KTUAgoed geoutilleerd toerustingscentrum voor bisdom £eidóc6outti/nl Producent of consument van OPEN DAG GEESTELIIK LEVEN/OPINIE kerk wereld „Waardigheid van mens in kerk belangrijker dan gezag ambtsdragers Schoolwijzer >weer CeidócSomcMit VRIJDAG 12 FEBRUARI 1988 PAGINA Engelse minister boos op Anglicaanse Kerk LONDEN De Anglicaanse synode heeft de belastingplannen van de regering Thatcher „volstrekt onrechtvaardig" genoemd en dat is minister Douglas Hurd van binnenlandse in het ver keerde keelgat geschoten. Hij meende dat de kerk de kerk „ir relevant" voor jongeren is, omdat de kerk zich te veel met po litiek bemoeit en te weinig met ethische kwesties. Kerk en staat moeten samenwerken bij de wederopbouw van morele waarden die de stevige fundamenten vormen van een sterke en eensgezinde natie, zo zei Hurd tot de synode. De bestrijding van de misdaad is alleen mogelijk op basis van duidelijke ethi sche waarden. „De samenleving zit met smart op zo'n geluid van de kerk te wachten." Gorbatsjov in april bij paus zegt Brits blad LONDEN Het Britse rooms-katholiek weekblad Universe heeft in zijn vrijdageditie gemeld dat paus Johannes Paulus in april Sovjetleider Michaü Gorbatsjov in het Vaticaan zal ont vangen. Het Kremlin zou hierom hebben verzocht. Het blad zegt van „bronnen op topniveau" te hebben vernomen dat al een aantal maanden in het geheim over een audiëntie wordt onderhandeld. Volgens Italiaanse functionarissen in Rome is er nog geen datum vastgesteld voor een bezoek van Gorbatsjov aan Italië, hoewel hij naar verwachting wel dit jaar wordt ver wacht. Het Vaticaan heeft al eens te kennen gegeven dat de paus bereid is de Sovjetleider op diens verzoek te ontvangen. Het verkeerde pas is zo moeilijk te omzeilen Predikant uit Den Haag wacht al twintig jaar op antwoord van synode LEUSDEN Wat zijn de grenzen die, gelet op de leer van de rechtvaardige oorlog, nooit mogen worden overschreden en wat zijn de normen om zo concreet mogelijk te be palen wanneer sprake is van een apocalyptische si tuatie waarin medewer king aan de overheid moet worden opgezegd? Vragen die de vroegere depu- taat (deskundige) voor de be studering van het oorlogs- vraagstuk drs. W.F. Bolt (zie kenhuispredikant) uit Den Haag in 1965 al stelde, maar waarop hij tot nu toe, ruim twintig jaar later, nooit ant woord heeft gekregen. En het ziet er niet naar uit dat hij dat ooit krijgt. Belangrijke vragen, erkennen de huidige gereformeerde de- putaten oorlogsvraagstuk in reactie op Bolts klacht over het uitblijven van antwoord, maar het ziet er ook niet naar uit dat we het daar over eens worden, zo schrijven ze in hun verslag aan de gerefor meerde synode. Bovendien, „zelfs al zouden we zulke nor men en grenzen kunnen for muleren, dan kunnen leden van onze kerk in concrete si tuatie nog heel verschillend kiezen en leveren de pogin gen een formulering te vin den eerder ruzie dan resultaat op." De deputaten schrijven ver der bang te zijn dat uitspra ken van de synode in ant woord op Bolts vragen de voortgang van het gesprek over de normen „blokkeren". Bolt kan dus nog even blijven wachten. Gereformeerde Kerken Beroepen te Ossendrecht en Hoog- ertieide c.a. (protestantse kerkege- meenschap), drs. R.Koorneef te Wa penveld. AMSTERDAM Er zijn inderdaad bij ons benoe mingen geblokkeerd. We proberen steeds in goed overleg met de bisschop pen van Haarlem en Rot terdam een bevredigende regeling te treffen voor vacatures. Dat zegt prof. P. van Hooijdonk, rector van de jubilerende Ka tholieke Theologische Universiteit Amsterdam. Als instelling voor katholiek theologisch onderwijs die dit jaar twintig iaar bestaat heeft ook zij te maken met, „de ver anderde kerkelijke omstan digheden" zoals de rector het neutraal omschrijft De bisschoppen Bomers en Bar zitten, samen met de pro vinciaals van de jezuïeten, karmelieten en kruisheren in het college van toezicht van deze instelling. Niet verwon derlijk want in de Katholieke Theologische Hogeschool Am sterdam zoals zij heette voor haar opwaardering tot uni versiteit twee jaar geleden, gingen in 1967 de grootsemi naries van de bisdommen Haarlem en Rotterdam en die van de drie genoemde prieste rorden op. De bisschoppen en provinci aals beslissen over de benoe mingen en hebben ook een stem in het kapittel wat het onderwijsprogramma betreft. Ondanks die veranderde ker kelijke omstandigheden leidt de KTUA een bloeiend be staan. Met bijna vierhonderd ingeschreven studenten laat zij de meeste andere katholie ke en protestantse instituten voor theologisch onderwijs tezamen veertien in getal ver achter zich. Het begon in 1967 als een ge concentreerde seminarie-op- leiding, zegt prof. Van Hooij donk. De meeste docenten waren priesters en de inrich ting van de studie was pri mair gericht op de vorming van priesters. In die twintig jaar heeft de school zich ont wikkeld tot een instelling die op verantwoord wetenschap pelijke wijze aan theologie studie wil doen. Tevens fun geert zij als beroepsopleiding. Wat het eerste betreft wijst Van Hooijdonk erop dat de KTUA wil voldoen aan nor men zoals die zijn ontwikkeld door de Nederlandse organi satie voor zuiver wetenschap pelijk onderzoek. Om het we tenschappelijk gehalte op peil te houden en het aanbod voor studenten zo breed mogelijk te maken is samenwerking gezocht met de Vrije Univer siteit en de universiteit van Amsterdam. Door een ge meenschappelijke gids wordt het studenten gemakkelijk ge maakt een keuze te doen uit het theologische onderwijs aanbod van de drie weten schappelijke instellingen. Concentratie Samenwerking is in de toe komst wellicht ook harde noodzaak. Bisschop Bomers maakte zich in het najaar sterk voor zijn KTUA in het licht van de ministeriële wen sen om tot een concentratie van het theologische weten schappelijk onderwijs te ko men. Een commissie is bezig het wetenschappelijk van de diverse scholen te wegen en zal in het najaar met zijn rap port komen. Bisschop Bomers constateert dat wanneer de KTUA zou verdwijnen, in de geseculariseerde randstad geen enkele katholieke theo logische instelling overblijft. Resteren dan nog Utrecht, Tilburg, Nijmegen en Heer len. Katholieke theologie-be- oefening zou zich dan vrijwel uitsluitend in het oosten van het land afspelen en dat hoopt bisschop Bomers te voorko men. De theologen hebben overi gens nu zeker geen klagen. Van de veertien instellingen voor wetenschappelijk theolo gisch onderwijs worden er dertien volledig gesubsi dieerd, alleen de vrijgemaakt gereformeerden in Kampen zien welbewust van susidië- Het gebouw van de KTUA, de Keizersgracht 105 ring af. Gemiddeld staan bij die instellingen ongeveer tweehonderd studenten inge schreven en tellen zij per in stelling minstens tien hoogle raren. In vergelijking met an dere disciplines is dat volgens insiders een uiterst comforta bele situatie. Rector Hooijmans wijst er overigens op dat al voor de ministeriële voornemens be kend waren de noodzaak tot samenwerking werd ingezien. Bepaalde thematieken in het theologische onderwijs zoals de relatie jodendom-christen- dom worden opgezet in sa menwerking met andere in stellingen, aldiis Van Hooij donk. Vaticaan Voor de Katholieke Theologi sche Universiteit Amsterdam speelt samen met de katholie ke zusterinstellingen in Utrecht, Tilburg, Nijmegen en Heerlen nog een heel ander probleem. Dat heeft te maken met het feit dat, willen deze FOTO: PR instellingen door de Romeinse overheid erkend zijn, zij moeten voldoen aan het Vati caanse document Sapientia Christiana (Christelijke wijs heid) uit 1979. Dit document verlangt dat de plaatselijke bisschop kort en bondig ge zegd de „werkgever" is van de katholieke theologische in stelling. Daarnaast eist het do cument dat docenten in le venswijze en gedrag aan de katholieke normen voldoen. Getrouwde, uit het ambt ge treden priesters die aanvan kelijk in de vijf katholieke theologische instellingen in ruime mate aanwezig waren, worden niet getolereerd. Een bekend voorbeeld in Amster dam was de docent filosofie Henk van Luik, een getrouw de priester die op grond daar van jaren geleden zijn biezen moest pakken. Om goed in het verband van de rooms-katholieke kerk te kunnen functioneren is er kenning voor deze katholieke instellingen door Rome vol gens ingewijden absoluut noodzakelijk. De Katholieke Theologische Universiteit van Utrecht zwengelde die erken- ningsproblematiek twee jaar geleden als eerste aan. In ver band met de samenwerking met het Ariënsconvict in Utrecht waar toekomstige priesters hun vorming ont vangen en samenwonen, werd er door de kerkelijke overheid, in casu kardinaal Simonis, vorig jaar februari klare wijn geschonken over de positie van de getrouwde priesterdocenten aan de KTUU. Deze dienden te ver trekken als de richtlijnen van Sapientia Christiana werden aangehouden. Dat is overi gens nog steeds niet gebeurd. Men hoopt door een afvloei ingsproces dat het probleem in de toekomst als sneeuw voor de zon zal verdwijnen. Prof. Van Hooijdonk van de KTUA zegt dat er op basis van Sapientia Christiana een wisselwerking dient te zijn tussen wetenschappelijke praktijk aan zo'n instelling en de beroepsopleiding die daar mee verbonden is. Daar wordt volop aan gewerkt, aldus prof. Van Hooijdonk. Er is geen denken aan dat de KTUA zijn oriëntatie op de kerk zou wil len opgeven. Hij wijst geruch ten in die trant nadrukkelijk van de hand. „Onze eerste verbondenheid hebben wij met de kerk van Haarlem en Rotterdam", al dus de rector. Vooral de laat ste jaren is die verbondenheid spectaculair tot uiting geko men in de toeloop van cursis ten uit de parochies in de bis dommen Haarlem en Rotter dam. De KTUA lijkt te functione ren als een denktank door de vele cursussen als dan niet post-academiaal. Van een in stelling die aanvankelijk lou ter was gericht op de oplei ding van priesters is zij nu tot een groot toerustingscentrum uitgegroeid voor werkers in de rk kerk. PAUL VAN VELTHOVEN Prof. dr. P.J.M. Huizing SOESTERBERG Tot het wezen van het Rijk Gods behoort erkenning van de waardigheid van elke mens. Jezus en zijn volgelingen erkenden ie dereen, ook de grootste zondaar, in zijn rechten en waardigheid als mens Daarom heeft iedere christen er recht op dat zijn waardigheid wordt gerespecteerd. Het gezag in de kerk behoort dat als uitgangspunt van beleid te nemen. Dat zei dr. P. Huizing, emeri tus-hoogleraar kerkrecht aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen deze week in Soes- terberg tot de deelnemers aan een studiedag van Justitia et Pax Nederland over mensen rechten in de kerk. De aanlei ding was het rapport over dit onderwerp van de Vlaamse commissie Justitia et Pax uit 1986. De Europese commissies Justitia et Pax hebben tijdens hun jaarvergadering van dat jaar unaniem besloten het rapport te aanvaarden als „in strument voor een verdere studie en bezinning van de verschillende nationale com missies". Deze studie en be zinning moet leiden tot een nieuw, grondiger rapport. Volgens Huizing durvefï rooms-katholieken tegenover de leiding van de kerk vaak niet voor hun rechten op te komen, omdat zij de gezags dragers zien als vertegen woordigers van God. Zij heb ben het gevoel dat zij „tegen over God geen rechten heb ben en aan God geen eisen kunnen stellen, maar Hem al leen om barmhartigheid kun nen vragen". Hij onderstreep te dat Christus slechts zeer al gemene richtlijnen heeft ge geven voor de gezagsuitoefe ning in de Kerk. „De ambten die er nu in de kerk zijn, kun nen ook op geheel andere wij ze worden vervuld. Er is voor de kerkleiding grote vrij heid", aldus Huizing. Hij bepleitte een vorm van collegiaal bestuur, zoals dat in bijna alle religieuze orden en congregaties bestaat. Zo'n vorm van gezagsuitoefening zou ook op erkenning kunnen rekenen van mensen die het niet in alles met de gezagsdra gers in de kerk eens zijn, maar open staan voor veran dering van opvatting in dia loog met de gezagsdragers. Er is in het onderwijs al geruime tijd een (stille) strijd aan de gang over de uitleg van artikel 23 van de Grondwet (het artikel van de vrijheid van on derwijs). Deze manifes teert zich onder meer bij allerlei discussies over onderwerpen die er zo op het eerste gezicht niet zo veel mee te maken heb ben. Het gaat dan vooral om de vraag wie eigenlijk de dragers van de vrijheid van onderwijs zijn: de onderwijsgevers of de onderwijsontvangers; de pro ducenten of de consumenten. Artiktel 23 begint met de be kende zin: „Het geven van onderwijs is vrij". Vele voot standers van bijzonder onder wijs (en ik met hen) leggen dat als volgt uit. Ieder mag in ons land een school stichten. Als men echter subsidie van de overheid wil hebben, moet men aan bepaalde voorwaar den (eisen van deugdelijkheid en bekostigingsvoorwaarden) voldoen. Daarbij moet de overheid onder meer altijd de vrijheid van richting van het bijzonder onderwijs ontzien: zij mag er niet mee in strijd komen. Onder richting wordt dan verstaan: de denominatie, de levensbeschouwelijke rich ting. Dat betekent: aanhangers van een bepaalde levensbeschou wing mogen een school op richten en krijgen daarvoor rijkssubsidie op voorwaarde dat er voldoende (een in de wet vast te leggen aantal) leerlingen zich aanmelden en er „binnen redelijke afstand" niet al een school van dezelf de richting aanwezig is. En zo'n school krijgt zo lang sub sidie als er voldoende leerlin gen van het onderwijsaanbod van die school gebruik willen maken. Daarbij mag het schoolbestuur verder leerlingen weigeren bijvoorbeeld als hun ouders eigenlijk heel ander onderwijs verlangen dan de school wil geven. Verder mag het schoolbestuur, mits het dat bij de toelating van de leerlingen heeft bekendgemaakt, ouders de toegang tot de medezeg genschapsraad „ontzeggen", als ze grondslag of doelstelling van de school niet wensen te onderschrijven of te respecte ren. Verder kan een schoolbe stuur een medezeggenschaps raad ook het instemmings recht weigeren inzake punten De „gever" Dit alles betekent dat het schoolbestuur, de „gever van het onderwijs", in feite steeds de belangrijkste bevoegdhe den ten aanzien van de school in handen kan houden, onder meer om de identiteit van de school te bewaren (hij heeft immers juist ook subsidie ge kregen om het onderwijs van de richting die het aanhangt te geven!). Nu is er momen teel ook een stroming in ons land die er heel andere me ningen op na houdt. Zij wil de aanwezige ouders (de onder- wijs-consumenten) veel meer invloed geven, omdat zij hen als de eigenlijke dragers van de onderwijsvrijheid be schouwt. Zij zouden er eigenlijk wel van af willen, dat een school bijvoorbeeld om religieuze re denen leerlingen mag weige ren. Verder is in hun gelede ren al het voorstel vernomen (van het VVD-Tweede ka merlid Franssen) om ouders periodiek, om de vijf jaar te laten beslissen of ze de le vensbeschouwelijke kleur van een school zo willen houden als hij is, of niet. En dan is er nu een derde punt in deze categorie bijge komen. De „Toetsingscommis sie van de Wet Medezeggen schap Onderwijs" wil in meerderheid het recht van schoolbesturen om te vragen dat leden van een medezeg genschapsraad doel of grond slag van de school onder schrijven danwel respecteren - ter discussie stellen. Momenteel staat er in de Wet, dat het medezeggenschapsre- glement van een school dat overschrijven of respecteren kan bepalen. De toetsingST commissie stelt voor ervan te maken dat bevoegd gezag (het schoolbestuur) en de mede zeggenschapsraad over deze zaak overeenstemming moeten bereiken. Blijft die uit, dan kan een geschillen commissie beslissen. Als dit doorgaat betekent het duide lijk een breuk in de bevoegd heden van het bestuur van m.n. het schoolbestuur van een confessionele school om de identiteit te handhaven. Serieus nemen Het is maar al te duidelijk, die vonden dat de Medezeggenschap de ou ders te weinig bevoegdheden kregen. Voorstanders van bij- voobeeld confessioneel onder wijs vonden dat niet nodig, omdat in hun schoolbesturen vaak al genoeg ouders zaten. Eigenlijk is het merkVaardig, dat voorstanders van open baar onderwijs zo redeneer den. Want het principe van openbaar onderwijs is toch dat de eindverantwoordelijkheid voor een school niet bij b.v. ouders maar bij de overheid dient te berusten? Daar komt nog iets bij. Men meent te weten, dat nogal wat ouders hun kinderen naar een confessionele school sturen om redenen, die met de con- fessionaliteit van die school niet zo veel te maken zouden hebben. Als die ouders dan dezelfde zeggenschap zouden krijgen als ouders die wel achter de grondslag en doel stelling van de school staan: ziedaar een aardig breekijzer in het confessioneel onder wijs. Tussen haakjes: wat zou er ge beuren met de rechtspositie van docenten die middels een akte van benoeming, waarbij ze de grondslag van een school hebben ondertekend, aan een school zijn verbonden - als eens per vijf jaar de grondslag van die school zou door drs. K. de Jong Ozn. kunnen veranderen, middels stemmingen van ouders (zoals Franssen c.s. schijnen te wil len)? Tegenstanders van confessio neel onderwijs drijven er nog al eens de spot mee dat dat onderwijs het soms niet zo nauw zou nemen met zijn confessionaliteit. Als dat on derwijs het nu wel serieus wil nemen èn bij de toelating van leerlingen èn bij de voorwaar den voor medezeggenschap wat kunnen ze daar dan tegen doen? Ze hekelen het gesjoe mel met de indentiteit te recht. Als men hun aanma ningen nu serieus neemt, dan kunnen ze daar toch weinig bezwaren tegen hebben? Statussymbool MINISTER Smit-Kroes als kleuterjuf wakend over collega-bewindslieden - ze wenst aan dit beeld niet te be; woorden ert noemt haar collega's oud en wijs genoeg. Ze dan ook niet tegemoet komen aan de wens van in elk g( beide grootste fracties in de Tweede Kamer - die van C en PvdA - om de maximum aankoopsom van nieuwe mi teriële automobielen te beperken. Wellicht is de ministeri vandaag zo verstandig zich zelf de noodzakelijke beperl op te leggen. De oproep tot wijsheid van CDA-woordvoerder EversJ had op mevrouw Smit-Kroes een averechts effect. Voor wijsheid verwees zij naar haar collega's die volgens haar „verstandig gebruik" zouden maken van de geboden rui omdat er geen behoefte is aan statussymbolen op wielen, hoeft niet tot het maximum te gaan", aldus de minister, ii prettige wetenschap dat Lubbers van zijn al bestelde niei auto had afgezien. Ze vergat even dat die afbestelling een volg was van de druk van de publieke opinie. Er was dus alle reden voor de Kamer attent, zo niet zorgd te zijn. Het rijdend kantoor van de bewindslieden i niet de afmetingen gaan aannemen van een luxe suite. het verwijt van de zo publiciteitsbewuste minister dat Ev dijk zijn nummer „voor de Bühne" opvoerde, gaat niet gezien de hardnekkigheid waarmee zij aan haar plan v houdt. Een kwestie van mentaliteit, was het slotwoord Eversdijk. Het zijn die verschillen in houding die de coa soms parten spelen. J Gelukkige wending Op deze plaats hebben we onlangs nog de voorkeur sproken voor twee gevangenen in één cel als noodoploss voor kortgestraften - liever dan zware criminelen gedw gen de vrijheid te moeten laten bij gebrek aan celruimte, nister Korthals Altes heeft zich nu laten overtuigen van onmogelijkheid de bestaande cellen geschikt te maken 1 twee gedetineerden en heeft gekozen voor het snel in reedheid brengen van 150 bestaande cellen, in afwacht van het beschikbaar komen van nieuwbouw. Dit is een lukkige wending, want noodoplossingen zijn nooit aan naam. De bezwaren tegen de duo-cel waren danook groot, voor de gedetineerden zelf als voor de bewakers. Dezer gen heeft de reclassering nog eens gewezen op de ernst gevolgen voor een van de voornaamste doeleinden van vrijheidsstraf: de gedetineerde voor te bereiden op zijn pl in de samenleving. Het lag voor de hand dat Justitie zou blijven zoeken i andere oplossingen, zoals het vervangen van vrijheids; door borgsommen of alternatieve straffen en door snelle breiding van het aantal cellen. Daarbij is het niet nodig een buitenissige oplossing als een bajes-boot te kiezen; het schikt maken voor gevangenen zou trouwens te veel j kosten. De kritiek van de Tweede Kamer op de trage gang vanj ken bij de nieuwbouw is overigens terecht. Juist waari aankomt op uitvoering van beleid en contacten met 4 bedrijfsleven blijft het overheidsapparaat nogal eens inl breke. Het beeld van een kabinet dat zijn zaken praktij regelt vertoont al vrij veel barsten; daar is er nu eentje bijl komen. Perioden met zon DE BILT (KNMI) Een in betekenis toenemende rug van hogedruk beweegt zich vanaf de Britse Eilanden oostwaarts. Deze rug passeert in de ko mende nacht ons land en wordt morgen boven west- Duitsland verwacht. Oceaan fronten dringen dan vanaf de Britse Eilanden in onze rich ting op maar zullen ons land nog niet kunnen bereiken. In verband met deze lucht druksituatie worden in de nacht van zaterdag op zondag flinke opklaringen verwacht. De wind neemt dan tot matig of zwak af en draait naar het zuiden. De temperatuur daalt tot rond 0 graden met op veel plaatsen vorst aan de grond. Hier en daar ontstaan enkele mistbanken. Overdag loopt de temperatuur bij zonnige perio den op tot rond 7 graden. In het westen neemt de bewol king later toe, maar het blijft droog. Weersvooruitzichten voor di verse Europese landen, mede gedeeld door het KNMI, geldig voor morgen en zondag: Zuid-Scandinavië: Eerst lichte, en landinwaarts, matige vorst met opklaringen. Vanaf mor genavond vanuit het zuidwes ten sneeuw, bij de zuid- en westkusten overgaand in re gen. Temperatuurstijging tot rond het vriespunt en in het Denemarken: Half tot zv bewolkt. Voornamelijk op dag wat regen, voorafgej door sneeuw. Temperatui tot 6 graden. WEERRAPPORT HEDENMORGEN Weer Max Min Innsbruck Klagcnfurt oTw ADVERTENTIE Op zaterdag 12 maart as. houdt de Katholieke Theologische Universiteit Amsterdam van 11.00 tot 15.00 uur haar altijd drukbezochte jaarlijkse Het programma biedt 25 speciale colleges over allerlei theologische onderwerpen, exposities, demonstraties, rondleidingen en optredens. De toegang is vrij en iedereen is welkom. Plaats: KTUA, Keizersgracht 105, Amsterdam. De gratis programmafolder is verkrijgbaar bij: KTUA, Keizersgracht 105, Postbus 19481,1000 GL Amsterdam, tel. 020-27 26 21.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2