Zoutlozingen bederven
drinkwater Maas en Rijn
Chauffeurs
wachten
al dagen
op veerboot
Aanhangers van Contra's
beginnen inzamelingsactie
Shamir
gedeprimeerd
na bezoek
aan Gazastrook
£eidóc6oinant
WATERLEIDINGBEDRIJVEN LUIDEN DE NOODKLOK:
Thaise
slaven met
Nederlandse
visa naar
Europa
Irritatie over
Joegoslavië in
zaak-Waldheim
IjUITENLAND
VRIJDAG 5 FEBRUARI 1988 PAGINA 5
Gezonde" sigaret
liet in produktie
IEWARK De Amerikaanse ta-
1 aksfabrikant Liggett and Myers
eeft een sigaret ontwikkeld die
ij dierproeven nauwelijks kan-
erverwekkend bleek te zijn,
laar het produkt werd nooit op
Se markt gebracht. Ook tabaksgi-
laant Philip Morris had in 1961
fk en plan om een „medisch aan-
^ïaardbare" sigaret te produceren,
jiaar dat plan werd nooit uitge-
oerd.
de ontwikkeling van de
XA"-sigaret was 14 miljoen dol-
ir besteed. Het rokertje werd niet
o de markt gebracht omdat hij
echt zou smaken.
Vrouwenverbranding
in Sovjetrepubliek
MOSKOU In de Sovjetrussi-
sche republiek Oezbekistan
hebben de afgelopen twee jaar
270 vrouwen zichzelf in brand
gestoken uit protest tegen de
„aantasting van hun eer en
menselijke waardigheid". Het
partijblad Pravda, dat dit be
richt vandaag schreef, ver
strekte geen nadere bijzonder
heden. De Russische media
hebben herhaaldelijk melding
gemaakt van corruptie, nepotis
me en zelfs terreur in deze Oez
bekistan. De partijleider van
Oezbekistan werd begin dit jaar
vervangen.
Levenslang cel na
moord op Aldo Moro
ROME Een Italiaanse aanklager
heeft gisteren tegen 29 beklaagden
levenslange celstraffen geëist tij
dens het massaproces van leden
van de Rode Brigades. Deze
worden ervan beschuldigd een
reeks moorden te hebben ge
pleegd, waaronder ook de moord
op de voormalige premier Aldo
Moro in 1978. In het requisitoir,
dat een volle week in beslag nam,
werden tegen de andere 120 ge
daagden celstraffen geëist varië
rend van twee tot dertig jaar. Het
proces is negentien maanden gele
den begonnen; het is niet duidelijk
wanneer het vonnis wordt geveld.
Greenpeace
boycot vis
uit IJsland
LONDEN Greenpe
ace heeft vandaag voor
onbepaalde tijd een
boycot tegen IJslandse
vis afgekondigd. Met
deze actie hoopt de mi
lieuorganisatie de vis
sers op IJsland te
dwingen de walvisjacht
te staken. Volgens
Greenpeace hebben de
vissers onder het mom
van wetenschappelijk
onderzoek de afgelo
pen twee jaar 217 wal
vissen gevangen.
Thailand
treedt harder
op tegen Viet
namese boot
vluchtelingen.
Een Thais ma
rineschip on
derschepte
gisteren een
groep Vietna-
mezen en
sleepte hun
bootje naar de
kant. De
vluchtelingen
zullen uitein
delijk weer
worden weg
gestuurd.
-i
>ij Calais wachten honderden vrachtwagens met bestemming
lÊover op het einde van de veerbootstaking.
FOTO: AP
STAKING GAAT NOG STEEDS DOOR:
t-
(Van onze correspondent
Roger Simons)
jONDEN De Britse bond van zeevarend personeel,
Ie NUS heeft de staking van zevenduizend werkne-
ners bij veerdiensten over het Kanaal afgeblazen,
btfaar de zeelieden van Dover, de belangrijkste veerha
ven van het land, zetten de staking door uit protest te-
jen plaatselijke ontslagen. Vanuit Dover kan men al-
een nog via Oostende aan de overzijde van het Kanaal
ii ;omen op autoveerboten van de Belgische RMT. Bo-
'endien is er ook tussen Dover en het Franse Calais
B log een open verbinding.
leer dan vijftienhonderd vrachtwagens wachten in een dertien
silometer lange file op hun beurt om te vertrekken. De chauf-
eurs, onder wie ook Nederlandse beginnen hun geduld te ver
lezen. Toen de actie nog volop aan de gang was, duurde het
ninstens 24 uur eer zij een kansje kregen om in te schepen. De
Tachtwagenchauffeurs brengen hun lange wachttijd door in de
cabines van hun voertuigen. De Britse autoriteiten hebben ge-
örgd voor voedsel,theetenten en verplaatsbare toiletten en
louches langs de weg.
)e NUS blies de staking gisteren af, nadat twee grote rederijen,
iealink en P O naar het Hooggerechtshof waren gestapt. Zij
vilden beslag laten leggen op de kas van de bond omdat deze
ieh niet had gehouden aan een eerder uitgesproken gerechtelijk
•onnis waarin de actie onrechtmatig werd verklaard. Maar het
»j! lèslüit van de vakbondsbazen om de staking te beëindigen heeft
)ij verschillende zeelui kwaad bloed gezet. In Belfast werd het
intslag geëist van vakbondsbaas Sam McCluskie. Deze is van
lordeel dat zijn vereniging over te weinig fondsen beschikt om
Ie hoge boete te betalen in geval de staking wordt voortegzet.
)e actie begon dinsdag naar aanleiding van een arbeidsgeschil
zeelui en de veerdienst van het eiland Man.
Aidscampagne
op carnaval
in Rio
SAO PAULO In Bra-
zilië is gisteren een lan
delijke campagne tegen
aids ontketend met het
oog op het naderende
carnaval en de stroom
toeristen uit het buiten
land. De minister van
volksgezondheid Borges
da Silveira deelde mee
dat brochures worden
verspreid op luchthavens
en in hotels met waar
schuwingen over het ge
vaar van besmetting met
het aidsvirus. Het Brazi
liaanse carnaval, meer in
het bijzonder dat van Rio
de Janeiro, trekt elk jaar
duizenden buitenlanders,
vooral Amerikanen. In
Brazilië, dat dit jaar ne
gentig miljoen dollar uit
geeft aan de bestrijding
van de ziekte, zijn 2458
geregistreerde gevallen
van aids.
AMSTERDAM „Ons
geduld is op: Parijs stelt
achter de schermen pogin
gen in het werk de boel te
traineren. Frankrijk zelf
heeft immers geen last
van het afvalzout in de
Rijn en bovendien is lo
zing de goedkoopste ma
nier om er vanaf te ko
men". Moedeloos, ver
baasd, geïrriteerd dan
weer hoopvol; de adjunct-
secretaris van de Samen
werkende Rijn- en Maas-
waterleidingbedrijven
(Riwa) kan in alle toon
aarden spreken over de
strijd tegen de zoutlozin
gen in de Rijn.
Gisteren werd nóg een
gevecht begonnen, dat tegen
de Belgische afvallozingen in
de Maas. J.Volz van de Riwa;
„In Westduitsland wordt prak
tisch alle afvalwater gezui
verd; in Nederland hangt het
rond de tachtig procent, maar
de Belgen, die laten vrijwel al
les ongezuiverd wegstromen:
zouten, fosfaten, cadmium en
metalen, alles gaat hup het
water in".
De Riwa en haar Belgische
medestander Biwm willen dat
een internationale commissie
voor de Maas wordt ingesteld,
zoals ook de Rijncommissie
(IRC); de lozingen moeten ver
minderd worden en er moeten
rampenplannen worden gefor
muleerd voor het geval zich
calamiteiten voordoen in de
industriëen. Geen overbodige
luxe, want zo'n vijf miljoen
mensen zijn van hun drinkwa
ter afhankelijk van het Maas
water, onder anderen die in de
Haagse regio, het Westland en
binnenkort ook in Leiden.
Overigens zijn van de Rijn in
totaal vier keer zoveel mensen
afhankelijk en daar worden
eveneens misselijkmakende
hoeveelheden afval in gestort.
Zo stroomt elke seconde 350
kilo chloride bij Lobith ons
land binnen. Volgens Volz be
landt het grootste gedeelte in
het water tijdens het passeren
van het Ruhrgebied. Toch
heeft de juridische strijd zich
geconcentreerd op de Kalimij-
nen in het Elzasser Mulhouse,
omdat dit de grootste boosdoe-
Belofte
De Riwa en negen andere or
ganisaties, onder wie de Ve-
win en de Stichting Reinwater
stuurden deze week een brief
op poten naar de Franse pre
mier Chirac. De voorman
werd erop gewezen dat aan
het zoutgehalte in de Rijn
vooralsnog niet te merken is
dat in juli 1985 een Rijn-Zout-
verdrag ter beperking van de
lozingen in werking is getre
den.
Om precies te zijn laten de Ka-
jaar vijftien kilo zout per se
conde minder in het vlietende
water verdwijnen; dat is vier
procent. Volgend jaar januari
Dat Westlanders enorme in
vesteringen hebben gepleegd
om „rein" water voor de sub
straatteelt te krijgen, evenmin.
moet nog eens veertig kilo per En dat het niet onmogelijk is
seconde minder in de Rijn te
recht komen. Dat zet wat meer
zoden aan de dijk, maar de
dat het hoge natriumgehalte ir
ons drinkwater het aantal
hart-en vaatziekten doet stij-
Riwa is er allerminst gerust op gen, vindt Frankrijk bljkbaar
dat Frankrijk haar belofte in
het Rijn-Zoutverdrag houdt.
De kunstmestproduktie is im
mers heel belangrijk voor de
economisch zwakke Elzas. En
daarom mag die industrietak
niet extra belast worden. Het
terugstorten van het afvalzout
in bijvoorbeeld lege mijn
schachten in Westduitsland
een beproefde methode
brengt alleen maar extra kos
ten met zich mee, aldus de
waarschijnlijke redenering
van Parijs.
Vaatziekten
Volz: „De klachten over het
functioneren van geisers in
Haagse huishoudens namen
ook niet erg belangwekkend.
Het is immers toch moeilijk te
bewijzen.
Waar Volz zich bijzonder over
kan verbazen is de minachting
van de Franse politici voor
hun eigen rechtsstelsel. Uit
meerdere vonnissen is geble
ken dat lozingsvergunningen
ten onrechte werden afgege
ven en dat de Kalimijnen de
lozingen moeten minderen,
maar concludeert Volz: „De
sanering van de Rijn is een po
litiek en geen technisch pro
bleem".
„Volgens het Rijn-Zoutverdrag
moet Nederland 34 procent
zienderogen af toen men in de van de kosten betalen om de
jaren zeventig overstapte van Franse lozingen te beperken.
Rijn- op Maaswater. Maar dan (Parijs kreeg het dus al gedaan
nog is het moeilijk te bewijzen af te stappen van het principe:
dat juist het zoutgehalte de de vervuiler betaalt, jp); de
oorzaak is van snellere slijtage Bondsrepubliek betaalt dertig
aan allerlei (huishoudelijke-)
apparatuur".
Dat Nederlandse waterleiding
bedrijven jaarlijks miljoenen
guldens kwijt zijn aan het ver
nieuwen van verroeste pijplei
dingen en het doorspoelen van
de watersystemen, interesseert
limij'nen sinds januari vorig Parijs kennelijk niet zo veel.
procent en Zwitserland zes
Erocent. Ik vrees dat Parijs de
osten sterk gaat opschroeven
in de hoop dat de andere lan
den dan zeggen: tsja, dit wordt
ons te duur. Frankrijk Nkan
vervolgens zeggen dat wij het
zijn die de vermindering van
de lozing tegengaan".
Nu is zout een stof, die welis
waar niet in grote hoeveelhe
den in de rivieren hoort, maar
die minder schadelijk is dan
toxische (giftige) stoffen. De
lozingen van kwik en cadmi
um in de Rijn zijn de afgelo
pen tien jaar sterk vermin
derd, maar dat neemt niet weg
dat vele tienduizenden stoffen
met onbekende uitwerkingen,
hun weg via de Rijn naar de
Noordzee vinden.
Volz: „Wanneer we meer dan
twaalf jaar nodig hebben om
een betrekkelijk simpel pro
bleem als zoutlozingen op te
lossen, hoelang zal het dan wel
niet duren eer de Rijn enigs
zins acceptabel gesaneerd is?
Er zijn vele duizenden stoffen,
waarvan het vermoeden be
staat dat ze niet al te gezond
zijn, maar waarop nog niet
eens een naambordje is ge
plakt, omdat het analytisch
een ondoenlijke zaak is".
Helemaal wanhopig is Volz
echter niet: „Kijk, wat politici
allemaal beloofd hebben na de
brand bij het Zwitserse San-
doz, waardoor de Rijn enige
tijd biologisch dood was,
moeten we met een korreltje
zout nemen Maar de rege
ringen kunnen het zich niet
permiteren om helemaal niks
te doen aan het vervuilings
probleem. D'r zit weinig schot
in, maar de houding van zowel
overheden als de chemische
industrie begint ten goed te
veranderen".
JOOS PERSOON
Sneeuw-
festival
In Saporro
leggen Ja
panse militai
ren de laat
ste hand aan
een enorm
bouwwerk
van sneeuw
dat het olym
pische sta-
dion in Seoel
moet voor-
stellen Het
MIAMI Door de afwij
zing van nieuwe Ameri
kaanse regeringssteun
gaan aanhangers van de
Contra's opnieuw op pad
om in particuliere bron
nen geld aan te boren
waarmee de verzetsstrijd
tegen de regering in Nica
ragua kan worden voort
gezet. De komende weken
zal vermogende Amerika
nen, maar ook democrati
sche regeringen in La-
'tijns-Amerika gevraagd
met harde dollars over de
brug te komen, zo is giste
ren bekend geworden.
De Contra-aanhangers voelen
zich gesteund door de „symbo
lische" stemuitslag in de Se
naat, die wèl voor de verstrek
king van extra fondsen aan de
Contra's stemde. Deze stem
ming (51 tegen, 48 voor) deed
er niet meer toe, aangezien
voor de goedkeuring van het
hulppakket de toestemming
van beide kamers van het
Congres nodig was.
Maar de in Miami gevestigde
zakenman Carlos Lopez, hoofd
van de beweging „Bezorgde
Burgers voor Democratie", zag
er een duidelijk teken in dat
veel Amerikanen zich nog be
trokken voelen bij de strijd
van de Contra's. „De veilig
heid van de VS gaat velen aan
het hart, we moeten nu zelf
een vuist gaan maken", ver
klaarde Lopez, slechts één van
de vele initiatiefnemers voor
particuliere steun. Zo heeft Al-
varo Rizo, die met een door
hem in het leven geroepen
stichting Nicaraguaanse ballin
gen in de VS helpt, eveneens
een actie in voorbereiding.
Ook oud-legergeneraal Sin-
glaub kondigde aan geld te
gaan inzamelen. „Ik zal al
mijn vermogende vrienden af
reizen. Het zal moeilijk
worden, maar we kunnen het
doen", aldus Singlaub.
Ook het Witte Huis zint op
mogelijkheden om de rebellen
te blijven steunen, zo werd in
regeringskringen vernomen.
Jn een officiële verklaring
sprak Reagan gisteren al zijn
„diepe teleurstelling" uit over
het besluit van het Huis. Hij
zwoer de anti-sandinistische
opstandelingen niet in de steek
te laten en beloofde daarbij
„persoonlijke steun" voor hen
„die in Nicaragua vechten".
Algemeen wordt echter aange
nomen dat Reagan na alle ont
hullingen over het Irangate-
schandaal zich wel tien keer
zal bedenken voordat opnieuw
illegale acties worden onder
nomen.
Noriega
Gisteren nog, werd onthuld
dat Panama's sterke man ge
neraal Noriega waarschijnlijk
betrokken is geweest bij een
p4»n van de Amerikaanse ge
heime dienst om het bewind in
Managua in diskrediet te bren
gen. Vanuit Panama zou een
vrachtschip met wapens uit
het Oostblok naar de rebellen
El Salvador gestuurd worden,
om de indruk te wekken dat
de Sandinisten hun revolutie
zouden exporteren. Op het
laatste moment werd de opera
tie in 1983 echter afgeblazen,
zo zei José Blandon, een vroe
gere medewerker van Noriega.
Blandon wordt volgende week
in Florida gehoord in het ka
der van een gerechtelijk on
derzoek naar Noriega, die ver
dacht wordt van drugssmok
kel. Tegenover de New York
Times verklaarde Blandon dat
Noriega jarenlang een vergoe
ding van 200.000 gulden kreeg
van de Amerikaanse inlichtin
gendienst. Bij de „Operatrie El
Salvador" zou behalve de CIA
ook luitenant-kolonel Oliver
North betrokken zijn. „North
had het plan uitgedacht", al
dus Blandon, die nu 24 uur per
dag door de politie bewaakt
wordt.
Volgens Amerikaanse functio
narissen is het zeer twijfelach
tig of Noriega ooit in de VS te
recht zal staan. Krachtens een
verdrag uit 1904 zijn de VS en
Panama niet verplicht hun
burgers aan elkaar uit te leve
ren.
BRUSSEL Zeker 100
jonge Aziatische vrouwen
en mannen zijn het afge
lopen jaar met behulp van
door Nederland verstrekte
reispapieren terechtgeko
men in bordelen en con-
fectie-ateliers in Neder
land, België, Frankrijk en
de Bondsrepubliek Duits
land. Dat heeft de substi
tuut-procureur in het Bel
gische Kortrijk gisteren
verklaard. De mensens
mokkel was in handen
van twee in Kortrijk wo
nende Fransen.
De afgelopen week is het
Franse Roubaix een vracht
wagen met 23 Thaise man
nen en vrouwen onder
schept. De levende „koop
waar" was bestemd voor kle
dingateliers en bordelen in
Noord-Frankrijk. De groep
bleek te beschikken over
transitvisa voor de Benelux
die drie dagen geldig zijn, af
gegeven door de Nederland
se ambassade in Bangkok.
Inmiddels is deze groep al
weer op een vliegtuig terug
naar Bangkok gezet.
Volgens een woordvoerster
van het ministerie van bui
tenlandse zaken is het vrij
wel ondoenlijk via de ver
strekking van visa de bloei
ende handel in vrouwen een
halt toe te roepen. „Het is erg
moeilijk om te beoordelen
met welk oogmerk een vi
sum wordt aangevraagd.
Soms wordt een transitvisum
geweigerd, maar dat gebeurt
niet zelden op grond van
vermoedens. Nederland geeft
er de voorkeur aan de vrou
wenhandel via het strafrecht
aan te pakken".
De woordvoerster bestreed
dat de ambassade in Thai
land extra soepel is met het
verstrekken van visa. „Voor
Duitsland is al helemaal geen
visum nodig. Bovendien
bloeien soms echt mooie lief
des tussen Nederlandse man
nen en Thaise vrouwen".
JERUZALEM De Is
raëlische premier Yitzhak
Shamir heeft gisteren ge
zegd „gedeprimeerd" te
zijn nadat hij de „ver
schrikkelijke" levensom
standigheden van de
vluchtelingen in de Pale
stijnse kampen had ge
zien. Internationale hulp
voor deze mensen is „zeer
zeker noodzakelijk", zo zei
de premier.
Shamir bracht voor het eerst
een bezoek aan de Gaza
strook sinds twee maanden
geleden de onlusten in de be
zette gebieden begonnen.
Shamir zegde Palestijnse
vertegenwoordigers hulp toe
en riep tegelijk op tot spoedi
ge hulp vanuit de internatio
nale gemeenschap. De pre
mier doorkruiste met zijn op
roep het beleid van zijn mi
nister van defensie Rabin,
die 19 januari alle voedsel
hulp aan de Palestijnen ver
bood.
De Israëlische bezettingstroe
pen kwamen gisteren op
nieuw in actie om op de wes
telijke Jordaanoever demon
straties van Palestijnen met
traangas uiteen te drijven.
Eén demonstrant zou zijn
doodgeschoten; een onbe
kend aantal raakte gewond,
In ten minste twee vluchte
lingenkampen werd een uit
gaansverbod ingesteld en de
scholen en universiteiten
blijven vooralsnog gesloten.
Tijdens de bijeenkomst van
de VN-commissie voor de
Rechten van de Mens in Ge-
nève is Israel er gisteren
door meerdere sprekers van
beschuldigd dat zijn troepen
Palestijnen in hun huizen af
ranselen, dat het huizen en
bezittingen verwoest, en zich
bedient van collectieve be
straffing, waardoor onschul-
digen moeten lijden. De PLO
heeft opgeroepen aanstaande
maandag te staken en daar
mee te gedenken dat het
twee maanden geleden is dat
de opstand in de bezette ge
bieden begon. In die tijd vie
len meer dan veertig doden
onder het Palestijnse volk.
WENEN De Oostenrijkse bondskanselier Franz Vranitsky
heeft zich gisteren geërgerd aan de aanhoudende verwarring
rond de echtheid van het Joegoslavische document, dat presi
dent Kurt Waldheim in verband zou brengen met deportaties
tijdens de Tweede Wereldoorlog. „In deze affaire hebben wij
een punt bereikt waar de mate van irritatie nauwelijks meer te
verdragen is," zei Vranitsky, daarmee doelend op het officiële
zwijgen van de regering in Belgrado over de echtheid en de
vindplaats van het document. Belgrado neemt vandaag een be
sluit over openheid in de zaak-Waldheim.
