IJs in allerlei soorten
finale
money
Money,
money
I
I
CALGARY - IJs is meer dan be
vroren water bij de Olympische
Winterspelen. Atleten, die bij wij
ze van spreken de ijsblokjes in
hun glas mineraalwater geen blik
waardig keuren, zijn buitenge
woon kieskeurig over de onder
grond waarop zij hun olympische
prestaties dienen te leveren.
Kunstrijders willen het zacht, ijs
hockeyers hebben een voorkeur
voor hard en bobsleeërs houden
er niet van als stukken ijs hen om
de oren vliegen. Het ijsmaken
geldt evenals de kunstmatige ver
vaardiging van sneeuw bij de Spe
len van Calgary als een gewichtige
ingreep in de natuurlijke omstan
digheden. Het is de basis voor vijf
takken van sport: ijshockey,
kunstrijden, hardrijden, bobsleeën
en rodelen.
De gecombineerde bobslee- en rodel
baan, die is aangelegd op een heuvel in
de directe omgeving van Calgary, gaf
recentelijk reden tot enige bezorgdheid.
Vorige maand legden de arbeiders die
de baan prepareren een dag lang het
werk neer. Zij hadden het idee (ijs)wa-
ter naar de zee te dragen.
„Door de sterke helling van de baan en
de droge lucht heeft het ijs de neiging
bros te worden", aldus Des Murphy,
die verantwoordelijk is voor het bui-
tengebeuren bij de Spelen. Bros ijs
splintert makkelijk. Vooral in de boch
ten, als daar een viermans-bob, die zo'n
630 kilo weegt, met een vaart van 150
kilometer per uur voorbijkomt. „Het is
het principe van de druppel water die
de steen uitholt. Als er eenmaal zo'n
zwakke plek is, gaan anderen er over
heen en wordt het steeds slechter", zegt
Murphy, eraan toevoegend dat hij de
meeste schade verwacht in de steile
bochten en vooral in de scherpe knik
naar de finish.
Speciale ploeg
Er is een speciale ploeg arbeiders inge
huurd voor het in orde maken van de
baan in het Olympic Park. In de grond
is een netwerk van meer dan honderd
kilometer aan pijpleidingen aange
bracht voor het verkrijgen van een goe
de ijsvloer. Tientallen arbeiders met
speciaal anti-slipschoeisel schaven en
trimmen het ijs tot het precies vijf cen
timeter dik is.
Op de bobslee- en rodelbaan wordt ge
bruik gemaakt van leidingwater, zoals
dat door de gemeente wordt verstrekt.
Dat is echter niet genoeg voor de twee
olympische schaatsbanen. Daar wordt
gebruik gemaakt van puur, gedeïoni-
seerd water teneinde elke oneffenheid
te vermijden. Eén bult in het ijs kan
een hardrijder al in de boarding doen
belanden. Als hard of verontreinigd
water bevriest, zakken de schaatsen er
te diep in weg volgens Ron Leopold, de
verantwoordelijke man in de Saddledo-
me-arena, waar de wedstrijden kunst
rijden en ijshockey worden gehouden.
„Door gebruik te maken van puur wa
ter verminder je dat risico", is zijn me
ning.
In de enorme Olympic Oval - het
strijdtoneel van de hardrijders - ver
eist de aanleg van de 400-meterbaan de
grootst mogelijke zorgvuldigheid. Het
gaat er om zachte plekken te vermij
den.» „Als we eenmaal een ijsvloer van
vijftien millimeter hebben opgebouwd,
polijsten wij hem verder met speciale
machines. Daar komt dan nog een
laagje van 20 tot 25 millimeter op",
zegt John Tewnion, de coördinator van
olympische projecten aan de universi
teit van Calgary. Het laag voor laag op
bouwen voorkomt het omhoogkomen
van de ijsvloer en verhindert het ont
staan van luchtgaten, waardoor het ijs
eruit ziet alsof er muntjes mee zijn in
gevroren.
De gedurfde sprongen en spiralen van*
de kunstrijders vergen volgens Leopold
meer van de ijsvloer van de Saddledo-
me dan het geweld waarmee ijshockey
ers de puck (en soms elkaar) te lijf
gaan. Ijshockeyers beoefenen hun sport
gewoonlijk op een laagje ijs van 1,9
centimeter. Maar bij de Spelen wordt
de vloer dubbel zo dik, omdat anders
het gevaar zou bestaan dat kunstrijders
bij hun landing op het onderliggende
cement terecht zouden komen. „We
houden de ijstemperatuur voor het ijs
hockey op tien graden onder nul en
voor het kunstrijden op min zeven gra
den. Op ijs dat harder is, springt de
puck niet zo hoog op. Hoe harder het
ijs, des te sneller de wedstrijd", aldus
Leopold. Figuurrijders daarentegen
hebben liever zachter ijs voor een zach
tere landing.
Nachtarbeid
Het programma van drie ijshockey-
wedstrijden, waarvan er vandaag al
drie worden gespeeld, plus één van de
kunstrij-onderdelen per dag in de
Saddledome dwingt Leopolds staf tot
nachtarbeid om de baan weer schoon
en vlak te krijgen. Op sommige dagen
heeft men minder dan een uur de tijd
om de ijshockeyring geschikt te maken
voor kunstschaatsen. Dat vereist een
grote discipline. „We moeten in die
tijd de omheining van plexiglas (die de
toeschouwers beschermt) wegnemen,
de jurystoelen erin zetten en het „hoe
ra- en huilgedeelte" voor het kunst
schaatsen afperken. Dat is het stukje
waar ze van de baan komen en hun
coach kussen of huilen", aldus Leo
pold.
Wat doen ijshockeyers als zij teleurge
steld zijn over hun prestatie? „Die gaan
naar de kleedkamer en maken er daar
een rotzooi van", is Leopolds ant
woord.
De professionele praktijk wordt overi
gens tijdens het olympisch ijshockey-
toernooi gewoon voortgezet. Het mil
joenenbedrijf dat de National Hockey
League is, heeft geen enkele boodschap
aan de Spelen van Calgary. Zelfs nu
ook beroepsspelers in de race om een
gouden medaille zijn toegelaten. Voor
de dollars in de hoogste afdeling van
het Noordamerikaanse ijshockey is im
mers veel meer dan een plak te kopen.
Ook de Calgary Flames spelen in de
tweede helft van februari normaal hun
competitie. De Spelen hebben genood
zaakt tot enige organisatorische aan
passingen, want het zo fraai ogende
Saddledome is in die periode het do
mein van de nationale ploeg van trai
ner Dave King.
Drie maanden geleden kon Canada
zich weer eens het beste ijshockeyland
ter wereld noemen. Het toernooi om
de Canada Cup, dat nauwelijks onder
doet voor de wereldtitelstrijd, werd
veroverd ten koste van de staatsama-
teurs uit de Sovjetunie. Als generale re
petitie voor het olympische toernooi
bleken de drie finalepartijen echter ge
heel zinloos. Dat komt door het harde
standpunt dat de National Hockey
League inneemt en Dave King ernstige
personeelsproblemen bezorgt. Clubs
hebben hun aanvankelijke toezegging
om spelers voor het Canadese team be
schikbaar te stellen ingetrokken.
Commercieel
Zelfs bemiddeling van de minister van
sportzaken Otto Jelinek was vergeefs.
De Canadese ijshockeybond heeft niets
in te brengen bij de op hard commer
ciële leest geschoeide profcompetitie.
„Er zijn te veel problemen", zegt John
Ziegler, de voorzitter van de NHL. De
zeven Canadese en veertien Ameri
kaanse clubs, het bezit van bedrijven of
personen, geven hun spelers ook om
sportieve redenen niet af. De Stanley
Cup wordt daar toch van veel groter
belang geacht dan olympisch goud. Een
competitiepauze van vier weken waar
over is onderhandeld, zou een verlies
van miljoenen voor de ijshockeybedrij-
ven betekenen.
„Going for Gold", is voor de Canadese
ijshockeyers tóch het motto. Alle wed
strijden van „Team Canada" zijn uit
verkocht. In Calgary wordt gewezen op
het mirakel van Lake Placid. Acht jaar
geleden veroverden de Verenigde Sta
ten daar goud door in één van de spec
taculairste wedstrijden van de laatste
decennia de Sovjetunie te verslaan. Die
Amerikaanse formatie was voorname
lijk gerecruteerd uit studenten van col
leges en universiteiten. Die parallel
wordt in Canada menigmaal getrokken,
nadat in 1952 in Helsinki voor het
laatst ijshockeygoud werd behaald.
ZATERDAG 13 FEBRUARI 1988
OOK
OLYMPISCHE
WINTERSPELEN
IN CALGARY IN
TEKEN
COMMERCIE
Het meeste geld wordt terugverdiend
met het uitzenden van reclamebood
schappen. De wervende spots kosten
600.000 dollar per dertig seconden. De
internationale skifederatie, nooit vies
van geld geweest, werkte eveneens mee
door de skiers om de twee minuten te la
ten starten in plaats van om de ander
halve minuut. ABC kan zodoende zijn
spotjes beter inpassen. De internationale
ijshockeybond bleek, tegen betaling van
1,2 miljoen dollar, willig de finalepoule
van het ijshockey toernooi van vier naar
zes ploegen uit te geiden. De kans dat
de Verenigde Staten* ich hiervoor kwali
ficeren naast de Sovjetunie, Tsjechoslo-
wakije, Zweden en Canada, werd daar
mee danig vergroot.
Knallende ruzie
Onlangs ontstond een knallende ruzie
tussen NBC en ABC. Producer Bob Ea
ton van NBC kwam verhaal halen over
een vorige maand ingestelde regel. Het
werd NBC namelijk verboden vanuit het
hoofdperscentrum beelden van de
Olympische Winterspelen te verzenden.
NBC en alle andere omroepen die geen
televisierechten kochten van het IOC,
worden gedwongen hun klaargemaakte
banden met opnamen naar een ander
punt in de stad te vervoeren voor de
transmissie. Eaton meende dat die regel
werd ingegeven door ABC, de concur
rent van NBC, dat 309 miljoen dollar
betaalde voor de televisierechten. „ABC
probeert op deze manier zijn beelden ex
clusief te houden. Dit besluit is zwaar
overdreven. Als dit niet wordt terugge
draaid, gaan wij in Seoul, waar wij de
rechten voor Amerika hebben gekocht,
nel zo kinderachtig optreden".
Televisie vormt dus de grootste bron
van inkomsten, de kaartverkoop de
kleinste: slechts vijf procent, waarbij in
middels al is becijferd dat van de in to
taal 1,6 miljoen entreebewijzen 300.000
kaarten onverkocht zullen blijven. De
stad heeft 50 miljoen dollar betaald, de
provincie Alberta 100 miljoen en de Ca
nadese regering 160 miljoen. Voorts
steunen 97 sponsors de Winterspelen
met een totaal bedrag van 60 miljoen
dollar. Ter vergelijking: Lake Placid
haalde in '80 slechts zeven miljoen dol
lar aan sponsorgeld binnen. Coca Cola,
Kodak, Visa en General Motors zijn in
Calgary de grootste geldschieters uit het
bedrijfsleven.
Een leger advocaten beschermt de belan
gen van de sponsors. Niemand anders
mag olympische logo's of zelfs maar hel
woord olympisch in zijn advertenties ge
bruiken. De advocaten stichtten recente
lijk vrede in de oorlog tussen de autofa
brikanten GM en Audi/VW over de offi
ciële olympische vervoermiddelen. De
eigenaar van „Nel's English Pub", een
stripteasëtent, kondigde de verkiezing
van de poedelnaakte „Miss Olympic"
aan. Hij kreeg een proces aan de broek.
De kwart miljoen bezoekers aan de 15e
Olympische Winterspelen spenderen nog
eens 50 miljoen dollar in de hotels en
restaurants. Volgens de rekenaars van de
federale regering dragen de Spelen van
Calgary een miljard dollar bij aan de Ca
nadese economie. Als op 28 februari het
olympisch vuur wordt gedoofd, resteert
•er in en rond Calgary een infrastructuur
ter waarde van 350 miljoen dollar.
De totale kosten van „Calgary" bedra
gen 718 miljoen (Amerikaanse) dollar,
1,4 miljard gulden. De Spelen van Cal
gary zijn daarmee tweemaal zo duur als
die van Sarajevo, vier jaar geleden. Op
een totaal kostenpakket van 736 miljoen
gulden maakten de Joegoslaven 36,8
miljoen gulden winst. De rekenmeesters
in Calgary voorzien een batig saldo tus
sen de 50 miljoen en 100 miljoen gul
den. Peter Ueberroth, de patron van de
supercommerciële Zomerspelen in '84
van Los Angeles, diende als lichtend
voorbeeld. Ueberroth hield 232 miljoen
dollar over, volgens de toenmalige koers
een half miljard gulden. Hij bewees dat
Olympische Spelen winstgevend konden
zijn. Canada deed nare ervaringen op in
'76. De Zomerspelen in Montreal wer
den uiteindelijk dertig keer duurder dan
begroot. Na de sluitingsceremonie res
teerde een schuld van een miljard gul
den. De burgerij diende tot 1995 aflos
singen te betalen. „Onze begroting is
sluitend", hebben Bill Pratt en Frank
King, voorzitter en general manager van
Calgary's organisatiecomité al honder
Televisie
Waarvan een groot deel afkomstig zal
zijn van de televisierechten. De exclusie
ve rechten voor de Verenigde Staten
CALGARY - Burgemeester Ralph
Klein van Calgary heeft al eens ge
ïrriteerd met zijn vuist op tafel ge
slagen. „Laten we voor één dag
eens ophouden met het gepraat
over geld, laten we ons bezinnen
op de olympische gedachte". Hij
was een roepende in de Canadese
prairie. Bij de 15e Olympische
Winterspelen bepaalt geld de gang
van zaken. Money, money, money.
den keren verkondigd. „Wij houden 25
tot 50 miljoen dollar over".
li,-
werden aan ABC verkocht voor 309 mil
joen dollar. Van de concurrenten bood
CBS slechts 219 miljoen en NBC 304
miljoen. ABC verwierf in Sarajevo even
eens de rechten, voor het „schijntje" van
100 miljoen dollar. Met nog 40 miljoen
dollar uit de rest van de wereld haalde
Calgary voor de duurste Winterspelen
aller tijden meer televisiegeld op dan
alle andere olympische winterlokaties in
het verleden bij elkaar. Het is aanneme
lijk dat 309 miljoen dollar het olympisch
record voor deze eeuw zal blijven. De
prijzen zakken. De Zomerspelen van
Seoul gingen naar NBC voor de ronde
som van 300 miljoen.
Volgens de laatste ramingen zal ABC in
Calgary 70 miljoen dollar verlies lijden.
CetdócSouYcmt1
