Omwegen
Fraaie
reiswekker
Vakbekwame gedrevenheid van
Vlijtig Lies je van Marion
Oorlogsfoto's van
oeerdere fotografen
Statenleden willen minder
slibstort op landbouwgrond
rr.EIDEN OMGEVING
CaidóeSomcmt
VRIJDAG 12 FEBRUARI 1988 PAGINA 13
ar
OVER EEN POPPENDOKTER DIE TRAANTJES DROOGT EN VAN OUD WEER NIEUW MAAKT
w 9 „Als u twee koppen tij-
Ioet°ens cursus maakt,
betaalt u voor de 2e kop
>de helft van het cursus
geld". Een mededeling
die een professionele aan-
jak verraadt. Maar waar
lijk, met een zieke pop,
=en verfrommelde lor die
)eter moet worden en
och haar nostalgische
iantrekkelijkheid moet
jewaren, zit je goed bij
Vlijtig Liesje van het pop-
jenatelier. Scène: de
jeidse Merenwijk. Een
;ezin met drie kinderen.
Jitzicht op de witte kop-
)en van de Kaag. Vader
s politieman en in z'n
rrije tijd „doktersassis-
ent" bij z'n vrouw, die
joppendokter is. De rech-
erhand van z'n vrouw
an ogezegd. Vader is erg
Iiandig met celluloid en
me net repareren. Z'n vrouw
dat hij er ook de
g'uiste handen voor heeft,
ïrote politiehanden. Die
ppj panwijdte mist de dokter
en enemale. „Ik heb le-
(ijke handen", zegt ze;
,dat komt door dat werk
met gietsels en priegel-
n verk. Maar ik heb, daar-
:ntegen, weer mooie voe-
en". Vlijtig Liesje toont
;e me niet expliciet, maar
k neem het voetstoots
at 1 tan.
ni let echtpaar lijkt in wissel-
el iienst te werken. Oppasfacili-
3 eiten ook. De kinderen kó-
de nen niets te kort. Dochtertje
i tan moeiteloos paardrijden op
v e woensdagmiddageh. Ook al
e ii peft mama nog zoveel cur-
g ussen of is ze te consulteren
vip poppenbeurzen. Daar is ze
wee keer in de maand te vin-
den. Die cursussen aan huis
sijn hele belevenissen: 5 les-
ïen, met gebruik van speciale
jjietmallen en een gloeidende
iakoven die loeiend 1200 gra-
ien kan bereiken. Speciale
irandverzekering ook. Cur-
isten, die zich bekwamen in
iet porcelein gietwerk, be-
childeren van de kop en het
Bizetten van ogen. Je betaalt
en bedrag, inclusief de koffie
f thee. Cursisten tot uit het
uiden des lands, voor twee
Bij Liesbeth van Marion in de „kliniek". Popperiger kan het bijna niet.
daagse cursussen. Logies kun
nen, indien nodig, door Vlijtig
Liesje op verzoek geregeld
worden. Poppenwinkel en
poppenatelier, annex „zieke
nafdeling", zijn inmiddels
Vlijtig Liesje over het hoofd
gegroeid. Van de zomer gaat
het gezin verhuizen. Liesje
c.s.blijft in de buurt, maar het
wordt allemaal wat groter en
ruimer. De poppen hebben
het voor 't zeggen. Het is weer
eens iets anders bij Liesje, één
van de zeer weinige poppen
dokters die ons land nog telt;
„Van de professionele pop
pendokters zijn er nog een
stuk of 20 in ons land. Ik ben
de enige in Leiden en een col
lega in Amsterdam zit nog 't
dichtst bij".
Liesbeth de Mooii (35)
heeft ze een poppekopje
uit Rijnsburg trouwde 15 jaar
geleden met Arie van Marion,
die toen al bij de Leidse poli
tie was. Een gesprek. Eerst in
de huiskamer, met een dure,
hitte uitstralende*Amerikaan-
se kolenkachel, die de c.v. in
deze zachte winter bijkans
overbodig maakt. Oud hout
en wat briketten. Prima
brandstof. En kolen zijn er
hier en daar ook nog wel te
krijgen. Later praten we bo
ven, in het winkeltje en, weer
een verdieping hoger, in het
atelier, de smetteloze „kli
niek" van een poppenmaak-
ster die tevens poppendokter
is. Zaterdag 20 februari a.s. is
in restaurant „Groenoord" bij
de hallen een grote poppen-
beurs annex expositie. Daar
komen 35 poppenmaaksters
op af. De bezoeker kan daar
alles te weten komen over het
zelf maken van poppen en
Teddyberen. Een poppen-uni-
versum vol zeemleer, textiel,
zelfhardende klei, kunststof,
porcelein, gips, papier-maché,
houtpasta, kantjes en bandjes,
pruikjes. Je kunt 't zo vreemd
niet maken in poppenzaken.
Braafjes
Maar ook Liesbeth van Ma
rion zal er met raad en daad,
eventueel met naald en garen,
aanwezig zijn, als poppendok-
ter-uit-roeping. Ze heeft zo
juist Japie (een prachtige jon
genspop) een knoop aange
naaid z'n pakje heeft ze na
tuurlijk zelf vervaardigd
en 't als Victoriaans overko
mend ordentelijke ventje gaat
naar boven om daar te sho
wen. De poppen ogen braaf
jes. Zelfs de donkere creatie,
met wie je, als mannetjespop,
best wel de samba of conga
zou willen dansen. In de uit
nodiging tot de beurs heet het,
dat de aanwezigheid van
Liesbeth (die haar atelier met
veel gevoel voor realiteit de
naam Vlijtig Liesje heeft mee
gegeven), een „speciale attrac
tie" is. „Oude en vermoeide
poppen geeft zij een opknap
beurt, kleien reparaties her
stelt ze ter plaatse, maar pop
pen met grotere mankemen
ten neemt ze mee naar haar
poppenziekenhuis", zegt de
convocatie. En een opsteker is
ook nog: „Mannen houden
zich steeds meer bezig met de
hobby van hun vrouw, vooral
de karakterpoppen, met hun
veelal „verhalende" situatie,
lenen zich goed voor de man
nelijke inbreng". Wat niet al
tijd opgaat, maar Arie, in elk
geval, stelt z'n Vlijtig Liesje
niet teleur. Men schat, dat
momenteel ongeveer 100.00
vrouwen („en in toenemende
mate ook mannen") zich met
deze „verslavende vorm van
vrije tijdsbesteding bezig hou
den".
Poppen maken en poppen be
ter maken. Dat is het werk
van Liesbeth van Marion, die
nu om meer ruimte voor haar
(professionele) hobby heeft
gevraagd. Haar systeem
werkt. Ooit begon ze met een
cursus poppenmaken in Zee
land. „Met niks dus", zegt ze
nu kordaat; ze is immers self
made en heeft altijd in de
creatieve hoek gezeten en liep
via een vakbeurs ooit tegen
de porceleinen pop op. „Dat
vond ik 't mooist. Wel kost
baar. Ik ging kleding maken,
les geven en met het verdien
de geld kocht ik die potten
bakkersoven. Rij toeval werd
ik poppendokter en ging op
bouwen met onderdeeltjes en
rommeltjes, werken met 100
jaar oude poppen, kinderpop
jes met oogkwalen".
Liesbeth van Marion, die nu 3
jaar officieel een atelier drijft,
neeft nooit een echte oplei
ding gehad. „Wat m'n ogen
zien. maken m'n handen".
Op mijn omwegen door stad en land I
kom ik graag mensen tegen. U kunt
mij telefonisch of schriftelijk vertellen
wie u graag in deze rubriek zou willen
tegenkomen. Ik ben bereikbaar via 071 ^HBsKiè ItflHB
- 12 22 44 op toestel 10. door Ton Pintors
Daarbij importeert ze uit het
buitenland broderiekraagjes
en nieuw blikken speelgoed
dat heel oud lijkt en prachtig
is. Allemaal te zien in haar
speelse winkeltje. „Dat is han
del; je moet een stukje ver
koop erbij hebben". Vlijtig
Liesje ging allengs materialen
en techniek van een 100 jaar
geleden leren beheersen, ze
ging oude onderdelen probe
ren en daarmee oefenen. „In
de lopp van de 3 jaar dat ik
dit nu doe, heb ik honderden
gevallen onder handen gehad.
Dat had ik nooit kunnen dro
men".
En dan die beurzen. Daar
heeft de poppendokter ook de
handen vol aan, in coöperatie
met rond 35 poppenmaaksters
uit het hele land. En maar
kwebbelen en de belangstel
lende dames een oor aannaai
en. Ze moet ook er demon
streren, de pop met de gaten
weer tot nieuw leven bren
gen. Dat is op zo'n beurs ter
plekke te bekijken. Poppen
maken en hun dokter zijn ligt
in één lijn, „maar iedere ma
ker repareert nog niet", zegt
Liesbeth, alsof ze het over een
witte raaf heeft: een vliegen
de kraai heeft altijd wat, maar
vang eens zo'n kraai, dat gaat
niet zo glad!
Doorkijkpoppen
Liesbeth van Marion heeft 't
in haar slanke vingers. Eigen
lijk al sinds ze het diploma
medisch analyste behaalde.
Precisiewerk is haar niet on
bekend. Wat ze destijds deed
met pipetjes, doet ze nu met
een rietje, om vacuum te zui
gen binnen een poppenkome,
teneinde er de ogen met oa-
lanceermechanisme te kun
nen aanbrengen. Ik druk me
maar wat onbeholpen uit. De
dokter kan het beter vertel
len, maar ik heb er de ruimte
niet voor, zal ik maar zeggen.
Het is in ieder geval kostelijk,
leerzaam en boeiend. Vlijtig
Liesje vertelt over „doorkijk
poppen": je kijkt er doorheen
van de voorkant naar de ach
terkant. Dat moet dan ook
weer normaal worden". Dat is
je reinste chirurgie, op de ta
fel van de kliniek, met al die
losse armen, benen en lijven,
en gaten in poppenhoofden.
En „goochelen met chemica
liën". De poppendokter (ook
vermeld in de Gouden Gids
voor reparaties) hoeft niet te
verdoven. Dat scheelt alweer.
In januari kreeg ze alweer
een stuk of 70 gevallen in
haar bedrijfje boven. Het ate
lier Vlijtig Liesje werkt op
hoogspanning, nu en dan. De
dokter is dan bezig met gaten
in schedels en elastieken.
„Met krengen van poppen
ook, maar ook dan kunnen ze
een stuk gevoelswaarde heb
ben poppen die de Jappen
kampen hebben overleefd,
bijvoorbeeld. Of de pop van
een overleden zusje die weer
heel gemaakt moet worden.
Er zijn ook antiekreparaties,
verzekerd en wel. Poppen
van een paar duizend gulden
met technische mankemen
ten". Ze komen weer punt
gaaf uit dokter Liesbeths
vaardige handen. „Zwakke
punten blijven vingers en
ogen. Kinderen porren rück-
sichtlos in ogen en bijten op
poppevingertjes, ze bijten ze
zelfs af. Platgekauwde vin
gertjes. Je moet dat allemaal
zien bij te spijkeren".
Zo kun je, als poppendokter,
doorgaan: mamma-apparaat-
ies, verbogen toetertjes met
blaasbalgjes. „Die moeten niet
helemaal verteerd zijn, anders
moet er een nieuwe in".
Haar-overplant. Haartjes in
zetten, of pruikjes voor de
oudste poppen; van een tientje
tot een paar honderd gulden.
Het is meestal „tientjeswerk".
Een pop is als een kind; er zit
altijd een stukje van jezelf in.
Compleet maken en restaure
ren, dat is mooi, daar heb ik
voldoening van". En straks,
in de komende herfst, teddy
beren maken (een opkomende
poppenliefde), en weer lesge
ven.
Poppendokter Liesje beleeft
ook weieens drama's: „Een
kind wil d'r pop niet kwijt
voor eén tijdje, voor een repa
ratie. Het gaat dan om echte
knuffeldieren of liefste pop
pen. Dat zijn meestal ouwe
mormels, lorretjes, druiloren,
dat maakt niets uit. Maar veel
kinderen willen ze meteen
weer terughebben. Die willen
geen opgelapte pop of beest
hebben, maar hun eigen flod
der die van ellende aan el
kaar hangt. Alleen de ouders
denken daar dan soms anders
over. En dan de hopeloze ge
vallen. Laatst nog een knuffe
laap. Een harde kop. Ik kon
niet meer bij die ogen komen.
De aap was werkelijk afge
schreven, volgens de aard van
't beestje. Maar het kinderleed
is dan vaak niet te overzien.
Dan houden ze nog liever het
lijk van een verloren aap in
hun armpjes".
De poppendokter heeft de
handen vol. Ze is zowat dag
en nacht bezig. Er is een oude
dame, die liefdevol voor haar
pakjes, sokken, ondergoed en
jurkjes breit. En dat komt al
lemaal in het alleraardigste
winkeltje boven, helder en
vrolijk. Daar staan al die
nieuwe poppen, met hun
kant, sokken, schoenen, on
dergoed, kraagjes, de stoffen,
de pruiken en de tasjes. En
het nieuwe oude speelgoed
toetert en belt, netzoals de
speeldozen erboven; „een stil
le liefde van me", zegt Lies
beth van Marion. Verschrik
kelijk leuk, en allemaal tip
top voor mekaar. En het ate
lier, steriel wit als een kli
niek, is het hoogtepunt. Daar
wordt gewerkt met mallen, de
dokter bedient zich, fijn schil
derend, van een palet met fij
ne kleurtjes (wenkbrauwtjes,
ooghaartjes in ragfijne zekere
streekjes). Daar liggen ook de
nog levenloze koppen en kop
jes, vaak vruchten van mal
len, lijfjes en losse teentjes ter
behandeling gereed. „Effe
porceleinen", en na het bak
ken in de oven een „lekker
soppie" ter afwikkeling. Zo
verloopt het spreekuur van
een poppendokter. Werken
aan een verleden met een
nieuwe toekomst. Knuffelen
en koesteren is de mens inge
goten.
'OETERMEERSE HERKENT WERK
;AN FOTOGRAAF STREEFKERK
!N HAAG Hoewel
medewerker van het
ksinstituut voor Oor-
(sdocumentatie dat gis-
onwaarschijnlijk
ïtte, wijzen nieuwe ge-
yens erop dat de op de
iderparkschool ontdek-
verzameling oorlogsfo-
teife van verschillende
nskfotografen afkomstig
Werd gisteren bekend
de foto's hoogstwaar-
lijnlijk van Francois
S^dendijk waren, inmid-
t 3 ls is ondubbelzinnig
dat zich ook
:rk van de Haagse stu-
)fotograaf W. Streef-
rk tussen de 2.000 glas-
gatieven bevindt.
J
was mevrouw G.J. Bleij-
)erg (76) uit Zoetermeer, die
usdagavond tussen de in het
nj IS-journaal getoonde opna-
i n de foto herkende, die bij
pr in de woonkamer staat,
sc heeft de foto in 1943 laten
ken door de fotograaf W.
eefkerk, die een fotostudio
de Vaillantlaan in Den
ig had. „Als ik in die jaren
wos wilde, dan ging ik altijd
raar Streefkerk. Wij woonden
de Bresterstraat in Den
ag en Streefkerk was de
sc ge fotograaf in de buurt",
rtelt de weduwe. Op de foto
poseert mevrouw Bleijenberg
met haar enige zoon Otto
(thans 50 jaar oud).
„Mijn zoon was gisteren bij me
en riep even na half zes: ma,
dat zijn wij met z'n tweeën op
de televisie. Toen ik snel keek,
herkende ik de foto ook", al
dus mevrouw Bleijenberg.
„Kort daarna belden m'n zus
en een nichtje op om te vertel
len dat ook zij de foto hadden
gezien. Ik heb die foto laten
maken om hem naar mijn man
te sturen, die wegens de Ar-
beitseinsatz in Duitsland zat.
Toen mijn man de foto ont
ving, heeft hij gehuild van
blijdschap, za vertelde hij la
ter".
Dat het inderdaad om werk
van W. Streefkerk gaat, wordt
duidelijk als een in 1941 ge
maakte opname van de kleine
Otto Bleijenberg, met achterop
de vermelding „Atelier Wil
lem Streefkerk, Vaillantlaan
115-117, Den Haag", wordt
vergeleken met een glasnega
tief uit de ontdekte collectie.
Het negatief toont eveneens
een kleuter. Het jongentje
staat in een foto-studio naast
een speelgoed-lokomotiefje op
gesteld. Precies hetzelfde loko-
motiefje als het exemplaar dat
de kleine Otto aan een touwtje
heeft.
De naam W. Streefkerk is de
oudste zoon van fotograaf
Francois Oudendijk bekend.
Zoon F. Oudendijk, geboren in
1942: „Ja, Streefkerk, dat weet
ik, maar op dit moment kan ik
er niet verder over uitwijden.
Ik kan ook de naam Bitter
noemen. Er zit namelijk meer
achter dan u denkt".
De zoon, die ongelukkig is met
de publiciteit rond de naam
van zijn vader, acht zelf de
kans „groot" dat de gevonden
fotoverzameling werk van zijn
vader bevat. „Met het RIOD is
afgesproken, dat ik maandag
naar de Zuiderparkschool ga
om de negatieven te bekijken.
Er moeten nog wat dingen ge
verifieerd worden, maar er
zijn flink wat aanwijzingen.
Niet alleen dat m'n vader in
de oorlog een foto-atelier
schuin tegenover de school
dreef, maar ook dat hij de hele
oorlog heeft doorgewerkt en
alle negatieven viit die jaren
spoorloos zijn". Dat er veel op
drachten voor de Duitsers, en
ook foto's van NSB'ers, bij de
collectie zitten, verklaart de
zoon aldus: „Om de boterham
was een vakfotograaf destijds
wel gedwongen voor de bezet
ter werken. Deed je dat niet,
dan kreeg je geen foto-materi
aal meer. Maar ja, als mijn va
der fout is geweest, dan zal dat
wel blijken. Ik kan hem nu
niet meer ter verantwoording
roepen".
POD
De vraag blijft hoe die enorme
hoeveelheid negatieven op de
schoolvliering terecht is geko
men. Blijkt het inderdaad zo te
Mevrouw G. Bleijenberg uit Zoetermeer met de door studio-foto-
graaf W. Streefkerk gemaakte foto die ze van het NOS-journaal
herkende. foto:
zijn dat het om werk gaat van
verschillende fotografen, dan
wordt de verklaring aanneme
lijker van de oud-politieman
die vlak na de bevrijding in de
Zuiderparkschool voor de Po
litie Opsporingsdienst (POD)
werkte. Tientallen POD'ers
verhoorden destijds in de
school van collaboratie ver
dachte Nederlanders en van
oorlogsmisdrijven verdachte
Duitse soldaten. Bij dat werk
werd erg veel belastend mate
riaal in beslag genomen. Vol
gens de Haagse oud-politie
man, die zijn naam liever niet
gepubliceerd ziet („Ik ben te
oud voor zulke toestanden"),
zouden de 2000 glasnegatieven
een onderdeel van die in be
slag genomen spullen kunnen
zijn geweest. „Misschien heb
ben de schoolmensen die nega
tieven later op de vliering ge
gooid. Foto's konden ons bij
het opsporingswerk enorm
helpen. Soms gingen we een
van collaboratie verdachte Ne
derlanders thuis ophalen. Het
kwam voor dat zo n man ont
kende dat hij in Duitse leger
dienst was getreden, totdat we
een foto in Duits uniform van
hem vonden".
GERRIT BAL
bd 'DE WETERING Om het
tertoerisme in de provincie
id-Holland te stimuleren,
'ft de provinciale VVV een
Khure uitgegeven. Deze is
iteld „De Hollandse Plassen,
veelzijdige watersportge-
)0i d van Zuid-Holland". De
'chure is vanochtend in café-
taurant De Brasem in Oude
tui itering officieel aangeboden
ruj1 de gedeputeerde van econo-
lejNhe zaken, de heer H.A. van
DEN HAAG „Het stor
ten van zuiveringsslib op
bollen- en landbouw
grond moet zoveel moge
lijk voorkomen worden.
Het is een taak van de
provincie en het hoog
heemraadschap om alter
natieve oplossingen daar
voor te zoeken". Dat was
één van de punten die het
CDA-statenlid W. van den
Berg gisterochtend onder
de aandacht bracht in de
vergadering van de pro
vinciale commissie voor
waterhuishouding en wa
terschappen. Ter sprake
was het waterkwaliteits
beheersplan Rijnland, dat
is opgesteld door het
Hoogheemraadschap van
Rijnland.
In grote lijnen konden de
statenleden zich gisteren vin
den in het door Rijnland op
gestelde plan. Het plan voor
de verbetering van de water
kwaliteit in het gebied komt
grotendeels overeen met het
provinciale waterkwaliteits
plan. Wel vroegen de com
missieleden aandacht voor
met name het probleem van
de verwerking van zuive
ringsslib. Stuk voor stuk
vroegen de vertegenwoordi
gers van de fracties om spoe
dige vaststelling van een de
finitief slibplan.
Evenals J. Pool (D66) en J.
Steegh (PSP/CPN/PPR)
vroeg het PvdA-statenlid T.
Sterringa aandacht voor het
probleem van de kleine lo
zingen van huisvuil en gier
op het oppervlaktewater.
Volgens haar wordt dit pro
bleem waardoor zware meta
len in het oppervlaktewater
terecht komen in het plan te
gemakkelijk afgedaan. Ver
der zei zij het niet eens te
zijn met het doorspoelen van
veenweidegebieden met ri
vierwater. „Dat richt vooral
in de zomer veel schade aan.
Het water verdampt dan en
de viezigheid blijft over". Zij
toonde zich voorstander van
meer natuurlijke aanpak van
vervuiling met bijvoorbeeld
regenwater.
De statenleden waren alle
maal verheugd met de forse
verhoging van investeringen
die het hoogheemraadschap
steekt in de aanleg van zui-
veringstechnische werken
zoals afvalwaterzuiveringsin
stallaties.
Brochure moet watertoerisme in Zuid-Holland stimuleren
der Meer. Hij kreeg de folder
overhandigd van mr. W.J.
Geertsema, voorzitter van de
provinciale VVV.
De brochure is tot stand geko
men in samenwerking met de
Vereniging Watersportbedrij
ven Hollandse Plassen en His-
wa regio Zuid-Holland. Het
boekwerkje telt zestien pagi
na's, is verluchtigd met kleu
renfoto's en heeft een oplage
van vijftienduizend exempla
ren. Behalve een nederlandsta-
lige, is er ook een duitstalige
versie gemaakt.
Doel van de uitgave is water
sportliefhebbers in Nederland
en in het buitenland te wijzen
op de mogelijkheden daartoe in
het Hollandse plassengebied. Zo
geeft de brochure algemene in
formatie over het gebied, be
zienswaardigheden, verhuurbe
drijven, geschiktheid van de
plassen voor de verschillende
vormen van watersport, bereik
baarheid over land en water,
uitgezette tochten en zeil- en
surfscholen. Het tweede deel
van de brochure geeft informa
tie per gebied. Zo komen het
Braassemermeer, de Reeuwijk-
se Plassen, de Kagerplassen, de
Nieuwkoopse Plassen en de
Westeinderplas aan de orde.
De brochure is verkrijgbaar bij
alle VVV's in de provincie
Zuid-Holland en verder bij de
grote VVV's in de rest van Ne
derland en de Nederlandse
Verkeersbureaus in Duitsland
en België. Tenslotte zal het
plassengebied via de folder de
aandacht krijgen op een aantal
watersportbeurzen, vakantie
beurzen in Nederland, Duits
land en België en op Boot Düs-
seldorf, de grootste watersport-
beurs van Europa.
deze handige opvouwbare
Quartz reiswekker, uitgevoerd
in donkerbruin kunstleer, is
voor u wanneer u ons een
nieuwe abonnee opgeeft.
In opgevouwen toestand meet de
wekker slechts 8 x 8 x 1,5 centimeter.
De nieuwe abonnee wordt ook
hartelijk onthaald: deze krijgt de
krant de eerste twee weken gratis.
Noteer als nieuwe abonnee ingaande
Naam:
I
I
I
.(voor controle bezorging)
j Deze ontvangt de krant de eerste twee weken gratis.
Daarna wordt het abonnementsgeld betaald per.
maand automatisch betalen f 23,74
I kwartaal per acceptgiro f 70,93
Stuur als dank de reiswekker naar
I
I
I Stuur deze bon in een open envelop postzegel niet nodig - naar
Leidse Courant, Antwoordnummer 998, 2500 VD Den Haag j
Adres:
Postcode/plaats:
Ceicbxz (Bowuvnt
