Snuiven is ook ongezond
Epidemie
mazelen
op komst?
VAN HUIS UIT
EeidóaQowiant
MAANDAG 8 FEBRUARI 1988 PAGI]
Mode met
plezier
In het, wat kle
ding betreft, toch
al in lentekleed
gestoken Amster
damse Confectie
Centrum vonden
afgelopen week
op dezelfde dag
twee modehappe
nings plaats; to
taal verschillend
van karakter,
maar beide de
moeite waard. Op
de zevende étage
liet Marianne Da
vid in haar nieu
we locatie aldaar,
binnen de divisie
van de Euro-Fas
hion Groep, zien
wat haar in Gua
temala en San
Francisco aan
mode-ideeën had
geïnspireerd.
Voor de zomer
presenteert ze al
lereerst een sport-
lijn, waarbij het
gebruik van
olympische me
daille-prints en
borduursels op
vallen. Marianne
is altijd zeer goed
in kleurcombina
ties in mozaïek-
tinten, ditmaal
vijf in getal (rood,
groen, kobalt, wit
en marinevoor
sportieve jacks
met bijpassende
uni-katoenen
rokken en broe
ken. Lucht, vuur
en aarde, de ba
sis el em en ten van
ons bestaan, zie je
terug in haar mij
meringen. In de
groenen is het
thema „zee" erg
mooi.
Uitbundig plezier
bij de tweede per-
soneelsshow van
V D. Mini hoeft
niet zo nodig van
V D. Het mode
huis slaagde erin
goede katoenen
pinstripe blazer-
pakken te bren
gen, waarbij de
rok soms boven,
maar ook vaak
onder de knie
viel. V D mikt
Üu
Marianne David laat een blauwe rok,
bedrukt met bloempotjes en andere fi
guurtjes, samengaan met een ge
streepte blauw/witte polo en een wit
vest in dezelfde print als de rok. Bij
passende sokjes en lekkere grote tas.
FOTO: PR
op een gevarieerd
publiek. Voor jon
gens en mannen
waren er voor
treffelijke trenc
hcoats in de lichte
beiges. Een paar
twintiger jaren
meisjesjurken van
dunne stof, waar
op speels kleine
bloemen waren
verstrooid, deden
met hun laag aan-
gerimpelde rok
ken denken aan
picknicks aan de
oever van een
snel stromende ri
vier. Een stro
hoed van grote
afmetingen ligt
daarbij op het
groene gras. Een
en al zomer en
dromerijen over
tennis, zwemmen
en pret maken
voor jongens en
meisjes markeer
den de pastel-
kleurige vrije-
tijdskleding. Veel
roze, mint, beige,
wit/marine en di
verse lipstick-
kleuren kwamen
bij rokken, broe
ken, blouses en
blazers, vaak in
een mix van
krijtstrepen, rui
ten en in leuke
uni's aan de orde.
Deze kleuren ko
men in vergrijsde
pastels terug in
tricot, sweats en
tops. „Hi-fever"
noemt V&D
deze stelletjes, be
stemd voor men
sen die lol in het
leven hebben.
Heel fraai was
een (mannen)
blazer in een diep
donkergroen.
TINY FRANCIS
Snuif-directeur A. Ravelli: „Het geeft geen rook, terwijl je via je slijmvliezen toch aan je trekken komt".
En als we nu eens gingen
snuiven in plaats van ro
ken? „Neuskanker!", rea
geert, ad rem, directeur
R. de Jong van de Stich
ting Volksgezondheid en
Roken. Maar snuif-im-
porteur A. Ravelli vindt
„dat je overal wel wat
van kunt krijgen". En
voegt er aan toe dat snui
ven, bij zijn weten, in elk
geval voor de omgeving
geen gezondheidsrisico's
met zich meebrengt. Hoe
dan ook is Ravelli's
snuif-omzet het vorig
jaar gestegen tot één mil
joen gulden, wat een ver
dubbeling inhoudt ten
opzichte van 1986. „Dus
als het dit jaar nou weer
verdubbeltpeinst
hij, „dan begint het toch
een leuk produkt te
worden".
Snuiven. Het is lekker en het
staat interessant. Tijdens een
receptie, een partijtje of ge
woon. midden in een verga
dering, haalt men met een
stalen gezicht de snuifdoos te
voorschijn en schudt zo'n 0,2
a 0,3 gram op de rug van de
hand. Hand naar de neus,
eventueel één neusgat dicht
knijpen en ontspannen op
snuiven. De verstolen blik
ken van de omstanders zijn
een genoegen op zichzelf: „Is
hij nou gek of ben ik het?
Het zal toch nietnee het
zal toch geen cocaïne zijn?".
Het is gewoon tabak. Heel
fijn gesneden, vochtig geolied
en veelal geparfumeerd met
menthol. Te koop bij de bete
re tabaksspeciaalzaak voor
2,50 3,- per doosje van
10 gram. En in opmars, getui
ge de omzetcijfers van de
Amsterdamse snuiver Ravel
li, die in 1976 begon met de
import van zijn uit Beieren
afkomstige goedje.
De snuiver: „Heel deze han
del is de vrucht van de anti-
rookpropaganda. Rokers ko
men steeds vaker in situaties
waarin ze het fatsoenshalve
niet meer kunnen maken om
op te steken. Toch zitten ze
vastgebeiteld op hun nicoti-
nebehoefte. Snuiven is dan
dé oplossing. Hét geeft geen
rook, terwijl je via je slijm
vliezen toch aan je trekken
komt".
„Ook als je met roken gestopt
bent, is het snuiven een op
lossing. Hoe vaak komt het
tegenwoordig niet voor dat in
een huwelijk de één gestopt
is en de ander nog doorrookt?
De gestopte man ziet zijn
vrouw lekker doorpaffen en
ja, dan krijgt-ie toch weer
verschrikkelijke trek. Nou,
zeg ik dan tegen zo'n man:
neem een snuif in plaats van
een rokertje".
BELANG
Als directeur van de Ver
koopcentrale van Tabakspro
ducten Holland b.v. heeft Ra
velli er geen enkel belang bij
het roken te ontmoedigen.
Zowel zijn brood als zijn be
leg komen uit de verkoop
van sigaren, pijptabak, shag
en sigaretten. En de heer Ra
velli zal men dan ook niet
horen beweren dat roken on
gezond is. Per se niet. Maar
als hij nou even voor zichzelf
zijn produkten op een „schaal
van onschuld" zet, dan prijst
hij zijn snuif aan als „het
meest onschuldig" (en zijn
shag als het minst onschul
dig).
Het snuiven van tabak heeft
een traditie die honderden
jaren teruggaat. Aanvanke
lijk een gebruik waarmee de
elite zijn neusholte streelde,
verwierf het later ook bij de
gewone man populariteit. De
verbreiding van de sigaret, in
deze eeuw, drong in ons land
het snuiven terug tot een
handjevol excentriekelingen.
Maar bijvoorbeeld in Zuid-
Duitsland is men tot op de
dag van vandaag in brede
kring blijven snuiven. Daar,
in het plaatsje Landshut, is
de firma Pöschl gevestigd,
die veertig procent produ
ceert van de in totaal 1,2 mil
joen kilo snuif die er per jaar
in de wereld geproduceerd
wordt. Het was deze
„Schnupftabakfabrik", onder
leiding van dr. Ernst Pöschl
zelf, die directeur Ravelli
ruim tien jaar geleden voor
stelde het snuiven opnieuw
ingang te doen vinden in
onze cultuur.
Waarvoor deze zich sindsdien
dus met toenemend succes
het vuur uit de sloffen loopt.
Daarbij intussen geholpen
door concurrent „W. Pronk
Import b.v.", die het Neder
landse publiek sinds drie jaar
de 'Engelse snuif (zeg maar
snuff) voorhoudt. Hun geza
menlijke inspanningen heb
ben er inmiddels toe geleid,
schat directeur Ravelli, dat
één op de duizend Neder
landse rokers ooit wel eens
met snuif heeft geëxperimen
teerd. In kilo's uitgedrukt
slaagde zijn firma er vorig
iaar in de Nederlanders 3300
kilo in de neus te peuteren.
Hoe?
„Gewoon, door het in 8e ta
bakswinkels aan te bieden.
En de mensen met gratis
proefmonsters te verleiden
het produkt eens te proberen.
Reclame maken heeft voor
mij geen zin. Ik kan wel gaan
roepen dat mijn snuif zo ver
schrikkelijk goed is, maar als
nog maar één op de duizend
rokers weet wat het spul in
houdt, sta ik in het luchtledi
ge te blèren. Neem de proef
op de som: dat is wat ik de
mensen voorhoud. En dan
vooral die mensen die met
roken willen ophouden. Déér
ligt ons marktsegment".
GRATIS
De proefmonsters zoals men
die in de tabaksspeciaalzaken
gratis kan krijgen, zijn voor
zien van een aanbevelings
brief van de Beierse oppers-
nuiver dr. Ernst Pöschl, die
in zeven paragrafen uiteen
zet hoe het snuiven in zijn
werk gaat. Dr. Pöschl advi
seert te beginnen met kleine
porties en deze vooral lang
zaam in zich op te nemen. In
het tempo waarin men een
goede wijn pleegt te drinken.
Na het nemen van een snufje
dient men enkele seconden
te wachten om de snuif z'n
werk te laten doen. Daarna
volgt het fris prikkelende
neus-gevoel.
Niezen mag. Het kan volgens
dr. Pöschl zelfs zeer opluch
tend zijn. „Als ervaren snui
ver", voegt hij er aan toe,
„zult u echter weinig neiging
tot niezen hebben".
Maakt het ook uit op welke
wijze het goedje naar de neus
wordt gebracht?
„Of u de snuif van de rug
van de hand snuift of van uw
vingertoppen, maakt niets
uit. Waar het wel om gaat is
het genot na het snuiven".
Aldus de Herr Doktor, die
zijn brief besluit met de har
telijke voorspelling dat „u ze
ker snel tot de enthousiaste
vrienden zult behoren van
dit moderne, rookloze, mi
lieuvriendelijke genieten van
tabak. Ook degenen die een
goed alternatief zoeken voor
overmatig roken, stappen
gaarne over op de „pro
bleemloze" snuiftabak.
Schrijft u mij gerust wanneer
u nog vragen hebt over dit
opwindende en gezellige ta
baksgenot".
Was getekend: Dr. Ernst
Pöschl".
Onlangs kondigde de Rotterdamse
GG en GD-dokter, prof.dr. J.
Huisman, via het televisiejournaal
medisch onheil aan. Aanleiding
was de mazelen-epidemie in het
Rotterdamse: misschien wel drie
honderd hebben de ziekte opgelo
pen en twee kinderen zijn er in
middels aan overleden. Doordat
steeds meer mensen hun kinderen
niet meer laten vaccineren hij
schatte het aantal niet gevacci
neerde kinderen op tien procent,
ofwel zeventienduizend kinderen
per jaar krijgt het mazelenvi-
rus weer een kans. Ja maar, wierp
de interviewer tegen, in de rest
van het land heeft men daar niets
van gemerkt. Kan zijn, zei Huis
man, maar wat niet is kan komen.
En: „Vergeet niet, mazelen is een
onderschatte en ernstige ziekte".
Het is ook een bijna vergeten ziek
te. Sinds 1976 wordt de bloem der
natie tegen mazelen ingeënt, met
als gevolg dat jonge dokters de
ziekte eigenlijk alleen uit de boek
jes kennen. Daarom even een her
halingscursus mazelen. Ongeveer
tien tot elf dagen na besmetting
krijgt het kind last van wat hoest,
heeft ook wat koorts en de klieren
in de hals kunnen gezwollen zijn.
Hele kleine kinderen kunnen ook
gaan braken of krijgen diarree.
Een paar dagen later kun je in de
mond, aan de binnenkant van de
wangen, kleine witte puntjes aan
treffen met een rood randje. Dat
zijn de beroemde vlekjes van Kop-
lik, en als je die aantreft is maze
len bewezen. Na een dag of wat
ontstaan er ietwat gezwollen, in el
kaar overlopende rode vlekjes, die,
beginnend achter de oren, zich uit
breiden over voorhoofd, wangen,
romp en dan pas over de ledema
ten. Intussen heeft het kind tame
lijk hoge koorts en is behoorlijk
ziek. Na een paar dagen verloopt
het tij, de plekjes trekken in de
volgorde van opkomst weer weg
en dat is dan dat.
Als de ziekte niet uit de hand loopt
tenminste. Het virus kan afdalen
naar de longen, met longontste
king tot gevolg, en dan de weg ba
nen voor veel verwoestender bac
teriën die in de achterhoede van
het virusleger de longen binnen
trekken. De zestig miljoen
(60.000.000!) kinderen die in de
complicatie ten offer. In het Wes
ten is hersenontsteking, ofwel en-
cefalitis, de complicatie die de
meeste slachtoffers veroorzaakt:
het kan het slachtoffer verlamd of
geestelijk beschadigd achterlaten
of zelfs doden. De kans op deze
complicatie is niet groot, een op de
duizend, maar als je die kleine
kans loslaat op de 170.000 kinde
ren die per jaar worden geboren
(want zonder inenten krijgt bijna
iedereen mazelen) dan leveren
kleine percentages toch grote ge
tallen óp.
Pappen en nathouden
Heb ie eenmaal mazelen, dan is er
behalve pappen, poederen en nat
houden, weinig tegen te doen. Het
enige wat iets uithaalt is dus vacci
natie. Dat gebeurt tegenwoordig
zelfs twee keer in een kinderle
ven, op de leeftijd van veertien
maanden en nog een keer als ze
negen jaar oud zijn. Maar er is
méér. Het mazelenvaccin be
schermt ook kinderen die niet zijn
ingeënt, een merkwaardig ver
schijnsel dat dit vaccin deelt met
alle andere inentingen en dat be
kend staat als „kudde-immuni
teit". Als er maar genoeg kinderen
ingeënt zijn, dan kan één ziek
kind onmogelijk een epidemie ver
oorzaken, ornaat het zeer besmet
telijke virus zich te pletter loopt op
een muur van ingeënte kinderen.
Aan de andere kant wordt een en
kel niet ingeënt kind beschermd
door een haag van wel ingeënte
kinderen. Dat is dan de zogeheten
kudde-immuniteit. Zo'n kind kan
alleen die ziekte oplopen in direct
contact met een andere zieke,
maar nooit via via, want die via
via zijn allemaal immuun. Méér.
Dit gaat alleen op zolang het aanj
tal ingeënte kinderen hoog genoeg
blijft. Zeker is het niet, maar men
denkt dat de kudde-immuniteit
voor het mazelenvirus verdwijnt
als de vaccinatiegraad onder de
negentig procent daalt en dat in
Nederland misschien het geval te
zijn.
Ditzelfde kudde-effect verklaart
ook waarom besmettelijke ziekten,
in dit geval mazelen, zo verschil
lend kunnen uitpakken bij ver
schillende niet ingeënte groepen.
Enkele gereformeerde gemeenten,
die zich houden aan een passage
uit Spreuken („Wentel uw weg op
den Heere en Hij zal uw paden
rechtmaken") vinden dat je je niet
mag verdedigen tegen de straffen
de hand van God en wijzen elke
inenting af. Lidmaten van deze
kerken leven in zeer besloten ge
meenschappen zodat één ziek kind
makkelijk een bron kan zijn van
een heuse epidemie. Dat deze ge
meenschappen periodiek bezocht
worden door epidemieën van al
lerhande ziekten (polio!) is onver
mijdelijk.
Zorgen
Dat ligt anders bij de groep die om
bijvoorbeeld macrobiotische of an
troposofische redenen bezwaren
hebben tegen inenting. Die leven
niet in besloten groepen en om elk
Medicijnen helpen niet tegen mazelen, maar een spuitje kan de ziekte
wel voorkomen.
van hen staat een haag van in
geënte medeburgers die voor hen
ae ziektekiemen op een afstand
houden. Tenminste, voor zolang
het duurt.
Nederland heeft of had een vacci
natiegraad van vijfennegentig pro
cent, de trots van medisch Neder
land. Toch maken epidemiologen
zoals Huisman zich zorgen over
wat in vaktermen de „awareness",
ofwel het bewustzijn van het pu
bliek heet. Ziekten als polio, difte
rie, kinkhoest of mazelen verlie
zen steeds meer hun schrikwek
kende klank en zijn bijna verge
ten. Waarom zou je je laten vacci-
FOTO: ANP
neren tegen een ziekte die je toch
niet krijgt? Het zou goed kunnen
zijn dat de groep die de inentingen
laat versloffen steeds groter wordt.
Die epidemie in Rotterdam kan
daarvan het eerste teken zijn,
want het mazelenvirus is een van
de agressiefste ziektekiemen en
dus ook de eerste die bij een dalen
de vaccinatiegraad de kudde-im
muniteit met een epidemie door
breekt. Als in de rest van Neder
land de vaccinatiegraad net zo is
gedaald als in Rotterdam (tegen de
negentig procent), dan maakt ma
zelen in ons land weer zijn ren
tree.
FOTO CEES VERKERK
Zo'n vriendelijke uitnodiging
kan een beetje gezellige ro
ker niet van de hand wijzen.
Dus wij proberen. Hatsjie!
Hatsjie! Hatsjie! Maar toch in
derdaad wel verfrissend. Al
valt de nicotine-prikkeling
tegen. Maar goed daar
moeten we immers so wie so
van af.
Nogmaals nu: Als we eens
gingen snuiven in plaats van
roken? Directeur R. de Jong
van de voor advies immer
beschikbare Stichting Volks
gezondheid en Roken ver
bindt ons voor een nadere
toelichting door met zijn
voorlichter Jean Nelissen.
WINST
De heer Nelissen: „Een roker
die gaat snuiven ruilt het ene
probleem in voor het andere.
De kans op longkanker, hart
en vaatziekten wisselt hij in
voor de kans op kanker aan
de neus- en bijholten. Dus
wat is dan je winst? Dat is
mijn eerste opmerking".
„Mijn tweede opmerking is
dat de tabaksfabrikanten,
vooral in Amerika, de snuif
gebruiken om de jeugd te
verslaven aan de nicotine.
Onder het valse mom dat
snuiven gevaarloos zou zijn,
verleiden ze de jeugd tot deze
vorm van nicotinegebruik als
opstapje naar het roken. Een
maal verslaafd aan het nico
tine snuiven is de drempel
tot het nicotine roken veel
lager geworden. Het pro
bleem is en blijft de nicotine,
de tabak. En niet de manier
waarop je de tabak tot je
neemt
Waarmee de heer Nelissen
dus in één moeite door ook
de laatst denkbare uitwegen,
het pruimen en het oorwur
men, heeft afgesneden. Niet
roken, niet snuiven, niet
pruimen —helemaal niets.
O, o, o
WILLEM SCHEER
IjERD
rutopi
pntrr
- t
C i
:eke
g<
Bovendonk
Bam
fd fai
Ik moet geven wat ik kanfontp]
veld
Gabriël Smit. treeh
p bij
In een aankondiging vallen
ad limina-bezoek van o/>de
bisschoppencollege aan (jen i
Paus, (4 januari) heb ik* de
gemist. Iets wezenlijks. £edk
Vandaar het volgende: heids
Eenmaal in de vijf jaar ^stpa
bezoek aan Rome verpli^, <j(
voor alle bisschoppen. R
werkzaamheden van dew-i
afgelopen jaren worden Hl
via een verslag dat elk <J
bisschoppen heeft opgestg,ni
onder de loupe genomen
bedoelde aankondiging vk^Q
onder meer vermeld dat£e 9t
de opleiding van priestet
worden bericht. Voorzie/am
hoop is uitgesproken orm
1986 in al onze bisdomnit
minstens één priester is v j
gewijd. In totaal waren
achttien. Het stelde me l
dat ten aanzien van één
belangrijke opleiding va|°Q0
priesters met geen woon
gerept. Over een institui
bekendheid ter dege ver
In oktober '83 is in Bovei
in Hoeven (bij Etten-Lei
Brabant) de priesteroplei
gestart voor mannen „vi
rijpere leeftijdonder
verantwoordelijkheid vaP'
bisschop van Breda, Mgrl-'
Ernst. Die opleiding staa|nv
overigens open voor r
kandidaten uit alle L
Nederlandse bisdommen|nn,
ook voor broeders en fn
uit kloosterorden en
Tido
congregaties. Over de op
inrichting van deze oplei
is Rome destijds ingelich
Vi;
van de Congregatie voor
Katholiek Onderwijs
een waarderend schrijve
gekomen en over het fei j
zich zeventien kandidateJl
voor het eerste cursusjaai
hadden aangemeld sprak *ri
prefect Kardinaal W.
zijn grote voldoening uitJ
Ik kén Bovendonk, omdlZii
er in de beginjaren colleg
mogen geven. Ik weet c
het er daar aan toe gaat*ort
Bovendonk is een part-tii
opleiding voor ongehuwd
mannen die allerlei, ondéleg'
zeer verschillende functiik
het gewone maatschapp*
leven vervullen, maar zitj B
alsnog geroepen voelen i
voor te bereiden op de
priesterlijke taak. De
studenten komen uit: vrifioi
beroepen, verpleging,
onderwijs, administratief
functies, industrie//technpn
sociaal//maatschappelijk I a
werk. Mijn lessen waren dó
Uit alle windstrek
de studenten aan. Het vief
mee om letterlijk na get
arbeid en fikse reistijd aajVi
studie te gaan. Maar we J"
hebben samen altijd hart
gewerkt.
Gedurende de vijf achteryf
liggende jaren volgden 45', ai
studenten (gem. leeftijd j
jaar) de opleiding. Zo'n
deeltijd-opleiding is uiteren
zwaar. Wie er zich voor 'an
aanmeldt wordt uitgeno
om 8-10 voorbereidende
bijeenkomsten bij te wont
Mogelijkheden en
moeilijkheden, ook motivi
van de kandidaat wordeny
bekeken. Van twee kante
van de kant van de a.s. p]
student èn van de zijde val p
leiding. Die motivatie motzl,
wel sterk zijn. De aanpakI v
flink; de verblijfkosten, ré,
en boekenkosten zijn voo/jid
rekening van de student. Sp
Gedurende vier jaar is de> j-
opleiding helemaal part-tiL
van vrijdagavond tot en /fce
zondagmiddag. In de tweea]
daaropvolgende jaren woi di
langzaam de overstap naae
volledige pastorale arbeid ij,
voltrokken. Ik heb het ee
uiterst boeiende gelegenht
gevonden in een cursus t
literatuur op de lesavondt g
met de studenten in gespt
zijn geweest. Daarbij stom r
boek en vers in hun r
functioneren in de pastori
en de liturgie centraal
we hebben óók in te re;
werkcolleges gehouden ov
de vraag wat moderne
schrijvers ons kunnen lert
relatie of relatieloosheiu,
eenzaamheidsgevoelens, dt
rouw, wanhoop, ontkem
van Gods aanwezigheid
juist het zoeken daarnaar,
is belangrijk te weten dat b
volwassen mannen die hu
gemakkelijke levensituatit
het zich persoonlijk vrij
kunnen opstellen in hun
bestaan, gaan inleveren oi
gehoor te geven aan de rc j
die zij hebben vernomen,
het priestertekort in de
toekomst mede op te he
Informatie: Dr. Ad
Vermeulen, Centrum
Bovendonk, Hofstraat 8 41
AK Hoeven, tel. 01659-427 -
