Us gebroken tijdens
Grieks Turks overleg
NEEN HET
LOT IN EIGEN
HANDEN.
Betrokkenheid van Reagan Iraq-affaire onduidelijk
Gm>5Ö500
Bank70.70.70.929
AARTSVIJANDEN REIKEN ELKAAR DE HAND:
Sihanouk stapt uit verzetscoalitie
BREL
BUITENLAND
CcidócSomnnt
MAANDAG 1 FEBRUARI 198ti PAGINA
Arrestatie voorkomt
aanslag op De Mita
ROME De Italiaanse terroristische orga
nisatie Rode Brigade beschikt over een
complete en goed uitgeruste commando
eenheid in de hoofdstad Rome. Dat bleek
uit de wijze waarop de terroristen hun aan
slag op de christen-democratische leider Ci-
riaco de Mita hebben voorbereid; met tien
tot vijftien man wilden zij De Mita ontvoe
ren of vermoorden. Ook ex-premier Craxi
was een doelwit. De aanslagen zijn echter
verijdeld of althans uitgesteld doordat de
gezochte terrorist Antonio Fosso vlakbij de
woning van De Mita werd aangehouden
door de politie. Met een aanslag op De Mita
wilden de terroristen waarschijnlijk hun
spectaculairste actie herdenken: de ontvoe
ring van en de moord op de christendemo
craat Aldo Moro, in maart tien jaar geleden.
Koivisto vrijwel
zeker president
HELSINKI In Finland zijn
vanmiddag de stembussen ge
sloten, nadat de Finnen twee
dagen de tijd hebben gehad
om keuze kenbaar te maken.
Het is voor het eerst dat de
vier miljoen kiesgerechtigde
Finnen de kans hadden om
rechtstreeks hun stem op een
presidentskandidaat uit te
brengen. Volgens de opiniepei
lingen zou de huidige presi
dent Mauno Koivisto na een
korte campagne van drie we
ken op een absolute meerder
heid kunnen rekenen van 52
procent van de stemmen. Be
halve Koivisto hebben nog
vier kandidaten een gooi naar
het presidentschap gedaan.
Zwarten Zuidafrika
onderling slaags
KAAPSTAD Bij een uitbarsting
van geweld in zwarte gemeenschappen
in Zuidafrika zijn het afgelopen week
einde minstens twaalf doden gevallen
en honderden huizen in de as gelegd.
In de heuvels van de provincie Natal
woedt nog steeds een onderlinge strijd
tussen Zulus. In de krottenwijk KTC
bij Kaapstad braken eveneens gevech
ten uit tussen radicale en gematigde
groepen. In KTC werd op diverse
plaatsen brand gesticht door radicalen,
waarbij vijf mensen om het leven. De
politie die wel aanwezig was greep niet
in. Volgens dominee Allan Boesak, die
gisteren een .bezoek bracht aan KTC,
zou de politie het geweld juist hebben
aangewakkerd.
Fusie Britse SDP
met liberalen
SHEFFIELD De Britse so
ciaaldemocratische partij SDP
heeft gisteren ingestemd met een
fusie met de liberalen. Tijdens
het partijcongres kwam het tot
felle botsingen tussen het SDP-
partijbestuur en de vroegere par
tijleider David Owen, die zich al
tijd tegen de fusie heeft verzet.
Volgens Owen is de fusie een
vorm van „harakiri" voor de
SDP. Van de 22 zetels die beide
partijen gezamenlijk behaalden
in het parlement, zijn er slechts
vijf van de sociaaldemocraten. De
nieuwe „Social Democratie Libe
ral Party" (SDLP) kan in mei of
ficieel worden opgericht.
SMARTEGELD NA
SEXTHERAPIE
MIAMI Een rechtbankjury
in Miami heeft een vrouw die
haar vroegere psychiater had
aangeklaagd, ruim een half mil
joen dollar toegewezen. De jury
achtte de psychiater verant
woordelijk voor het toebrengen
van emotioneel letsel aan zijn
cliënte, doordat hij gedurende
langere tijd tijdens therapiezit
tingen sexuele gemeenschap
met haar had gehad. Andere
vrouwelijke clienten getuigden
dat de man hen had geslagen en
sexuele toenadering had ge
zocht. De advocaat van de
vrouw voerde aan dat zij door
de therapie was veranderd in
een emotioneel wrak.
Deserteurs gedood
doorIraaksleger
BAGHDAD Het Iraakse leger
heeft onlangs met behulp van heli
kopters een grootscheepse schoon
maak gehouden in de zuidelijke moe
rassen waar zich zo'n zesduizend de
serteurs zouden schuilhouden. De de
serteurs zouden de omgeving hebben
geterroriseerd om aan voedsel, los
geld en medicijnen te komen. Zegs
lieden zeiden dat bij de militaire ope
ratie „een groot aantal" deserteurs
was gedood. Volgens president Assad
is het moreel van het leger, ondanks
de acht jaat durende oorlog met Iran,
nog steeds hoog. Maar volgens ano
nieme bronnen deserteren de solda
ten met groepen tegelijk en met me
deneming van wapens.
DEN HAAG Tien
maanden nadat spannin
gen in de Egeïsche Zee
dreigden uit te lopen op
een oorlog tussen Turkije
en Griekenland heerst in
beide landen een voor
zichtig optimisme over
verbetering van de be
trekkingen. De premiers
Ozal en Papandreou be
sloten zich in te zetten
voor „blijvende vreedza
me relaties" tussen hun
twee landen en elkaar
minstens een keer per
jaar ontmoeten.
De premiers gaan eikaars
landen bezoeken, een recht
streekse telefoonverbinding
aanleggen en een gezamenlij
ke raad voor de handel of
kamer van koophandel en
industrie instellen. De leiders
van de twee aartsvijanden
troffen elkaar gisteren tij
dens een internationaal eco
nomisch forum in het Zwit
serse Davos. Volgens de ver
klaring is de ontmoeting ver
lopen in een „atmosfeer van
begrip en goede wil".
De premiers spraken onder
meer over het geschil over de
bodemrechten in de Egeïsche
zee, het conflict dat de twee
NAVO-partners vorig jaar
maart op de rand van een
oorlog bracht. Ozal en Pa
pandreou besloten twee co
mités te vormen, één dat sa
menwerking op het gebied
van economie, industrie en
handel moet onderzoeken;
het ander voor het oplossen
van de probleemgebieden in
beide landen.
Zaken die Turkije en Grie
kenland verdelen zijn de
tweedeling van Cyprus, de
bodemrechten in de Egeïsche
zee, de controle van het
luchtruim boven de Egeïsche
zee, de begrenzing van de
territoriale wateren en de
militarisering van Griekse
eilanden voor de Turkse
kust.
Premier Ozal verklaarde la
ter dat „het voornaamste
conflict niet is opgelost,"
daarmee doelend op de kwes-
tie-Cyprus. Volgens Ozal zal
het „zo'n drie tot vijf jaar",
vergen vooraleer er enige
vooruitgang van betekenis
komt in de betrekkingen tus
sen Griekenland en Turkije.
Ook liet Ozal doorschemeren
dat er geen vooruitgang is ge
boekt ten aanzien van de
rechten op de oliereserves in
de Egeïsche zee. Er is nog
geen datum gesteld voor een
nieuwe ontmoeting.
Ozal en Papandreou, de premiers van respectievelijk Turkije en Griekenland sinds eeuwen,
elkaar aartsvijanden ontmoeten elkaar in Davos.
FOTO: AP
(Vervolg voorpagina)
WASHINGTON De
pijpleiding die Iraq in
1985 wilde bouwen van de
stad Al Hadutha naar de
Jordaanse stad Akaba was
van groot strategisch be
lang en misschien zelfs
beslissend voor het ver
loop van de Golfoorlog.
De export van Iraakse olie
door de Perzische Golf
was immers door aansla
gen van de revolutionaire
garde ernstig gehinderd.
Een pijpleiding zou een
veilig alternatief bieden.
In deze situatie zouden Ameri
kaanse delegaties volgens de
Los Angeles Times Israëlische
garanties hebben „gekocht"
dat de pijpleiding in aanbouw
niet zou worden aangevallen.
De toenmalige premier Shi
mon Peres, nu minister van
buitenlandse zaken, zwichtte
na vijf maanden onderhande
len voor de Amerikaanse
druk, zo heeft hij dit weekein
de toegegeven. Maar Peres
ontkende in Jeruzalem dat hij
ooit was benaderd voor smeer
gelden.
Evenals bij de Irangate-affaire
is bij het pijpleiding-schandaal
niet duidelijk in hoeverre pre
sident Reagan persoonlijk op
de hoogte is geweest van de
geheime besprekingen. Ver
schillende Amerikaanse kran
ten suggereerden dit weekein
de echter dat de Iraq-affaire
officiële Amerikaanse politiek
was.
De belangrijkste feiten zijn
aan het licht gebracht door de
speciale aanklager James
McKay, die een onderzoek in
stelt naar de financiële handel
en wandel van Meese. Het fi
nancieel belang van Meese in
de wapenfirma Wedtech
bracht de minister de afgelo
pen maanden al in diskrediet,
nadat de verdenking was geuit
dat Meese Wedtech zou heb
ben bevoordeeld. Naar McKay
zaterdag bekend maakte speel
de Wedtech ook een rol bij het
pijpleidingproject.
Wedtechs adviseur E. Robert
Wallach, een persoonlijke
vriend van Meese reisde in
1985 af naar Bayrut en Jeruza
lem om het pad voor de pijp
leiding te effenen. In ruil van
de Israëlische veiligheidsga
rantie zouden Amerikaanse
bedrijven die in het project ge
ïnteresseerd waren aanzienlij
ke sommen geld overmaken.
Net zoals bij de Iran-Contra-
affaire het geval was, maakte
de in het Witte Huis zetelende
staf van de Raad voor Natio
nale Veiligheid zich sterk voor
de onderneming.
Het project werd echter in
1986 door Reagans toenmalige
adviseur voor nationale veilig
heid, admiraal Poindexter, af
geblazen omdat het „een
nachtmerrie voor de Ameri
kaanse regering kon worden".
Op dat moment waren de eer
ste contacten met Iraanse
functionarissen gelegd voor
geheime wapenleveranties.
Meese zou in dat stadium vol
gens MacKay nog pogingen
hebben gedaan het project te
redden.
Eén van de belangrijkste be
wijsstukken in de pijpleiding-
affaire is een memorandum
van Wallach aan Meese waar
in hij gewag maakt van het
plan om smeergelden te beta
len aan „een Israëlische top
functionaris", mogelijk doe
lend op Peres.
(ADVERTENTIE)
Vy> ij
fiKHBLANDSE STAATSLOTERIJ
c
Wie slim is koopt meteen een lot. Want ook deze maand zijn er meer dan 1 miljoen prijzen te winnen tegenover
zo'n 2 miljoen loten. Verdeeld over 3 trekkingen. Alles bij elkaar ruim 33 miljoen gulden aanprijzen. Van een tientje
tot het half miljoen. Eerste trek-
king volgende week woensdag.
MÊÊRKANSIN DE STAATSLOTERIJ
SUSKE EN WISKE DE EDELE ELFEN
(c) Standaard Uitgeverll/Wavory Production
Gewelddadig
weekeinde
in bezette
gebieden
JERUZALEM Palestijnse
christenen hebben gisteren op
de westelijke Jordaanoever
massaal gehoor gegeven aan
de PLO-oproep om na hét
kerkbezoek te demonstreren
tegen de Israëlische bezetting.
Het meest gewelddadige pro
test deed zich voor in het
dorpje Beit Sahur bij Bethle
hem, waar de kerkgangers na
de mis een politiepost aanvie
len. In Oost-Jeruzalem, binnen
de muren van de Oude Stad,
vormden kerkgangers een
stoet bij de kerk van het Heilig
Graf met voorop enkele tien
tallen vrouwen. Zij vingen la
ter de eerste klappen op van
de toegesnelde Israëlische sol
daten; verscheidene vrouwen
werden gearresteerd. De be
trekkelijke rust in de bezette
gebieden was zaterdag al ver
broken toen Israëlische troe
pen in Nablus het vuur open
den op honderden betogers:
tientallen mensen raakten ge
wond, waarvan zeker twee
ernstig. Tijdens demonstraties
die de hele dag aanhielden,
raakten honderden betogers
slaags met Israëlische soldaten
die met traangas, rubber ko
gels en scherp schoten. Onder
wijl maakt koning Hussayn
van Jordanië, in navolging
van de Egyptische president
Mubarak, een rondreis door
Europa en de VS om steun te
krijgen voor het vredesplan en
een internationale vredescon
ferentie.
Amerikaanse boer
vrij uit Nicaragua
CARLINVILLE Nicaragua
heeft dit weekeinde James
Denby vrijgelaten. Deze Ame
rikaanse boer, met onder meer
een boerderij in Costa Rica
werd in december gevangen
fenomen nadat zijn vliegtuig
oven Nicaraguaans grondge
bied was neergehaald. De San
dinisten beschuldigden hem
ervan aan de Contra's te leve
ren, omdat in Denby's toestel
pr>. agandamateriaal werd ge
vonden. Nicaragua heeft de
boer waarschijnlijk vrijgelaten
om het Ameriaanse Congres
gunstig te stemmen dat bin
nenkort moet beslissen over de
steun van zeventig miljoen
dollar aan de Contra's. X
(ADVERTENTIE)
Lepra. Een kwestie van gevoel
Ja, maar ook van geld. Want lepra is te genézen.
De volledige behandeling van één patiënt kost per
jaar ongeveer 300 gulden. De medicamenten om
hem te genezen kosten 60 gulden. De NSL is de
nationale instantie die zich inzet om de nood onder
de 15 miljoen lijders aan deze afschuwelijke ziekte
te lenigen. Laat lepra ons allemaal een zorg zijn.
Nederlandse Stichting voor Leprabestrijding
Wibautstraat 135,1097 DN Amsterdam, tel.020-938973
New York Times over
affaire Croiset:
Nederlanders
behept met
schuldcomplex
WASHINGTON Nederlan
ders zijn behept met een
schuldcomplex over het lot
van de joden in de Tweede
Wereldoorlog. Dit concludeert
de New York Times zaterdag
in een groot artikel over de af
faire „Jules Croiset". De hefti
ge emotionele discussie naar
aanleiding van de verzonnen
ontvoering van deze acteur
legt „de schuld van een natie
bloot ten aanzien van de jo
den", aldus het blad op zijn
voorpagina.
De historicus Dirk van Arkel
uit Leiden, zegt dat de Neder
landers zijn gekweld door
schuldgevoelens vanwege hun
falen de deportatie van Neder
landse joden te voorkomen.
„Het is een pijnlijk feit dat het
aantal Nederlandse joden dat
gedood is verhoudingsgewijs
groter is dan in ieder ander
land behalve Polen". Die epi
sode zouden veel Nederlanders
volgens de New York Times
daarom liever willen vergeten.
De heftige reacties op de ont
voering van Croiset en op de
voorgenomen uitvoering van
Fassbinders toneelstuk zouden
daar een indicatie van zijn.
Vera Ebels van de Anne
Frank Stichting zegt in het ar
tikel dat de Croiset-affaire le
gitimatie bood aan mensen die
hun vijandigheid en aggressie
wilden uiten.
„BESLISSING ONHERROEPELIJK"
PEKING „Mijn beslis
sing is onherroepelijk en
onomkeerbaar. Ik heb de
eer mijn functie definitief
neer te leggen". Met deze
woorden onderstreepte
Prins Norodom Sihanouk
(65), leider van het Kamu-
pucheaanse verzet en gro
te animator van vredesbe
sprekingen met premier
Hun Sen, dit weekeinde
zijn besluit de pijp aan
Maarten te geven. Zijn
zoon, prins Ranariddh, is
benoemd tot nieuw bevel
hebber van Sihanouks
verzetsleger. v
In Kampuchea en Vietnam
werd onthutst gereageerd op
Sihanouks aftreden. Het afge
lopen jaar kwam deze geboren
diplomaat in vredesbesprekin
gen met premier Hun Sen
dichtbij een akkoord over'de
terugtrekking van de Vietna
mese troepen uit Kampuchea.
De kansen op zo'n akkoord
worden zonder bemiddeling
van Sihanouk gering geacht.
Onenigheid binnen de verzets
coalitie van drie partijen zou
directe aanleiding hebben ge
geven voor Sihanouks besluit.
Volgens de prins is er een
„ideologische en persoonlijke
onverenigbaarheid tussen de
drie verzetsgroepen". Hij be
schuldigde de De Rode Khmer
ervan plannen te hebben al
leen de macht te grijpen. En
Son Sann, voormalig premier
van Kampuchea, zou zich „ui
terst vijandig" hebben opge
steld.
Het is overigens de vierde
maal dat Sihanouk met aftre
den dreigt. Hoewel zijn dreige
ment deze maal uitermate se
rieus klinkt, veronderstelde
een Aziatische diplomaat giste
ren dat de prins opnieuw
bluft. „De prins wil slechts
druk uitoefenen op de coalitie
partners en China", aldus de
diplomaat
door Frans Boogaard
BRUSSEL In Brussel is e
metrostation naar hem
vernoemd, en sinds kort ooi
een jeugdherberg. Dit najaai
verschijnt een uitgebreide
biografie over hem van de
hand van Johan Anthierens
terwijl een ander boek, met
veel teksten van liedjes in h
Russisch wordt vertaald.
Nieuwe opvoeringen met
minder bekende, Engelstalig
liedjes worden irJ Londen ei
New York voorbereid. In
Berlijn wordt te zijner ere e»
tentoonstelling ingericht;
Japan werkt aan een
videofilm. De RTBF en de
Franse zender Antenne 2 zij
bezig met een avondvullend
herdenkingsprogramma, en
België krijgt hij een eigen
postzegel, een eer die hij de*
met het staatshoofd.
Op 9 oktober is het tien jaai
geleden dat Jacques Brei (4è
aan longkanker overleed,
maar vergeten wordt hij ook
de komende tien jaar niet
Zeker in dit jubileumjaar zij,
de activiteiten te zijner
nagedachtenis bijna niet te
overzien; daar weet de nu ai
tien personeelsleden tellende
stichting die na zijn dood wei
opgericht, en die onder leidii
van zijn tweede dochter
France in de tamelijk
exclusieve Passage 44, schuit
tegenover de kruidentuin in
Brussel, een volledig aan hei
opgedragen museum runt, vi
mee te praten.
In een soort conférence die
France Brei onder de titel
„Mon père disait" enkele
malen per maand overal in h
land houdt, vertelt ze daar
uitvoerig over, maar waaron
Jacques Brei bijna tien jaar r.
zijn dood nog zoveel emoties
losmaakt, zelfs bij mensen di
hem nooit hebben gekend, ka
ook zij maar gedeeltelijk
verklaren. „Hij. was enorm
veelzijdig, en verreweg de
meeste van zijn chansons zijl
niet tijdgebonden; hij stelt er
zich vragen in die nog altijd
actueel zijn. Maar de manier
waarop hij ook jongeren van
vandaag aanspreekt, verbaas,
zelfs mij. Omdat ik het al zo
vaak heb meegemaakt, weet
ik dat het een kwestie van
emoties is, van zeer diepe
gevoelens die hij losmaakt.
Maar ook ik blijf het
opmerkelijk vinden hoe hij ii
doorgedrongen in het leven
van mensen die hem
persoonlijk niet hebben
gekend, en die misschien zeil
nooit een optreden van hem
hebben bijgewoond."
France Brei, die haar vader d
laatste maanden van zijn leve
vergezelde toen hij zwalkend
over de oceanen nóg nieuwe
werelden wilde ontdekken,
noemt de chansonnier die in
zijn liedjes zo'n verbijsterendi
eenvoud aan de dag legde,
zonder aarzelen de meest
gecompliceerde mens ter
wereld. Een levensgenieter,
die aan burgerlijkheid een
even grote hekel had als een
pacifist aan oorlog, maar die
zijn eigen dochters koste wat
kost van een artiesten bestaan
wilde afhouden: die hen lieve
in een rok of jurk dan in eeri
broek zag, maar wiens grootstt
compliment was: „Mes filles,
vous êtes moins cons que je ni
pensais" (meiden, jullie zijn
toch minder grote trutten dat
ik dacht).
In het museum, waar nu het\
werk wordt tentoongesteld i
van vier striptekenaars die
zich door chansons van Brei
lieten inspireren, en waar all\
liedjes, films, geschreven en
gesproken teksten van, met el
over hem te beluisteren zijn,
het vrijwel dagelijks een i
komen en gaan van binnen-
en buitenlanders van alle i
leeftijden, die er
herinneringen aan hun idool f
komen ophalen. j
France Brei zelf is druk in d\
slag is met de Franse i
autoriteiten om in Parijs, waal
in de loop van dit jaar een f
Centre de la Chanson wordt
geopend, ook een Brel-vleugi
te krijgen. Tegelijk coördineeiI
en subsidieert ze dan nog
activiteiten op het gebied vat
onderzoek naar en bestrijding
van kanker, een dagschool
voor psychisch gestoorde
kinderen en een tamelijk
exclusieve muziekopleiding.
Op die manier blijft het
fenomeen Brei niet alleen j
in Brussel en op het vlakke
Vlaamse land dat hij zo
uitbundig heeft bezongen,
maar over een groot deel vani
de wereld in de herinnering*
voortleven. Met als centraal '0
punt zijn eigen museum in
Brussel, waar hij nog elke dag{
door honderden fans wordt k
opgezocht.
r
v
