERWIJL iedereen dacht dat het weinig verheffende
krakeel rond het nieuwe paspoort nu eindelijk was afgd
pen, heeft de Staatsdrukkerij een nieuwe knuppel in j
hoenderhok gegooid. Leden van de Tweede Kamer krei
vorige week een briefje toegespeeld waaruit moest blijS
dat een Amerikaanse expert de fraudebestendigheid van|
nieuwe pas ernstig in twijfel trekt.
De parlementariërs zijn slordig met deze informatie oi
sprongen. Onbegrijpelijk, omdat het debat over de pasj
affaire toen nog in volle gang was. Kennelijk wilden de
ringsfracties zo snel mogelijk een punt achter de affaire
ten en het niet nog moeilijker maken voor CDA-staatssecj
taris Van der Linden, die de onplezierige taak had de sch|
ven op te ruimen die zijn voorganger Van Eekelen (VV|
ook in de paspoort-zaak, had achtergelaten.
VERMOEDELIJK hebben de kamerleden ook gedacht
de druiven voor de Staatsdrukkerij erg zuur waren en da
om de waarschuwing niet serieus genomen. De staatsdn
kers zijn immers het slachtoffer geworden van de stammi
oorlog tussen de ministeries van binnenlandse en buitenlai
se zaken en de grote paspoort-order is aan hun neus vooi
gegaan.
De Staatsdrukkerij ontkende uiteraard categorisch dat
sprake was van een wraakactie en een poging paspoortdri
ker KEP in diskrediet te brengen. Het feit dat men eigei
beweging een expertise liet uitvoeren en vervolgens een vi
je papier in handen van een kamerlid drukte, roept ech
twijfels op aan de zuiverheid van de motieven. Desondai
had de Kamer deze informatie ernstig moeten nemen en r
mogen wachten met vragen om uitleg totdat de publicil
zich over het rapport ontfermde, hetgeen ongetwijfeld
derom op aangeven van de Staatsdrukkerij gebeurde.
Zo volgt de ene blunder op de andere in een kwestie
toch betrekkelijk eenvoudig had moeten zijn. Nederland
een nieuw, fraudebestendig paspoort, maar het is onduide]
of we daar inmiddels in geslaagd zijn. TNO, dat in opdra>
van het ministerie van buitenlandse zaken de pas ond
zoekt, moet nu het verlossende woord spreken. Mocht het
boratorium de positieve conclusies onderschrijven van
Amerikaanse deskundigen die staatssecretaris Van der L
den heeft geraadpleegd, dan kan de alternatieve Ameril
brief van de Staatsdrukkerij de prullenmand in. In het o
gekeerde geval is de ellende, zeker voor de staatssecreta
nauwelijks te overzien.
In beide gevallen behoort Binnenlandse Zaken een one
zoek in te stellen naar het hoe en waarom van de bemoeie
van de Staatsdrukkerij. Ook al zouden 's lands half-gepri
tiseerde drukkers het vaderland hebben gered van een j
poort-fiasco, dan nog roept de manier waaróp ten mi;
evenveel vraagtekens op als het halfbakken optreden vai
specialisten in de Tweede Kamer. De paspoort-affaire bev
dat de rijksoverheid er zelden kans toeziet om als het no
is nuchter en commercieel te denken..
Doorzichtig excuus
JARENLANG heeft de Zuidafrikaanse regering zich in
spannen de rest van de wereld te laten geloven dat de thJ
landen Ciskei, Venda en Bophuthatswana onafhankelijke,
soevéreine staten waren, die internationaal dienden i
worden erkend. Dat was overigens een pleidooi aan doj
mansoren, want de rest van de internationale gemeenscl
heeft Zuidafrika altijd tegengeworpen dat er in deze thii
landen van onafhankelijkheid en soevereiniteit geen sprs
INMIDDELS is volstrekt duidelijk geworden hoe Zuidafr
zelf met de soevereiniteit en territoriale onschendbaarh
van deze thuislanden omgaat. De staatsgreep waarbij „pri
dent" Mangope van Bophuthatswana werd afgezet, werd i
middellijk gevolgd door een inval van Zuidafrikaanse stii
krachten die Mangope in zijn macht herstelden.
Die actie, die niemand overigens verbaasd zal hebb
heeft aan duidelijkheid niets te wensen overgelaten. Pretc
heeft met de inval bevestigd dat die onafhankelijkheid
de thuislanden niets voorstelt en dat Zuidafrika slee
„staatshoofden" tolereert van wie de trouw aan het regime
Pretoria onomstotelijk vaststaat.
NAAR een excuus voor het ingrijpen heeft de Zuidafrika
se president Botha niet lang hoeven zoeken: volgens h
heeft de „minister van buitenlandse zaken" van het thi
land om Zuidafrikaanse hulp gevraagd. Een doorzichtig i
cuus, dat de wereld al op zijn juiste waarde wist te schat
toen Moskou een soortgelijk argument hanteerde voor
Russische invasies in Hongarije en Tsjechoslowakije.
Later kans op regen
DE BILT (KNMI) Het weer
begint vandaag op de meeste
plaatsen zonnig, maar al spoe
dig komt er in het westen van
het land bewolking opzetten,
die zich daarna snel over de
rest van het land uitbreidt. In
de loop van de middag kunnen
in de kustprovincies de eerste
regendruppels vallen.
De wind neemt weer toe uit
zuidelijke richting en wordt
matig, langs de kust krachtig.
De maximumtemperaturen
worden een graad of 7. De
weersverslechtering houdt
verband met de nadering van
het front van een diepe storm-
depressie in het zeegebied tus
sen schotland en ijsland. Dit
front zal zich ook zondag nog
in de buurt van ons land be
vinden.
Weersvooruitzichten voor di
verse Europese landen, mede
gedeeld door het KNMI, geldig
voor morgen en maandag:
Zuid-Scandinavië: In zuid
west-Noorwegen af en toe re
gen, landinwaarts sneeuw.
Meer naar het oosten meest
droog. Middagtemperatuur
tussen 4 graden in de zuidelij
ke en westelijke kustgebieden
tot iets onder nul in het bin
nenland.
Britse Eilanden: Veel bewol
king. Vooral morgen regen.
Middagtemperatuur van 10
graden in het zuidwesten tc
graden in het noorden.
Denemarken: Half tot zw
bewolkt. Mogelijk enige reg
Middagtemperatuur rond
graden.
Benelux, noordwest-Duitsli
en noordwest-Frankrijk: V
anderlijk bewolkt. Moge]
enige regen, vooral in wl
Frankrijk. Middagtemperati
9 tot 12 graden.
weer. Perioden met zon. ft
dagtemperatuur 3 tot 7 grat
Vooral daar waar sneeuw
's nachts lichte vorst.
Alpengebied: Droog. Op
plaatsen zonnig. In de da
plaatselijk mist. Nul-grai
grens 's middags op 100(
1500 meter hoogte. In de da
's middags tot rond 5 grade
Spanje en Portugal: In
westen en noorden verant
lijke bewolking en moge
enige regen, elders vrii zoni
Middagtemperatuur 13 tot
graden, in het binnenland
lager.
Italië en de Joegoslavis
kust In zuid-Italië en zi
Joegoslavië veel bewolking
af en toe buien, elders 1
zonnig. Middagtemperat
van 8 graden in het noori
tot 13 graden in het zuiden
