Evangelische christenen komen
beslagen ten ijs in Calgary
CeicLeSomonf
Hongerstaking tegen
uitwijzing Koerden
kerk
wereld
beroepingen
Vrijlating bepleit van
140 gewetensgevangenen
Toch geen gesprek
met blanke NG Kerk
GEESTELITK LEVEN/OPINIE
£e*dóc6owutnt
DINSDAG 9 FEBRUARI 1988 PAGIN,
JïnF
RK Kerk Litouwen mag onafhankelijkheid niet vieren
VILNA/STRAATSBURG De Russische autoriteiten hebben
de Rooms-Katholieke Kerk in de Sovjet-republiek Litouwen
gewaarschuwd zich niet te scharen achter de nationalistische
demonstraties ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag
van de onafhankelijkheid van Litouwen. Dit is in dissidenten
kringen in Frankrijk bekendgemaakt. Dinsdag 16 februari is in
Litouwen, dat van 1918 tot 1940 onafhankelijk was, uitgeroe
pen tot nationale feestdag. Dit tot grote onvrede van de autori
teiten. Litouwse dissidenten en talloze priesters hebben de be
volking bovendien opgeroepen zondag 14 februari in hun eigen
parochie processies te houden.
Volgens de Baltische wereldraad, die optreedt namens dissi
denten uit Estland. Letland en Litouwen, zijn eind januari in
drie dagen tijd bijna alle bisschoppen, priesters en diakens bij
de autoriteiten op het matje geroepen. Daar werd hun te ver
staan gegeven dat ze hun kerken en andere gebouwen niet
voor niet-religieuze doeleinden mogen gebruiken. Twee bis
schoppen, Vincentas Siadkevicius van Kaisiadorys en Antanas
Vaicius van Telsiai, hebben volgens de dissidenten overigens
geweigerd de waarschuwing te aanhoren.
In een poging de nationalistische protesten te voorkomen, heb
ben de autoriteiten voor de zestiende allerlei vergaderingen en
bijeenkomsten van de Communistische Partij gepland in fa
brieken, kantoren en scholen, zo heeft de Baltische raad verno
men van de dissident Povilas Peceliunas.
Gewoonten zijn de
vingerafdrukken van
het karakter.
Burgers DDR
zoeken steun
van kerk
voor
emigratie
OOST-BERLIJN Hon
derden burgers van de
DDR hebben zich giste
ren voor het hoofdkan
toor van de Evangelische
Kerk in Oost-Berlijn ver
zameld in de hoop van de
kerk hulp te krijgen bij
hun emigratie uit de
DDR. De leiding van de
kerk had vorige week
aangekondigd dat zij bur
gers die een emigratie
verzoek hebben inge
diend maar nog geen ant
woord van de autoriteiten
hebben gekregen, advies
wil geven.
Overigens blijft het de op
dracht van de evangelische
kerk de Oostduitse burgers
aan te sporen het land niet te
verlaten, zo heeft Manfred
Stolpe, voorzitter van de ker-
keraad van Berlijn-Branden-
burg gisteren duidelijk ge
maakt. De kerk zal degenen
die toch weg willen dan ook
geen hulp daartoe verlenen.
Het regelen van emigraties is
de taak van de staat, aldus
Stolpe. De evangelische kerk
heeft de staat wel opgeroepen
de emigratieverzoeken te be
handelen en te zorgen voor
humanitaire regelingen voor
mensen die de DDR willen
verlaten.
De uit de DDR uitgewezen
zanger Stephan Krawczyk
heeft zondag voor de Sender
Freies Berlin kritiek geuit op
de Evangelische Kerk in de
DDR. De kerk heeft na de ge
beurtenissen van 17 januari
„rekening gehouden met het
belang dat de staat bij orde en
rust heeft", aldus Krawczyk.
Binnen de structuren van de
DDR heeft zij de rol gespeeld
die haar in 1978 werd toebe
deeld, zo voegde de zanger er
aan toe. Hij herinnerde daar
mee aan het gesprek tussen
de Oostduitse partijleider
Erich Honecker en het be
stuur van de Bond van Evan
gelische Kerken in de DDR,
waarbij de grondslag werd ge
legd voor een vreedzaam sa
menleven van kerk en staat.
Krawczyk kon de afgelopen
twee jaar alleen in gebouwen
van de kerk optreden.
Bijbel minstens
in 1884 talen
vertaald
STUTTGART De Bij-
bel is nu in ieder geval
gedeeltelijk in 1884 talen
vertaald. In het afgelopen
jaar kwamen er 36 talen
bij. Dat blijkt uit het jaar
overzicht van de interna
tionale organisatie van
bijbelgenootschappen, die
in Stuttgart is gevestigd.
Volgens het overzicht is de
Bijbel in zijn geheel in 303 ta
len vertaald. Van het Nieuwe
Testament bestaan daarnaast
670 vertalingen. In de overige
ruim 900 talen is slechts een
klein deel van de Heilige
Schrift beschikbaar. In 1987
kwam de vertaling van de
hele Bijbel in het Ayacucho.
een taal van indianen in
Peru, en in de taal van de in
woners van het eiland Tuvalu
in de Stille Oceaan voltooid.
De meeste bijbelvertalingen
zijn er in Afrika: de gehele
Bijbel in 114 talen en dialec
ten. het Nieuwe Testament in
nog eens 197 talen en afzon
derlijke bijbelboeken in 226
vertalingen.
Hoewel de Bijbel het meest
vertaalde boek ter wereld is,
hoeven de bijbelvertalers nog
niet op hun lauweren te rus
ten: in meer dan 3600 talen is
nog geen enkel bijbelboek be
schikbaar.
Nederlandse Hervormde Kerk
Beroepen te Harderwijk (toezegging).
C J van der Plas te Zwijndrecht. die
bedankte voor Ede. Aangenomen:
naar Pijnacker, R.Holwerda te Apel
doorn; naar Elburg (toezegging).
J.Blom te RidderkerK; naar Katwijk
aan Zee. C.van der Berg te Leer
broek. Beroepen te Wissenkerke.
mevrouw C.den Boon, kandidate te
Utrecht. Bedankt voor Oostwold (01-
dambt). H.Mast te De Lier.
Nederland» Gereformeerde Kerken
Beroepen te Bunschoten-Spaken
burg. G.van Keulen te Wezep.
Christelijke Gereformeerde Kerken
Beroepen te 's Gravenhage-Scheve-
ningen. J P.BoHen te Schiedam. Be
dankt: voor Leeuwarden, A.Hilbers
jr te Emmen; voor Zaamslag, J.Vee-
nendaal te Barendrecht.
CALGARY Ongeveer
duizend evangelische
christenen trekken dezer
dagen naar Calgary om
daar tijdens de olympi
sche winterspelen „alles
te doen om het evangelie
wat meer gehoor te doen
krijgen".
Zo wordt gepredikt en
gezongen en worden
films vertoond. Ook ver
rijzen er stiltecentra en
ontmoetingsruimten voor
de bezoekers van de win
terspelen. In het olym
pisch dorp zelf zal weinig
te merken zijn van het
evangelisch enthousias
me: de evangelische
christenen hebben er
geen toegang.
Volgens de predikant Alan
Dunbar uit Calgary vermijden
de evangelische christenen
een agressieve aanpak. „Wij
proberen een zorgzame, lief
devolle gemeenschap te zijn.
Wij praten niet alleen over
het evangelie. Als wij de vast
beradenheid van een gezin
dat naar de stad komt, kun
nen versterken, hebben we al
iels bereikt", aldus Dunbar
De christenenen verspreiden
huis aan huis in Calgary een
16 pagina's dikke brochure
getiteld „U kunt een Winnaar
zijn". Ongeacht of men een
medaille wint of louter als
toeschouwer de spelen bij
woont, „bij God heeft ieder
een de kans winnaar te zijn".
Naar zijn oordeel zijn de offi
ciële kerken, die het Olym
pisch Godsdienstcomité heb
ben opgericht, niet flexibel
De laatste hand wordt gelegd aan het schoonmaken van de zitplaatsen van het stadion in het
Olympisch Park. Van hieruit zullen duizenden mensen de finish van de skispringers aanschou
wen. foto:ap
genoeg. Ze zouden bovendien
veel te aarzelend staan tegen
over evangelisatie.
Het comité, waarvan de rk
bisschop Paul O'Byrne van
Calgary voorzitter is, onder
houdt in tegenstelling tot de
evangelische kerken goede
betrekkingen met het organi
satiecomité van de Olympi
sche Winterspelen. O'Byrne
geeft toe dat de flexibiliteit
van de kerken daardoor
wordt beperkt.
Desgevraagd geeft hij enige
overeenkomsten aan tussen
sport en religie. „Een van de
fundamentele waarden van
de Olympische Spelen is dat
de' sport mensen ertoe oproept
hun lichamelijke vermogens
als individu door middel van
training te ontwikkelen. De
godsdienst roept mensen ertoe
op zichzelf geheel te ontwik
kelen, en daarbii kan sport
helpen", aldus O Byrne. Een
andere overeenkomst is het
respect voor de waarde van
ieder individu. De traditie
van de Spelen, dat deelnemen
belangrijker is dan winnen,
impliceert respect voor iedere
deelnemer, ongeacht zijn of
haar nationaliteit of ras, zo
meent O'Byrne.
Voor de deelnemers aan de
spelen en hun trainers staat
namens het Godsdienstcomité
een groep aalmoezeniers en
predikanten, onder wie twee
n, ter beschikking on
der leiding van Bill Wiegert,
een lutherse studentenpredi
kant aan de universiteit van
Calgary. Vlakbij zijn kantoor
op de campus staat de deelne
mers een stiltecentrum en
ontmoetingsruimte ter be
schikking. De pastores hou
den elke dag diensten en zijn
ook voor persoonlijke ge
sprekken beschikbaar. Zij
hebben toegang tot alle ge
meenschappelijke ruimten in
het Olympisch dorp en kun
nen, indien zij daartoe
worden uitgenodigd ook naar
de woonvertrekken van de
deelnemers gaan.
Volgens Wiegert heeft hij een
harde strijd moeten leveren
voor dat zeldzame voorrecht.
„Als wij voor de atleten en
hun begeleiders beschikbaar
willen zijn zoals wij op de uni
versiteit voor de studenten
beschikbaar zijn, moeten pas
tores kunnen koffiedrinken
met mensen en overal kun
nen komen waar zij te vinden
zijn", aldus Wiegert. Het is de
kerken niet toegestaan te
evangeliseren. Wel zullen er
voor de atleten religieuze tek
sten beschikbaar zijn, inclu
sief bijbels in ongeveer dertig
talen. Vertegenwoordigers
van niet-christelijke gods
diensten staan voor de atleten
klaar, als dezen daaraan be
hoefte hebben.
Eerdere Olympische Spelen
hebben aangetoond dat de
beste dienst die pastores de at
leten kunnen bewijzen een
ruimte is om zich te ontspan
nen, aldus Wiegert. „Zij staan
onder druk en zij zoeken een
manier om van alle drukte bij
te komen. Wij verwachten dat
er van het stiltecentrum veel
gebruik wordt gemaakt".
Koerdisch woordvoerder Ozan Zinar (r) bij Gazi Cevik, de hongerstaker wiens toestand achteruit
gaat. foto anp
DS. VISSER ROEPT HULP BURGEMEESTER PEPER IN
ROTTERDAM Ds.
Hans Visser van de Rot
terdamse Pauluskerk,
toevluchtsoord voor aller
lei randgroepen in de sa
menleving, heeft maan
dag burgemeester Peper
van Rotterdam gevraagd
te bemiddelen tussen het
ministerie van justitie en
de groep Koerden die al
sedert twee weken in de
Pauluskerk in hongersta
king is. Het college van b
en w beraadt zich van
daag over het verzoek.
Eén van de hongerstakers,
Gazi Cevik, is er na twee we
ken vasten zo ernstig aan toe
dat hij sedert zondagnacht al
enkele keren het bewustzijn
heeft verloren, zo zei maan
dag woordvoerder Ozan Zinar
van de hongerstakers. Vol
gens hem weigert Cevik sinds
maandag ook te drinken, ter
wijl hij ook opname in een
ziekenhuis heeft afgewezen.
De 26 uit Turkije afkomstige
Koerden beschouwen zichzelf
als politieke vluchtelingen en
zijn in hongerstaking gegaan
nadat het ministerie van justi
tie heeft geweigerd hen asiel
te verlenen.
Volgens ds. Vissers zijn de
Koerden vast besloten door te
vasten „tot de eerste dode
valt". De hongerstakers zijn
volgens hem hun actie begon
nen, omdat „zij niet accepte
ren als leugenaar te worden
beschouwd en niet worden
geloofd wanneer zij stellen
dat terugkeer naar Turkije
leidt tot hun aanhouding".
Volgens Zinar is een deel van
de hongerstakers in Turks
Koerdistan actief betrokken
geweest bij het verzet tegen
de Turkse overheersing. De
anderen hebben volgens hem
met het verzet gesympati-
seerd. „Maar dat maakt voor
de Turkse regering geen ver
schil. Zij beschouwt alle Koer
den als terroristen", aldus Zi
nar.
Justitie heeft volgens Zinar
de Koerden ten onrechte vol
strekt niet serieus genomen.
„De mensen willen echt graag
terug, maar weten zeker dat
ze in Turkije zullen worden
opgepakt en gemarteld zullen
worden. De meesten zijn ge
trouwd en hebben kinderen.
Uit angst voor vervolging zijn
ze toch gevlucht. Ze sterven
nu liever hier dan zich over
te geven aan hun vijanden."
In een reactie zei een woord
voerder van het ministerie
van justitie dat later deze
week bekend zal worden of
het ministerie bereid is de
asielaanvragen van de Koer
den opnieuw in overweging te
nemen. Op het ogenblik
wordt volgens de woordvoer
der geïnventariseerd om wie
het gaat en wat de status van
de betrokkenen is.
ZÜRICH De interna
tionale beweging .Christi
an Solidarity Internatio
nal' heeft in Moskou ge
pleit voor de vrijlating
van 140 gevangenen die
wegens hun godsdienst
zijn veroordeeld. CSI-
voorzitter ds. Eugen Voss
uit Zwitserland heeft vo
rige week tijdens een be
zoek aan de Sovjet-Unie
de lijst met 140 namen
overhandigd aan Kon-
stantin Chartsjev, staats
secretaris voor gods
dienstzaken, en aan justi-
tie-autoriteiten in de Sov
jethoofdstad.
Volgens ds. Voss zal de lijst
„zeer serieus bestudeerd
worden". Hij hoopt met zijn
actie in de eerste plaats de
vrijlating te bewerkstelligen
van de Russisch-orthodoxe di
aken Vladimir Roesak, die
vorig jaar september tot zeven
jaar werkkamp werd veroor
deeld wegens „anti-sovjet-
propaganda en -agitatie".
Roesak is op grond van arti
kel 70 van het Sovjet-wetboek
van strafrecht veroordeeld.
Voss rekent erop dat dit arti
kel binnenkort zal worden ge
schrapt.
Ook de secretaris-generaal
van de Wereldraad van Ker
ken, dr. Emilio Castro, heeft
zich voor de vrijlating van
Roesak ingezet. Roesak heeft
een boek geschreven over de
vervolging van de Russisch-
orthodoxe kerk na de Russi
sche Revolutie van 1917.
Volgens Voss bevindt het
godsdienstbeleid van de Sov
jet-Unie zich in een over
gangsfase: van de periode
waarin allerlei mooie plannen
bekend werden gemaakt,
naar de periode waarin deze
worden gerealiseerd. Dat laat
ste is reeds buiten Moskou
waarneembaar. Steeds meer
kerkgebouwen worden voor
godsdienstoefeningen hero
pend. De laatste tijd zijn er zo
veel nieuwe gemeenten opge
richt dat de Russisch-ortho
doxe Kerk problemen heeft
met zowel de financiering er
van als de opleiding van vol
doende priesters, zo zei Voss.
Verder had Voss van staatsse
cretaris Chartsjev te horen ge
kregen dat de invoer van reli
gieuze boeken voortaan mak
kelijker zal verlopen dankzij
afspraken tussen Russische en
buitenlandse kerken.
LEUSDEN In tegenstelling
tot eerdere berichten zullen
deputaten oecumene buiten
land van de Gereformeerde
kerken in Nederland geen be
zoek brnegen aan de NG Sen
ding Kerk in de NG Kerk in
Afrika, teneinde in dat kader
een gesprek te hebben met de
blanke NG kerk.
Om zo'n gesprek was door de
NG kerk gevraagd, omdat zij
geen kans zag schriftelijk te
antwoorden op kritische vra
gen die de Gereformeerde
Kerken in Nederland haar
hadden voorgelegd inzake
haar steun aan de apartheid.
In Zuid-Afrika is echter door
onheldere berichtgeving in de
blanke pers de indruk ge
wekt, dat dit gesprek een an
der karakter zou dragen dan
een beantwoording van de
reeds gestelde vragen.
Gesuggereerd werd dat een
begin gemaakt zou kunnen
worden met onderhandelin
gen over een herstel van de in
1978 verbroken relatie. Voor
de Gereformeerde Kerken in
Nederland is dit onaanvaard
baar, ook omdat dit tegen de
belangen van de niet-blanke
kerken in Zuid-Afrika is. De
NG kerk in Afrika en de NG
Sending Kerk hebben inmid
dels doen weten hun aanvan
kelijke bereidheid tot deelna
me aan zo'n ontmoeting te
moeten intrekken.
Omdat de Gereformeerde
Kerken in Nederland slechts
in dit kader van gemeen
schappelijkheid de apartheid
met de (blanke) NG kerk wil
de bespreken, is op zichzelf
reeds door deze nadere beslis
sing van de NG kerk in Afri
ka en de NG Sending kerk de
basis aan een gesprek met de
NG kerk ontvallen.
ate
Verdenking blijft
ïge
WaLDHEIM, de Oostenrijkse president, ziet in het raj jl*|t
van de onderzoekscommissie over zijn oorlogsverleden ov
enkele reden af te treden. Sterker: hij is blij met het vei e te -
van de zeskoppige commissie. Als we het resultaat van st het
recente enquête mogen geloven verheugt ongeveer zev( list da
procent van de Oostenrijkers zich mét Waldheim op de atsseer
de president gunstige afloop. Dat resultaat hoeft niemanP^"^
verbazen.
eerdei
VAN de onderzoekscommissie, die genoegen nam met|ruar'
aanvechtbare samenstelling en een taakomschrijving r e
haar uiterst kwetsbaar maakte, kon niet veel meer wot
verwacht. Alleen het gemak waarmee de commissie aan
'kelijk akkoord is gegaan met het schrappen door de
dent zelf van een conclusie dat Waldheim moreel
schuldig is, vormde ondanks alles toch nog een verras
Dat was te meer het geval, omdat de commissie wel
haar kant liet gaan dat de president minzaam akkoord
met een ander oordeel van de commissie: Waldheim
zich niet schuldig gemaakt aan oorlogsmisdaden.
■pv verse
iJIE conclusie is rijkelijk voorbarig, omdat het onderzoo VN
feite niet is afgerond. Dat wordt onder meer veroorz »ning
door halfslachtige houding van de autoriteiten in buurndag
Joegoslavië, die net als Waldheim zelf geen opening var.
ken hebben gegeven. yj
ilig-
TYPEREND voor de zelfingenomen en halsstarrige hou aren
van Waldheim is zijn tevredenheid over het rapport, ha rlani
dat toch óók vermeldt dat er geen twijfel over bestaat oBt h
was op de hoogte van wat er zich aan deportaties, verhiinnei
terechtstellingen en moordpartijen heeft afgepeeld op de k Oj
kan in de jaren 1942 tot 1944. Hij was zelfs zeer goed mo
hoogte, hoewel hij aanvankelijk glashard verklaarde .een i
niet goed te herinneren of hij in een bepaalde periode wtfd Tr
- Anc
officier van de bezettende macht op de Balkan was gew
WALDHEIM was op de hoogte van ernstige schendii
van de mensenrechten op de Balkan, maar zo conclutze L
hij zelf dat maakt hem nog niet tot een oorlogsmi sda4?rPalI
Hij ziet dan over het hoofd dat hij, door gebrek aan mo< r ^oi
omdat hij er eenvoudig geen aanleiding toe zag, zijn men.
lijke plicht heeft verzaakt door niets te ondernemen om i
menselijkheden tegen te gaan. terer
ikel
De verklaringen van Waldheim over zijn oorlogsverljh ei
„stemmen op tal van punten niet overeen" met de bevin rkj
gen van de onderzoekscommissie. Dat is een wel zeer vi
delijke omschrijving voor de conclusie dat de commissie
iswaar meent dat Waldheim zich niet aan oorlogsmisdirwee
heeft schuldig gemaakt, maar dat hij in elk geval een le de g
naar is. Een leugenaar, die kans heeft gezien zoveel over Ver
rol in het Duitse leger verborgen te houden, dat hij bijna
jaar lang secretaris-generaal van de Verenigde Naties "zier
zijn.
NiEMAND is schuldig zo lang zijn schuld niet bewez 18
Waldheim is tot op dit moment „slechts" in hoge mati
dacht. De Verenigde Staten beschikken kennelijk wél roc
bewijzen, want in dat land zal hij gezien zijn oorlogsverW. I
niet worden toegelaten. Door de functie van preside
aanvaarden op een moment dat er al tal van ernstig
schuldigingen tegen hem waren ingebracht heeft hi jr~i
ambt en zijn land geen dienst bewezen. Door nu aan te
ven is dat nog veel meer het geval, maar door hem er-
meerderheid van zijn landgenoten wordt daar kennelijl aê
ders over gedacht.
erl
OoK na het rapport van de onderzoekscommissie zal bi
Oostenrijk van hem op zijn minst het beeld blijven bes
van een verdachte leugenaar. Bij elk voorgenomen offi
bezoek aan het buitenland zal hij daardoor zijn land pa;
kunnen representeren zoals een president betaamt.
Wind en buien
DE BILT (KNMI) Een
zeer diepe en omvangrijke
depressie trekt het komen
de etmaal van Schotland
naar zuid-Noorwegen. De
depressie heeft een uitge
strekt stormgebied bij zich.
Het Nederlandse kustgebied
ligt in de komende nacht en
morgen een groot deel van
de dag binnen de invloedss
feer van deze storm. Het
weer zal daardoor met
name in de kustgebieden
onstuimig zijn- Van tijd tot
tijd komen regen,-hagel of
zelfs natte sneeuwbuien
voor. Tijdens deze buien
kunnen, ook landinwaarts,
zware windstoten voorko
men. 's Nachts daalt de
temperatuur tot rond 3 gra
den, in de middaguren is
het een graad of 6. Na mor
gen blijft het weer wissel
vallig.
Weersvooruitzichten voor de
Europese landen geldig voor
morgen en donderdag:
Zuid-Scandinavië: Veel be
wolking. Af en toe sneeuw.
In het uiterste zuiden ook re
gen. Middagtemperatuur van
rond 3 graden langs de zuid
en westkust tot enkele gra
den onder nul landinwaarts.
Benoorden Oslo rond -10 gra
den.
Britse eilanden Half tot
zwaar bewolkt. Af en toe re
gen of buien, vooral in het
westen. Middagtemperatuur
van 5 graden in het noorden
tot 8 graden in het zuiden.
Denemarken: Veel bewol
king. Af en toe regen of natte
sneeuw, vooral morgen. Mid
dagtemperatuur rond 3 gra
den.
Benelux, noord-Duitsland:
Vooral morgen buien, soms
met hagel of natte sneeuw.
Middagtemperatuur rond 6
graden.
van tijd tot tijd sneeuw,
dagtemperatuur 3 tot 7
den.
Noordwest- en west-En tk!
rijk: Veranderlijk bewijs
Af en toe buien. Middag! rde
peratuur 8 tot 12 graden, eu
Noordwest-Spanje en No y
Portugal: Wolkenvel
Donderdag opkomende
gen. Middagtemperatuur
tot 13 graden.
Alpenlanden: Periot tik
sneeuw, vooral langs de
pen noordzijde. Beneden
a 1200 meter ook regen. 1 iu
gradengrens variërend tus le
800 en 1500 meter hoogte i
