Gereformeerden gaan praten met blanke Zuidafrikaanse kerk geestelijk Leven/opinie kerk wereld Celbioloog prof. Galjaard: „Ik ben doodsbang voor toenemende ongelijkheid' CckLeSouoanl „Soundmixshow" van VVD; )weer CcidócSowumt MAANDAG 1 FEBRUARI 1988 PAGINA Aantal priesters stijgt sinds lange tijd weer VATICAANSTAD Voor het eerst sinds lange tijd is het aan tal in bisdommen werkzame priesters weer gestegen. Eind 1986 waren er 253.710, dat zijn er bijna vierhonderd meer dan het jaar daarvoor, zo maakte het Vaticaan zaterdag bekend. Ook in het aantal priesterwijdingen en priesterstudenten is een stijging waarneembaar met respectievelijk 6,5 en 2,9 procent. In 1986 werden er voorts bijna 150.000 bij een orde aangesloten pries ters geteld. De ongeveer 850 miljoen rooms-katholieken in de wereld worden door bijna vierduizend bisschoppen geleid, van wie er 146 het afgelopen jaar werden benoemd door paus Jo hannes Paulus II. Jesse Jackson collecteert voor campagne WASHINGTON Presidentskandidaat Jesse Jackson, die te vens predikant is, heeft veel kritiek gekregen toen hij gisteren in meer dan vijfhonderd baptistenkerken een collecte liet hou den voor zijn verkiezingscampagne. Kerkelijke vertegenwoor digers en organisaties die voorstander zijn van scheiding van kerk en staat, noemen Jacksons voornemen een ontoelaatbare vermenging van godsdienst en politiek. De wet verbiedt ker ken en andere organisaties die van het betalen van belasting zijn vrijgesteld, kandidaten voor politieke functies te onder steunen. Jackson heeft op deze kritiek geantwoord dat de col lecten in overeenstemming met de wet zijn, omdat de giften van individuen en niet van de kerken zelf afkomstig zijn. De slaap is de enige vriend die niet komt wanneer men hem roept Comtesse Diane Mgr. Jerome Hamer FOTO: AP Religieuze orden moeten rapporteren aan Vaticaan VATICAANSTAD Reli gieuze orden en congregaties moeten voortaan het Vati caan minstens elke zes jaar een gedetailleerd rapport over hun situatie voorleggen. Tot nu toe konden zij vol staan met de notulen van de vergaderingen van het gene raal kapittel. Dat blijkt uit een brief van kardinaal Jean Jerome Ha mer, prefect van de Congre gatie voor de Religieuzen en de Seculiere Instituten, aan de orden en congregaties. Hamer wil op deze wijze „een vruchtbare dialoog" met de religieuzen bevorderen. De rapporten moeten volgens Hamer onder meer inzicht geven in het aantal leden, de financiële situatie, de relatie met de bisschoppen en met organisaties van religieuzen in binnen- en buitenland, en de acties die worden onder nomen om het aantal roepin gen te vergroten. Verder moet worden aangegeven, op welke wijze het kloosterle ven wordt bevorderd en „hoe het apostolaatswerk zich ver houdt tot het speciale charis ma van de orde of congrega tie". De rapporten moeten in de tijd dat het generaal kapittel bijeenkomt, worden gepre senteerd. Mocht de orde of congregatie geen regelmatige kapittels houden, dan moet eens in de zes jaar worden gerapporteerd. Hamer baseert zich op het nieuwe kerkelijke wetboek van 1983, dat een regelmatige rapportage verlangt. In het vorige wetboek werd de or den en congregaties voorge schreven elke vijf jaar een rapport aan het Vaticaan uit te brengen. Het. Vaticaan schrapte in 1967 deze ver plichting. Het vroeg de orden en congregaties alleen om toezending van de notulen. „Bijbelse puntenlijst" voor presidents kandidaten WASHINGTON Een con- servatieve evangelische orga nisatie in de Verenigde Sta ten heeft een „bijbelse pun tenlijst" bedacht aan de hand waarvan Amerikanen bij de presidentsverkiezingen hun stem kunnen bepalen. De Amerikaanse televisiepredi kant Pat Robertson is de bes te „bijbelse" keuze, zo blijkt. Vice-president George Bush doet het ook niet slecht. Hij staat op de derde plaats. De plaats vlak achter Robertson wordt ingenomen door de re publikeinse afgevaardige Jack Kemp. De politiek van de democratische kandidaat ds. Jesse Jackson is daarente gen volkomen „onbijbels", zo vindt David Balsiger van de „Bijbelse Informatiedienst". Omdat de Verenigde Staten zijn gebaseerd op de joods- christelijke traditie" moeten politici zich volgens Balsiger sterk maken ,voor bijbelse waarden. En dat betekent in zijn ogen: afwijzing van de legalisatie van abortus, van de gelijkberechtiging van vrouwen en van economische sancties tegen Zuidafrika. Pleidooien voor de herinvoe ring van de doodstraf, anti- pornografiewetgeving en en ondersteuning van de tegen het „goddeloze en marxisti sche" Nicaraguaanse bewind" vechtende Contra's in Nica ragua zijn „onbijbels". Balsiger wil zeven miljoen exemplaren van zijn lijst ver spreiden onder evangelische kerken in de Verenigde Sta- ONDANKS OPROEP WARC TOT ONTHOUDING VAN CONTACTEN LEUSDEN Het ge sprek tussen de Gerefor meerde Kerken in Ne derland en de blanke Nederduitse Gerefor meerde Kerk (NGK) uit Zuidafrika gaat door. De oproep van de Wereld bond van hervormde en gereformeerde kerken (WARC) om zich te ont houden van contacten met de NGK, de grootste blanke kerk in Zuidafri ka, afgelopen vrijdag ge daan, verandert daar niets aan. „De Gereformeerde Kerken in Nederland nemen een bij zondere positie in", verklaar de dr. A. Kruyswijk, secreta ris van het deputaatschap oe cumene buitenland van de gereformeerde kerken, des gevraagd. „Wij zijn binnen de WARC de enige kerk met wie de NGK in het verleden rechtstreekse betrekkingen heeft gehad. De NGK heeft die band verbroken. Als zij ons uitnodigen weer te ko men praten, doen we dat". Kruyswijk onderstreept dat het beoogde gesprek in mei, vlak voor de gereformeerde oecumenische synode (GOS) in Harare, plaatsheeft „in sa menhang" met de vroegere dochterkerken van de NGK voor kleurlingen en zwarten. Beide kerken hebben de ge reformeerde kerken uitgeno digd voor overleg. Het ge sprek met de NGK zal na af loop volgens Kruyswijk ook met hen worden geëva lueerd. Doorgang van het gesprek in mei druist volgens Kruyswijk dan ook niet in tegen het WARC-„advies" van vrijdag, waar hij zich ook zelf achter heeft geschaard. Tijdens de consultatie wer den zes voorwaarden opge steld waaraan de NGK moet voldoen wil zij haar schor sing als lid van de WARC weer ongedaan maken. Ze moet dan erkennen dat apartheid zonde is en dat ze zich tot nu toe door andere ideeën heeft laten leiden dan het evangelie vna Jezus Christus. Bovendien moet de grote blanke kerk schuld be lijden, zwarten en kleurlin gen beschouwen als gelijke partners in het, geloof en de sociaal-politieke situatie in Zuidafrika grondig analyse ren. De laatste twee voor waarden zijn dat de NGK apartheid publiekelijk ver werpt en de afschaffing er van eist en dat zij de schei ding van kerken naar ras op heft. De NGK in 1982 geschorst als lid van de WARC, maakte eerder deze maand bekend dat zij de Gereformeerde Kerken in Nederland heeft uitgenodigd voor een ge sprek. De uitnodiging is on derdeel van een grootscheep se campagne van de NGK de banden met andere kerken weer wat aan te halen. Die banden zijn niet al te best omdat de NGK tot nu toe heeft geweigerd met het apartheidssysteem te breken. In de zeventiger jaren zette de kerk een punt achter de contacten met de Nederland se gereformeerden wegens de kritische houding van deze geloofsgenoten. AMSTERDAM De techno logisch cultuur waarin wij zijn terecht gekomen zal lei den tot een toenemende on gelijkheid tussen de mensen. Dat vreest althans de Rotter damse celbioloog professor Hans Galjaard, die deze nieu we ongelijkheid centraal stel de in een lezing die hij giste ren hield in het Amsterdam se theater De Balie. De lezing was er één uit een cyclus van zes over technologie als „de dominante denkstijl" in onze huidige cultuur. De mechanisering van rond de eeuwwisseling, zo schetste prof. Galjaard de achter grond van zijn vrees, was in ons leven en overleven nog een hulpmiddel. Als je echt niet wilde, kon je er nog bui ten. Maar de technologie van nu is noodzaak, en niet meer terug te draaien. Onont koombaar. En die technolo gie vraagt om hoog-gekwali- ficeerde en zeer gespeciali seerde arbeidskrachten: „Ik ben als de dood dat de mees ten van ons niet in staat zijn tot een zo hoog arbeidsni- veau. Doordat nu eenmaal in onze maatschappij niet ieder een dezelfde kansen krijgt om zich te ontwikkelen. Maar ook doordat wij gene tisch ongelijk zijn. De ene mens heeft, genetisch be paald, meer aanleg dan de andere mens voor de top prestaties die de technologi sche cultuur van iedereen vraagt". Bij welke laatste opmerking de erfelijkheidsdeskundige zich ter dege realiseerde dat dit inzicht nog zeker geen ge meengoed is. „Toch moeten we die genetisch bepaalde ongelijkheid aanvaarden", zo pleitte hij. „Het heeft geen zin haar weg te stoppen. Het samenspel met de omgeving is van invloed op de ontwik keling van het individu, maar diens genen zijn dat evenzeer. Als we de geneti sche factor negeren, brengen we mensen in situaties (bij voorbeeld tijdens hun loop baan), waarin ze voorspel baar zullen mislukken". Apegapen De technologische cultuur schept ook in een reeks ande re opzichten ongelijkheid, zo hield de aan de Erasmus Uni versiteit verbonden hoogle raar Galjaard zijn gehoor voor. Zo zal bij het toene mend inzicht dat we verwer ven in ons genetisch materi aal, bijvoorbeeld steeds dui delijker worden welke men sen sterk en gezond zijn, wel ke mensen een wat zwakkere constitutie hebben en wie er eigenlijk al op apegapen lig gen. Voorbeeldje: de ziekte van Huntington, waarbij je zo rond je veertigste levensjaar begint te dementeren. Nu al is het mogelijk om aan de hand van iemands genetisch materiaal vast stellen of die ziekte al dan niet bij hem of haar zal optreden. De celbioloog: „Nu kan ik wel met mijn eigenwijze hoofd zeggen dat ik helemaal geen behoefte heb aan de we tenschap of ik die ziekte van Huntington nou wel of niet onder de leden heb, onder het motto 'we zien wel', maar daarmee is de kous niet af. Mijn dochter die zwanger is wil dat misschien wel weten. Als zij de test heeft onder gaan, is de verleiding toch wel erg groot om even te vragen: 'en, wat was de uit slag?' Waarop zij misschien zal reageren: 'Wil je het echt weten, pap?' Nou, dan weet ik genoeg". Nog een heel ander voor beeldje van toenemende on gelijkheid in de technologi sche cultuur, op het oog on schuldig, maar in feite diep ingrijpend: Daniël Wayen- berg. Vóór de revolutie in onze communicatie-middelen hoefde je op de piano slechts een beperkt aantal deuntjes onder de knie te hebben om in de kring van vrienden en familie toch flink wat succes te oogsten. In jouw kleine kring was je een van de bete ren. Maar met de televisie, de radio, de ceedeetjes van te genwoordig wordt jouw spel niet alleen vergeleken met dat van neef Harrie en buur vrouw Elize, maar ook niet dat van Daniël Wayenberg. Ja, en wat stelt jouw gepingel dan nog helemaal voor? Of het nou om voetbal gaat, snel-schaatsen, schilderen. „Toch hebben we die introspectie nodig om ons in de techno logische cultuur staande te kunnen houden". zingen, beeldhouwen in de technische cultuur wordt jouw prestatie ten alle tijde gemeten aan die van de abso lute top. En in die ongelijke strijd leg je voorspelbaar het loodje. Inkeer Wat te doen als het vermoe den begint te dagen dat je wel eens niet tot die categorie van zéér intelligente, zéér ge zonde en zéér stress-bestendi ge luitjes zou kunnen beho ren op wie de technologische cultuur kan bouwen? Het, althans voor een bèta professor, verrassende ant woord van Hans Galjaard: „Introspectie. Naar binnen kijken. Inkeer. In ons opvoe- dings- en onderwijssysteem komen we aan introspectie niet toe. Toch hebben we die introspectie nodig om ons in de technologische cultuur staande te kunnen houden. Want als hét aankomt op de grote levensvragen (Waarom ben ik ongelijk aan de ander? Hoe kan ik dat aanvaarden?) laat die top-technologie ons in de steek. Door introspectie kun je misschien een inner lijke kracht opbouwen die je in staat stelt om zonodig ook „nee" te zeggen tegen de ei sen die de technologische cul tuur aan je stelt". Nog één vraag, professor. Be doelt u met introspectie 'bid den', 'mediteren', of wellicht het regelmatig bezoek aan een museum? „Ik bedoel dat je je er ook eens rekenschap van moet geven dat je sterfelijk bent. Hoe gezond je ook mag zijn, hoezeer de medische weten schap ook nog zal vorderen uiteindelijk ga je dood. Welke consequenties trek je daaruit voor jouw leven? De sociologen zeggen dat ie mands geluk niet zozeer af hangt van maatschappelijke successen alswel van vriend schappen. Vrijdag nog lees ik in de krant: Rogier van Ot- terloo overleden. Zesenveer tig jaar. Dat geeft toch te denken? Dat bedoel ik met introspectie". WILLEM SCHEER Zo enthousiast en massaal als gisteren in Panama de hon derdste sterfdag van de heilige Don Bosco werd herdacht zal het elders wel nergens zijn voorgekomen. Duizenden mensen namen in Panama-stad deel aan een processie waarin het standbeeld van de heilige werd meegedragen. In Nederland hebben de Salesianen de activiteiten ter herdenking van Don Bosco over het hele jaar gespreid. FOTO: AP RK BISSCHOPPEN BLIJVEN NA VERSCHIJNINGSVERBOD NEW NATION BETALEN PRETORIA Ook als de zwarte Zuidafrikaanse krant New 'Nation een verschij ningsverbod krijgt opgelegd, blijven de rk bisschoppen, die eigenaar zijn van de krant, de redactie volledig doorbetalen. „Als het verbod wordt opge heven, wordt de krant weer gewoon uitgegeven", aldus bisschop Reginald Orsmond van Johannesburg na afloop van de plenaire vergadering van de Zuidafrikaanse bis schoppenconferentie. Van daag dient het proces dat New Nation heeft aangespannen tegen de officiële waarschu wingen dat de krant „de revo lutie zou aanwakkeren". Uit officiële documenten voor het proces is gebleken dat als het aan de regering had gele gen New Nation vanaf 15 ja nuari voor drie maandan niet meer was verschenen. Omdat de krant twee dagen daarvoor een aanklacht indiende tegen de waarschuwingen, zou de regering de plannen op een lager pitje hebben gezet om de uitkomst van het proces af te wachten. De bisschoppen hebben tij dens hun vergadering voorts besloten een commissie in te stellen die de verschillende vormen van controle aan de grens tussen Mozambique en Zuid-Afrika gaat onderzoe ken. Gekeken zal onder meer worden naar het „kwellen" van de Mozambiquaanse vluchtelingen door grenspoli tie aan beide zijden van de grens. Ook zijn er plannen om de vluchtelingen beter en sys tematischer op te vangen. Vo rig weekeinde vierden negen bisschoppen uit solidariteit met de vluchtelingen een gro te mis in het grensdorpje Hlu- vukazi. Tot een officieel standpunt over de legitimiteit van de Zuidafrikaanse regering en de verklaring van Lusaka zijn de bisschoppen niet gekomen. De onderwerpen zijn doorverwe zen naar diverse commissies. De Lusaka-verklaring werd vorig jaar werd opgesteld tij dens een conferentie van ver tegenwoordigers van kerken en bevrijdingsbewegingen (ANC, PAC en SWAPO). Kern ervan is de vaststelling dat het geweld van het Zuida frikaanse regime de bevrij dingsbewegingen dwingt tot tegengeweld. OJEC en CIDI kapittelden kardinaal Willebrands buiten medeweten van rk leden DEN HAAG Het Overleg orgaan van Joden en Christe nen in Nederland (OJEC) en het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI) hebben buiten mede weten van de Katholieke Raad voor Israël kardinaal Willebrands gekapitteld om zijn weigering op een sympo sium over 40 jaar Israël te spreken. Dit hebben het OJEC, waarin de raad de RK Kerk verte genwoordigt, en het CIDI in een aanvullende brief aan kardinaal Willebrands ge schreven. Als president van het Secretariaat voor de een heid der christenen is Wille brands ook verantwoordelijk voor de religieuze contacten van het Vaticaan met het joodse volk. De organisaties verweten begin deze week de Rooms-Katholieke Kerk een misplaatste angst te hebben om op een open en eerlijke wijze over haar beleid betref fende Israël en het joodse volk te spreken. Aanleiding hiervoor was de weigering van acht bisschop pen en kardinalen om op het symposium van OJEC en CIDI het woord te voeren. In de tweede brief aan Wille brands schrijven OJEC en CIDI dat de inhoud van de eerste brief „uitdrukkelijk niet wordt gedeeld" door de afgevaardigden van de Ka tholieke Raad voor Israël in het OJEC. In een vruchtbaar gesprek met hen bleek dat de goede verstandhouding tussen het OJEC en de Katholieke Raad niet is aangetast. De voorzitter en de secretaris van de Katholieke Raad voor Israël, oud-deken J. Keet van Amsterdam en drs. M. Poort huis, waren van de brief aan Willebrands niet op de hoogte gesteld. De toon ervan von den ze onjuist, zo zei Poort huis Een kleine twee jaar is dr. Ginjaar nu voorzitter van -f VVD. Bij zijn aantreden verklaarde hij slechts als „regisseiij te willen werken, achter de schermen dus. Dit in tegensty ling tot zijn voorganger J. Kamminga, die bijn<a net zo vaii in de schijnwerpers stond als de toenmalige politiek leidere Nijpels en dus ook onafwendbaar in diens val werd meegj sleept. AaN Ginjaar was de taak na de rampzalige verkiezing»] van '86 de rust in de VVD te herstellen. Een opgave die rf rust Herculisch genoemd mocht worden, want de leden fc gonnen met duizenden per maand de partij te verlaten. H eerste besluit van de nieuwe voorzitter Ginjaar was dan or zijn oor te luisteren te leggen bij alle achttien Kamereentr les (gewesten) van de VVD. De boodschap die hij meekreeg was duidelijk. Ve VVD'ers herkenden zich allang niet meer in de eigen part/ top en hadden daarom maar op het CDA van Lubbers en K ding gestemd, wier degelijke no-nonsense-beleid wél ve trouwen inboezemde. Wat moest men met Nijpels cum sq. die het v/ettelijk regelen van euthanasie en de gelijkstellii/ van homofielen belangrijker vonden dan belastingverlagir en de beteugeling van de criminaliteit? 1 FRACTIEVOORZITTER J. Voorhoeve en vice-premier de Korte, het nieuwe leidende duo van de VVD, konden tij niet keren. De laatste vanwege een ongelooflijke staaj^ rechtelijke blunder (affaire-Hirohito) en de eerste omdat I de VVD nog meer naar links leek te willen duwen dan N} pels had f SLECHTS twee vingers had regisseur Ginjaar dus nodig cv op te tellen wat hij nodig had voor een geslaagde viering vc het 40-jarig jubileum van de VVD: a) nieuwe teksten en ,c een nieuwe hoofdrolspeler. In beide zaken meende hij a kunnen voorzien. De commissie-Geurtsen schreef op zje verzoek Liberaal Bestek '90 en Hans Wiegel bleek bereid <e stuk te vertolken. o r Is Ginjaar geslaagd in zijn regie? Summa cum laude dune ons. Wie de jubileumviering in het Turfschip te Breda b*' woonde, weet hoe uitgelaten de achterban op deze alternate ve „Soundmixshow" reageerde. Liberaal Bestek en Ha* Wiegel bleken precies datgene te combineren „wat de mé sen willen", zoals de Friese commissaris het zelf uitdrukté r WaT dat is? „Een vrij en veilig land, goed onderwijs, e|j toekomst voor de kinderen, liever twee misdadigers in ei cel dan één op vrije voeten, nog eens voor tientallen miljaf den bezuinigen op de overheidsuitgaven (maar wel de acn ontzien), werk, een behoorlijk inkomen en een beetje bes bijvoorbeeld door de verkoop van woningwetwoningen at£ de bewoners". 'e Dit betoog leverde Wiegel 21 keer een open doekje op een regelrecht ovationeel slotapplaus. Kortom: de VVD snaj1 naar het moment waarop zij deze Verloren Zoon, die o£ danks zijn enorme staat van dienst pas 46 jaar is, weer vo langere tijd aan haar borst mag drukken. Een knap regisse) als Ginjaar lijkt het wel toevertrouwd ook die wens in vq. vulling te doen gaan. - j>i a Dat is triest voor fractieleider Voorhoeve, die in het Tuig schip slechts één beleefd applausje oogstte, en die paar aneje re „echte" liberalen, die hun partij zo graag een keer met io PvdA zouden zien regeren. Maar zij behoren te weten dat VVD nog altijd een overwegend rechtse partij is. CDA-parte voorzitter Van Velzen en PvdA-partijvoorzitter Sint hebb^, dit weekeinde laten weten dat de koers van Wiegel de VV/( onaantrekkelijk maakt als coalitiepartner. Wiegel echter e helemaal niet bang voor een oppositieperiode die hem doe de concurrentie in het vooruitzicht wordt gesteld. De gnxY ste groei beleeft de VVD immers als zij zich tegen de Pvde en een daarmee „collaborerend" CDA tegelijk kan afzette^ Storm en buien. DE BILT (KNMI) Een stormdepressie trekt over Groot-Brittannië naar de Noordzee, en blijft daar mor gen liggen. Zij zorgt vooral vanavond en vannacht voor zuidwesterstorm. Aan de kust kan af en toe windkracht tien, dat is zware storm, worden be reikt. Het is vrij zacht, met een minimumtemperatuur van omstreeks 5 graden. Morgen middag wordt het ongeveer 7 graden. Het is dan half tot zwaar bewolkt en er vallen van tijd tot tijd buien. Deze kunnen vergezeld gaan van hagel en onweer. De wind luwt in de loop van de dag iets, tot hard of krachtig. In de buien kunnen echter flinke rukwinden blijven voorko men. Het onbestendige weer duurt de rest van de week voort. Weersvooruitzichten voor de Europe se landen geldig voor morgen en woensdag: Zuid-Skandinavië: Perioden met sneeuw, in het zuiden dichter bij zee regen Later ook regen tot bij de lijn Stockholm-Oslo. Middagtemperatuur in het zuiden bij zee enkele graden boven nul. Meer naar het noorden eerst lichte vorst, later enige stijging van temperatuur tot rond 0 graden. Britse-EilandenWisselend bewolkt. Vooral in het westen enkele buien. Middagtemperatuur 6-9 graden. Denemarken. noordwest-Duitsland, Benelux. noordwest-Frankrijk: Wis selend bewolkt. Van tijd tot tijd bui en. Bij zee mogelijk met onweer. Middagtemperatuur van 3-5 graden in Denemarken tot 5 a 9 graden el ders. Noordoost-Frankrijk, midden en zuid-DuitslandHalf tot zwaar be wolkt. Plaatselijk regen of enkele buien. Boven rond 1000 m ook sneeuw Middagtemperatuur 5-9 gra den. Noord-Spanje, zuid-Frankrijk, noord- Porlugal: Veranderlijk bewolkt. Vooral bij de oceaankusten enkele buien Langs de Middellandse zee vrij zonnig. Middagtemperatuur 9-13 graden. Zuid-Spanje, zuid-Portugal: Vrij zó mg. In de kustgebieden 15-18 gradr' landinwaarts wat lager bi Jtalie, Joegoslavische kust. Verandt - lijk bewolkt. Plaatselijk buien: dagtemperatuur van 8 graden T noord-Italië en noord-Joegoslavie 13 a 17 graden in het midden den van het land. GRATIS ELKE WOENSDAG DE BIJLAGE BIJ UW KRANT MET INFORMATIE OVER FILMS,MUZIEK THEATER, RECREATIE, EXPOSITIES EN EEN COMPLETE AGENDA

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidse Courant | 1988 | | pagina 2