Het groen ligt vaak op
de verkeerde plaatsen
Zomervakantie
„Cellentekort
groeit door
twee in een cel
Tien jaar
geëist in
„paskamer-
moord"
070-498798.
NEE, DIT IS NIET HET
WINNENDE
LOTNUMMER, MAAR ONS
NIEUWE
TELEFOONNUMMER.
Bedrijfsleven praat
over schoonmaak Rijr
MEMISA-AIDSCAMPAGNE IN AFRIKA:
Het gebruik van condooms is maar een lapmiddel
£eidóe Souta/nt
BINNENLAND/BUITENLAND
QaidóaQowtxunt
WOENSDAG 10 FEBRUARI 1988 PAG»
Noodvoorzieningen voor mestoverschot
(Van onze
parlementaire redactie)
DEN HAAG Boeren mogen met in
gang van aanstaande vrijdag mestover
schotten in noodvoorzieningen gaan op
slaan. Het kabinet heeft hiervoor het
groene licht gegeven nu de boeren de
overschotten wegens het natte weer niet
op het land kunnen uitrijden.
De noodvoorzieningen kunnen bestaan uit
met folie afgedekte kuilen, zo verklaarde mi
nister Nijpels (VROM) gisteren in de Kamer.
Het folie zal dan wel aan bepaalde normen
moeten voldoen. Naast kuilen wordt ook ge
dacht aan sleufsilo's. Gemeenten, provincies
en ambtenaren van het ministerie van land
bouw zullen toezicht uitoefenen.
Nijpels erkende dat er nadelen zitten aan de
nu gekozen oplossing. Volgens hem is deze
echter nodig om te voorkomen dat boeren
overgaan tot illegale lozingen van mest met
alle nadelen voor het milieu vandien. „Er is
een noodsituatie", aldus Nijpels.
Volgens een zegsman van het Landbouw
schap zal per boer gemiddels een noodopslag
van 250 tot 300 vierkante meter nodig zijn.
De kosten zullen tien tot vijftien gulden per
vierkante meter bedragen als loonwerkers
de opslag uitvoeren.
Geen hardere aanpak
tegen zwart werken
DEN HAAG Het kabinet-Lubbers is
niet van plan om meer te doen tegen
belastingontduiking als gevolg van
zwart werk. Dit blijkt uit het antwoord
van de bewindslieden van financiën,
justitie en sociale zaken op schriftelijke
vragen van het kamerlid Van Es van de
PSP. Volgens de bewindslieden zijn er
geen extra maatregelen nodig omdat de
ondernemer nog altijd aansprakelijk is
voor de afdracht van loonbelasting en
premies voor zijn werknemers. Van Es
wilde dat de regering de fraudebestrij
ding meer richtte op werkgevers die
werk zwart laten verrichten. Volgens
haar wordt veertig tot zestig procent
van het werk in de confectie-industrie
zwart gedaan.
Borcea mag
vertrekken
ROTTERDAM De Rotterdamse offi
cier van justitie mr. H. Smid heeft de
Noorse autoriteiten laten weten geen
bezwaar meer te hebben tegen het ver
trek van de Roemeense ertstanker Bor
cea uit de haven van Haugesund. Smid
heeft de beschikking gekregen over fo
tokopieën van alle scheepsdocumenten
die vorige week uit het schip verdwe
nen bleken te zijn. Bovendien heeft de
Roemeense staatsrederii Havlomar me
dewerking toegezegd bij het verdere
justitieel onderzoek. De Borcea ligt mo
menteel in dok voor een reparatie en
zal vermoedelijk op korte termijn weer
uitvaren.
Meer sociale
controleurs
DEN HAAG Het aantal sociale
controleurs neemt gestaag toe.
Eind 1987 waren er bij de ge
meenten 331 werkzaam, van wie
252 met opsporingsbevoegdheid.
In 1988 zullen er nog eens 110
worden aangesteld, die praktisch
allen opsporingsbevoegdheid
krijgen, aldus staatssecretaris De
Graaf van sociale zaken in de ka
mercommissie voor sociale zaken.
De Graaf heeft in de aanstelling
van de sociale controleurs 55 mil
joen gulden geïnvesteerd, in de
hoop er 110 miljoen mee te be
sparen. Hij gaat er van uit dat
elke controleur de voor hem of
haar gemaakte kosten dubbel op-
DEN HAAG Plaatsing van twee g(
tineerden in één cel zal eerder tot n
dan tot minder nieuwe delicten leiden,
het ogenblik leidt een vrijheidsstral
niet zelden toe dat een gestrafte opnii
in zijn fouten vervalt, aldus de Net
landse Federatie van Reclasseringsini
lingen in een brief aan de staatssecret
van justitie. Aanleiding voor de brie
het plan om als noodmaatregel twee
vangenen in een cel te plaatsen. De
classeringsinstellingen vrezen dat dil
plaats van het cellentekort te vermii
ren het wel eens zou kunnen vergrot*
AMSTERDAM De pro
cureur-generaal bij het
gerechtshof in Amster
dam, mevrouw mr. A.
Korvinus, heeft gisteren
tien jaar gevangenisstraf
geëist tegen de 35-jarige
Roh van Z. wegens dood
slag in 1984 op de toen 21-
jarige Sandra va« Raalten.
Dit misdrijf werd bekend
als de paskamermoord.
De vrouw werd op 30 novem
ber 1984 in de kledingboetiek
Manouk in Zaandam dood ge
vonden. Haar hals was doorge
sneden en zij was gekneveld.
Twee jaar na haar dood werd
fietsverkoper Rob van Z. aan
gehouden. Vorig jaar werd hij
door de rechtbank in Haarlem
veroordeeld tot twaalf jaar ge
vangenisstraf. De man ontken
de en ging in hoger beroep.
Ook het Openbaar Ministerie
deed dat na een eis van acht
jaar en het veel hogere vonnis.
De mening van de raadsman
dat met Rob van Z. de ver
keerde is gepakt, deelde Kor
vinus niet. In de bewijzen en
vooral de overtuiging van de
rechtbank in Haarlem die Van
Z. tot twaalf jaar veroordeelde,
zag zij in tegenstelling tot de
raadsman geen onzorgvuldig
heden. De speurcapaciteiten
van politiehond Tim, de belas
tende verklaringen van getui
gen onder wie de ex-vrouw
van Van Z., de details die Van
Z. kende na de gebeurtenis en
die alleen de dader had kun
nen weten, de seksuele
geaardheid van Van Z. en de
relatie tot de dood van Sandra
(een volgens het vonnis van de
rechtbank uit de hand gelopen
sado-masochistisch spelletje)
en zelfs het alibi dat Rob van
Z. opgaf voor de ochtend van
de doodslag: al die bewijzen
van de rechtbank zag de pro
cureur-generaal nog steeds
overeind staan.
Advocaat Doedens stelde dat
deze bewijzen niet steekhou
dend genoeg waren om daarop
iemand te veroordelen. Zijn
cliënt, R. van Z, zelf, zei als
laatste woord alleen maar „ik
ben onschuldig". Hof doet op
23 februari uitspraak.
Venneper dood
na verblijf in
politiecel
HAARLEMMERMEER De
59-jarige K. van der Graaf uit
Nieuw Vennep blijkt zondag
middag in een ziekenhuis in
Haarlem te zijn overleden na
verblijf in een Haarlemmer-
meerse politiecel. De politie
werd zaterdagavond gealar
meerd, omdat de Venneper
was gevallen op de zesde etage
van een flatcomplex. De Ge
meentelijke Gezondheids
dienst nam de man, die in
dronken staat verkeerde, niet
mee omdat er geen ernstig let
sel was. Hij werd vervolgens
ter observatie ingesloten in
een politiecel in Hoofddorp.
De man werd zaterdagavond
nog onderzocht door een arts,
die geen bezwaar had dat het
slachtoffer in de cel zou blij
ven. Sectie heeft uitgewezen
dat de man aan hersenletsel is
overleden.
STADSMENS KAN VRIJE TIJD NAUWELIJKS DICHT BIJ HUIS BESTEDEN
ROTTERDAM In veel
grote steden bestaat een
structureel tekort aan re
creatiemogelijkheden
dicht bij huis. In het ver
leden zijn planologen er
altijd van uit gegaan dat
recreatieterreinen het
best kunnen worden
aangelegd in groene ge
bieden buiten de stads
centra. Dat is een
verkeerd uitgangspunt
feweest, zo blijkt nu.
tadsbewoners recreër
en, ongeacht inkomen en
hoeveelheid vrije tiid,
vrijwel allemaal dicht bij
huis.
Deze alarmerende geluiden
waren vandaag te horen op
een studiedag in Rotterdam.
Aanleiding tot de dag waren
de resultaten van onderzoe
ken die door medewerkers
van de Landbouwhogeschool
in Wageningen zijn verricht.
Volgens recreatiesocioloog
drs. J. Lengkeek, coördinator
van de Wageningse onder
zoeken, moeten vraag en
aanbod op de markt van de
dagrecreatie opnieuw op el
kaar worden afgestemd. „De
onderzoeken tonen onder
meer aan dat vooral in stede
lijke regio's als Zuid-Holland
een structureel tekort is aan
recreatiemogelijkheden dicht
bij huis. En wat nu voor dat
gebied geldt, kan straks ook
gaan gelden in andere stede
lijke gebieden".
Als basis voor de constaterin
gen geldt onder meer een on
derzoek dat is verricht in de
Rotterdamse wijken Kralin
gen-West (een stadsvernieu
wingsgebied waar veel men
sen wonen met lagere inko
mens) en Kralingen-Oost
(een wijk waar veel beter ge
situeerden wonen). „Geble
ken is dat zeer veel mensen
in beide wijken hun vrije tijd
vooral in of vlakbij de eigen
woning doorbrengen. Inko-
Drs. J. Lengkeek. temidden van de natuur. „In stedelijke regio's als Zuid-Holland is een structu
reel tekort aan recreatiemogelijkheden dicht bij huis". foto: t sticht
men of veranderingen in de
hoeveelheid vrije tijd hebben
geen invloed op de dagrecre
atie buiten de eigen stad of
de stedelijke regio. Deze ge
gevens bevestigen vermoe
dens die we over de recreatie
in grote steden al langer had
den: inkomen heeft weinig
invloed op recreatiegedrag".
Leuke dingen
Uit de onderzoeken bleek
ook dat het hebben van meer
vrije tijd geenszins betekent
dat stadsmensen hun vertier
verder van huis zoeken.
„Hoogstens zetten ze de leuke
dingen die ze al doen wat va
ker op hun programma of
trekken ze er meer tijd voor
uit. Vaak gaat het daarbij om
wandelingetjes, op visite
gaan of een speelplaats be
zoeken. Het zijn activiteiten
die weinig organisatie vergen
en niet aan tijd gebonden
zijn. Er komen maar heel
weinig nieuwe activiteiten
bij. De bewoners van de on
derzochte wijken blijven bij
een toename van de vrije tijd
vooral in en om het huis re
creëren".
Dat gaat dan vooral op voor
minder draagkrachtige stads
bewoners. Zij zoeken volgens
Lengkeek noodgedwongen
hun vertier dicht bij huis,
want de financiën verhinde
ren grotere uitstapjes. Terwijl
in de laatste decennia veel
aandacht is gegeven aan het
aantrekkelijk maken van de
buitengebieden, is de stad,
waar de minder welgestelden
toch hun vrije tijd moeten
doorbrengen, er door bezui
nigingen en versoberingen
niet aantrekkelijker op ge
worden.
„Er zijn minder voorzienin
gen en er is steeds minder
groen gekomen, waarbij de
stad tevens als minder veilig
en minder leefbaar Wordt er
varen. Dat treft uiteraard
vooral de minder mobiele
mensen, onder wie veel ou
deren en uitkeringgerechtig
den. Zij raken geïsoleerd in
hun wijk".
Het komt er dus op neer dat
veel recreatiegebieden, par
ken en kunstmatige groenzo-
nes op de verkeerde plek zijn
neergelegd. „Voor gewone al
ledaagse recreatie zoals wan
delingetjes liggen deze „re
creatiesterren" te ver van de
woongebieden. Alleen voor
specifieke recreatie als vissen
en surfen willen de mensen
de reis nog wel maken".
Verschraling
Lengkeek wil niet zo ver
gaan om te zeggen dat de
planners uit de jaren zestig
hun werk niet goed hebben
gedaan. „Dat zou niet eerlijk
zijn. Feit is dat de samenle
ving zich anders heeft ont
wikkeld dan verwacht werd.
De problemen die daardoor
zijn onstaan, los je niet zo
maar op". Bij de verschraling
van de recreatiemogelijkhe
den in de steden moeten ste
delingen volgens Lengkeek
via het sociaal-cultureel
werk worden voorgelicht
over kansen om de huidige
voorzieningen meer te ge
bruiken. „Kennis vergroten
over wat je zoal kunt doen in
je eigen omgeving", noemt
Lengkeek'dat.
Toch is er in de groengebie
den buiten de steden ook wel
het een en ander te beleven,
vindt Lengkeek. Daarom
zouden de verbindingen naar
die gebieden moeten worden
verbeterd. „Bijvoorbeeld
door de wegen wat groener
te maken en door groene
fietspaden aan te leggen die
naar buiten de stad lopen.
Sommige kunstmatige recre
atiegebieden zouden ook een
face-lift kunnen ondergaan,
want ze zien er allemaal het
zelfde uit: wat groen, hier en
daar wat glooiend terrein en
af en toe een beetje water.
Eenheidsworst. Als er meer
mogelijkheden worden ge
creëerd voor watersport, vis
sen, fietsen, kanoroutes, lan-
ge-afstandswandelen en der
gelijke wordt het gebied vaak
ook aantrekkelijker, waar
door meer mensen er gebruik
van zullen gaan maken".
ARJEN VAN DER SAR
(ADVERTENTIE)
Als u voortaan de Staatsloterij aan de lijn wilt krijgen, moet u070-498798
draaien. Het scheelt een paar cijfers met het oude nummer. Maar zoals
u weet kan dat het verschil uitmaken tussen niks en een half miljoen.
MEER KANS IN DE STAATSLOTERIJ
SUSKE EN WISKE DE EDELE ELFEN
(cl Standaard UltgeverlJ/Wavery Producties
Rolstoelen met gehandicapte jongeren op een spoorwego
gang bij het Utrechtse station. Na korte tijd maakte de sp<
wegpolitie een eind aan de demonstratie. foto:
Kamer vraagt Smit-Kro<
toegankelijker treinen
DEN HAAG - De meerder
heid van de Tweede Kamer is
van mening dat minister Smit-
Kroes (verkeer) zich actiever
moet inzetten voor gehandi
capten. De drie grote fracties
vroegen de minister gisteren
een bemiddelende rol te spelen
in het conflict tussen de ge
handicapten en de spoorwegen
over de toegankelijkheid van
de nieuwe stoptreinen.
Belangengroepen van gehan
dicapten beklaagden zich gis
teren dat hun eis van een lage
re instap-hoogte van de nieu
we treinen door de NS is afge
wezen. Als aan die eis niet
wordt voldaan is de kans ver
keken dat de treinen de
mende dertig jaar toegank
ker worden, zo stelden
Volgens de NS is het techn
en financieel niet haaibaai
vloeren op perronhoogte
brengen. Kamerleden vin
dat er onnodig een grimm
sfeer tussen de organisaties
de NS is ontstaan. Dit bfl
gisteren opnieuw het ge
toen een groep gehandica
jongeren korte tijd in Utrd
enkele sporen geblokka
hield. De spoorwegpol
maakte met een verman!
woord een eind aan de a|
Er ziin nog geen proces!
verbalen uitgedeeld.
DEN HAAG Grote
chemische ondernemin
gen langs de Rijn, zoals
Bayer, Sandoz, Hoffmann
la Roche en andere indus
trieën, gaan met elkaar
praten over de uitvoering
van de besluiten van de
laatste ministersconferen
tie inzake de schoonmaak
van de rivier.
Op 3 en 4 maart zullen zij in
Straatsburg deelnemen aan de
internationale Rijnconferentie
in het kader van het Europees
jaar van het milieu. Het is
voor het eerst dat bedrijven
met elkaar over dit onderw
confereren.
Het doel van de conferer
een initiatief van de voorzi
van het Nederlands natior
comité voor het Europese
lieu-jaar, mr. S. Patijn, c<
missaris van de koningin
Zuid-Holland, is na te gjf
hoe de afspraken die de mit
ters van de Rijnoeverstal
vorig jaar oktober in Stra(
burg maakten, nagekorï
kunnen worden. Eén van
belangrijkste punten uit de i
nisterso vereen komst is dat
lozingen van schadelijke
fen in 1995 ten opzichte
1985 met 50 procent m<
zijn verminderd
e s\
teJ
noe;
11
ROTTERDAM Over
tien jaar zijn alleen al in
Afrika bezuiden de Saha
ra veertig miljoen doden
te betreuren als gevolg
van de ziekte aids. Tenzij
een wonder gebeurt. En
wonderen zijn misschien
in lichte mate af te dwin
gen door middel van
voorlichting, maar de drie
tot vijf miljoen slachtof
fers, die de Wereldge-
zondheidsorganistie
(WHO) voor de komende
jaren voorziet, zijn in elk
geval sterk onderschat.
Peter Kok, tropenarts en me
disch coördinator bij Memisa
Medicus Mundi in Rotterdam
lijkt niet iemand te zijn, die
lukraak sensationale voorspel
lingen de wereld instrooit. Hij
baseert zich onder meer-op on
derzoeken naar de versprei
ding van de besmetting en op
verslagen van Memisa-perso-
neel in het veld. Verslagen,
die overigens niet van de nodi
ge dramatiek zijn gespeend.
Kok leest voor uit het rapport
van een Nederlandse arts over
een 25-jarige man, die na on
derzoek seropositief bleek te
zijn.
Nadat de man de uitslag aan
huisgenoten had verteld, werd
hij zijn woning uitgezet. Hij
bazuinde toen overal rond dat
hij alle vrouwen in het hele
do:; had besmet en vervol
gens pleegde hij zelfmoord. In
hetzelfde verslag verhaalt de
betreffende arts over een jon
ge, seropositieve vrouw, die na
het horen van de uitslag de
pressief werd en weinig an
ders meer kon uitbrengen ?!an
„God heeft mij gestraft". En
deze gevallen zijn zeker niet
incidenteel. Volgens Kok ko
men suïcidale neigingen veel
vuldig voor bij seropositieven;
het gevoel met een tijdbom
rond te lopen kan voor sommi
gen ondraaglijk zijn.
Risicogroep
Peter Kok rekent voor hoe hij
aan zijn schatting van veertig
miljoen dodelijke slachtoffers
komt: „Aids is in Afrika een
volksziekte; het is niet zoals
hier een ziekte die grotendeels
beperkt blijft t©t enkele risico
groepen. In Afrika is het risico
onbegrensd. Welnu: beneden
de Sahara wonen ruim vijf
honderd miljoen mensen,
waarvan de helft volwassen.
Van die 250 miljoen mensen,
zo blijkt uit onderzoek, loopt
dertig procent het risico be
smet te worden; zeg: tachtig
miljoen mensen. Hoe groot het
percentage seropositieven is
dat ook werkelijk aids krijgt,
is niet bekend. Amerikaans
onderzoek kwam uit op zestig
procent".
De plannen om een speciale
aidscampagne te beginnen le
ven al vanaf december 1986 bij
Memisa. Het resulteerde vori
ge week in een serie adverten
ties onder de kop: De Nieuwe
Dood in Afrika heet Aids.
Maar lang daarvóór was als
prioriteit gesteld het bewust
maken van het medisch perso
neel in Afrika voor de ziekte.
Kok: „In feite kun je zeggen
dat we dat in één jaar voor el
kaar hadden. Een beetje de
boodschap: van aids krijg je
via sex of via bloedcontacten,
maar verder mag je een aid-
spatiënt best een hand geven".
Dat mag dan snel duidelijk ge
weest zijn voor het medische
personeel, in landen waar bij
wijze van spreken tien kinde
ren werden gevaccineerd met
één spuit en één en dezelfde
naald, is aids niet enkel een
kwestie van „weten" maar oök
van „betalen". Door het ge
brek aan afweer krijgen aid-
spatënten sneller tuberculose,
lepra, schimmelziekten en der
gelijke. De bestrijding daarvan
vereist medicijnen. Aidspre-
ventie in de vorm van hand
schoenen, naalden, spuiten,
verbeterde bloedtransfusie,
kost eveneens handenvol geld.
Distributie
Peter Kok: „Memisa stuurt
spuiten, naalden, condooms en
dergelijke naar Afrika, maar
uiteindelijk bereik je via voor
lichting een veel structureler
oplossing. In het zuidwesten
van Oeganda gaat ziekenhuis
personeel mee naar het dorp
van een aidspatiënt. Wanneer
de dorpsbewoners zien dat
verpleegkundigen samen eten
in een familie waar aids voor
komt, vermindert de angst
voor de ziekte".
Medisch personeel gaat ook de
scholen langs; gaat naar plan
tages waar veel mannen sa
menleven en omgaan met de
zelfde „barmaids"; gaat vrou
wengroepen af. In wachtka
mers van klipieken worden
folders opgehangen en via de
radio wordt aids-informatie
verspreid. Kok: „Folders en
radiopraatjes hebben zeker
nut, maar een werkelijke ver
andering van het gedragspa
troon ontstaat pas na een
voortdurende confrontatie met
aids".
Memisa ziet de aidspreventie
overigens als een aspect van
de basisgezondheidszorg. Kok:
„Er zijn twee stromingen over
de aidsbestrijding in Europa.
Je kunt zeggen: rotzooi maar
aan en gebruik condooms (vrij
veilig) öf verander je levens
stijl. Maar wij vinden dat het
gebruik van condooms een
lapmiddel is. En dat zeg ik niet
Op zaterdagen 20 februari 1988,
verschijnt deze Krant met extra pagina's
informatie over Zomervakanties.
Informatie over de adverteermogelljk-
heden op deze speciale pagina's wordt u
graag verstrekt door Nico Jungschlager.
bereikbaar onder nummer 071-122.244
omdat Memisa een organis
met een katholieke ach)
grond is, maar omdat het ij
werkt in Afrika".
„Dat is ook bewezen toen I
probeerd is condooms inl
voeren als vorm van fam
planning: mannen noch vm
wen willen eraan. Vanwjl
het gebrekkige distributief
paraat is een regelmatige ll
ring van condooms, met ni
op het platteland niet ve|
kerd. En bovendien: in Afl
is men gewend zuinig te l
met alles en dus gebeurdef
niet zelden dat ook condo
méérmalen onder vrien
worden gebruikt", zo
Kok.
Memisa voert momenteel
beleid van positieve voorl
ting. Geen gruwelbeel
maar opbouwend in de ti
van: beperk je tot één part
Daarmee wil de medische
tor in Afrika tegelijk voo
men dat seropositieven en
spatiënten worden gediscr
neerd en geïsoleerd.
Volgens de van oudsher
tholieke organisatie hebbel
achterban en donateurs j
problemen met de aanpak
aids. Peter Kok: „Het is b
baar voor iedereen duidi
dat we er gezamelijk iets
moeten doen. Aids gaat
alle grenzen heen en het h
geen zin letterlijk de grer
te sluiten. Het is waar da
Afrika de kinderen behi
aan aids (ongeveer vijf
procent) voornamelijk d<
gaan aan diarree, mazelen
malaria. Maar het zijn de
wassen, de arbeidsprodukt
mensen die aan aids ster
Aids wordt daarom ook in
ciaal economisch opzicht
ramp".
JOOS PERSC
