a
Vrijspraak van
kampbewaker
doet velen pijn
rmn
m
PTT vergoedt geen cent
Rhytmix
doet
alles
zelf
Zomer: meer vertragingen op Schiphol
v<
Veel animo voor
ouderschapsverlof
Gegoochel
met bouw-
subsidies
lijkt
beperkt
„Alle oorlogsmisdaden
dreigen te ver jaren"
BIJ SCHADE DOOR CHAOS:
BINNENLAND
CeidócSommit
DINSDAG 2 FEBRUARI 1988 PAGINA 4
iel
Gemeenten meer eigen baas
in afgifte van paspoorten
DEN HAAG Gemeenten worden in de afgif
te van het nieuwe fraudebestendige paspoort
toch meer eigen baas. Staatssecretaris Van der
Linden (buitenlandse zaken) is ervan afgestapt
de gemeenten te verplichten akkoord te gaan
met de plaatsing van een speciale paspoortcom
puter. Hij schrijft dat in een brief die hij van
daag naar de Tweede Kamer gestuurd heeft.
Het besluit van Van der Linden betekent dat
de betrokken gemeenteambtenaar het verzoek
om een nieuw paspoort straks met de hand, met
een tikmachine of met het gemeentelijke com
putersysteem kan afdoen. De in Schiedam ge
vestigde paspoortfabriek haalt de gegevens (da
gelijks) op. Een zogenaamde optische lezer zet
de opgave van de gemeente in eigen computer
taal om zodat er uiteindelijk een uniform pas
poort uit rolt.
DEN HAAG Bijna de helft van de werkende vrouwen met jon
ge kinderen en werkende aanstaande moeders zegt met ouder
schapsverlof te zullen gaan, indien deze mogelijkheid zich zou
voordoen. Bij de mannen in deze doelgroep bedraagt het percenta
ge vijftien procent. Dit blijkt uit een onderzoek dat in opdracht
van het ministerie van sociale zaken en werkgelegenheid is ver
richt naër de beoordeling van de in voorbereiding zijnde regeling
ouderschapsverlof. Deze regeling houdt in dat een werknemer ge
durende maximaal zes maanden de werkweek mag terugbrengen
tot minimaal 20 uur, zolang zijn of haar kind nog geen vier jaar is.
Voorwaarde voor het opnemen van dit onbetaalde deel tijd verlof is
dat de werknemer ten minste een jaar in dienst is. Het wetsont
werp voor de regeling ouderschapsverlof zal binnenkort aan de
Tweede Kamer worden aangeboden.
Rijk betaalt 30 min voor
verbinding Westerschelde
rende 25 jaar beschikbaar stellen als rijksbij
drage voor een oeververbinding over en on
der de Westerschelde. Zij heeft dat aan Ge
deputeerde Staten van Zeeland en aan de
Tweede Kamer meegedeeld. De 30 miljoen
gulden is de geraamde bijdrage van het rijk
voor de exploitatie van de veren over de
Westerschelde, die in geval van een vaste
oeververbinding niet meer hoeven te varen.
De twee combinaties van bedrijven die in de
markt zijn om de (tol)oeververbinding met
particulier kapitaal te bouwen hebben een
een bijdrage van 38 miljoen gulden per jaar
als rijksbijdrage in de exploitatielasten ge
vraagd. aldus net departement.
DEN HAAG Er lijkt
slechts beperkt te zijn ge
goocheld met bouwsubsi-
dies, althans voor wat be
treft de nog niet definitief
afgehandelde premie-
huurplannen. Dit blijkt
uit de aan de Tweede Ka
mer gerichte slotrapporta-
ge van het onderzoek naar
deze plannen.
Staatssecretaris Heerma van
volkshuisvesting schrijft in die
rapportage dat van de 1348 on
derzochte plannen „85 procent
een aanvaardbare verhouding
in prijs en kwaliteit heeft". Bij
de resterende vijftien procent
bestaan meer dan normale
verschillen tussen de gecontro
leerde opgave van degeen die
om subsidie vroeg (de beleg
ger) en de berekeningen van
het ministerie zelf. Hier en
daar liep dat verschil op tot 25
procent. Van strijdigheid met
de subsidieregeling was echter
geen sprake.
Naar aanleiding van de bevin
ding zijn nog eens 113 plannen
aan een nader onderzoek on
derworpen; over 98 daarvan is
inmiddels een accountantsad
vies. beschikbaar. Gebleken is,
aldus Heerma, dat in één geval
sprake is van onregelmatighe
den. Maar die zijn door de re
cherche al in behandeling ge
nomen. Voor twee andere ge
vallen is strafrechtelijk onder
zoek aangevraagd. Overigens
is de publicatiedatum van het
eindrapport van de parlemen
taire enquêtecommissie voor
de tweede keer verlaat. Het
zal nu pas medio maart gereed
zijn.
Britse vorstin
naar Nederland
DEN HAAG Koningin Eli
zabeth van Engeland en haar
echtgenoot prins Philip bren
gen van 4 tot en met 6 juli juli
een staatsbezoek aan Neder
land. Het is voor het eerst dat
de Britse vorstin voor de twee
de keer in een regeerperiode
officieel een land bezoekt dat
niet tot de Gemenebest be
hoort. Het bezoek heeft plaats
in het kader van de herden
king van drie eeuwen vriend
schap tussen de beide landen
sedert de Nederlandse stad
houder Willem III naar Enge
land toog om er orde op zaken
te stellen.
NIEUWE PACEMAKER VOORAL
VOOR ACTIEVE MENSEN
DIEREN Met een en
gelengeduld heeft Wim
Boute (33), onderzoeker
van Pacemakerfabrikant
Vitratron Medical BV uit
Dieren, er zo'n twee en
een half jaar aan ge
werkt; nu is zijn vinding
dan eindelijk klaar: een
zelfdenkende pacema
ker, waar een ingenieuze
chip bepaalt hoe snel het
hart van de eigenaar/pa
tiënt moet slaan. Een
stukje hoogwaardige
techniek dat alle andere
soorten pacemakers ver
achter zich laat.
„De nieuwe pacemaker ana
lyseert in zeven tot veertien
dagen de conditie van het
hart, meet het hartritme van
de patient en regelt zich
daarna zelf. Het tussentijds
afstellen, zoals dat nu nog
moet gebeuren, wordt daar
mee overbodig. De patiënt
moet nu alleen nog maar
naar het ziekenhuis om het
batterijtje te laten controle
ren. Tegelijk hoeft de cardio
loog nu veel minder tijd aan
de patiënt te besteden', somt
een trotse Wim Boute enkele
voordelen op.
Afgelopen vrijdag werd in
het Bo ven-I J-ziekenhuis in
Amsterdam-noord het eerste
exemplaar ingeplant bij een
75-jarige patiënt. Het komen
de half jaar moeten er nog
honderd volgen. Heeft het
apparaat ook de laatste tests
goed doorstaan, dan zal het
onder de naam „Rhytmix' op
Voor Wim
Boute zit het
meeste
onderzoek
naar de
nieuwe
pacemaker er
inmiddels op.
FOTO: PERS
UNIE
de markt worden gebracht.
Een gecomputeriseerde pace
maker: het kon natuurlijk
niet uitblijven. Nadat voor
bijna alles al een moderne
elektronische versie was uit
gevonden, zag de pacemaker
er nog bijna net zo uit als de
eerste versie uit 1958. Door
de jaren heen werd het appa
raat alleen iets compacter,
kreeg het betere batterijen en
een veiliger elektrisch sy-
bracht de Zweedse ingenieur
Rune Elmqvist zijn vinding
op de markt. Door middel
van kortje stroom-stootjes
werd het vertraagde en ver
moeide hart op snelheid ge
houden, en daarmee de pa
tiënt in leven.
Boute legt uit: „Tot 1981 be
stond er de pacemaker die
met een lage frequentie het
hart controleerde. Als een
hart vijftig slagen per minuut
sloeg, pepte hij het op tot ze
ventig. Toch was dat nog
veel te weinig, mensen wer
den vaak duizelig. In 1981
kwam Vitatron met een pa
cemaker die met een signaal
werkte. Dit signaal kon voe
len of iemand zich inspande.
De pacemaker regelde zich
daarna zelf, maar het instel
len moest nog door de cardio
loog gebeuren en dat werkje
was nogal tijdrovend".
Actieve patiënten
Op de micro-computer in de
nieuwe pacemaker zijn aan
de ene kant de batterijen
aangesloten, terwijl aan de
andere kant een elektrode in
het bloedvat en de hartwand
is bevestigd. Boute meent dat
de „Rhytmix' vooral geschikt
is voor patiënten die veel ac
tief bezig zijn en dus vaker
een wisselend hartritme heb
ben. Er is volgens hem geen
groep die niet in aanmerking
zou komen voor de nieuwste
vorm van hartbewaking.
„We hebben met onze vorige
pacemaker inmiddels zes jaar
ervaring opgedaan. Voor het
nieuwe model kunnen we
dan ook een hoge mate van
betrouwbaarheid garande
ren". Hoog is in dit geval 99,9
procent, zodat het apparaatje
bijna „fail-safe" is te noemen.
De nauwe samenwerking
met Europese ziekenhuizen
heeft Vitatron bij voorbaat
verzekerd van een leidende
positie op de Europese markt.
Op dit moment heeft de fa
brikant uit Dieren een
marktaandeel van dertien
procent. In Nederland is dat
maar liefst tachtig procent
(er worden per jaar 4200 pa
cemakers verkocht).
Buiten Europa mikt Vitatron
vooral op de Aziatische
markt. Boute en zijn collega's
van de afdeling marketing
hebben de import-voorwaar
den al in een groot aantal
landen voor elkaar, in enkele
andere landen zijn nog regis
tratie-procedures aan de
gang. „We gaan er van uit
dat de nieuwe pacemaker
over vier maanden overal
verkrijgbaar zal zijn', laat
Wim Boute weten.
Vitatron verwacht dit jaar
1000 „Rhytmix"-apparaten te
produceren, volgend jaar
3500. Tot juni zullen de pace
makers die tot nu toe zijn ge
produceerd nauwkeurig door
de ziekenhuizen worden ge
controleerd op eventuele af
wijkingen. Is deze hindernis
genomen, dan zal in juni de
officiële introductie plaats
hebben.
Ondanks het gebruik van
moderne elektronica is de fa
brikant er in geslaagd de
prijs binnen de perken te
houden. Weliswaar kost het
apparaat nog altijd 9000 gul
den, maar dat is volgens Bou
te niet duurder dan een veel
minder moderne semi-elek-
tronische pacemaker.
RICHARD SCHUURMAN
SCHIPHOL Lucht
vaartmaatschappijen en
hun passagiers zullen de,
komende zomer worden
geconfronteerd met regel
matig optredende vertra
gingen. Eén van de voor
naamste oorzaken daar
van is dat de grens van de
capaciteit van het Sarp II-
systeem, waarmee de ver
keersleiders op Schiphol
werken, is bereikt.
De voorzitter van het Neder
lands Luchtverkeersleidersgil-
de, H. van Opijnen, sprak gis
teren van een zorgelijke situa
tie, maar stelde met nadruk
dat de veiligheid van de af
handeling van het luchtver
keer niet in gevaar is. Het vele
extra verkeer dat ook deze zo
mer wordt verwacht, leidt er
toe dat de gegevens uit het sy
steem trager aan de verkeers
leiders worden gemeld. Ook
kunnen er stagnaties optreden.
Een tweede oorzaak wordt ge
vormd door de renovatiewer
ken op Schiphol, waardoor ba
nen buiten gebruik gesteld
moeten worden.
Het zal volgens de gildevoor-
zitter meer nog dan vorige zo
mer al het geval was voorko
men dat vliegtuigen met be
stemming Schiphol in een
wachtgebied moeten cirkelen,
alvorens de landing te kunnen
inzetten. Ook zullen meer
vliegtuigen al op de plaats van
vertrek horen dat zij de reis
naar Schiphol nog maar even
te moeten uitstellen, gezien de
te verwachte drukte bij aan
komst.
OMMEN/DEN HAAG
Volgens de telefonist van
de politie in Monster is
korpschef M. Welling
„voor een tijdje onbereik
baar". Hij is het geweest
die oud-Kapo Rien de Rij
ke van kamp Erika in
Ommen met veel pijn en
moeite in handen dreef
van de rijksrecherche. Het
enige commentaar dat
doorklinkt is dat Welling
op z'n zachtst gezegd te
leurgesteld is" in de vrij
spraak van Rien de Rijke
loor de Haagse recht
bank.
Arie Hurink (64) blijft het her
halen. „Vrijspraak, hoe is het
mogelijk", klinkt het veront
waardigd. Zelf is hij gisteren
niet naar Den Haag geweest
om te horen dat de man die
ook wel de Beul van Ommen
wordt genoemd, vrijuit gaat.
„Ik heb de strafzaak bijge
woond. Dat vond ik al erg ge
noeg. Nee, misschien is het
maar beter dat ik er niet bij
was".
Samen met zijn broer kwam
Hurink in de periode dat Rien
de Rijke Oberkapo (gevange
ne-bewaarder) in Ommen was
regelmatig als ziekenverzorger
binnen de poort van kamp
Erika. Voor hem staat buiten
kijf dat de man die gisteren
werd vrijgelaten schuldig is
aan oorlogsmisdaden. „De ver
halen ziin bekend. Nee, ik heb
De Rijke zelf niet meege
maakt. Maar ik ken z'n naam
wel.. Die heb ik in die tijd vaak
horen noemen. In zeer nega
tieve zin. En dan al die getui
gen, die mensen liegen toch
niet. Hij was zeker een van de
mensen die in kamp Erika de
meest afschuwelijke dingen
deden.'
De tranen staan in z'n ogen.
„Schandalig die vrijspraak",
zegt Hurink dan. „Ik word er
beroerd van. Ja, ik kan wel
huilen. Ik ben verslagen om
dat het zo is afgelopen. Twin
tig jaar had hij moeten hebben.
Ik was in de eis van vijf jaar al
teleurgesteld. Maar goed, dat
was dan toch nog iets geweest.
Maar vrijspraak? Dat doet
pijn".
Afschuwelijk
Terug naar gistermorgen. Net
na de uitspraak kan een 74-ja-
rige Hagenaar zich niet be
dwingen. Hij barst in huilen
uit. Zegt: „Hier kan ik niet bij.
Nee, ik wil er verder niet over
praten. Maar begrijpen kan ik
het niet. Afschuwelijk dat deze
man vrij komt.'
Bij wijze van contrast staat en
kele tientallen meters verder
op De Rijkes advocaat mr. J.
M. Sjöcrona de felicitaties in
ontvangst te nemen. Hij is de
grote winnaar. Of zoals een
collega van hem zegt: „Hij
heeft het toch maar even ge
daan. Vaktechnisch gezien een
mooi stukje werk".
Raadsman Sjöcrona is een te
vreden man. Op de vraag of
sprake is van een overwinning
zegt hij zonder nadenken:
„Natuurlijk. Ik ben strafpleiter
van beroep. In deze zaak heb
ik bepaalde verweren aange
voerd. Essentiële onderdelen
daarvan zijn door de recht
bank aanvaard. Ja, dit is een
juridische triomf", vindt mr
Sjöcrona.
Makkelijk was het zeker niet,
geeft hij toe. „Emotioneel is
het af en toe zwaar geweest.
Ja, ook in de contacten met
mijn cliënt en zijn familie. En
deze zaak was natuurlijk so
wieso emotioneel zwaar bela
den". Er is bovendien veel tijd
in gaan zitten. „De laatste an
derhalve maand ben ik er vrij
wel full-time mee bezig ge
weest. Het is ook niet niks. Ik
heb alleen al vijftig verhoren
van getuigen bijgewoond. En
dan nog al die uren in de ar
chieven van het Rijksinsituut
voor Oorlogsdocumentatie. In
derdaad, het is niet vergeefs
geweest".
De Rijke was zelf niet aanwe
zig om het voor hem goede
nieuws te horen. Hij zou het
psychisch niet aankunnen, zo
had hij in een briefje de Haag
se rechtbank vooraf laten we
ten. Vrijwel direct nadat z'n
raadsman hem telefonisch van
de ontwikkelingen op de hoog
te had gebracht is hij afgereisd
hd
et
bje
naar zijn woonplaats, hi°al
Westduitse Wedel waar He^
kort na de oorlog een nieuL;
bestaan opbouwde. - - -
De Rijke werd op 17 mei vorjV
jaar bij de grenspost Denj^
kamp aangehouden. Tot giste
ren zat hij in voorarrest. Njj
De Rijke is vrijgesprok€f||
overweegt mr. Sjöcrona voq"^
die periode in arrest een sch^
devergoeding te gaan claimeï
„Ik heb daar nog niet mf
mijn cliënt over gesproke^
Andere zaken zijn nu belang
rijker. Mijn cliënt en zijn famj
lie moeten eerst maar eens cty
verhaal komen. Maar ik- zjl
het hen over een poosje zeké
voorleggen", zegt de advocaa[
die er op wijst dat een en an:
der afhangt van de vraag «A.
officier van justitie mr F. v«
Straelen cassatie zal aantek|
nen.
Erg mededeelzaam w
openbare aanklager daarové!
niet. „Ik onderzoek dat no?
Verder kan ik voorlopig niet)0
zeggen,' liet hij kort na de uitf
spraak weten. Arie Hurin]
kijkt er niet van op dat de
vocaat met een schadeclaim c
de proppen zal komen. „J|j
dat had ik wel verwacht. EP
genlijk is het onbegrijpelijke
De R. heeft toch toegegeveDi
dat hij mensen gruwelijk heefct,
mishandeld. Dat staat vast. E e
wat gebeurt er? Straks krijf^
hij nog geld toe. Dat is voor c
slachtoffers toch onverteei
baar".
GOOS DE BOE
DEN HAAG „Je kunt je afvragen of de opspo
ring van oorlogsmisdadigers in het verleden vol
doende serieus is aangepakt", zegt secretaris Al-
bert Eikenaar van de Verenging „Kinder vom
Bullenhuser Damm" in reactie op de vrijlating van
Rien de Rijke. „Als het proces voor 1971 had
plaats gehad, zou hij wel veroordeeld zijn. Maar nu
dreigen alle oorlogsmisdaden te verjaren".
„In Duitsland gaat het net zo", zegt Eikenaar. „De zaak te
gen de oorlogsmisdadiger Strippel, die in april 1945 in een
verlaten schoolgebouw aan de Bullenhuser Damm twintig
kinderen en hun begeleiders liet ophangen, gaat ook op
formele gronden de mist in. In Nederland is deze Strippel
verantwoordelijk voor de dood van tien vrouwen in het
concentratiekamp Vught".
„Juridisch zal het vonnis tegen De Rijke wel kloppen,
maar hij heeft beslist oorlogsmisdaden begaan. Als Kapo
heeft hij meer gedaan dan de Duitsers vroegen, maar de
opsporing heeft voor 1971 geen hoge prioriteit gehad. Ver
volging heeft schijnbaar te veel juridische complicaties. Het
wordt hoog tijd dat uitgezocht wordt in welke zaken nog
met succes vervolgd kan worden. Desnoods moet de wet
maar aangepast worden".
„De politieke partijen moeten zich meer bewust worden
dat er in veel zaken niets gebeurt, en derhalve moet de
politiek prioriteiten stellen. Door zaken als De Rijke, maar
ook Rost van Tonningen, die eveneens op formele gronden
haar,* pensioen mocht behouden, zijn duizenden mensen
geestelijk gedupeerd. Iedere keer houden zij er weer slape
loze nachten aan over. Onze vereniging ziet het dan ook
als zijn taak door lezingen en publiciteit oorlogsmisdadigers
voor de rechter te krijgen".
Ballonvaarder Brink
kiest nu ruime sop
DEN HAAG Ballonvaarder
Henk Brink wil in juli samen
met de F16-vlieger Willem
Hageman vanuit St John's in
Canada naar Almere varen.
Beiden gebruiken daarvoor
dezelfde capsule waarmee zij
twee jaar geleden hangende
onder een luchtballon de
oceaan overstaken. Daarvoor
wordt de capsule uitgerust met
twee 30 pk-motoren, die ga
rant staan voor een snelheid
van 10 km, en tanks voor twee
ton brandstof. Voor de over
tocht zijn vier weken uitge
trokken. De capsule zal via de
satelliet verbinding houden
met het stadhuis van Almere,
waar vandaan hot verloop van
de tocht wordt gecontroleerd.
Kazerne even dicht
na demonstratie
HAVELTE Uit veiligheids-
overwegingen heeft de com
mandant van de Johannes
Post-kazerne gisteravond de
kazerne twee uur op slot ge
houden. Dit was nodig omdat
groepjes demonstranten rond
de kazerne zwalkten. Even
daarvoor had de rijkspolitie,
geholpen door marechaussee
en ME, een einde gemaakt aan
een blokkade. De demonstra
ties tegen de vermeende op
slag van Amerikaanse kern
wapens in Havelte, worden
elke eerste van de maand ge
houden en dragen meestal een
vreedzaam karakter. Gister
middag echter blokkeerden de
actievoerders, gekleed in bi
vakmuts en gewapend met ka
bels en kettingen, de ingang
van de kazerne.
Dat zoeken we
even op.
Inde'Uit'bijlage.
l^^iatuurlijk^^
SUSKEENWISKE DE EDELE ELFEN
(c) Standaard UltgeverlJ/Wavery Productions
(Vervolg van de voorpagina)
DEN HAAG De PTT
zal geen enkele schade
claim aanvaarden die
wordt ingediend in ver
band met de chaos die
vrijdagavond ontstond na
de Soundmix Show. Ook
wil de PTT in principe
geen medewerking meer
verlenen aan acties op te
levisie, tenzij er bindende
afspraken worden ge
maakt om het aantal bel
lers te beperken of te
spreiden.
Kijkers belden massaal de tien
06-nummers op om hun stem
uit te brengen op deelnerpers
aan de Soundmix Show, waar
door het telefoonnet overbe
last raakte. In het gehele land
was niemand meer telefonisch
te bereiken, ook geen artsen,
ziekenhuizen of ambulance
diensten. De PTT weigert op
te draaien voor de kosten die
mensen of instellingen daar
door eventueel hebben gele
den. Het bedrijf beroept zich
onder meer op de aansluit
voorwaarden van elke tele
foonlijn, waarin staat dat de
ene abonnee geen overlast
mag veroorzaken voor de an
dere.
Bij de KRO waren gisteren in
elk geval nog geen schade
claims binnengekomen. In het
weekeinde meldde zich bij de
omroep wel een computerbe
drijf dat 3000 gulden schade
vergoeding wilde hebbjjn,
maar volgens de woordvoer
der van de omroep is het nog
niet duidelijk of het om een
serieuze claim gaat. Als het tot
echte claims komt, wil de
KRO met de PTT overleggen
wie de eerst verantwoordelijke
is voor de storing.
De PTT zal volgens woord
voerder Lenderink geen extra
technische voorzieningen tref
fen om herhaling van de sto
ring van vrijdag te voorko
men. „Tegen zo'n massaal aan
bod van telefoonverkeer is
niets bestand. Het is te verge
lijken met het wegennet, dat
raakt ook absoluut verstopt als
iedereen tegelijk met de auto
op stap gaat. Mensen beseffen
niet dat als je alleen de hoorn
van het telefoontoestel oppakt,
de telefooncentrale al wordt
belast. Dat dit zo massaal ge
beurde is buitensporig te noe
men".
De PTT heeft een uur voor de
uitzending nog aan de KRO
gevraagd om in het program
ma de kijkers te verzoeken
niet allemaal tegelijk te bellen,
aldus Lenderink. „Het was be
doeld als voorzorgsmaatregel.
Het is jammer dat de KRO
daar geen gehoor aan heeft ge
geven".
De PTT zal wel medewerking
aan programma's blijven ver
lenen waarin een oproep
wordt gedaan aan het publiek
om telefonisch te reageren. De
eerstvolgende omroep die van
deze mogeli
maakt, is de
vond worden kijkers van het
tv-programma „De eerste de
beste" opgeroepen een telefo
nisch bod uit te brengén op
dominostenen. Problemen
worden daarbij door de TROS
niet verwacht, al zal de PTT
nog met de omroep bespreken
hoe de oproep moet worden
gedaan.
In West-Duitsland zijn enige
tijd geleden overigens ook ern
stige problemen met het tele
foonverkeer ontstaan na eeh
oproep aan kijkers om te rea
geren op het programma
„Wedden Dat", aldus Lende
rink. Volgens de PTT-woord
voerder worden Westduitse
kijkers nog wel telefonisch tjj
programma's betrokken, maf
wordt een massale reactif
voorkomen door een goede or
ganisatie. Dat kan bijvoorbeeld
door steeds alleen mensen te
laten bellen van wie het tëlé
foonnummer met een bepaalB
getal begint.
