Moskovieten kunnen
nu ook „doorzakken"
Bijzondere biografie
van Jean-Paul Sartre
Reagan wil Mexico les
lezen over drugsbeleid
Nabestaandeii
veerbootramp
voelen weinig
voor rouwdag
Agnetha
zingt
de wereld
aan haar
voeten
BUITENLAND
Eeidae Commit
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1988 PAGINJ
NACHTCULTUUR BLOEIT IN CAFE 44
MOSKOU Tot in de
kleine uurtjes doorzakken
of gewoon 's nachts nog
een (weliswaar niet alco
holisch) afzakkertje halen
is sinds kort ook mogelijk
in Moskou. Als gevolg van
Gorbatsjovs hervormings
beleid kreeg een café-res
taurant aan de Leningrad
Avenue onlangs een ope
ningsvergunning voor 24
uur per dag.
Nu al is het „Café 44", com
pleet met een klein podium,
abstracte schilderijen aan de
muren en vurehouten tafels,
het gesprek van de dag ondèr
Sovjet-burgers. Het is het eni
ge café in de Sovjetunie dat
permanent open is en heeft in
korte tijd een fabelachtige re
putatie verworven. Het is al
tijd druk in dit Mecca van het
uitgaansleven, dat behalve
jazzmuziek ook een kunstgale
rie en restaurant in huis heeft.
„Café 44" is slechts één van de
inmiddels zeventig coöperatie
ve café-restaurants die hun
deuren openden sedert vorig
jaar een nieuwe wet op het
vrij ondernemerschap werd
aangenomen. Maar als de an
dere restaurants 's avonds tien
uur dicht gaan, dan wordt het
in de Leningrad Avenue num
mer 44 pas echt dringen. De
prijs voor een maaltijd is vanaf
dat tijdstip ook twee keer zo
hoog.
Het publiek van „Café 44"
wordt voornamelijk gevormd
door artiesten en intellectue
len. Het 29 man sterke coöpe
ratief dat het café runt, moe
digt klanten aan om hun werk
te exposeren en poëzie voor te
lezen. Zaterdagavond, met
live-jazzmuziek, is veruit de
meest populaire avond. Dan
staat de clièntele in lange rijen
voor de deur.
Evenals alle andere coöpera
tieve ondernemingen in de
Sovjetunie heeft „Café 44"
geen tapvergunning voor alco
holische dranken, maar dat
weerhoudt klanten er niet van
zélf een flesje mee te nemen.
Bovendien melden sommige
klanten zich in reeds licht be
schonken staat aan de „droog
gelegde" bar.
Aanwinst
„Het is een groot probleem.
Als wij wodka zouden verko
pen, zouden we onmiddellijk
vervolgd worden. Maar we
kunnen er weinig aan doen
om klanten die hun eigen
drank meenemen, buiten de
deur te houden", zegt Viktor
Romanov, de manager.
Het personeel dat Romanov
heeft aangetrokken is naar
Sovjet-maatstaven bijzonder
vriendelijk en voorkomend en
werkt in twee ploegendiensten
van elk twaalf uur. Daar staat
dan wel een salaris tegenover
dat ruim driehonderd gulden
hoger ligt dan het landelijk ge
middelde.
De klanten van „Café 44" zijn
zeer tevreden met deze nieu
we aanwinst in het nog ontlui
kende Moskouse nachtleven,
en beklagen zich niet over de
relatief hoge prijzen voor
maaltijden en drankjes. „Hier
hebben we altijd op gewacht.
Het is een plek waar je men
sen kunt ontmoeten. Wat we
nu nog nodig hebben is zo'n
veertig goede kroegen erbij",
zegt Volodya, één van de klan
ten.
Het is ondanks het perestroj
ka- en glasnostbeleid van Gor-
batsjov toch niet allemaal vrij
heid- en blijheid in het café
restaurant van de heer Roma
nov. De schilderijen die in het
restaurant geëxposeerd
worden bijvoorbeeld, worden
elke maand geselecteerd door
zeven coöperatieleden. Zij wa
ken ervoor het regiem niet te
provoceren met kunst die voor
porno of anti-Sovjetpropagan-
da zou kunnen doorgaan.
Christopher Walker
(c) The Times, Londen
Sovjetsoldaten
infiltreren
Alaska
GAMBELL Russische mili
tairen betreden naar alle
waarschijnlijkheid regelmatig
en in het geheim Amerikaans
grondgebied. De Amerikaansp
autoriteiten zeggen aanwijzin
gen te hebben dat het eiland
St. Lawrence in Alaska in de
Beringstraat regelmatig door
Russen wordt bezocht. Op St.
Lawrence zijn Russische attri
buten gevonden en zijn door
eskimo's mensen gesignaleerd,
die schielijk wegrenden. Het
eiland is dunbevolkt en kaal
en ligt op ongeveer 64 kilome
ter ten zuidoosten van Siberië.
Ook op andere plekken in
Alaska is Russische aanwezig
heid geconstateerd.
WASHINGTON/DEN
HAAG Het „slappe"
beleid van Mexico tegen
over de drugshandel heeft
volgens Washington een
behoorlijke domper gezet
op de doorgaans vriend
schappelijke betrekkingen
tussen de twee landen.
President Reagan komt mor
gen voor de zesde en laatste
keer op bezoek bij zijn Mexi
caanse collega, Miguel de la
Madrid. Het drugsprobleem en
Midden-Amerika zullen vol
gens Amerikaanse regerings
functionarissen de belangrijk
ste onderwerpen van gesprek
zijn. Washington is nog steeds
woedend over de moord in
Mexico op de Amerikaanse
narcotica-agent Enrique Ca-
marena en over de foltering
van een andere Amerikaanse
drugsagent door de Mexicaan
se politie een jaar later. Mexico
heeft tot duverre nagelaten
een diepgaand onderzoek naar
beide affaires in te stellen.
Mexicaanse regeringsfunctio
narissen verklaarden echter
niet zwaar te tillen aan de
Amerikaanse ergernis over
het drugsbeleid van hun land.
„De VS doet zelf weinig aan
drugsbestrijding. Zolang de
Amerikanen cocaïne snuiven,
zal de handel blijven door
gaan".
Bijzonder verontwaardigd is
Reagan ook over de uitlating
van de Mexicaanse president
dat het „communistische brug-
gehoofd Nicaragua" geen be
dreiging vormt voor Mexico.
De la Madrid zei in vraagge
sprekken met de Amerikaanse
pers verheugd te zijn over het
besluit de hulp aan de Contra's
te staken.
Sfinks Gize dreigt schouder te verliezen
Er zijn twee brokken zand
steen afgebroken van de we
reldberoemde, 4.600 jaar oude
Sfinks in het Egyptische Gize.
De autoriteiten vrezen dat de
hele rechterschouder van het
bouwwerk zal afbreken, tenzij
snel een restauratie wordt uit
gevoerd. Het zandsteen blijkt
namelijk door weersinvloeden
bros te zijn geworden. Het Inci
dent deed zich zondagochtend
voor, zes dagen nadat Cairo en
omgeving waren getroffen
door een zware zandstorm. De
brokken maten beide 40 bij 70
centimeter. De laatste keer dat
een groot stuk van de Sfinks
afbrak was in 1981.
FOTO: AP
(Van onze correspondent
Roger Simons)
LONDEN De Britse rederij P&O is van plan bij
legenheid van de eerste veijaring van de veerramj
maart nabij Zeebrugge een speciale herdenking
touw te zetten voor nabestaanden van slachtoffers.
vergaan van de autoveerboot Herald of Free Entei^
se kostte die vrijdagavond 6 maart het leven kostte
minstens 193 mannen, vrouwen en kinderen.
Het ligt in de bedoeling dat de deelnemers per autoveerboot:
den worden overgebracht van Dover naar het Noordfranse
lais. Van daar zouden zij naar het Belgische Zeebrugge woi
gereden. Een ander P&O-veer zou hen dan naar het punt b
gen waar de Herald of Free Enterprise een jaar geleden kap
de op een zandbank. De gedenking zou daar doorgang vind
Maar de treurende familieleden van diverse slachtoffers a
nen er weinig voor te voelen om gevolg te geven aan het v
stel van P&O, eigenares van de rederij Townsend Thoresen
ter oorzake van de veerramp van Zeebrugge werd omged
tot P&O European Ferries. Zij staan nog steeds zeer wantroi
tegenover rederijen en veerdiensten.
De meeste nabestaanden zijn van mening dat zij door P&O
onheus" worden behandeld, vooral wat betreft de beloofde a
deloosstellingen, die in de meeste gevallen volslagen ontoj
kend zijn. Het wordt P&O bijzonder kwalijk genomen dat i
rederij de voormalige gezagvoerder David Lewry een „gov
handdruk" van zo'n 65.000 gulden zou willen schenken tei
zij zelf al bijna een jaar wachten op de uitbetaling van hun
goedingen.
Morris de Rohan, van Manchester, is voorzitter van een ver
ging van meer dan honderd families die zware verliezen hel
geleden naar aanleiding van de veerramp van Zeebrugge.
27-jarige dochter en schoonzoon kwamen om het leven in de
kapseisde Herald of Free Enterprise. Morris zei gisteren:
„De meeste nabestaanden vertrouwen geen enkele autoveerl
meer. Zij hebben geen zin om eerst naar Calais en dan van 1
brugge naar de plaats van het drama te varen. Wij kunnen
deelnemen aan trips of plechtigheden, georganiseerd door d«
derij die tot kortgeleden eigenares was van het rampship".
Vele nabestaanden schijnen het geplande reisje een verwerp*
idee te vinden. „P&O zit vol gevoelloze naturen", zeggen zij,
rederij van haar kant beweert dat ze op het idee van een vai
de herdenking is gekomen omdat bepaalde nabestaanden scl
telijk hadden gevraagd om een of andere rouwplechtigheid,
Sovjetunie schrapt twee miljoen mensen uit psychiatrisch bestan
MOSKOU Psychiaters in de
Sovjetunie hebben gisteren ge
zegd te verwachten dat moge
lijk twee miljoen namen
worden geschrapt van de offi
ciële lijst van psychiatrische
patiënten in het land. Dat ge
beurt in het kader van hervor
mingen van de geestelijke ge
zondheidszorg om te voorko
men dat de psychiatrie wordt
misbruikt. In het verleden is
het voorgekomen dat „mensen
naar instituten werden ge
stuurd omdat zij bijvoorbeeld
werken van Boelgakov of ver
zen en gedichten van Paster
nak hadden gelezen," zei psy
chiater Modest Kabanov uit
Leningrad. „Dergelijke fouten
zullen natuurlijk niet worden
herhaald." De Sovjetunie zal
toetreden tot de Wereldorgani
satie voor Psychiatrie, de
WPA. In 1983 werd de Russi
sche delegatie teruggetrokken,
omdat de Amerikanen en Brit
ten gingen proberen Moskou
te schorsen wegens misbruik
van psychiatrie tegen dissiden
ten. In november werd in de
Sovjetunie voor het eerst ge
publiceerd over wantoestan
den in de psychiatrie. Het
kei maakte melding van
keurige diagnoses, macht
bruik en corruptie. Vijf w
geleden werd een wet aa
nomen waardoor mensen
gedwongen worden opgi
men daartegen in beroep 1
nen gaan.
BOEKEN EN PLATEN
Het duurde tot vijf jaar na zijn
dood voor de grote biografie
van een van de belangrijkste
Franse schrijvers van deze
eeuw, Jean-Paul Sartre, ver
scheen. Nu, weer drie jaar la
ter, is de Nederlandse verta
ling van dit bijzondere werk
stuk van Annie Cohen-Solal
verschenen, een boek van zo'n
zeshonderd pagina's, waarin
meeslepend en geheel volgens
de regels van de wetenschap
pelijke biografie het leven ge
schetst wordt van de schrijver,
die als een held door vijftig
duizend mensen naar zijn laat
ste rustplaats op het kerkhof
van Montparnasse werd bege
leid. Hij stierf in april 1980, 74
jaar oud.
De biografe van Sartre, een
39-jarige in Algiers geboren li
teratuur-kenner, is onlangs in
Nederland nogal in de publici
teit geweest, bij de verschij
ning van de Nederlandse ver
taling van haar boek. Lezing,
van de biografie bevestigt het
beeld dat toen in de interviews
geschetst werd: hier is een
schrijfster aan het woord, die
monnikenwerk verricht heeft
om de feiten uit Sartres leven
te achterhalen, die bovendien
het vermogen heeft om bio
grafische en literaire (in dit
geval ook nog filosofische en
politieke) feiten in hun onder
linge verband te zien en op
hun juiste waarde te schatten,
waarbij nog komt dat zij op
meeslepende manier kan ver
tellen, waardoor een heel le
vendige biografie tot stand
kon komen.
Geëngageerd
Het boek beslaat Sartre's gehe
le leven, maar meer dan dat.
Omdat de hoofdpersoon, het
onderwerp van deze biografie
een zeer geëngageerd auteur
was, die telkens opnieuw stel
ling nam in maatschappelijke
en politieke vraagstukken, is
dit levensverhaal tevens de
geschiedenis van een stad, Pa
rijs, van een land, Frankrijk,
en van de wereld. Sartre's
jeugd, zijn bewustwording van
de maatschappij in de oorlogs
jaren, de ontwikkeling als filo
soof, toneelschrijver en contro
versieel denker in de na-oor-
logse jaren, de jaren zestig met
de turbulente gebeurtenissen
m Parijs, waar Sartre hoe dan
ook bij betrokken was. dit al-
Jean-Paul Sartre poseert voor de tv-camera's In zijn Parijse appartement. Levensgezellin Slmone
de Beauvoir kijkt op de achtergrond toe.
FOTO: NOS
het boek, zeker ook in Neder
land, is dat aspect nogal na
drukkelijk uitgewerkt, waar
door deze biografie misschien
teveel belicht werd als een
soort romantisch, onthullend,
Schrijftalent
Annie Cohen-Solal maakt door haar meeslepende manier van
vertellen de biografie heel levendig.
FOTO:PR
les wordt uitvoerig uitgewerkt een hoofdrol in dit verhaal,
in dit boek. Zijn „Castor", want die naam
De ingewikkelde relatie die gaf hij haar in zijn brieven,
Sartre had met de schrijfster wist dat Sartre er heel veel re-
Simone de Beauvoir, zijn le- laties met andere vrouwen op
vensgezellin, speelt uiteraard na hield. In de publiciteit rond
Het boek leest, het is vaker
opgemerkt in de reacties erop,
als een goede roman. Dat heeft
natuurlijk van alles te maken
met het schrijftalent van An
nie Cohen-Solal, met haar op
bouw en organisatie van de
gegevens. Maar duidelijk is er
veel meer: zij heeft zich zeer
uitvoerig geïnformeerd, een
enorm bronnenonderzoek en
een indrukwekkend aantal ge
sprekken met mensen die met
Sartre te maken hebben ge
had, hebben hun gevolgen
voor de inhoud van de biogra
fie. De schrijfster vermeldt
een grote hoeveelheid treffen
de, karakteristieke momenten
KNAP WERKSTUK
VAN ANNIE
COHEN-SOLAL
uit Sartre's leven, waardoor
het beeld dat de lezer gepre
senteerd krijgt, vol nuancering
is ingekleurd.
Sartre in zijn jeugd en zijn stu
dententijd („Sartre het fifif-
nummer en Sartre de opge
wonden grappenmaker"
daarachter „school een harde
werker, die in een razend tem-
Eo meer dan driehonderd boe-
en per jaar las"), Sartre als
jonge leraar en het vermakelij
ke verhaal hoe hij een tradi
tioneel klusje op school op
moet knappen, omdat dat al
tijd aan de jongste docent toe
komt: het toespreken van de
ouders en leerlingen bij het
„ritueel van de prijsuitrei
king". Dit vindt plaats op het
gymnasium te Le Havre. Later
laat Annie Cohen hem zien als
soldaat, als reiziger (o.a. naar
Berlijn), bij zijn kennismaking
met het theater, tijdens de
voorbereidingen in de oorlogs
jaren van zijn eerste echte pro
fessionele theaterproductie,
onder regie van Louis Jouvet,
die een paar maanden later
zou sterven. En natuurlijk
steeds Jean-Paul Sartre in zijn
wonderlijke relatie met Simo-
ne de Beauvoir en met daar
naast een lange rij van vrien
dinnen, waar hij kortere of
langere tijd van zijn leven een
relatie mee had.
Ongrijpbaar
Indrukwekkend en sober is de
beschrijving van Sartre's dood
en begrafenis in dit mooie
boek. „Niemand die lyrisch en
overzichtelijk het woord nam,
zoals hij zelf deed toen hij zo
vol zwier de laatste eer bewees
aan zijn overleden vrienden.
Eeuwig ongrijpbaar, kwikzil
verachtig en vliegensvlug, zou
Sartre er zo tot op de dag van
zijn dood in geslaagd zijn te
ontglippen, te ontsnappen aan
het net, de valstrik, aan het
marmer en het groen uitgesla
gen brons. „De dood, daar
denk ik niet aan", had hij twee
jaar tevoren nog verklaard.
„Ik wil dat mijn dood niet in
mijn leven binnenkomt, mijn
leven niet beperkt; ik wil al
tijd een oproep tot leven zijn".
JAN VERSTAPPEN
Annie Cohen-Solal: „Jean-
Paul Sartre"- zijn biografie.
Uitgave Van Gennep. Prijs
ƒ69,50.
Als je een van de a's van
Abba bent, heb je veel fans,
ook onder producers van
naam. Vandaar dat Agnetha
zich de afgelopen jaren niet
alleen omringd zag door top-
musici, maar vooral door top-
firoducers. Om het hitgevoe-
ige geluid van Abba ook als
solo-artieste te laten door
klinken, ging ze op haar twee
vorige elpees in zee met Mike
Chapman en Eric Stewart.
Voor de nieuwste produktie
werd Peter Cetera ingehuurd
en zo zag de eerste klasse-el
pee van 1988 het levenslicht.
Hoewel de titel „I Stand Alo
ne" de wat zure kijk op het
leven van haar vorige langs
peler lijkt de continueren, is
het tegendeel het geval. De
plaat staat vol opgewekte
hoogstandjes, die een menge
ling van up-tempo songs en
ballades laat horen. Een deel
van de teksten reflecteert
weliswaar nog altijd een een
zaam bestaan, vol stukgelo
pen liefdes-affaires, maar er
staat genoeg materiaal op dat
een wat vrolijkere noot
raakt. De ballades lijken uit
muntend materiaal om op de
dansvloer bij te zwijmelen,
terwijl de up-tempo songs
een slechte bui als sneeuw
voor de zon doen verdwijnen.
Zeggingskrach t
Waar het op deze elpee na
tuurlijk om gaat, is Agnetha's
stem en die heeft niets aan
zeggingskracht ingeboed. Hij
is krachtig, loepzuiver en zo
gepassioneerd dat het tijdens
de mooiste momenten (zoals
in „Maybe It Was Magie")
een brok in je keel veroor
zaakt.
Het idee om met producer
Peter Cetera in zee te gaan,
ontstond volgens de verhalen
tijdens een ontmoeting op het
Gala voor het United Nations
Fund in Stockholm. Voor Ce
tera ging een lang gekoester
de wens in vervulling. De
ex-Chicago zanger is name
lijk een Abba-fan in hart en
nieren, al moet gezegd dat de
bewondering wederzijds is.
Dat Peter goed heeft geluis
terd naar het Zweedse kwar
tet steekt hij in „I Stand Alo
ne" niet onder stoelen of
banken. Nummers als „The
Last Time, „Maybe It Was
Magic" en „Are You Gonna
Throw It All Away" reflecte
ren de mooiste momenten uit
die glorie-dagen.
Gewaagd
Maar om „I Stand Alone" af
te schrijven als een Abba-
plaat gaat te ver, want Ag
netha dopt tegenwoordig
haar eigen peultjes in vocaal
soms behoorlijk gewaagde
stukken. Bovendien wordt
het merendeel van het mate
riaal voorzien van een Ame
rikaanse klankkleur. Dat is
onder meer hoorbaar in de
perfecte produktie van Cete
ra, die weliswaar veel elec-
tronica gebruikte en natuur
lijk blazers, maar er geen
synthi-plaat van maakte. Ag
netha gedijt voortreffelijk in
die klankstructeren. Ze flad
dert er als een veelkleurige
vlinder overheen en komt
een veelkleurige vlinder ov
FOTO: I
uiteindelijk als winnaar
voorschijn.
Voor de keuze van het mal
riaal werden bekende son
schrijvers zoals Albert Hai
mond en Pete Sinfield ben
derd. Het resultaat is een s
rie juweeltjes van teksto
Agnetha zelf leverde de
keer geen materiaal aan
als excuus geldt dat de mo|
lijkheid om met Cetera
studio in te duiken zich
plotseling voordeed,
Faltskog geen tijd had c
thuis achter haar bureau vi
songs te produceren.
Dat Agnetha haar Europe
Japanse en Australische fa
met „I Stand Alone" zond
problemen voor zich wil
zal duidelijk zijn, maar d
ook Amerika er deze ke
aan zal moeten geloven, lij
nog slechts een kwestie v
tijd. En zo ligt dan uiteinc
lijk toch de hele wereld a
Agnetha's voeten.
De luisteraar heeft twee ja
op „I Stand Alone" moet
wachten, maar wordt n
deze langspeler vorstelijk 1
loond voor zijn geduld. Het
een langspeler die zijn to
hoorder een warm geve
van binnen geeft. En mooi
kan de wereld toch niet zij
HANS Pil
Agnatha Faltakog: „I Stand Alona". M
zikanten: Brvca Gallach (aynthaali
gitaar), John Robinson (drum»), Ran
Waldman (piano, synthesizer), RoW
Buchanan (synthesizers), Paulinho I
Coata (parcuaaia). Nail Stubanhf
(basgitaar), David Bom ft (aaxofoa
Tommy Morgan (harmonica). Kan
Catara, Dare la na KoWenhoven, Un
Harmon (achtergrondvocaien). Pal
Catara (produktie an achtargrondzanj
